Piątek, 29 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5877
Piątek, 29 marca 2024
Sygnatura akt: IV U 1278/14

Tytuł: Sąd Okręgowy w Tarnowie z 2014-12-03
Data orzeczenia: 3 grudnia 2014
Data publikacji: 13 marca 2018
Data uprawomocnienia: 6 grudnia 2014
Sąd: Sąd Okręgowy w Tarnowie
Wydział: IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Przewodniczący: Natalia Lipińska
Sędziowie:
Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Cieśla
Hasła tematyczne: Podleganie Ubezpieczeniom Społecznym
Podstawa prawna: art. 6, 12, 13 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.), art 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.)

Sygn. akt IV U 1278/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Cieśla

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania B. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 18 listopada 2013 roku nr (...)

w sprawie B. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o podleganie ubezpieczeniom

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż odwołująca się B. M. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowemu oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 05 marca 2008 roku do dnia 14 sierpnia 2008 roku.

Sygn. akt IV U 1278/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 3 grudnia 2014 r.

Decyzją z dnia 18 listopada 2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 4, art. 18 a ust. 1, art. 20 ust. 1 i art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.), art. 180 k.p.a., art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674) oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.), stwierdził, że B. M. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od 5 marca 2008 r. do 14 sierpnia 2008 r. Jednocześnie, organ rentowy ustalił dla B. M. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za miesiące od marca 2008 r. do sierpnia 2008 r. W uzasadnieniu decyzji Zakład wskazał, że w okresie od 5 marca 2008 r. do 14 sierpnia 2008 r. w/w nie posiadała żadnego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń, wobec czego w tym czasie powinna podlegać ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, skoro z dniem 5 marca 2008 r. wpisana została do ewidencji działalności gospodarczej, a wpis ten został wykreślony w dniu 14 sierpnia 2008 r.

Odwołanie od tej decyzji wniosła B. M., domagając się jej zmiany i ustalenia, że jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od 5 marca 2008 r. do 14 sierpnia 2008 r. W uzasadnieniu odwołująca podniosła, że w marcu 2008 r. zarejestrowała działalność gospodarczą, ale nie rozpoczęła jej prowadzenia z uwagi na wyjazd do córki za granicę. W czasie tej wizyty chciała namówić córkę do powrotu do Polski i wspólne prowadzenie firmy, na co ta nie wyraziła jednak zgody. Jak wskazała odwołująca, ostatecznie doszła do wniosku, że nie poradzi sobie sama jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, dlatego wróciła do Polski i w sierpniu 2008 r. wyrejestrowała tę działalność. W dalszej kolejności odwołująca zaakcentowała, że w spornym okresie nie przeprowadzała żadnych transakcji finansowych i z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej nie osiągnęła żadnego dochodu. Nie rozliczała się też z Urzędem Skarbowym, ponieważ nie pracowała i nie miała dochodów.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Podał ponadto, że wpis w ewidencji działalności gospodarczej prowadzi do domniemania prawnego, że osoba wpisana do rejestru, która nie zgłosiła zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia działalności, nadal ją prowadzi. Ciężar zaś udowodnienia rzeczywistej przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej spoczywa na ubezpieczonym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Odwołująca B. M. z wykształcenia jest inżynierem mechanikiem. Przez wiele lat przebywała u córki w USA. W 2008 r. przyjechała do Polski, żeby zarejestrować działalność gospodarczą. Tym sposobem chciała się usamodzielnić i przekonać córkę do pomysłu powrotu do kraju. W dniu 4 marca 2008 r. odwołująca dokonała zgłoszenia w ewidencji działalności gospodarczej faktu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej z dniem 5 marca 2008 r. pod nazwą (...) B. M.. Stosownego wpisu w ewidencji prowadzonej przez Prezydenta Miasta T. dokonano pod numerem (...). Odwołująca nie była do końca przekonana co do profilu działalności, dlatego rejestrując tę działalność wskazała na około 30 różnych profili. Siedziba firmy miała znajdować się w T. przy ul. (...). Odwołująca otrzymała numer REGON i NIP.

dowód:

-

zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej z dnia 05.03.2008 r.- k. 5-6 akt ZUS,

-

dane z wpisu w rejestrze REGON- k. 2 akt ZUS,

-

zeznania odwołującej B. M.- 00:14:10, 00:21:27, 00:23:25,

Odwołująca dokonała zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, deklarując podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych w kwocie nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Pomimo zgłoszenia, nie złożyła żadnych dokumentów rozliczeniowych.

dowód:

-

dokumenty zgromadzone w aktach ZUS,

W 2008 r. odwołująca przebywała w P. jedynie od 27 lutego 2008 r. do 9 marca 2008 r. i od 23 sierpnia 2008 r. do 1 września 2008 r. Resztę czasu spędziła u swojej córki w USA.

dowód:

-

kopie rezerwacji biletów oraz biletów i kart wstępu do samolotu- k. 8-10,

Faktycznie odwołująca nie rozpoczęła prowadzenia działalności gospodarczej i w spornym okresie jej nie prowadziła. W tym czasie nie oczekiwała na żadne zlecenia, ponieważ nie było jej w kraju i nie zdecydowała też, jaki będzie ostatecznie profil działalności. Odwołująca nie oferowała usług swojej firmy w żadnej formie. Nie wykonała też żadnej usługi. Po wpisie działalności do ewidencji nie zawarła umowy rachunku bankowego. Nie zgłosiła również faktu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w Urzędzie Skarbowym. Nie dysponowała pieczątką firmy. Miała jedynie adres do korespondencji w T. przy ul. (...).

dowód:

-

zeznania odwołującej B. M.- 00:23:25-00:28:43,

Kiedy odwołująca przebywała w USA okazało się, że córka nie chce jej pomagać w prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce. W związku z tym, że ubezpieczona nie była w stanie sama zająć się prowadzeniem firmy, w sierpniu 2008 r. wróciła do kraju i wyrejestrowała działalność. Dokonany wpis w ewidencji działalności gospodarczej pod numerem (...) został wykreślony z dniem 14 sierpnia 2008 r.

dowód:

-

decyzja o wykreśleniu wpisu z ewidencji działalności gospodarczej z dniem 29.08.2008 r.- k. 7-8 akt ZUS,

-

dane z wpisu w rejestrze REGON- k. 2 akt ZUS,

-

zeznania odwołującej B. M.- 00:21:27,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów i zeznania odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom odwołującej B. M., która wskazała na okoliczności istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia. Zeznania te zasługiwały na walor pełnej wiarygodności, gdyż były wewnętrznie spójne, logiczne oraz przekonujące w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego. Korespondowały też z treścią zgromadzonych w sprawie dokumentów.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie od decyzji (...) Oddział w T. z dnia 18 listopada 2013 r., w świetle ustalonego stanu faktycznego i obowiązujących przepisów prawa, zasługiwało na uwzględnienie.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy w okresie od 5 marca 2008 r. do 14 sierpnia 2008 r. odwołująca podlegała obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi, przy czym za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się między innymi osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych (art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy).

Jak stanowi art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym- a zatem osoby prowadzące pozarolniczą działalność, skoro ustawodawca nie wymienił tej kategorii ubezpieczonych w ust. 2 i 3.

Stosownie do brzmienia art. 13 pkt 4 tej ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą wynika z faktycznego prowadzenia tej działalności. Natomiast kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają pewne znaczenie w sferze dowodowej, ale nie przesądzają same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (por. postanowienie SN z dnia 14 września 2007 r., III UK 35/2007, LEX nr 483284; wyroki SN: z dnia 19 marca 2007 r., III UK 133/2006, OSNP 2008/7-8 poz. 114; z dnia 15 marca 2007 r., I UK 300/2006, LEX nr 338807; z dnia 27 czerwca 2006 r., I UK 340/2005, LEX nr 376431; z dnia 30 listopada 2005 r., I UK 95/2005, OSNP 2006/19-20 poz. 311 i z dnia 11 stycznia 2005 r., I UK 105/2004, OSNP 2005/13 poz. 198).

Przepis art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych jednoznacznie kładzie nacisk na rozpoczęcie wykonywania pozarolniczej działalności i zaprzestanie wykonywania tej działalności, a nie na moment dokonania w ewidencji działalności gospodarczej stosownego wpisu o zarejestrowaniu działalności oraz chwilę jego wykreślenia.

W konsekwencji, obowiązkowi ubezpieczeń społecznych podlega osoba faktycznie prowadząca działalność gospodarczą (a więc wykonująca tę działalność), a nie osoba jedynie figurująca w ewidencji działalności gospodarczej na podstawie uzyskanego wpisu, która działalności tej nie prowadzi (nie wykonuje).

Wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 13 pkt 4 to rzeczywista działalność o cechach określonych w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672 ze zm.). Zgodnie z powołanym przepisem, działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 marca 2010 r., IV CSK 371/09 (LEX nr 811872), zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem ani czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności. Określenie przez samego przedsiębiorcę daty rozpoczęcia działalności wpisywanej do ewidencji powoduje jedynie istnienie domniemania faktycznego, że ta działalność została podjęta oraz że jest prowadzona, jeśli odpowiedni wpis figuruje nadal w rejestrze.

Ocena, czy wykonywana jest działalność gospodarcza należy przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero następnie do ich kwalifikacji prawnej.

Również wpis do ewidencji działalności gospodarczej ma przede wszystkim znaczenie w sferze ustaleń faktycznych, gdyż jest on deklaratoryjny. Tym samym, istnienie wpisu w ewidencji działalności gospodarczej nie przesądza o faktycznym prowadzeniu takiej działalności, ale prowadzi do domniemania prawnego w rozumieniu art. 234 k.p.c., według którego osoba wpisana w ewidencji jest traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą. Domniemanie takie może być obalone, ale wymaga to przeprowadzenia przeciwdowodu.

W oparciu o przeprowadzone w sprawie dowody Sąd stwierdził, że odwołująca nie rozpoczęła prowadzenia działalności gospodarczej i faktycznie w spornym okresie działalności tej nie prowadziła.

Jak wynika z ustaleń Sądu, odwołująca dokonała co prawda zgłoszenia w ewidencji działalności gospodarczej faktu rozpoczęcia prowadzenia działalności pod nazwą (...) B. M., otrzymała numer REGON i NIP, jednak szereg faktów, na które zwróciła uwagę w/w w swoich zeznaniach świadczy o tym, że działalności tej nigdy nie prowadziła.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w 2008 r. odwołująca przebywała w P. jedynie w okresach od 27 lutego 2008 r. do 9 marca 2008 r. i od 23 sierpnia 2008 r. do 1 września 2008 r., a resztę czasu spędziła u swojej córki w USA. Potwierdzają to przedłożone przez odwołującą kopie rezerwacji biletów oraz biletów i kart wstępu do samolotu. W braku innych dowodów, nie było żadnych powodów, aby dokumentom tym odmawiać waloru autentyczności, tym bardziej, że z ich treścią korespondowały rzeczowe i stanowcze zeznania odwołującej, która podała, że przez wiele lat przebywała u córki w USA, a w 2008 r. przyjechała do Polski tylko po to, żeby zarejestrować działalność gospodarczą. Istotnie, od 27 lutego 2008 r. do 9 marca 2008 r. odwołująca przebywała w Polsce i w tym czasie zarejestrowała firmę, co miało miejsce w dniu 4 marca 2008 r. Na taką datę zgłoszenia działalności gospodarczej do ewidencji wskazuje treść znajdującego się w aktach organu rentowego zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej z dnia 5 marca 2008 r.

W takim też zakresie zeznania odwołującej korespondowały ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami, dlatego też Sąd podzielił te zeznania w pozostałej części.

Odwołująca dokonała co prawda zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, jednak, jak wskazał ZUS zarówno w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, jak i w odpowiedzi na odwołanie, pomimo zgłoszenia, nie złożyła w organie rentowym żadnych dokumentów rozliczeniowych.

O tym, że odwołująca nie rozpoczęła i nie prowadziła w spornym okresie działalności gospodarczej świadczy również to, że rejestrując tę działalność w organie ewidencyjnym nie potrafiła określić profilu swojej firmy, wskazując na około 30 różnych pozycji Polskiej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej. W tym kontekście przekonujące były zeznania odwołującej, że rejestrując firmę, po wielu latach pobytu w USA, chciała się usamodzielnić i ściągnąć córkę do Polski. Jak się jednak później okazało, córka odwołującej, na stale mieszkająca w USA, nie przyjęła propozycji matki, nie zdecydowała się na powrót do kraju i pomoc matce w prowadzeniu działalności gospodarczej, czego odwołująca przed dniem 4 marca 2008 r. nie wiedziała.

W spornym okresie ubezpieczona nie mogła zresztą prowadzić działalności gospodarczej z tego prostego powodu, że właściwie przez cały czas przebywała w USA. W kraju pojawiła się tylko dwukrotnie, aby zarejestrować działalność, a następnie ją wyrejestrować.

W orzecznictwie podkreśla się, że istotą działalności gospodarczej jest jej prowadzenie w sposób ciągły i zorganizowany, na własny rachunek i ryzyko przedsiębiorcy. Działalność taka nie może mieć charakteru przypadkowego, a zatem nieuprawnione jest twierdzenie, że wykonywana jest wyłącznie wówczas, gdy przedsiębiorca świadczy konkretną usługę. Prowadzenie działalności gospodarczej polega bowiem tak na stworzeniu odpowiednich warunków do jej wykonywania, składaniu ofert, oczekiwaniu na zamówienie, jak i na faktycznym wykonywaniu zleconej pracy (por. np. wyrok SN z dnia 7 maja 2013 r., I UK 12/13, Legalis nr 722318).

W niniejszej sprawie trudno mówić o tym, aby odwołująca w spornym okresie oczekiwała na zlecenia, skoro nie było jej wówczas w kraju. W swoich zeznaniach ubezpieczona potwierdziła zresztą, że ostatecznie nie zdecydowała się, jaki będzie profil jej firmy, nie zawarła umowy rachunku bankowego, nie oferowała usług firmy na rynku, nie dysponowała firmową pieczątką i nie oczekiwała również w tym czasie na jakiekolwiek zlecenia, ponieważ przebywała wówczas u córki w USA.

Faktu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej odwołująca nie zgłosiła w Urzędzie Skarbowym. Nie było zresztą takiej potrzeby, ponieważ ubezpieczona nie wykonała w spornym okresie żadnej usługi i z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej nie osiągnęła żadnych dochodów.

Sąd nie dysponował jakimkolwiek dowodem, który poddawałby w wątpliwość tak ustalone fakty.

Racjonalne są też powody, dla których odwołująca dokonała wyrejestrowania działalności z ewidencji. Skoro bowiem od wielu lat mieszkała w USA, a jej córka nie zaakceptowała pomysłu przeprowadzenia się do Polski i pomagania matce w prowadzeniu firmy, nie można się dziwić, że ostatecznie ubezpieczona zrezygnowała ze swoich planów i złożyła wniosek o wyrejestrowanie działalności z rejestru, nie czując się na siłach, by samodzielnie, po kilku latach nieobecności w kraju, działalność tę prowadzić.

W braku jakichkolwiek innych dowodów, Sąd nie dopatrzył się takich podstaw, które podważałyby zeznania odwołującej, w konsekwencji czego przyjął, że ubezpieczona w ogóle nie rozpoczęła prowadzenia działalności gospodarczej i w spornym okresie jej nie prowadziła. Świadczy o tym to, że ubezpieczona nie zdecydowała, jakim rodzajem działalności będzie się ostatecznie zajmować, nie zawarła umowy rachunku bankowego, nie oferowała usług firmy (...) na rynku, nie dysponowała pieczątką firmy, nie zgłosiła faktu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w Urzędzie Skarbowym, w spornym okresie nie wykonała żadnej usługi i w tym czasie nie oczekiwała też na zlecenia.

W sprawie niniejszej potwierdzona została okoliczność wyjazdu odwołującej poza granice kraju, która spowodowała, że działalność gospodarcza, pomimo jej zarejestrowania, nie mogła zostać przez nią podjęta, a następnie prowadzona.

Mając na uwadze te okoliczności Sąd przyjął, że odwołująca obaliła domniemanie prawne wynikające z wpisu.

Tym samym stwierdzić należało, że skoro odwołująca nie podjęła prowadzenia działalności gospodarczej i w spornym okresie faktycznie jej nie prowadziła, od 5 marca 2008 r. do 14 sierpnia 2008 r. nie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 14 § 2 k.p.c., Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij