Sygn. akt III Ca 261/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SSO Gabriela Sobczyk

Protokolant Agnieszka Wołoch

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2016 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta J.

przeciwko S. J.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju

z dnia 6 listopada 2015 r., sygn. akt I C 1220/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Gabriela Sobczyk

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 listopada 2015r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu- Zdroju zasądził od pozwanego S. J. na rzecz powoda Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta J. kwotę 158,18 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 03 kwietnia 2015 roku, w pozostałym zakresie powództwo oddalił, a ponadto zasądził od pozwanego na rzecz powoda 34,20zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego S. J. kwoty 805,39 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu, a także zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że pozwany jako użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej zobowiązany jest do uiszczania opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego gruntu w terminie do 31 marca każdego roku. W związku z nabyciem przez pozwanego prawa użytkowania wieczystego gruntu powód wezwał go do zapłaty opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego odpowiednio do czasu trwania użytkowania wieczystego za rok 2011 wynoszącego 211 dni, poczynając od dnia następnego od wpływu wniosku o wpis do Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju tj. od 4 czerwca 2011r. do 31 grudnia 2011r. w kwocie 6.173,96 zł. Poinformowano również pozwanego, że należność winna być uiszczona na konta Urzędu Miasta J. wraz z ustawowymi odsetkami za okres od 4 czerwca 2011r. do dnia wpłaty. Pozwany uregulował należność w dniu 22 października 2012r., tym samym od 4 czerwca 2011r. do 22 października 2012r. zostały naliczone odsetki ustawowe za zwłokę w wysokości 1.102,39 zł. Dalej wskazał, że pozwany dokonał kolejnej wpłaty w kwocie 818,19 zł, z której kwota 297 zł została zarachowana na poczet odsetek, pozostała do zapłaty kwota 805,39 zł.

W dniu 9 kwietnia 2015 r. referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Od nakazu tego sprzeciw złożył pozwany podnosząc, że odsetki od nieterminowej wpłaty za użytkowanie wieczyste powinny być naliczone od dnia 29 marca 2012r., czyli od daty poinformowania go o wysokości zobowiązania. Dalej wskazał, że uiścił na rzecz powoda kwotę 297 zł tytułem odsetek za zwłokę w zapłacie opłaty za użytkowanie wieczyste za 2011 r., a kwota ta została wyliczona za okres od 29 marca 2012r. do dnia zapłaty, co wskazał w tytule przelewu. Zakwestionował, aby wykonana transakcja miała charakter uznania długu. Nadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia odsetek za okres poprzedzający dzień 29 marca 2012r.

Sąd Rejonowy ustalił, że na podstawie umowy sprzedaży z dnia 1 czerwca 2011 r. pozwany S. J. nabył prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej położonej w obrębie B.-G., powiat J., składającej się z działek oznaczonych w ewidencji gruntów numerami (...), (...), (...), (...), dla której Sąd Rejonowy w Jastrzębiu-Zdroju prowadzi księgę wieczystą numer (...).

Sąd Rejonowy w Jastrzębiu-Zdroju Wydział V Ksiąg Wieczystych w dziale II księgi wieczystej nr (...) prowadzonej dla prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości gruntowej w dniu 26 sierpnia 2011 r. wpisał S. J. jako wieczystego użytkownika gruntu i właściciela zabudowań. Złożenie wniosku o wpis prawa użytkowania wieczystego na rzecz pozwanego nastąpiło w dniu 22 lipca 2011r.

Pismem z dnia 29 marca 2012 r. powód poinformował pozwanego, iż w związku z nabyciem prawa użytkowania wieczystego gruntu zachodzi konieczność uregulowania opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego odpowiednio do czasu trwania użytkowania wieczystego za rok 2011 wynoszącego 211 dni, poczynając od dnia następnego od wpływu wniosku o wpis do Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju tj. od 4 czerwca 2011r. do 31 grudnia 2011r. w kwocie 6.173,96 zł. Jednocześnie poinformowano, że należność winna być uiszczona na konta Urzędu Miasta J. wraz z ustawowymi odsetkami za okres od 4 czerwca 2011r. do dnia wpłaty.

W dniu 22 października 2012r. pozwany dokonał zapłaty kwoty 6.173,96 zł. Pozwanemu z tytułu nieterminowej wpłaty zostały naliczone odsetki w kwocie 1.102,39 zł.

W dniu 3 kwietnia 2013r. pozwany uiścił na rzecz powoda kwotę 297 zł wskazując w tytule przelewu „odsetki od opłaty za użytkowanie wieczyste 2011r. liczone od daty 29/03/2012 otrzymania inf. o kwocie zobow.”.

Pismem z dnia 28 listopada 2014r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 805,39 zł tytułem odsetek za zwłokę.

W ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Wskazał, ze powód domagał się zasądzenia od pozwanego odsetek ustawowych za okres od 4 czerwca 2011r. do 22 października 2012r. z tytułu uiszczenia po terminie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego gruntu.

Sąd Rejonowy powołał się na art. 238 k.c., zgodnie z którym wieczysty użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną. Początek tego trwania wyznacza data powstania prawa użytkowania wieczystego, natomiast koniec tego okresu wyznacza data przeniesienia prawa użytkowania wieczystego na rzecz innej osoby (art. 27 zd. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami).

Powołał się też na art. 476 k.p.c. i wskazał, ze do przyjęcia, że dłużnik dopuszcza się zwłoki w spełnieniu świadczenia, musi być dłużnikowi znany nie tylko obowiązek świadczenia, termin jego spełnienia, ale również wysokość zobowiązania.

Sąd Rejonowy wskazał, że w niniejszej sprawie mimo, iż pozwanemu znane były jego obowiązki użytkowania wieczystego, co wynika z § 11 aktu notarialnego Rep. A (...), to jednak wysokość zobowiązania, która była uzależniona od okresu trwania jego prawa, znana mu była dopiero po otrzymaniu pisma powoda z dnia 29 marca 2012 r. Dlatego też nie sposób przyjąć, aby przed datą zapoznania się z pismem, pozwany pozostawał w zwłoce w spełnieniu świadczenia. Stąd żądanie odsetek za okres od dnia 4 czerwca 2011r. do dnia 29 marca 2012r. Sąd Rejonowy uznał za bezzasadne.

W sposób ewentualny Sąd Rejonowy uznał, że w przypadku przyjęcia, że roszczenie powoda było wymagalne zgodnie z jego twierdzeniem w dniu 4 czerwca 2011r., to pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniósł skutecznie zarzut przedawnienia roszczenia w zakresie odsetek liczonych za okres od dnia 4 czerwca 2011r. do dnia 29 marca 2012r., co powoduje, że roszczenie w tym zakresie już nie może być skutecznie dochodzone.

W zakresie skuteczności podniesionego zarzutu przedawnienia Sąd Rejonowy powołał się na art. 117 § 1 i 2 k.c., oraz art. 118 k.c. i art. 120 § 1 k.c. wskazał, że obowiązek uiszczania odsetek jest świadczeniem okresowym, a zatem termin przedawnienia roszczenia w przedmiotowej sprawie wynosi trzy lata. Jednocześnie Sąd Rejonowy wskazał, że powód nie wykazał, aby nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia (art. 123k.c. w zw. z art. 6 k.c.) jak również nie wykazał, by opóźnienie w dochodzeniu roszczeń spowodowane zostało postępowaniem pozwanego, a tym samym brak jest podstaw do uznania, by zgłoszony zarzut przedawnienia w sprawie był nadużyciem prawa, o którym mowa w art. 5 k.c. Ponieważ pozew wniesiono w dniu 3 kwietnia 2015r Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie odsetkowe za okres od dnia 4 czerwca 2011r. do dnia 29 marca 2012r. z upływem 3-letniego okresu uległo przedawnieniu.

Sąd Rejonowy uznał ponadto za niezasadny zarzuto powoda co do tego, że pozwany uznał roszczenie poprzez częściową zapłatę świadczenia w dniu 4 kwietnia 2013r. i że ta okoliczność spowodowała przerwanie biegu przedawnienia. Wskazał, że brak podstaw do przyjęcia, iż pozwany działał z zamiarem uznania długu odnośnie roszczenia o zapłatę odsetek za okres od dnia 4 czerwca 2011r. do dnia 29 marca 2011r. , gdy z treści tytułu dokonanego przelewu na rzecz powoda kwoty 297 zł wynika wprost, iż pozwany za zasadne uznał jedynie żądanie odsetek za okres od dnia 29 marca 2012r. tj. otrzymania przez pozwanego informacji o kwocie zobowiązania i tak właśnie wyliczoną przez siebie kwotę odsetek przekazał na rachunek powoda.

Sąd Rejonowy wskazał, że bezsporna w niniejszej sprawie była data uiszczenia opłaty z tytułu użytkowania wieczystego za 2011r. (22 października 2012r.), a także fakt, że uiszczona przez pozwanego kwota 297 zł stanowiła świadczenie z tytułu odsetek za nieterminową zapłatę w/w opłaty. Odsetki ustawowe od kwoty 6.173,96 zł liczone za okres od 30 marca 2012r. (tj. dnia następnego po doręczeniu pisma z 29 marca 2012r.) do dnia zapłaty tj. 22 października 2012r. przy przyjęciu obowiązującej w tym okresie 13% stawki (Dz. U. z 2008 r. nr 220, poz. 1434) wynoszą 455,18 zł, nie zaś jak twierdzi pozwany – 297 zł. Stąd Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego kwotę 158,18 zł, stanowiącą równicę należnych odsetek i odsetek już uiszczonych (455,18 – 297). W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

O odsetkach orzekł na zasadzie art. 481 § 1 i 2 k.c. zasądzając je zgodnie z żądaniem pozwu tj. od dnia wniesienia pozwu.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 100 kpc.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając ten wyrok w całości i domagając się jego zmiany poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego. W apelacji zawarł wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu z bankowych potwierdzeń zapłaty z dnia 14 czerwca 2012r., 18 września 2012r. i z dnia 22 października 2012r.

Jako ewentualny złożył wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego.

W apelacji pozwany zawarł zarzut naruszenia art. 480§1 i 2 kc poprzez błędne wyliczenie odsetek liczonych za zwłokę w uiszczeniu opłaty za użytkowanie wieczyste za rok 2011 w okresie od 29 marca 2012r. od daty uiszczenia zobowiązania. Zarzucił też naruszenie art. 230 kpc, 231kpc i 233§1kpc poprzez uznanie, że pozwany uiścił opłatę za użytkowanie wieczystej jednorazowo w dniu 22 października 2012r.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że zgadza się z rozstrzygnięciem Sądu w części, w jakiej uznał on wymagalność opłaty za użytkowanie wieczyste na dzień 29 marca 2012r. oraz przedawnienia odsetek naliczonych przed tą datą.

Jednak wskazał, że wadliwe jest ustalenie Sądu, że należność z tytułu wieczystego użytkowania została uiszczona jednorazowo w dniu 22 października 2012r. , gdy tymczasem była ona uiszczana w 3 transzach: 3000zł w dniu 14 czerwca 2012r., 1390,56zł - 18 września 2012r. i 1783,40zl w dniu 22 października 2012r.

Dlatego w ocenie skarżącego odsetki za zwłokę uiszczone przez niego w dniu 3 kwietnia 2013r. zostały wyliczone prawidłowo.

Zarzucił, że powód na żadnym etapie procesu nie kwestionował prawidłowości wyliczenia odsetek za zwłokę w okresie od 29 marca 2012r. do 22 października 2012r. w kwocie 297zl. Jednocześnie zarzucił, że wyliczenia księgowe przedstawione przez powoda w załączeniu do pozwu są nieprecyzyjne, winny bowiem uwzględniać wszystkie wpłaty dokonane z tytułu zobowiązania, a nie tylko datę uiszczenia ostatniej transzy.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego. Wniósł też o oddalenie jako spóźnionych wniosków dowodowych zawartych w apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna. Sądowi Rejonowemu nie można postawić skutecznych zarzutów dokonania nieprawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie oraz nieprawidłowego zastosowania art. 230kpc, 231kpc i 233§1kpc. Sąd ten orzekał bowiem na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału sprawy oraz stanowisk stron, w tym okoliczności, które zostały na podstawie stanowisk stron uznane za bezsporne ( art. 230 kpc).

Dla porządku odnosząc się do poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych sprostować należy, że zgodnie z treścią księgi wieczystej (...), wniosek o dokonanie wpisu wieczystego użytkowania na rzecz pozwanego wpłynął w dniu 3 czerwca 2011r., choć okoliczność ta nie ma zasadniczego znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, wobec objęcia nim jedynie żądania odsetek po 29 marca 2012r.

Odnosząc się do apelacji, zgodzić się należy z powodem, że dołączone do apelacji dowody uiszczenia należności z tytułu opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste są spóźnione.

Zważywszy na rozkład ciężaru dowodu w sprawie, za wadliwą uznać należy argumentację pozwanego zawartą w apelacji, że powód nie zakwestionował wysokości wpłaconej przez pozwanego kwoty z tytułu odsetek za okres od 29 marca 2012r. do 22 października 2012r. Powód faktycznie nie zakwestionował że taka kwota została wpłacona, w ramach jednak oświadczeń w procesie, nie był obowiązany składać oświadczenia, czy została ona dobrze obliczona, skoro w niniejszej sprawie dochodził świadczenia wyższego z tytułu odsetek i po złożeniu oświadczenia przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty swego roszczenia nie cofnął. ani w całości ani w części. Tym samym zatem nadal je podtrzymywał. Dokonanie konkretnych obliczeń należało zatem w sprawie do Sądu. Sąd zaś dokonać ich mógł jedynie w oparciu o dane znajdujące się w aktach sprawy. Pozwany otrzymał odpis pozwu oraz załączonych do pozwu dokumentów. W pozwie wskazano jednoznacznie, że opłata roczna w kwocie 6173,96zl została uregulowana przez pozwanego 22 października 2012r. Podobnie załączony do pozwu dokument księgowy(k.8) wskazywał datę zapłaty 22 października 2012r. Mimo otrzymania tych dokumentów w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany nie podniósł okoliczności uiszczenia należności w 3 transzach, mimo że miał taką możliwość - chodziło bowiem o fakty w tej dacie mu znane i dokumenty, które z łatwością mógł wówczas przedłożyć. Tym samym Sąd Rejonowy zestawiając stanowiska stron i dokonując ustaleń faktycznych nie naruszył wymienionych w apelacji przepisów, w szczególności art. 230kpc i 233§1kpc, uznając że zapłata opłaty rocznej nastąpiła w dniu 22 października 2012r.i że okoliczność ta była pomiędzy stronami bezsporna.

Powołanie się przez pozwanego w apelacji na dokonanie trzech wpłat (transz) a nie jednej w dniu 22 października 2012r. i zawnioskowanie przez niego na tym etapie postępowania wniosków dowodowych uznać należało za zdecydowanie spóźnione. Pozwany, jak już wskazano, miał możliwość powołania się na te dokumenty przed Sądem Rejonowym i już tam, wobec stanowiska powoda opisanego jednoznacznie w pozwie, istniała potrzeba powołania się na te dokumenty.

Tym samym brak uzasadnienia dla powołania wniosków dowodowych na etapie postępowania odwoławczego.

Skoro zatem wnioski dowodowe były spóźnione, jako takie podlegały oddaleniu na podstawie art. 381kpc. Przepis ten pozwala jedynie wyjątkowo prowadzić postępowanie dowodowe w postępowaniu odwoławczym. Takie wyjątkowe okoliczności w niniejszej sprawie nie zaistniały. Fakt spóźnionego powołania wniosków dowodowych obciąża w tych okolicznościach pozwanego.

Jednocześnie zaznaczyć należy, ze zgodnie z art. 454§1kc, świadczenie pieniężne powinno być spełnione w siedzibie wierzyciela( dług oddawczy). Tym samym w przypadku wpłaty za pośrednictwem przelewu bankowego, momentem zapłaty jest moment uznania rachunku wierzyciela, a nie moment w jakim pozwany dokonał transakcji na swoim rachunku. Powód przyznał, że należność z tytułu opłaty za wieczyste użytkowanie otrzymał w dniu 22 października 2012r. Inna okoliczność nie została przez pozwanego wykazana, w szczególności na właściwym etapie postępowania.

Jednocześnie poczynione ustalenia faktyczne nie dały podstaw do uznania, że Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia prawa materialnego. W szczególności zaś nie naruszył art. 481§1i 2 kc ( a nie jak zapewne mylnie wskazano w apelacji art. 480§1 i2 kc, które w tej sprawie nie mają zastosowania).

Uznawszy zatem, że wydając zaskarżony wyrok Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia prawa procesowego, Sąd Okręgowy apelację jako niezasadną oddalił na podstawie 385 kpc.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98§1i3kpc w zw. z art. 391§1kpc, zasądzając od pozwanego na rzecz powoda koszty postępowania odwoławczego w wysokości najniższej – na podstawie §13ust.1 pkt 1 w zw. z §6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb państwa kosztów nieopłaconej pomocy pranej udzielonej z urzędu.

(t. jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 461 ze zm.)

SSO Gabriela Sobczyk