Sygn. akt VU 941/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Teresa Przybyłko

Protokolant: Ewelina Cyrkot

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2013 roku w Legnicy

sprawy z wniosku Firmy (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

przy udziale osób zainteresowanych S. G., A. I., V. K., S. K., S. S., D. S., M. T., V. T., J. W., M. W., S. M., V. L., V. R.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne i wypadkowe

na skutek odwołań Firmy (...) B. H.

i W. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 23 marca 2012 roku

znak:

(...), (...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...),

(...), (...),

oddala odwołania.

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 23 marca 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. stwierdził, że jako zleceniobiorcy u płatnika składek (...) B. H. podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu:

1)  S. G. w okresie od 07 do 30 września 2009r., któremu za powyższy okres ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 5.250zł, a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4.658,85zł;

2)  A. I. w okresie od 07 do 30 września 2009r., od 05 do 26 października 2009r. oraz od 02 do 25 listopada 2009r., któremu ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 1.500zł ( za IX/2009 ), 5.000zł ( za X/2009 ) oraz 2.250zł ( za XI/2009 ), a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 1.331,10zł ( za IX 2009 ), 4.437zł ( za X 2009 ) oraz 1.996,65zł (za XI 2009 );

3)  V. I. w okresie od 07 do 30 września 2009r., od 05 do 26 października 2009r., od 02 do 25 listopada 2009r.oraz od 01 do 30 grudnia 2009r., któremu ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 5.250zł ( za IX/2009 ), 5.000zł ( za X/2009 ), 5.400zł ( za XI/2009 ) oraz 3.200zł ( za XII 2009), a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4.658,85zł ( za IX 2009 ), 4.437zł ( za X 2009 ), 4.791,96zł (za XI 2009 ) oraz 2.839,68zł ( za XII 2009 );

4)  V. K. w okresie od 07 do 30 września 2009r., któremu za powyższy okres ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 1.500zł, a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 1.331,10zł;

5)  S. K. w okresie od 07 do 30 września 2009r. oraz od 02 do 25 listopada 2009r., któremu ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 1.500zł ( za IX/2009 ) oraz 2.250zł ( za XI/2009 ), a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 1.331,10zł ( za IX 2009) oraz 1.996,65zł (za XI 2009 );

6)  S. M. w okresie od 07 do 30 września 2009r., któremu za powyższy okres ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 1.500zł, a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 1.331,10zł;

7)  V. R. w okresie od 07 do 30 września 2009r. oraz od 02 do 25 listopada 2009r., któremu ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 1.500zł ( za IX/2009 ) oraz 2.250zł ( za XI/2009 ), a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 1.331,10zł ( za IX 2009) oraz 1.996,65zł (za XI 2009 );

8)  S. S. w okresie od 02 do 30 grudnia 2009r., któremu za powyższy okres ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 3.200zł, a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 2.839,68zł;

9)  D. S. w okresie od 07 do 30 września 2009r., któremu za powyższy okres ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 5.250zł, a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4.658,85zł;

10)  M. T. w okresie od 07 do 30 września 2009r. oraz od 02 do 25 listopada 2009r., któremu ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 1.500zł ( za IX/2009 ) oraz 2.250zł ( za XI/2009 ), a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 1.331,10zł ( za IX 2009) oraz 1.996,65zł (za XI 2009 );

11)  V. T. w okresie od 07 do 30 września 2009r., od 05 do 26 października 2009r., od 02 do 25 listopada 2009r. oraz od 01 do 30 grudnia 2009r., któremu ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 5.250zł ( za IX/2009 ), 5.000zł ( za X/2009 ), 5.400zł ( za XI/2009 ) oraz 3.200zł ( za XII 2009), a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4.658,85zł ( za IX 2009 ), 4.437zł ( za X 2009 ), 4.791,96zł (za XI 2009 ) oraz 2.839,68zł ( za XII 2009 );

12)  J. W. w okresie od 18 sierpnia do 30 września 2010r., któremu ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 3.000zł ( za IX/2010 ), a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 2.662,20zł;

13)  M. W. w okresie od 18 sierpnia do 30 września 2010r., któremu ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 3.000zł ( za IX/2010 ), a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 2.662,20zł;

14)  W. W. w okresie od 18 sierpnia do 30 września 2010r., któremu ustalił wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, wypadkowe w wysokości 3.000zł ( za IX/2010 ), a na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 2.662,20zł.

W uzasadnieniu wskazał, że płatnik składek nie dokonał zgłoszenia powyższych osób do ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania umowy cywilnoprawnej. Podał, że z w/w osobami płatnik składek zawierał umowy cywilnoprawne w nazwie posiadające zapis „umowa o dzieło”, których przedmiotem było pokrycie dachu, remont dachu, elewacja z klinkieru oraz remont kanalizacji deszczowej. Powyższe czynności były wykonywane na skutek umów zawartych przez płatnika ze (...), w których płatnik zobowiązał się do wykonania prac polegających na rozbiórce starego pokrycia dachowego, foliowaniu dachu, przemurowaniu kominów, położeniu nowego pokrycia dachowego, remontu elewacji budynków oraz remontu odprowadzeń do kanalizacji deszczowej. Płatnik składek udzielał gwarancji na wykonane prace na rzecz (...). Organ rentowy wskazywał, że płatnik zeznał, iż prace miały charakter pracy zespołowej, były wykonywane pod nadzorem kierownika budowy, przy pomocy narzędzi i materiałów dostarczonych przez zleceniodawcę. Osoby, z którymi zawarto umowy cywilnoprawne przed zatrudnieniem kierowane były na badania lekarskie w celu stwierdzenia przeciwwskazań do pracy oraz zostały przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Osoby te były zaopatrywane w odzież roboczą oraz środki czystości przez płatnika składek. O/ZUS w L.wskazał, że w powyższych umowach zamawiający nie precyzował rezultatu, który miałby być osiągnięty w ramach zawartej umowy, a na przedmiot umowy składał się szereg czynności, które strona zobowiązana była wykonywać w określonym czasie i miejscu, z zachowaniem należytej staranności oraz zgodnie z wiedzą i doświadczeniem. Zarzucił, że B. H.zeznał, iż wykonawca zobowiązywał się do wykonania treści umowy z należytą starannością, zgodnie ze sztuką budowlaną oraz przepisami BHP. W ocenie O/ZUS w L.treści zawartych umów oraz zeznania płatnika składek wskazują, że przedmiotowe umowy są umowami starannego działania. Podał, że w odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły do konkretnego (w przyszłości) indywidualnie oznaczonego rezultatu. W ocenie organu rentowego czynności wykonywane przez zainteresowanych w niniejszej sprawie nie mają charakteru czynności przynoszących taki rezultat materialny ( dzieło ). Wobec powyższego miały one ( prace ) charakter czynności prawnej określonej w art. 734 § 1 kc jako umowa zlecenia. Nadto organ rentowy zwrócił uwagę, że płatnik zgłosił S. G.do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownika od 26.10.2009r. do 09.05.2010r – w tym zakresie zeznał, że obowiązki wynikające z umowy o pracę nie różniły się od czynności wykonywanych wcześniej w ramach umowy o dzieło. W tym okresie zawierał też umowy o pracę z pozostałymi zainteresowanymi, z którymi wcześniej zawierane były umowy cywilnoprawne na wykonywanie czynności w tym samym zakresie, co umowy o pracę.

Odwołania od powyższych decyzji złożył płatnik składek B. H., a ponadto od decyzji dotyczących W. W. odwołanie złożył również ten zainteresowany wnosząc o ich uchylenie w całości i przekazanie sprawy ZUS do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie od ZUS na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie zmianę zaskarżonych decyzji i stwierdzenie, że zainteresowani jako strony umowy o dzieło nie podlegali ubezpieczeniom społecznym wskazanym w zaskarżonych decyzjach oraz zasądzenie od ZUS na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania podług norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazali, że ani B. H. ani kierownik budowy nigdy nie nadzorowali ani kontrolowali wykonujących umowy o dzieło. Płatnik składek nie wskazywał, który z wykonujących dzieło, ile czasu ma wykonywać roboty budowlane, czy też, który z obywateli Ukrainy ma wykonywać poszczególne prace, choćby ze względu na barierę językową kontakt wnioskodawcy z wykonującymi dzieło był sporadyczny. Podkreślali, że dla płatnika liczył się jedynie efekt, czyli kompleksowe i bezusterkowe wykonanie prac remontowych, nie płacono za ilość godzin, ani ich nie ewidencjonowano. Wnioskodawca w kontaktach z wykonującymi dzieło w zasadzie ograniczał się do D. S. i S. G., w związku z powyższym nie wie, jakie czynności wykonywał poszczególny obywatel Ukrainy. Podał, że w treści umowy, której przedmiotem był kompleksowy remont dachu oraz elewacji przy ul. (...) w L., w której zainteresowani zobowiązali się do wykonania dzieła: kompletnego remontu dachu budynku – taka treść umowy była wystarczająca, bowiem strony przed zawarciem umowy dokonały oględzin dachu i wiedziały, na czym będzie polegał kompleksowy jego remont. Ponadto wskazali, że wbrew twierdzeniom ZUS, płatnik składek nie zapewniał wykonującym dzieło narzędzi, środków czystości, wyżywienia, czy zakwaterowania. Jego zamiarem było uzyskanie od wykonujących zbiorowo dzieło - konkretnego rezultatu – wyremontowanego budynku. Podkreślali, że płatnik nie ustalał z wykonującymi dzieło terminu i czasu pracy, nie ustalał też zakresu prac przypadających poszczególnym wykonawcom. Nadto odwołujący zarzucali błędne przeświadczenie organu rentowego, że ustanowienie w procesie inwestycyjnym kierownika budowy, czy też kierowanie wykonujących dzieło na badania lekarskie oraz na szkolenie BHP powodują inną ocenę umowy o dzieło. Konieczność wyznaczenia kierownika budowy była wymogiem zawartej umowy ze wspólnotą mieszkaniową. Tak wyznaczony kierownik musiał mieć uprawnienia budowlane, do prowadzenia dokumentacji budowy, zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu, występować do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych w określonych warunkach, nie mógł jednak w jakikolwiek sposób wpływać na tempo prac, wskazywać, ile czasu winni pracować w danym dniu, który z nich ma wykonywać określone czynności, nie miał też jakiejkolwiek możliwości wpływania na to, czy prace w danym dniu będą, czy też nie będą wykonywane. Podkreślali, że zainteresowani mieli dostać wynagrodzenie jedynie w przypadku ukończenia remontu dachu, a nie za sam fakt wykonywania prac. Odnosząc się do zarzutu organu rentowego w kwestii przeprowadzenia u zainteresowanych przed podjęciem zatrudnienia badań lekarskich i szkolenia BHP, odwołujący wskazywali, że wynika to z odpowiedzialności wnioskodawcy w związku z wykonywaniem prac na wysokości za osoby zatrudnione czy to na podstawie umowy o pracę, czy cywilnoprawnej. Poza tym podkreślali, że za badania i szkolenie płacili wykonujący dzieło. Płatnik składek zwrócił uwagę na fakt, że inspektorzy PIP ukarali właśnie jego ani nie zainteresowanych mandatem za nie zapewnienie środków bezpieczeństwa. Przyznał, że zakres obowiązków w ramach umowy o dzieło i o pracę nie różnił się z tego względu, że w firmie budowlanej wykonuje się roboty budowlane, lecz przy umowie o dzieło wnioskodawca sam nadzorował jako pracodawca wykonywanie prac, wyznaczał każdemu z pracujących, co i kiedy, kto ma robić, prowadził ewidencję czasu pracy dla każdego z pracowników, a strony tak zawartej umowy nie uzależniały wypłaty wynagrodzenia za pracę od realizacji remontu.

W odpowiedziach na odwołanie organ rentowy wnosił o ich oddalenie, zasądzenie kosztów według norm przepisanych tytułem zastępstwa radcy prawnego, a nadto o połączenie spraw do łącznego rozpoznania.

Postanowieniem z dnia 08 lutego 2012r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanych: S. G., A. I., V. K., S. K., S. S., D. S., M. T., V. T., J. W., M. W., S. M., V. L., V. R..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

Płatnik składek B. H. prowadzący działalność jako Firma (...)w T. zawierał umowy o dzieło z zainteresowanymi:

1)  S. G.w dniu 07 września 2009r.,

2)  A. I. w dniu 07 września 2009r., 05 października 2010r., 02 listopada 2011r.,

3)  V. I. w 07 września 2009r., 05 października 2009r., 02 listopada 2009r., 01 grudnia 2009r.,

4)  V. K. w dniu 07 września 2009r.,

5)  S. K. w dniu 07 września 2009r., 02 listopada 2009r.,

6)  S. M. w dniu 07 września 2009r.,

7)  V. R. w dniu 07 września 2009r., 02 listopada 2009r.,

8)  S. S. w dniu 02 grudnia 2009r.,

9)  D. S. w dniu 07 września 2009r.,

10)  M. T. w dniu 07 września 2009r., 02 listopada 2009r.,

11)  V. T. w dniu 07 września 2009r., 05 października 2009r., 02 listopada 2009r., 01 grudnia 2009r.

W treści umów zawartych w dniu 07 września 2009r. zamawiający zamawiał, a wykonawcy przyjmowali zamówienie wykonania: Pokrycie dachu, remont dachu przy ul. (...), elewacja klinkierem, kanalizacja deszczowa w terminie do dnia 30 września 2009 r.

Przedmiotem umów zawieranych w dniu 05 października 2009 r. była: elewacja z klinkieru oraz wymiana pokrycia dachowego przy ul. (...) w L. w terminie do dnia 26 października 2009r.

Przedmiotem umów zawieranych 02 listopada 2009r. były roboty dachowe przy ul. (...) w L. w terminie do dnia 25 listopada 2009r.

Przedmiotem umów zawieranych w dniu 01 grudnia 2009r. był remont dachu przy ul. (...) w L. w terminie do dnia 30 grudnia 2009r.

W treści powyższych umów strony umówiły się na zapłatę wynagrodzenia za wykonane dzieło w kwotach wskazanych w umowach w terminie 7 dni od daty odbioru dzieła i złożenia rachunku. Rachunek za wykonanie prac na kwotę brutto wskazaną w umowie w dniu wskazanym w umowie jako termin wykonania dzieła wystawiał B. H. po stwierdzeniu wykonania pracy zgodnie z umową.

B. H. umowy o dzieło zawierał też w dniu 18 sierpnia 2010 r. z:

1)  J. W.,

2)  M. W.,

3)  W. W.

W treści tych umów zamawiający zamawiał, a wykonawcy przyjmowali zamówienie wykonania robót dekarskich w terminie do dnia 30 września 2010r. Strony umówiły się na zapłatę wynagrodzenia w kwotach po 3.000zł za wykonane dzieło w terminie 7 dni od daty odbioru dzieła i złożenia rachunku. Rachunki za wykonanie prac na kwoty brutto 3.00zł w dniu 30 września 2010r. wystawiał B. H..

Materiały na budowę (dachówki) dostarczał B. H., ale narzędzia zainteresowani mieli własne ( młotki, szlifierka, zszywacze do folii, gwoździe ). Zainteresowani nie mieli wyznaczonych konkretnych godzin pracy, pracowali od godz. 8.00 do 15.00-16.00, w zależności od pogody. Wiedzieli, że prace oznaczone w umowie mają wykonać w całości. Pracowali we własnej odzieży roboczej, przed podjęciem pracy zostali przeszkoleni z zakresu BHP, przeszli badania lekarskie. Prace wykonywane przez M., W. i J. W. sprowadzały się do kolejno po sobie następujących czynności: wyrzucenia starej dachówki, wyrwania starych łat, następnie nabijana była folia, bite łaty pod rozmiar nowej dachówki, potem wciągana była nowa dachówka, wymieniane były stare rynny. Zainteresowani dawali gwarancję na wykonane prace, wiedzieli, że muszą dobrze pracować. Prace wykonywane przez pozostałych zainteresowanych sprowadzały się do wymiany pokrycia dachowego (mieli wyrzucić starą dachówkę, położyć folie i łaty, kontrłaty, wymienić rynny, tzn. wykonać obróbkę blacharską), otynkować kominy, założyć rury spustowe. Prace tego rodzaju muszą być zatwierdzone przez nadzór budowlany, w związku z czym R. L. – technik budowlany z uprawnieniami do prowadzenia nadzoru budowlanego po oględzinach stwierdził prawidłowość wykonanego remontu co potwierdził podpisem. S. G. oraz D. S. zostali w późniejszym okresie zatrudnieni na podstawie umowy o pracę – w ramach której wykonywali te same czynności, co w ramach umów cywilnoprawnych.

Z tytułu wykonywania powyższych umów zainteresowani osiągnęli następujące przychody:

1) S. G. we wrześniu 2009r. w wysokości 5.250zł,

2) A. l. we wrześniu 2009 roku w wysokości 1.500zł; w październiku 2009 roku w wysokości 5 000zł; w listopadzie 2009 roku w wysokości 2.250zł;

3) V. I. we wrześniu 2009 roku w wysokości 5.250zł; w październiku 2009 roku w wysokości 5.000zł; w listopadzie 2009 roku w wysokości 5.400zł; w grudniu 2009 roku w wysokości 3.200zł;

(...) we wrześniu 2009 roku w wysokości 1.500zł;

5) S. K. we wrześniu 2009 roku w wysokości 1 500zł; w listopadzie 2009 roku w wysokości 2.250zł;

6) S. M. we wrześniu 2009 roku w wysokości 1.500zł;

7) V. R. we wrześniu 2009 roku w wysokości 1.500zł; w listopadzie 2009 roku w wysokości 2.250zł;

8) S. S. w grudniu 2009 roku w wysokości 3.200zł;

9) D. S. we wrześniu 2009 roku w wysokości 5.250zł;

10) M. T. we wrześniu 2009 roku w wysokości 1.500zł; w listopadzie 2009 roku w wysokości 2.250zł;

11) V. T. we wrześniu 2009 roku w wysokości 5.250zł; w październiku 2009 roku w wysokości 5.000zł; w listopadzie 2009 roku w wysokości 5.400zł; w grudniu 2009 roku w wysokości 3.200zł;

12) J. W. we wrześniu 2010 roku w wysokości 3.000zł;

13) M. W. we wrześniu 2010 roku w wysokości 3.000zł;

14) W. W. we wrześniu 2010 roku w wysokości 3 000,00 zł.

Dowody: - dokumenty w aktach ZUS: umowy o dzieło wraz z rachunkami: k. 129, 143-147, 163-169, 185, 201-203, 213, 229, 231, 249, 261, 281-283, 299-305, 321-325, protokół kontroli, k. 329-347,

- zeznania świadka R. L. k. 119v,

- przesłuchanie zainteresowanych: M. W., k. 74v-75, W. W., k. 75v,D. S. k.120,

- przesłuchanie wnioskodawcy B. H., k. 76-77

Płatnik składek nie zgłosił do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego wyżej wymienionych osób z tytułu wykonywania umów cywilnoprawnych oraz nie zadeklarował składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne, Fundusz Pracy i FGŚP.

bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania nie zasługują na uwzględnienie.

Na mocy zaskarżonych decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił, iż zainteresowani jako zleceniobiorcy u płatnika składek „(...) B. H. podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu w okresach wskazanych w indywidualnych decyzjach oraz ustalił podstawę wymiaru składek za te okresy na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne. Organ rentowy uznał, że umowy nazwane umowami o dzieło, łączące we wskazanym w decyzjach okresach zainteresowanych z płatnikiem składek, były w rzeczywistości umowami zlecenia, które – co za tym idzie – zgodnie z art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych rodzą obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i opłacania składek z tego tytułu. Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 ustawy systemowej obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, a z mocy art. 66 ust. 1 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych również zdrowotnemu, podlegają m.in. osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące. Organ rentowy wskazywał, że w treści umów zamawiający nie precyzował rezultatu, który miałby być osiągnięty w ramach zawartej umowy, a na przedmiot umowy składał się szereg czynności, które strona zobowiązana była wykonywać w określonym czasie i miejscu, z zachowaniem należytej staranności oraz zgodnie z wiedzą i doświadczeniem, wobec powyższego miały one ( prace ) charakter czynności prawnej określonej w art. 734 § 1 kc jako umowa zlecenia.

Skarżący natomiast w odwołaniach podkreślali, że dla płatnika liczył się jedynie efekt, czyli kompleksowe i bezusterkowe wykonanie prac remontowych, nie płacono za ilość godzin, ani ich nie ewidencjonowano. Ponadto wskazano, że zamiarem płatnika składek było uzyskanie od wykonujących zbiorowo dzieło - konkretnego rezultatu – wyremontowanego budynku. Podkreślali, że płatnik nie ustalał z wykonującymi dzieło terminu i czasu pracy, nie ustalał też zakresu prac przypadających poszczególnym wykonawcom. Nadto odwołujący zarzucali błędne przeświadczenie organu rentowego, że ustanowienie w procesie inwestycyjnym kierownika budowy, czy też kierowanie wykonujących dzieło na badania lekarskie oraz na szkolenie BHP powodują inną ocenę umowy o dzieło, gdyż konieczność wyznaczenia kierownika budowy była wymogiem zawartej umowy ze wspólnotą mieszkaniową. Tak wyznaczony kierownik nie mógł w jakikolwiek sposób wpływać na tempo prac wykonywanych przez zainteresowanych, wskazywać, ile czasu winni pracować w danym dniu, który z nich ma wykonywać określone czynności, nie miał też jakiejkolwiek możliwości wpływania na to, czy pracę w danym dniu będą, czy też nie będą wykonywane.

Jak wynika z analizy treści art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby wykonujące pracę na podstawie umowy o dzieło nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, a w konsekwencji i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Odmiennie natomiast ustawodawca traktuje osoby związane umowami zlecenia, czy też umowami o świadczenie usług, do których należy stosować przepisy o zleceniu z kodeksu cywilnego.

Zgodnie z treścią art. 627 kc przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. W odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu. Umowa zlecenia nie akcentuje zaś tego rezultatu jako koniecznego do osiągnięcia, nie wynik zatem (jak w umowie o dzieło), lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku, są elementem wyróżniającym dla umowy zlecenia tj. przedmiotowo istotnym.

Rozróżnienie tego typu było kwestią istotną w rozpoznawanej sprawie z tego względu, iż płatnik składek i wnioskodawca W. W. uzasadniając brak obowiązku podlegania przez zainteresowanych ubezpieczeniom społecznym wskazywali, że zawarte zostały umowy o dzieło, zaś Zakład Ubezpieczeń Społecznych kwalifikował je jako umowy zlecenia, z konsekwencjami w postaci powstania obowiązkowego tytułu ubezpieczeń społecznych.

W rozpoznawanej sprawie zainteresowanych łączyły z wnioskodawcą umowy nazwane przez strony umowami o dzieło. W ocenie Sądu rację ma organ rentowy kwestionujący charakter zawartych umów. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyposażony jest w możliwość oceny, czy zawiązanie przez strony określonych stosunków prawnych nie ma na celu obejścia prawa tj. ominięcia, w sposób sprzeczny z przepisami, normy traktującej o obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacaniu składek.

Podkreślić należy, że z mocy podstawowych zasad obowiązujących w naszym systemie prawa strony umowy mają – ograniczoną jednak bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego – swobodę zawarcia umowy, wyboru kontrahenta i ukształtowania treści stosunku prawnego z wykorzystaniem wszelkich form prawnych dopuszczalnych przez prawo. Wskazać przy tym należy, że nadana umowie określona treść nie przesądza jednak o charakterze łączącego strony stosunku prawnego. Tym samym brak jest podstaw do traktowania go jako innego rodzaju stosunku prawnego i wywodzenia z tego określonych skutków prawnych, ale tylko dopóty, dopóki treść stosunku prawnego zawiązanego przez strony i sposób wykonywania zobowiązań nie sprzeciwiają się istotnym regulacjom mającym za przedmiot dany typ umowy.

W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy, ustalonym na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach ZUS oraz przesłuchania zainteresowanych i wnioskodawcy należało uznać, że łączących strony umów cywilnoprawnych w żaden sposób nie można zakwalifikować jako zawierających elementy umów o dzieło. W ocenie Sądu strony faktycznie łączyły umowy o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu ( art. 750 kc ). Istotne elementy zawartych umów, zakres obowiązków stron i sposób ich wykonywania odpowiadają charakterystycznym cechom takiej umowy określonym w przepisach art. 734-751 kc.

Jak wynika ze wskazanych dowodów, zadaniem zainteresowanych było – zgodnie z treścią poszczególnych umów – wykonywanie prac na konkretnych obiektach wskazanych w poszczególnych umowach polegających na remoncie dachu, wykonaniu elewacji z klinkieru oraz remoncie kanalizacji deszczowej. Podkreślić należy, że zainteresowani W. W. i M. W. podczas przesłuchania wskazywali do jakich konkretnie czynności sprowadzało się ich zobowiązanie, będące przedmiotem zawartych umów używając określeń: „tak żeśmy się dogadali, aby tę robotę wykonać” (k. 75), „Wiedziałem, ze mam dobrze pracować…robiło się, aż się skończy”. ZainteresowanyD. S.stwierdził, że „ wykonywał remont dachu, umowa była taka, że mieli wykonać robotę, chodziło o remont dachu”. Nie wskazywali natomiast na zobowiązanie do osiągnięcia konkretnego materialnego rezultatu. Również wnioskodawca B. H. pomimo twierdzeń o zobowiązaniu wykonujących zamówienie do konkretnego rezultatu, a nie do starannego działania wskazywał, że „w umowie jako rodzaj pracy określaliśmy, jakie prace mają wykonywać”. Z całokształtu twierdzeń przesłuchanych stron wynika, że były one – zgodnie z twierdzeniami organu rentowego – zobowiązane do starannego działania, a nie do osiągnięcia konkretnego rezultatu. Zainteresowani mieli wykonywać konkretnie w umowach oznaczone prace remontowe, nie byli natomiast zobowiązani do osiągnięcia konkretnego rezultatu w postaci – jak to wskazuje płatnik składek – wyremontowanego budynku. Za taki efekt odpowiadał na mocy umów zawartych ze wspólnotami mieszkaniowymi B. H., ale w żaden sposób wprost zobowiązani do niego byli zainteresowani. Wykonywane przez nich czynności jedynie miały skutkować osiągnięciem takiego efektu, ale oni do jego osiągnięcia nie byli zobowiązani w ramach spornych umów. W ocenie Sądu istotnym elementem umów łączących strony było w szczególności ich staranne działanie w celu wykonania przedmiotu umowy. Czynności objęte umowami nie były z pewnością właściwe dla umowy o dzieło w sytuacji, gdy zainteresowani pozostawali w gotowości do pracy, która polegała na wykonywaniu powtarzalnych czynności. Poza tym takie elementy łączących strony umów, jak brak swobody co do czasu, miejsca i sposobu wykonywania pracy przeciwstawiają się możliwości uznania łączących strony umów za umowy o dzieło. Wbrew ich twierdzeniom, fakt, że nie mieli określonych konkretnych godzin wykonywania pracy nie wskazuje na swobodę czasu jej wykonywania wobec narzuconego im końcowego terminu wykonania umów i faktycznego codziennego wykonywania pracy ( od 8.00 do 15.00-16.00 - przy uwzględnieniu warunków pogodowych). Również miejsce wykonywania pracy oraz sposób jej wykonywania ( wskazane konkretne czynności ograniczone zasadami sztuki budowlanej oraz względami bezpieczeństwa) w istocie były im również narzucone. Dodatkowo nadzór płatnika składek (przyznał on w trakcie przesłuchania: „ … patrzyłem, czy dobrze wykonują pracę i widziałem, że jest zrobione dobrze” ( k. 76v ) oraz kierownika budowy nie pozwala na uznanie za słuszne zarzutu skarżących odnośnie braku nadzoru nad wykonywaniem prac. Podkreślenia także wymaga, że ci zainteresowani, z którymi B. H. zawierał umowy o dzieło, a następnie byli przez niego zatrudniani na podstawie umów o pracę, mieli w obu przypadkach taki sam zakres obowiązków. Ponadto W. W. wskazał, że w innych firmach wykonywał takie same, jak u płatnika składek, czynności jako pracownik-dekarz.

Z tych względów uznać należy, że w istocie przedmiotem kwestionowanych umów było świadczenie usług przez zainteresowanych, a zatem strony faktycznie łączyła umowa, o której mowa w art. 750 kc, do której stosuje się przepisy o zleceniu. Główny nacisk wynikający z celu zawartych umów i zamiaru stron położony był bowiem na staranne działanie wykonawców. I taki był rzeczywisty cel łączących strony umów. Wolą stron umowy było świadczenie usług, a nie wykonanie dzieła, gdyż to nie wynik, ale określone działania były istotne dla realizacji umowy i z tych też działań zainteresowani byli rozliczani.

Zwrócić należy uwagę, że podnoszone przez płatnika argumenty odnośnie braku ewidencji czasu pracy wykonawców, dowolności w zakresie wykonywania poszczególnych prac przez określone osoby nie ma znaczenia w kontekście stanowiska organu rentowego o łączącym strony stosunku umowy zlecenia. Tego rodzaju zarzuty miałyby znaczenie w przypadku uznania przez organ rentowy, że strony łączył stosunek pracy. Również powoływanie się przez płatnika na fakt nałożenia wyłącznie na niego mandatu przez PIP jest bezzasadny, skoro z twierdzeń zainteresowanych wynika, że faktycznie kwotę wynikającą z tego mandatu potrącił on później z należnego im wynagrodzenia.

W związku z powyższym nie ulega wątpliwości, w świetle jednoznacznej regulacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, że z tytułu przedmiotowych umów zainteresowani w okresach wskazanych zaskarżonymi decyzjami podlegali obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz zdrowotnemu.

Stwierdzona przez organ rentowy wysokość podstawy wymiaru składek poszczególnych zainteresowanych nie stanowiła przedmiotu sporu pomiędzy stronami, a nadto wynika jednoznacznie z treści umów o dzieło i wystawionych do tych umów rachunków.

Z powyższych względów Sąd na podstawie art. 477 14 § 1 kpc oddalił odwołania nie znajdując podstaw do ich uwzględnienia.

Orzeczenie w przedmiocie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego Sad wydał na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.