Sygn. akt V ACa 987/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Zbigniew Koźma
Sędziowie:	SA Katarzyna Przybylska SO del. Elżbieta Milewska - Czaja (spr.)
Protokolant:	sekretarz sądowy Żaneta Dombrowska

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2013 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...)

o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w S.

z dnia 19 czerwca 2012 r. sygn. akt I C 58/12

I.  oddala apelację,

II.  oddala wniosek pozwanego o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt VACa 987/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 czerwca 2012r. Sąd Okręgowy w S. w sprawie z powództwa M. J. przeciwkoSkarbowi Państwa (...) o odszkodowanie oddalił powództwo i orzekł o kosztachprocesu.

Powód M. J. domagał się zasądzenia od pozwanegoSkarbu Państwa - (...) kwoty2.182,81 zł wraz z ustawowymi odsetkami o dnia 28 czerwca2008 r. do dnia zapłaty z tytułu odszkodowania za szkodęmajątkową wyrządzoną na skutek wydania przez (...) w dniu 30.07.2010 r. w sprawie (...) postanowienia w przedmiocie przyznaniapowodowi zwrotu kosztów dojazdu na rozprawę na podstawieniezgodnego z konstytucją przepisu art. 4 ust. 1 i 5 Dekretu zdnia 26.10.1950 r.

W piśmie procesowym z dnia 10.11.2011 (k. 149 akt) powódrozszerzył powództwo domagając się od pozwanego zapłaty dalszejkwoty 1030,86 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 lipca 201lr. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za wydanie przez (...) kolejnego prawomocnego postanowienia wprzedmiocie zwrotu kosztów dojazdu powoda na rozprawę w dniu

22.07.201  (...) również na podstawie niekonstytucyjnego przepisutj. art. 4 ust 1 i 5 Dekretu z dnia 26.10.1950r. o zwrotu kosztówdojazdu świadków na rozprawę.

Pozwany Skarb (...) o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodakosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzeczSkarbu Państwa-(...) wwysokości dwukrotności stawki minimalnej. W uzasadnieniuswojego stanowiska pozwany przytaczając obszerną argumentację

prawną podniósł, iż wbrew twierdzeniom powoda, (...) przyznając powodowi zwrot kosztów dojazdu narozprawy w toku postępowania karnego w sprawie (...) na podstawie art. 4 ust. 1 i 5 Dekretu z dnia26.10.1950r. o należnościach świadków w postępowaniusądowym działał w ramach obowiązującego porządku prawnego.Skoro więc działanie pozwanego nie było bezprawne to powodowinie przysługuje prawo żądania odszkodowania na podstawie art.4171 kc.

Sąd Okręgowy orzekając, oparł się na następującychustaleniach i rozważaniach:

Powód M. J. zamieszkały w T. stawił się nawezwanie (...) w charakterze świadka wsprawie karnej (...) (...). Wdniu 25.06.2008r. powód złożył wniosek o przyznanie mu zwrotukosztów dojazdu samochodem osobowym w kwocie 500 zł orazkosztów noclegu w kwocie 118zł. Zarządzeniem z dnia25.06.2008r. (...) przyznałpowodowi w związku z jego stawiennictwem na rozprawie wcharakterze świadka w sprawie (...) tytułem zaliczki kwotę265 zł, w tym 124 zł - koszty przejazdu pociągiem PKP (...),pociąg osobowy; 23 zł - dieta; 118 zł - koszt noclegu wgrachunku. W zarządzeniu zaznaczono, iż wniosek w pozostałymzakresie dotyczący kosztów użycia samochodu zostanierozpoznany odrębnym postanowieniem. W dniu 23.12.2008r.powód, w związku z zakończeniem postępowania karnego, złożyłwniosek o rozpatrzenie jego wniosku z dnia 25.06.2008r. wprzedmiocie kosztów dojazdu. Postanowieniem z dnia30.07.20010r., wydanym w sprawie (...) przyznał powodowi- świadkowi M. J. napodstawie art. 4 ust. 1 i 5 Dekretu z 26.10.1950r. o należnościachświadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (DZ.U.1950, Nr 49 poz. 45) w zw. z § 2 rozporządzenia MinistraSprawiedliwości z dnia 4.07.1990r. w sprawie wysokości

należności świadków i stron w postępowaniu sądowym (DZ.U.1990, Nr 49, poz. 284) tytułem zwrotu kosztów podróży kwotę 124zł. Kwota ta odpowiadała kosztowi zakupu bilety PKP (...) w obie strony od miejsca zamieszkania świadkaw T. do S..

Na powyższe postanowienie powód złożył zażaleniedomagając się jego uchylenia i przyznania kosztów dojazduzgodnie z kosztami ryczałtu ustawowego 658 km x 2 strony x

0.  8358 zł/km tj. kwoty 1099,91 zł. W powyższym zażaleniupowód podniósł, że art. 4 ust 1 Dekretu z dnia 26.10.1950r. onależnościach świadków, biegłych i stron postępowania, w tokupostępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie (...) został uznany za sprzeczny z Konstytucją. W tym stanierzeczy wobec braku normy prawnej powód wskazał, iż zasadnymjest stasowanie chwilowo ustawy o kosztach w sprawachcywilnych, zgodnie z którą stronom oraz świadkom przysługujezwrot kosztów dojazdu według norm ryczałtowych.Postanowieniem z dnia 15 listopada 2010r. Sąd Okręgowy wSłupsku w sprawie (...) utrzymał w mocy zaskarżonepostanowienie. W uzasadnieniu swojego stanowiska SądOkręgowy stwierdził, iż (...) w sposób prawidłowyustalił koszty dojazdu świadka M. J. do Sądu, nawezwanie Sądu, stosując obowiązujące przepisy tj. Dekret z dnia26.10.1950r o należnościach świadków, biegłych i stron.

Wyrokiem z dnia 22.03.201 lr. wydanym w sprawie o sygn.akt. (...) Trybunał Konstytucyjny orzekł:

1.  Art. 4 ust Dekretu z dnia 26.10.1950r. o należnościachświadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz.U. Nr49, poz. 445, z 2004r, Nr 273, poz. 2702 oraz z 2009 Nr 221, poz.1739) jest niezgodny z art. 64 ust 2 Konstytucji RzeczpospolitejPolskiej.

II. Przepis wymieniony w części I traci moc obowiązującą zupływem 12 (dwunastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku wDzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej.

Powód stawił się do (...) w dniu

22.07.201  lr. celem złożenia zeznań w charakterze świadka w

sprawie (...)(poprzednia sygn. (...)). Tego samegodnia powód złożył wniosek o zwrot kosztów dojazdu na rozprawęw wysokości 1203,55 zł (720 km x 2 strony x 0,8358 zł/km. Wdniu 22.07.201 lr. wypłacono powodowi zaliczkowo kwotę 191,90zł tytułem zwrotu kosztów podróży za dojazd na rozprawę.Pismem z dnia 26.07.20lir. powód złożył wniosek o zwrotkosztów noclegu w kwocie 275 zł i zwrot opłaty parkingowej wkwocie 2,50 zł. Postanowieniem z dnia 5.08.20lir. wydanym wsprawie (...)przyznał powodowizwrot kosztów podróży w kwocie 191,90 zł, dietę w kwocie 23 zł izwrot kosztów noclegu w kwocie 275zł. Z uzasadnienia tegożpostanowienia wynika, iż wysokość należnych powodowi kosztóww związku z jego stawiennictwem (...) charakterze świadka na rozprawie w dniu 22.07.20lir. Sądustalił na podstawie art. 4 ust 1 Dekretu z dnia 26.10.1950r. onależnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniusądowym. Jednocześnie w uzasadnieniu tym Sąd podniósł, iżTrybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 22 marca 201 lr. wsprawie(...), w którym orzekł że art. 4 ust 1 Dekretu (...)jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RzeczypospolitejPolskiej, jednoznacznie wskazał, iż przepis ten traci mocobowiązującą z upływem 12 miesięcy od ogłoszenia wyroku wDzienniku Ustaw, co nastąpiło 5 kwietnia 201 lr. Taka sytuacjaoznacza, że do czasu utraty mocy obowiązującej zaskarżonegoprzepisu, przepis ten obowiązuje i ma moc normy prawnej.

Powód złożył zażalenie na powyższe postanowieniepodnosząc, iż z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnegowynika, iż w przypadku oddalenia wniosku w postępowaniukarnym o zwrot kosztów dojazdu faktycznie poniesionych za takwyrządzoną szkodę na podstawie art. 417 ( 1) § 1 kpc odpowiadaćbędzie Skarb Państwa (...), któryorzeczenie wydał. (...), postanowieniem zdnia 13 października 201 lr. wydanym w sprawie(...) w mocy zaskarżone postanowienie, wskazując wuzasadnieniu, iż art. 4 ust. 1 dekretu z dnia 26 października1950r. - co wynika wprost z części II wyroku TrybunałuKonstytucyjnego z dnia 22 marca 2011 roku - przestanie

obowiązywać od dnia 5 kwietnia 2012r. i do tego czasu sądywinny go stosować przy rozliczeniu kosztów stawiennictwaświadków w sprawach karnych albowiem brak jest innejpodstawy prawnej.

Sąd Okręgowy uznał, iż powództwo należało oddalić jakobezzasadne. Powód w niniejszym postępowaniu domagał sięodszkodowania za szkodę majątkową w ściśle określonejwysokości, a stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą, która w oceniepowoda(...) winien był my wypłacić tytułemzwrotu kosztów dojazdu do Sądu na wezwanie sądu celemzłożenia zeznań w charakterze świadka w sprawie karnej, a kwotąwypłaconą mu przez ten sąd na podstawie prawomocnychpostanowień incydentalnych w sprawie kosztów. W uzasadnieniuswojego żądania, powód wskazał na wyrok TrybunałuKonstytucyjnego z dnia 22.03. 201 lr., sygn. (...), w którymto wyroku Trybunału Konstytucyjnego orzekł, że art. 4 ust. 1dekretu z dnia 26.10.1950r. jest niezgodny z art. 64 ust. 2Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. A właśnie, na podstawie tegoprzepisu(...) przyznawał mu zwrot kosztówdojazdu na rozprawy według cen biletu (...), (...) pociągosobowy- jako najtańszego środka komunikacji masowej, a niewedług rzeczywistych kosztów, które powód poniósł tj. liczonychwedług ryczałtu kosztów dojazdu samochodem osobowym. Jakopodstawę prawną dochodzonego roszczenia powód wskazał art.417 ( 1) § 1 kc. Poza sporem jest okoliczność, że przepis, napodstawie, którego (...) ustalał dla powodawysokość należnej mu kwoty z tytułu dojazdu na rozprawy (...) tj. art. 4 ust. 1 dekretu z dnia

26.10.1950  r. okazał się niekonstytucyjny. Nie oznacza to jednak,iż (...) wydając postanowienie na tejpodstawie prawnej działał bezprawnie tj. niezgodnie zobowiązującym porządkiem prawnym. Istotna jest bowiemokoliczność, że Trybunał Konstytucyjny w tym samym wyroku, wczęści II wskazał, że przepis wymieniony w I części (tj. art. 4 ust. 1dekretu z dnia 26.10.1950r. ) traci moc obowiązującą z upływem12 (dwunastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w DziennikuUstaw. Wyrok ten został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z dnia

15.04.201  lr. Taka konstrukcja prawna oznacza, iż tenniekonstytucyjny przepis istniał i obowiązywał w porządkuprawnym do dnia 15.04.2012r., gdyż do tego dnia ustawodawcanie dokonał niezbędnych zmian legislacyjnych w tym przedmiocie.W tym stanie rzeczy, należy uznać, iż postanowienia (...) wydane w dniach 30.07.20 lOr. i

5.08.201  lr., na podstawie których przyznano powodowi zwrotkosztów dojazdu na rozprawę w oparciu o art. 4 ust. 1 dekretu zdnia 26.10.1950r., zostały wydane na podstawie obowiązującegoprzepisu prawnego. Za całkowicie więc dowolne należy uznaćtwierdzenie powoda - iż wobec stwierdzenia przez TrybunałKonstytucyjny niekonstytucyjności art. 4 ust. 1 dekretu z dnia

26.10.1950  r. - a którego podstawą m.in. było odmienneuregulowanie zasad zwrotu poniesionych przez świadkówwydatków związanych ze stawiennictwem na wezwanie sądu wpostępowaniu cywilnym - sądy w postępowaniu karnym winnybyły stosować w sposób odpowiedni właśnie te przepisy tj. art. 86ustawy o kosztach w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005r.obowiązującej od dnia 2.03.2006r.

Podstawą uwzględnienia roszczeń powoda w ocenie SąduOkręgowego nie może być również art. 417 ( 1) § 4 kc. Powódpodnosił, iż Skarb Państwa jako ustawodawca jest odpowiedzialnyza to, że nie zostały zmienione zasady zwrotu kosztów dojazduświadków do sądu w postępowaniu karnym na wezwanie sądu,bezzwłocznie po stwierdzeniu przez Trybunał Konstytucyjny oniezgodności z Konstytucją art. 4 ust. 1 Dekretu z dnia26.10.1950r. i że nie zostały one dostosowane do zasad zwrotukosztów stawiennictwa świadków w sprawach cywilnychokreślonych w art. 86 ustawy o kosztach sądowych, która toustawa obowiązuje od dnia 2.03.2006r. Nadto powód zarzucił, iżustawodawca jest odpowiedzialny za to, że nie zmienił w tymsamym czasie zasad zwrotu kosztów dojazdu świadków nawezwanie sądu w postępowaniu cywilnym i w postępowaniukarnym. Sąd I instancji wskazał, że żaden akt prawny nienakładał na ustawodawcę tj. Sejm Rzeczypospolitej Polskiejwydania aktu normatywnego w zakresie zmian zasad

przyznawania świadkom wydatków związanych z ichstawiennictwem na wezwanie sądu w sprawach karnych, a takiwymóg wynika bezpośrednio § 4 art. 417 1 kc. W myśl tegoprzepisu Skarb Państwa odpowiada za szkodę wyrządzoną przezniewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydaniaprzewiduje przepis prawa. Żaden jednak przepis prawa nienakładał na ustawodawcę obowiązku wydania aktunormatywnego w zakresie dostosowania zwrotu kosztów dojazduświadków na wezwanie Sądu w postępowaniu karnym do zasadobowiązujących w postępowaniu cywilnym.

Okosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc .Powyższy wyrok zaskarżył powód w całości zarzucając mu:

1 ) naruszenie prawa materialnego :

-

art. 416 kc oraz art. 417.1 kc. poprzez wadliwą wykładnię ato poprzez uznanie, że wprowadzenie do obrotu prawnegonormy prawa sprzecznej z Konstytucją i wydanie na jejpodstawie orzeczenia nie skutkowało obowiązkiemnaprawienia szkody powstałej w skutek takiego stanu rzeczypomimo braku bezprawności działania organów państwa;

-

art. 77 ust. 1 Konstytucji poprzez pominięcie a to poprzezuznanie, że działanie organów państwa na podstawie normyprawnej niezgodnej z Konstytucją nie niesie obowiązkuzapłaty odszkodowania za skutki tychże działań;

-

art. 64 ust. 2 Konstytucji - poprzez pominiecie a to poprzezoddalenie powództwa w zakresie kosztów podróży;

Powód wniósł o uchylenie wyroku i wyznaczenie rozprawyapelacyjnej oraz zmianę zaskarżonego wyroku i skierowaniesprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu lub ouwzględnienie powództwa i zasądzenia należności zgodnie zograniczonym żądaniem pozwu oraz zasądzenie od pozwanego narzecz powoda kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów dojazduwg norm oraz kosztów opłat sądowych przed Sądem I i IIinstancji.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, żeużycie normy prawnej sprzecznej z Konstytucją do wykonaniaaktu władzy jest stanem naruszenia ustawy zasadniczej, a więc

działaniem niekonstytucyjnym i w tym znaczeniu użycie takiejnormy jest „niezgodnym z prawem działaniem organu władzypublicznej" w rozumieniu Art. 77 ust. 1 Konstytucji.

Skarżący podniósł, że roszczenie swe bowiem opiera wprostna treści art.77 Konstytucji i wskazuje na bezprawność działaniaorganu Państwa na poziomie konstytucyjnym. Pomimo więc, żedziałanie organu Państwa było zgodne z treścią normy prawnej -Dekretu, to jednak było bezprawne w rozumieniu art. 64 ust. 2Konstytucji a w konsekwencji rodziło odpowiedzialność napodstawie art. 77 ust. 1 Konstytucji, którą to normuje art. 417.1k.c.

Skarżący wskazał, iż w uzasadnieniu orzeczenia TrybunałuKonstytucyjnego, art. 4 ust. 1 Dekretu kształtował jednolitąregułę zwrotu kosztów podróży świadków. Rozstrzygał tym samym

o„równej dla wszystkich" adresatów tego przepisu ochronieprawnej kosztów podróży, nie różnicując nikogo w przyjętejregulacji. Jednakże dokonując nowelizacji norm prawa w zakresiepostępowań cywilnych Ustawą z dnia 25 lipca 2005 r.ustawodawca wskazał, że świadkowi przysługuje zwrot kosztówpodróży wg. zasad obowiązujących pracowników zatrudnionych wpaństwowej lub samorządowej jednostce budżetowej. Tym samymujednolicenie zasad wypłaty kosztów podróży pomiędzypracownikami jednostek państwowej sfery budżetowej i świadkówjest w pełni uzasadnione. Skutkiem nowelizacji normy prawnejpowstał jednak stan naruszenia art. 64 ust. 2 Konstytucjialbowiem w skutek jej wydania doszło do naruszenia systemujednolitej zasady zwrotu kosztów podróży świadkom . W tymstanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny uznał, iż art. 4 ust. 1Dekretu narusza normę art. 64 ust. 2 Konstytucji.

Skarżący wskazał, że niniejsze powództwo nie opiera się w swejpodstawie o fakt naruszenia normy prawnej na której wydanoorzeczenie o zwrocie kosztów podróży, lecz na naruszeniu normyart. 64 ust. 2 Konstytucji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że Sąd Apelacyjny podziela wniniejszej sprawie stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone wuzasadnieniu wyroku z dnia 13 kwietnia 2000 r. III CKN 812/98(OSNC 2000/10/193), że sąd II instancji jest instancjąmerytoryczną, co oznacza, że ma obowiązek poczynić własneustalenia faktyczne i ocenić je samodzielnie z punktu widzeniaprawa materialnego. Mając to na względzie Sąd Apelacyjny uznał,że dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne są wniniejszej sprawie prawidłowe, a zatem przyjmuje je jako własne.Nie jest przy tym obowiązkiem sądu drugiej instancji powtarzanieustaleń dokonanych przez sąd pierwszej instancji, o ile bowiem jepodziela, wystarczy dać temu wyraz w uzasadnieniu (takiestanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16lutego 2005 r., sygn. akt IV CK 526/04 opubl. Lex nr 177281).

Apelacja powoda wskazywała na naruszenie prawamaterialnego w postaci art. 416kc oraz art.417 1 §lkc poprzezwadliwą wykładnię tj. poprzez uznanie, że wprowadzenie doobrotu prawnego normy prawa sprzecznej z Konstytucją i wydaniena jej podstawie orzeczenia nie skutkowało obowiązkiemnaprawienia szkody powstałej w skutek takiego stanu rzeczypomimo braku bezprawności działania organów państwa.

Należy wskazać, że w ocenie Sądu Apelacyjnego nie doszło donaruszenia powyższych norm. Otóż zgodnie z art. 416kc osobaprawna jest obowiązana do naprawienia szkody wyrządzonej zwiny jej organu. Natomiast zgodnie z art.417 1 § lkc za szkodęwyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanieprzy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialnośćSkarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub innaosoba prawna wykonująca te władzę z mocy prawa.

Jedną z podstawowych przesłanek odpowiedzialności jestbezprawność zachowania przy wykonywaniu władzy publicznej.Bezprawność oznacza sprzeczność miedzy sposobempostępowania, zakresem kompetencji organu lub treściąrozstrzygnięcia wynikającym z ustawy, a zachowaniem sięrzeczywistym organu. Tylko niezgodność z prawem polegająca naoczywistej i rażącej obrazie prawa, nie budząca żadnych

wątpliwości, ma charakter elementarny i kwalifikowany i możestanowić podstawę dla takiej odpowiedzialności.

Określenie przez Trybunał Konstytucyjny utraty mocyobowiązującej aktu normatywnego na podstawie art. 190 ust. 3Konstytucji RP wiąże Sąd powszechny, który powinien uznaćobowiązującą w tym okresie normę intertemporalną, na mocyktórej przepis uznany za niezgodny z konstytucją w okresie, wktórym nie został derogowany z systemu prawnego nadalobowiązywał. Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP orzeczeniaTrybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą

i  są ostateczne. Tym samym wiążą również Sądy które muszązajmować stanowisko zgodnie z oceną prawną dokonaną przezTrybunał. Należy zwrócić uwagę na stanowisko Sądu Najwyższegozawarte w uzasadnieniu uchwały Izby Cywilnej z dnia 17 grudnia2007r. III CZP 125/07, w którym wskazuje, iż tak długo jakzgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego przepis uznanyza niezgodny z konstytucją nadal obowiązuje, żadnemuzachowaniu, do którego ten przepis się odnosi nie możnaprzepisać cechy bezprawności. Przytoczona argumentacja SąduNajwyższego w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 17 grudnia 2007r.winna mieć adekwatne zastosowanie do stanów faktycznychistniejących przed utratą mocy obowiązującej niekonstytucyjnegoprzepisu. Orzeczenie odroczenia mocy obowiązującej przepisuoznacza, że postanowienia z dnia 30.07.20lOr. i 5.08.20lir.zostały wydane na podstawie obowiązującego prawa i nie możnamówić w tej sytuacji o jakiejkolwiek bezprawności.

Eliminacja normy niekonstytucyjnej z systemu następuje codo zasady na przyszłość, a więc do momentu wejścia w życiewyroku Trybunału Konstytucyjnego norma zasadniczo obowiązuje

i  wywołuje tym samym wiążące skutki prawne, które nie upadająautomatycznie wraz z usunięciem z systemu takiego wadliwegoprzepisu. Trybunał Konstytucyjny wyklucza jakikolwiek skutekretroaktywny swojego orzeczenia, wskazując, że przepisy sąniezgodne z konstytucja dopiero od określonej daty. W takimprzypadku nie może być konstruowana przesłanka bezprawnościwobec stanów faktycznych zaistniałych przed tą datą. W takichprzypadkach bowiem niezgodność z prawem aktu normatywnego

będzie się odnosić tylko do stanów na przyszłość, a aktnormatywny nie będzie mógł być uznany za niezgodny z prawemw odniesieniu do zdarzeń poprzedzających- nie będzie też rodzićodpowiedzialności odszkodowawczej.

Wyroki Trybunału Konstytucyjnego, które zawierająodroczenie terminu utraty mocy obowiązującej przepisu uznanegoza niezgodny z Konstytucją wskazują na niezgodność aktunormatywnego z prawem, której początek wyznacza momentutraty przezeń mocy obowiązującej wyraźnie określony w wyrokuTrybunału Konstytucyjnego, a nie moment wejścia w życie tegoaktu. Tak wiec do czasu utraty mocy obowiązującej przepispowinien być uznany za zgodny z prawem, przez co w rezultacienie może być w tym czasie źródłem odpowiedzialnościodszkodowawczej. Kompetencja zawarta w art. 190 ust.3Konstytucji pozwalająca na odroczenie terminu wejścia w życiema na celu zabezpieczenie przed sytuacją, w którejniezastosowanie przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucjąprowadziłoby do konsekwencji zdecydowanie bardziejnegatywnych niż jego natychmiastowa eliminacja z porządkuprawnego. Podstawową konsekwencją odroczenia wejścia w życieorzeczenia jest pozostawienie w mocy obowiązującego przepisuuznanego za niezgodny z Konstytucją, a tym samym nakaz jegostosowania w okresie odroczenia. ( por. „Odpowiedzialnośćodszkodowawcza władzy publicznej M. Safjan,K. Matuszyk).

Reasumując należy wskazać, że w niniejszej sprawie niedoszło do bezprawności zachowania po stronie organu w postaciwydania postanowień na podstawie art. 4 ust. 1 dekretu z dnia

26.10.1950  r. o należnościach świadków, biegłych i stron wpostępowaniu sądowym. Rozstrzygnięcia powyższe zostały opartena obowiązującym przepisie prawa w dacie ich wydawania więcnie można zarzucić im bezprawności. Również nie można uznać,że powództwo niniejsze można uwzględnić na podstawie art.64ust.2 lub 77ust. 1 Konstytucji, albowiem w kwestii zwrotunależności świadkom, biegłych i stron postępowania byłaregulowana obowiązującym aktem normatywnym niższego rzędu,który to sądy winny stosować.

Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji namocy art.385kpc.

O kosztach orzeczono na mocy art. 102kpc zgodnie z którymw wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może nie obciążaćstrony przegrywającej kosztami procesu.

Ocena sądu, czy zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony,o którym mowa w art. 102kpc, ma charakter dyskrecjonalny ,oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnymprzekonaniem oraz oceną okoliczności rozpoznawanej sprawy,(por. postanowienie SN z dnia 23.05.2012r. III CZ 25/ 12).

Mając na uwadze powyższe w ocenie Sądu Apelacyjnego wniniejszej sprawie należało zastosować zasadę słuszności pomimo,że powód przegrał w całości proces. Należy wskazać, że przepisprawa którego dotyczyło żądanie powoda obecnie zostałwyeliminowany z porządku prawnego z dniem 5 kwietnia 2012r. ijego niekonstytucyjność jest oczywista w świetle wyrokuTrybunału Konstytucyjnego z dnia 22.03.20lir. Słusznie powódwskazał, na nierówność stron, świadków i biegłych wpostępowaniach sądowych w zależności od tego czy jest topostępowanie cywilne czy karne. Jest to złamanie zasadyrówności obywateli wobec prawa , a więc zaistniała sytuacja wtym zakresie jest nieprawidłowa i niezgodna z Konstytucją jakstwierdził Trybunał Konstytucyjny. Jedynie fakt odroczenia wczasie utraty przez ten przepis mocy obowiązującej określony wwyroku Trybunału Konstytucyjnego spowodował, iż powództwonie mogło być uwzględnione. Natomiast obciążenie w tej sytuacjikosztami procesu w niniejszej sprawie powoda w ocenie SąduApelacyjnego byłoby dolegliwością niewspółmierną do zaistniałegoproblemu prawnego. Należy wskazać, że działania powodawnoszącego skargę konstytucyjną doprowadziło do wydania przezTrybunał Konstytucyjny wyroku, w którym usunięto z systemuprawnego niekonstytucyjny przepis prawa. Wobec powyższegoobciążanie powoda kosztami procesu za instancję odwoławczą wocenie Sądu Apelacyjnego byłoby niezasadne i sprzeczne z zasadąsłuszności.