Sygnatura akt III U 810/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 27 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Anna Walczak- Sarnowska

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Lila Andrzejewska

po rozpoznaniu w dniu 16.10.2014 r. w Koninie

sprawy (...) A. P.

z udziałem ubezpieczonej S. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o podleganie ubezpieczeniom

na skutek odwołania (...) A. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 3.07.2014 r. znak: (...) decyzja nr (...) - (...)

Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż S. J. jako pracownik u płatnika składek (...) A. P. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom : emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 17.02.2014 roku

Sygnatura akt III U 810/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. Inspektorat w K. decyzją z dnia 3.07.2014 r., nr (...) - (...) stwierdził, że S. J. jako pracownik u płatnika składek (...) A. P. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom : emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 17.02.2014 r.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że S. J. została zgłoszona do systemu ubezpieczeń z dniem 17.02.2014 r. W tym dniu została zatrudniona w firmie (...) na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem wynoszącym 4.000 zł. Organ rentowy podał, że zgodnie z treścią zawartej umowy miała ona świadczyć pracę na stanowisku specjalisty do spraw logistyki i pozyskiwania funduszu unijnych. Zaznaczono, że według oświadczeń płatnika składek do jej obowiązków należało prowadzenie bieżącej dokumentacji firmy, obsługa klientów, wystawianie faktur, kontrola zleceń, spedycja towarów i usług, pozyskiwanie nowych klientów, sporządzanie dokumentacji w celu pozyskiwania dotacji unijnych. Organ rentowy zaznaczył, że powyższy zakres obowiązków w formie dokumentu nie został przedłożony do ZUS. Podano, że oprócz dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych nie przedstawiono innych materialnych dowodów przemawiających za tym, że umowa o pracę była faktycznie przez nią wykonywana. Zaznaczono również, że S. J. jest jedyną pracownicą w firmie (...) i stanowisko zajmowane przez S. J. zostało utworzone z chwilą jej zatrudnienia. Organ rentowy podniósł również wątpliwości co do zasadności zatrudnienia S. J. na powyższym stanowisku z uwagi na przebieg dotychczasowej kariery zawodowej, posiadane kwalifikacje i wykształcenie, wskazując, że do tej pory odbywała ona praktykę lub staż związaną z jej faktycznym wykształceniem tj. pedagogicznym. Zaznaczono również, że S. J. stała się niezdolna do pracy po upływie 57 dni od zgłoszenia do ubezpieczeń i w czasie przebywania jej na zwolnieniu lekarskim płatnik składek nie zatrudnił nowego pracownika na podstawie umowy o pracę, a jej obowiązki przejął zatrudniony na umowę o staż od 7.04.2014 r. M. G.. W konsekwencji organ rentowy uznał, że umowa o pracę zawarta w dniu 17.02.2014 r. jest umową pozorną, gdyż celem umowy było jedynie zapewnienie S. J. prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł płatnik składek A. P. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) A. P., który zarzucił błędne wyjaśnienie istniejącego stanu faktycznego tj. uznanie umowy o pracę za pozorną i na tej podstawie wniósł o uchylenie przedmiotowej decyzji i rozstrzygnięcie co do istoty sprawy. Odwołujący wskazał, że S. J. sporządziła wnioski dotyczące pozyskania wsparcia ze środków unijnych tj. pożyczki ze środków inicjatywy (...) w ramach (...) oraz wniosek o dofinansowanie w ramach (...) na lata 2007-2013. Dodatkowo wskazano, że S. J. wielokrotnie kontaktowała się z Agencją (...) w K.,(...) oraz z Punktem Informacyjnym Funduszy (...) w Starostwie Powiatowym w K.. Uczestniczyła w spotkaniu „(...)” czego dowodem jest zaświadczenie wydane przez zastępcę Naczelnika Wydziału (...) i (...). Dodatkowo zaznaczono, że sporządziła także „Strategię rozwoju firmy (...) z uwzględnieniem szans otrzymania wsparcia z funduszy unijnych”. Wskazano, że S. J. była niekiedy odpowiedzialna także za zakup części i organizowanie napraw samochodów. Podkreślono, że była uprawniona i podpisywała faktury VAT. Odwołujący wskazał również, że S. J. posiada wymagane do pracy doświadczenie, gdyż pracowała jako pracownik socjalny d.s. aktywnej integracji i prowadziła wcześniej projekty unijne. Podkreślono, że choroba S. J. była nagła i jej obowiązki przejął M. G., a miejsce po niej nie zostało obsadzone, gdyż S. J. utrzymywała, że zamierza wrócić do pracy najszybciej jak to będzie możliwe. Reasumując odwołujący uznał, że zawarta z nią umowa o pracę nie była pozorna.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił i zważył co następuje :

A. P. prowadzi od 2008 r. jednoosobową działalność gospodarczą specjalizującą się w transporcie drogowym pod nazwą (...) P. A. w R.. W związku z planowanym rozwojem działalności pragnął on uzyskać dofinansowanie ze środków finansowych Unii Europejskiej i poszukiwał pracownika na stanowisko specjalisty ds. logistyki i pozyskiwania funduszy unijnych. O swoich planach opowiadał znajomym i na propozycję pracy zgodziła się S. J..

S. J. była wcześniej zatrudniona w Gminnym Ośrodku (...) w R. gdzie zajmowała się między innymi koordynacją projektu związanego z dotacjami ze środków unijnych. Dodatkowo ukończyła kursy i szkolenia w zakresie sporządzania wniosków i projektów z funduszy Unii Europejskiej organizowany przez Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego w K.. Pracowała także w zawodzie zgodnym ze swoim kierunkiem wykształcenia pedagoga.

W dniu 17.02.2014 r. została zawarta pomiędzy A. P. a S. J. umowa o pracę. Na jej podstawie S. J. została zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. logistyki i pozyskiwania funduszy unijnych, na pełen etat w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem miesięcznym wynoszącym 4.000 złotych brutto. Ustalając wysokość wynagrodzenia A. P. dowiadywał się, że z uwagi na specyfikę stanowiska pracy, pracownik powinien uzyskiwać wynagrodzenie w takiej właśnie wysokości. Ponadto w tamtym okresie kondycja finansowa firmy była dobra.

Umowa o pracę została zawarta na czas nieokreślony. Miejsce pracy określono w nowej siedzibie firmy w R.. S. J. obowiązywał czas pracy od godziny 8.00 do 16.00. Do zakresu jej obowiązków należało : prowadzenie bieżącej dokumentacji firmy, obsługa klientów w siedzibie firmy, wystawianie faktur, kontrola zleceń, spedycja towarów i usług, pozyskiwanie nowych klientów, sporządzanie dokumentacji w celu pozyskiwania dotacji unijnych. Przed przystąpieniem do świadczenia pracy została ona przeszkolona w zakresie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Posiadała zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na powyższym stanowisku.

W trakcie zatrudnienia w firmie (...), S. J. przygotowała projekt „wniosek o pożyczkę w projekcie objętym (...) realizowanym w ramach (...) w wysokości 200.000 zł na zakup nowego samochodu dostawczego marki I. (...) oraz zatrudnienie kierowcy”. Przygotowała „wniosek o dofinansowanie w ramach (...) programu operacyjnego na lata (...)” i opracowała także dokument „Strategia rozwoju firmy (...) z uwzględnieniem szans otrzymania wsparcia z funduszy unijnych”. Ostatecznie przygotowane przez S. J. projekty nie odniosły zamierzonych rezultatów. Odwołujący zrezygnował z pożyczki, gdyż nie mógł jednocześnie skorzystać ze wsparcia finansowego z dwóch projektów, a dotacji nie otrzymał, gdyż warunkiem jej pozyskania było dysponowanie kwotą wkładu własnego, której odwołujący nie posiadał. W trakcie zatrudnienia S. J. uczestniczyła w spotkaniu organizowanym przez Punkt Informacyjny Funduszy (...) w K. pod tytułem (...) szansą dla przedsiębiorców”. Dodatkowo S. J. w sytuacji awarii samochodów kontaktowała się w sprawie zakupu części, akcesoriów samochodowych oraz napraw z Ł. O. (1), pracującym jako handlowiec w firmie (...). Nadto była upoważniona do podpisywania faktur VAT w imieniu pracodawcy.

Od dnia 14.04.2014 r. S. J. przebywa na zwolnieniu lekarskim. Na czas jej niezdolności do pracy część obowiązków tj. związanych z logistyką oraz prowadzeniem biura, przejął M. G. zatrudniony na umowę o staż z urzędu pracy, który jednakże z uwagi na rozpoczęcie studiów w październiku 2014 r. zakończył pracę u odwołującego.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego oraz w aktach sprawy a ponadto w oparciu o zeznania odwołującego A. P., ubezpieczonej S. J. oraz świadków M. G. oraz Ł. O. (1).

Zeznania w/w osób Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są one logiczne, rzeczowe, wzajemnie się uzupełniają, a nadto korespondują one z dokumentami znajdującymi się w aktach organu rentowego oraz przedłożonymi w toku postępowania sądowego.

Rzeczowy materiał dowodowy nie budził wątpliwości Sądu, nadto nie był kwestionowany przez strony.

Istotą sporu w przedmiotowym postępowaniu było rozważanie, czy S. J. posiadała tytuł prawny do objęcia jej ubezpieczeniami społecznymi jako pracownik w firmie odwołującego (...) A. P..

Zgodnie z treścią przepisów art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. Nr 1442 j.t.) pracownik objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym.

Zgodnie z art. 13 pkt 1 powołanej ustawy obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym powstaje od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych spoczywa na płatniku składek (art. 36 ust. 2 ustawy), którym jest pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a ustawy).

Na podstawie art. 86 ust. 2 ustawy systemowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ramach przeprowadzanych kontroli może między innymi ustalać zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego oraz prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania obowiązany jest Zakład. Może więc badać fakt zawarcia umowy o pracę oraz jej ważność, celem stwierdzenia objęcia pracownika ubezpieczeniami społecznymi (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2005 r. sygn. akt III UK 200/04, publ. LEX nr 155677).

Natomiast na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących zgłaszania do ubezpieczeń społecznych.

Osoba kwestionująca stanowisko organu rentowego zawarte w wydanej po przeprowadzeniu postępowania kontrolnego decyzji zobowiązana jest nie tylko do podważania trafności poczynionych przez organ rentowy ustaleń, ale również – nie ograniczając się wyłącznie do polemiki z tymi ustaleniami – winna, zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c., wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materialne dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych ze stanowiskiem zaprezentowanym w odwołaniu.

Analiza całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego i to zarówno osobowego, jak i rzeczowego prowadzi do wniosku, że odwołujący zadaniu temu sprostał.

Z akt sprawy wynika bowiem niezbicie, że S. J. od 17.02.2014 r., tj. od dnia nawiązania stosunku pracy, do dnia 14.04.2014 r., tj. od kiedy rozpoczęła zwolnienie lekarskie związku z ciążą, wykonywała obowiązki pracownicze.

Za nieuzasadnione zatem uznać trzeba wszelkie twierdzenia pozwanego organu rentowego, że umowa o pracę zawarta z odwołującą zawarta została dla pozoru, to jest wyłącznie w celu objęcia S. J. obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.

W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie z przyjętym w judykaturze stanowiskiem sam fakt, że zawierające umowę o pracę strony kierują się wyłącznie objęciem pracownika ubezpieczeniem społecznym nie może skutkować nieważnością takiej umowy. Także dążenie przez kobietę w ciąży do podlegania pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu nie może być uznane za sprzeczne z prawem, skorzystanie bowiem z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę, niemniej niezbędne jest wykazanie realizowanie postanowień umowy, co w przedmiotowej sprawie – jak już wskazano – nastąpiło.

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 83 § 1 k.c. zdanie pierwsze oświadczenie woli złożone jest dla pozoru wtedy, gdy z góry powziętym zamiarem stron jest brak woli wywołania skutków prawnych, przy jednoczesnej chęci wprowadzenia innych w błąd co do rzekomego dokonania określonej czynności prawnej. Gdy pod pozorowaną czynnością prawną nie kryje się inna czynność prawna, mamy do czynienia z tzw. pozornością zwykłą.

W judykaturze przyjmuje się przy tym, że nie jest istotne, czy strony zawierające umowę o prace miały realny zamiar wzajemnego zobowiązania się pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do zapewnienia pracy i wynagrodzenia za nią – lecz, to, czy zamiar stron został w rzeczywistości zrealizowany (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2006 roku, II UK 202/05, publ. LEX nr 1001204; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2001 roku, II UKN 244/00, publ. LEX nr 55418; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2006 roku, II UK 164/05, publ. LEX nr 192461).

W tym miejscu wskazać jednocześnie należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 22 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie przez pracodawcę wyznaczonym, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Celem zatem i zamiarem stron umowy o pracę winna być faktyczna realizacja treści stosunku pracy w granicach zakreślonych umową, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego ze świadczenia pracy.

Według zaś art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, czyli zatrudnioną przez pracodawcę. Przyjęcie, że dochodzi do powstania stosunku pracy, niezależnie od tego, czy pracownik do pracy przystąpi, obalone jest ustalenie, że pomimo zawarcia umowy nie nastąpiło zatrudnienie pracownika. Dlatego w sytuacji, gdy po zawarciu umowy o pracę pracownik podejmie pracę i ją wykonuje, a pracodawca godzi się na to, nie można mówić o pozorności i przeciwnie – pozorność występuje w przypadku nie realizowanie przez pracownika czynności pracowniczych.

Transponując powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić trzeba – jak wskazano na wstępie – że twierdzenia pozwanego organu rentowego kwestionujące ważność umowy o pracę z dnia 17.02.2014 r., jaką zawarła S. J. z (...) są pozbawione podstaw.

Z osobowego materiału dowodowego wynika bowiem niezbicie, że zatrudniona S. J. wykonywała pracę, odpowiadającą stanowisku na którym została zatrudniona, a ponadto z materiału dowodowego wynika, że przychodziła do pracy codziennie i pozostawała pod bezpośrednim nadzorem A. P..

Oceny istnienia ważnego stosunku pracy nie może zmienić brak sporządzenia zakresu obowiązków odwołującej w formie pisemnej. Żaden przepis prawa nie nakłada bowiem takiego obowiązku. Z kolei w oświadczeniu sporządzonym przez A. P. w toku postępowania przed organem rentowym precyzyjnie określono zakres obowiązków ubezpieczonej.

Nie są zasadnym również twierdzenia, aby o pozorności umowy miało świadczyć zatrudnienie S. J. na nowo utworzonym stanowisku pracy. Odwołujący wskazywał, że potrzebował osoby, która z uwagi na rozwój działalności będzie zajmowała się logistyką oraz pozyskiwaniem funduszy unijnych, stąd też twierdzenia, aby nie było rzeczywistej potrzeby jej zatrudnienia były chybione. Nie potrzeba większego wyjaśnienia, iż procedury związane z uzyskiwaniem środków unijnych wymagają odpowiednich kwalifikacji zawodowych, a takie S. J. posiadała pracując wcześniej w Gminnym Ośrodku (...) w R. a także kończąc odpowiednie kursy i szkolenia zawodowe. Wprawdzie na etapie przed organem rentowym nie zostały przedłożone przygotowane przez nią projekty i wnioski o dofinansowanie, tym niemniej zostały one dołączone do odwołania i jednoznacznie wskazują, że ubezpieczona była autorem dwóch projektów – wniosku o pożyczkę oraz dofinasowania. To, iż ostatecznie A. P. nie otrzymał środków finansowych, nie wynikało z nieprawidłowości w sporządzeniu w/w wniosków, lecz z powodu okoliczności, za które ubezpieczona nie ponosiła odpowiedzialności. Nadto należy zauważyć, iż oprócz powyższych czynności S. J. wykonywała również inne prace wynikające z konkretnych i aktualnych potrzeb pracodawcy w tym między innymi przygotowała dokument dotyczący strategii rozwoju firmy, była upoważniona do podpisywania faktur VAT, a w świetle zeznań Ł. O. (2) zajmowała się również bieżącą obsługą i zamawianiem części do samochodów. Z uwagi na obowiązujący ubezpieczoną zakres czynności, które w przypadku przygotowywania projektów o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej wymagały posiadania specjalistycznej wiedzy, nie zasadnym są twierdzenia, że wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej była nieadekwatna do przedmiotu zatrudnienia i zostało ono ukształtowane na tym poziomie dla celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Konkludując stwierdzić trzeba, że odwołanie A. P. jest uzasadnione, albowiem postępowanie dowodowe wykazało, że po nawiązaniu stosunku pracy S. J. wykonywała obowiązki pracownicze.

W związku z powyższym Sąd w oparciu o przepis art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż S. J. jako pracownik u płatnika składek (...) A. P. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu wypadkowemu od dnia 17.02.2014 roku.