Czwartek, 28 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5876
Czwartek, 28 marca 2024
Sygnatura akt: IV Ka 1053/14

Tytuł: Sąd Okręgowy w Krakowie z 2015-06-11
Data orzeczenia: 11 czerwca 2015
Data publikacji: 13 sierpnia 2018
Data uprawomocnienia: 11 czerwca 2015
Sąd: Sąd Okręgowy w Krakowie
Wydział: IV Wydział Karny Odwoławczy
Przewodniczący: Sławomir Noga
Sędziowie: Katarzyna Gładysz-Grzybacz
Jadwiga Żmudzka

Protokolant: prot. Aneta Woźniczka
Hasła tematyczne: Postępowanie Odwoławcze
Podstawa prawna: art. 437 § 2 kpk

Sygn. akt IV Ka 1053/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Noga

Sędziowie: SSO Jadwiga Żmudzka (spr.)

SSR del. Katarzyna Gładysz-Grzybacz

Protokolant: prot. Aneta Woźniczka

przy udziale Marty Gdańskiej-Kusior Prokuratora Prokuratury Okręgowej,

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2015 roku, sprawy

P. B.

oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego,

od wyroku Sądu Rejonowego w Oświęcimiu z dnia 30 czerwca 2014r. sygn. akt II K 196/13,

zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Oświęcimiu do ponownego rozpoznania.

SSO Jadwiga Żmudzka SSO Sławomir Noga SSR del. Katarzyna Gładysz-Grzybacz

Sygn. akt IV Ka Ka 1053/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 11 czerwca 2015 roku

P. B. został oskarżony o to, że:

w dniu 13 listopada 2012 roku w P. woj. (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził G. J. prowadzącą działalność gospodarczą o nazwie „(...)” z siedzibą w K. ul. (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 6 tysięcy GBP co stanowi równowartość 30 tysięcy złotych w ten sposób, że posługując się osobiście podrobionym dokumentem CMR wprowadził wymienioną w błąd co do danych przewoźnika oraz zamiaru wykonania usługi przewozowej, działając na szkodę G. J.,

tj. o popełnienie przestępstwa z art. 286§1 kk i art. 270§1 kk w zw. z art. 11§2 kk

Sąd Rejonowy w Oświęcimiu wyrokiem z dnia 30 czerwca 2014 roku, sygn. akt II K 196/13, orzekł w tym przedmiocie następująco:

I.  oskarżonego P. B. uznaje za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu aktem oskarżenia, stanowiącego występek z art. 286§1 kk i art. 270§1 kk w zw. z art. 11§2 kk i za to na mocy art. 286§1 kk w zw. z art. 11§3 kk wymierza oskarżonemu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na mocy art. 69§1 i 2 kk, art. 70§1 pkt 1 kk warunkowo zawiesza oskarżonemu wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata;

III.  na mocy art. 33§2 kk w zw. z art. 33§1 i 3 kk wymierza oskarżonemu karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 (dwudziestu) złotych;

IV.  na zasadzie art. 627 kpk w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223 z póź. zm.) zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w wysokości 410 (czterysta dziesięć) złotych, w tym opłatę sądową w wysokości 320 (trzysta dwadzieścia) złotych oraz wydatki postępowania w wysokości 90 (dziewięćdziesiąt) złotych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego zaskarżając powyższy wyrok w całości i zarzucił mu:

- obrazę przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 410 kpk w zw. z art. 424 § 1 kpk poprzez:

-

błędną ocenę materiału dowodowego w sprawie, wbrew prawidłom logicznego rozumowania i oparcie przez Sąd I instancji wyroku skazującego na wybiórczej ocenie zeznań świadków a przy tym na braku dania wiary wyjaśnieniom oskarżonego co do braku świadomości co do miejsca załadunku towarów w momencie zlecenia przewozu firmie oskarżonego, braku zamiaru wprowadzenia pokrzywdzonej w błąd, w tym nie podpisanie dokumentu CMR - którego wyjaśnienia były spójne i logiczne z zeznaniami świadków - a w konsekwencji przyjęcie odmiennej oceny przez Sąd nie zostało poparte żadnymi wiarygodnymi dowodami w sprawie; w szczególności odmiennej ocenie dokonanej przez Sąd I instancji w zakresie określenia momentu świadomości oskarżonego co do realizacji zlecenia przewozu nie uzasadniają dowody z zeznań

-

brak wyjaśnienia w uzasadnieniu wyroku, jakie konkretnie okoliczności i zachowania oskarżonego wskazują na fakt, że działał w celu dokonania oszustwa oraz posłużył się podrobionym dokumentem sprowadzając wywody Sądu do lakonicznego stwierdzenia, że na podstawie ustalonych okoliczności faktycznych i omówienia dowodów nie ma wątpliwości, że oskarżony dopuścił się przypisanych mu czynów;

-

art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., poprzez wydanie zaskarżonego orzeczenia wyłącznie na dowodach uznanych subiektywnie przez Sąd I instancji jako obciążających oskarżonego na podstawie dowolnej i niepełnej oceny dowodów, a przede wszystkim braku szczególnej skrupulatności i wnikliwości w ocenie stanu faktycznego, braku należytej oceny zeznań świadków w sprawie, w tym także przy ocenie na niekorzyść oskarżonego dowodów, które budziły wątpliwości, np. bilingów telefonicznych, czy podpisu na dokumencie CMR w pozycji nr 23 - co w konsekwencji skutkowało wydaniem wyroku skazującego pomimo braku istnienia obiektywnych dowodów przesądzających o świadomości oskarżonego co do miejsca załadunku towarów objętych zleceniem od firmy (...) a tym samym przesądzających o zamiarze dokonania oszustwa jak również posłużenia się podrobionym dokumentem;

-

art. 4 oraz art. 7 k.pk. poprzez orzeczenie z naruszeniem zasady obiektywizmu oraz poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, z pominięciem zasad prawidłowego rozumowania, w tym błędną ocenę zeznań świadka G. J., która w swoich pierwszych zeznaniach - złożonych bezpośrednio po zdarzeniu - wyjaśniała, iż nie pytała kierowcy z jakiej jest firmy a kierowca nie wzbudzał żadnych podejrzeń co w zestawieniu z zeznaniami J. F. - złożonymi w dniu 10.12.2013r. iż oskarżony nic mu nie mówił na temat tego aby zatajał z jakiej jest firmy - - powinno prowadzić do innej oceny świadomości i zamiaru oskarżonego co do rzekomej chęci popełnienia oszustwa i pomimo tego uznanie w okolicznościach sprawy, iż oskarżony miał na celu popełnienie zarzucanych mu czynów;

-

art. 7 k.p.k w sw. z art. 391 § 1 k.p.k. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodu, jakim były zeznania świadka G. J., które to zeznania różnią się diametralnie na poszczególnych etapach postępowania i w tym kontekście powinny być przez sąd orzekający w sprawie ocenione ze szczególną ostrożnością;

-

art. 167 i 352 k.p.k. poprzez nieprzeprowadzenie z urzędu przez sąd dowodu z bilingów oskarżonego, świadka J. F. i M. P. „choć stan sprawy tego wymagał”;

2) w oparciu o art. 427 § 1 i § 2 kpk i art. 438 pkt 3 kpk zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, w sytuacji gdy miał on wpływ na treść wydanego orzeczenia, tj.:

-

ustaleniu, że oskarżony działał w celu dokonania oszustwa oraz posłużył się podrobionym dokumentem - w sytuacji braku dowodów na potwierdzenie powyższych okoliczności, przy jednoczesnym pominięciu wyjaśnienia, które dowody przemawiają za przypisaniem oskarżonemu odpowiedzialności na podstawie art. 286 § 1 k.k. oraz art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k;

-

ustaleniu, że oskarżony wiedział w momencie rozmowy ze świadkiem J. F., że transport będzie wykonywany z firmy (...), podczas gdy z logicznej oceny dowodów - i bezspornej okoliczności odnośnie braku instrukcji kierowcy co do tego co i jak ma mówić zlecającemu - wynika, iż oskarżony nie miał, po pierwsze wiedzy a po drugie zamiaru wprowadzania kogokolwiek w błąd celem niekorzystnego rozporządzenia mieniem;

- ustaleniu, że oskarżony podpisał się na dokumencie CMR w polu nr 23, podczas gdy podczas rozprawy – w dniu 21 stycznia 2014r. – przesłuchiwany w charakterze świadka – J. F. – wprost potwierdził, iż podpis w polu 23 należy do niego i osobiście go złożył po otrzymaniu uzupełnionego przez pokrzywdzoną dokumentu CMR

- ustaleniu, że oskarżony nie mógł w oparciu o przepisy Kodeksu Cywilnego dokonać zastawu na mieniu pokrzywdzonej celem rozliczenia przysługujących mu względem firmy (...) wierzytelności i pominięcie oceny tego stanu faktycznego jako działanie pod wpływem błędu co do prawa, o którym mowa w art. 30 k.k.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Odwoławczy rozważył, co następuje:

Cześć zarzutów podniesionych w apelacji okazała się być zasadna, co skutkować musiało uchyleniem orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy.

Przed rozpoznaniem zasadniczych zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego, podkreślenia wymaga, iż zarzuty zawarte w apelacji obrońcy sprowadzały się m.in. do kwestionowania prawidłowości wywiązania się przez Sąd I instancji z obowiązku swobodnej oceny dowodów, z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, przewidzianego w art. 7 k.p.k. Obraza tego przepisu stanowi błąd pierwotny. Przyznanie bowiem waloru wiarygodności określonym dowodom i niedanie wiary wyjaśnieniom oskarżonego skutkowało poczynieniem konkretnych ustaleń faktycznych, które wymienia skarżący. Stwierdzić należy zatem, iż zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest wtórny wobec zarzutu obrazy przepisu art. 7 k.p.k. Jak trafnie wskazuje się w literaturze przedmiotu, podstawy odwoławcze z art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. mogą być wykorzystane do ujęcia w środku odwoławczym tych samych uchybień, jednak zarzut błędu w ustaleniach faktycznych winien pojawić się wówczas po zarzutach natury procesowej jako stanowiący zwieńczenie wywodu co do naruszenia reguły swobodnej oceny dowodów, czego efektem są wadliwe ustalenia faktycznego (T. Grzegorczyk, J. Tylman: Polskie postępowanie karne, Warszawa 2005, s. 776-777). W konsekwencji, uznając zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jako wtórny i pomocniczy wobec obrazy przepisu art. 7 k.p.k., Sąd Odwoławczy rozpoznał je łącznie.

W orzecznictwie wyrażono trafny pogląd, iż „Sąd orzekający, rozstrzygając o winie lub niewinności oskarżonego, kieruje się własnym wewnętrznym przekonaniem, nieskrępowanym żadnymi ustawowymi regułami dowodowymi, a przekonanie to pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k., dopóki nie zostanie wykazane, że Sąd I instancji oparł swoje przekonanie o winie oskarżonego bądź na okolicznościach nieujawnionych w toku przewodu sądowego, bądź ujawnionych, ale ocenionych w sposób sprzeczny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 grudnia 2007r., sygn. akt II AKa 381/07, Prok. i Pr. - wkł. 2008/9/31).

Lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku dokonana przez pryzmat obrazy przepisu art. 7 k.p.k. prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji dokonał takiej oceny dowodów, która nie może korzystać z ochrony powołanego przepisu, a skutkiem nieprawidłowej oceny dowodów są błędne ustalenia faktyczne. Ponadto Sąd Rejonowy nie wyjaśnił wszystkich istotnych okoliczności sprawy.

W ocenie Sądu Odwoławczego, ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdyż nie obejmują ich wszechstronnej analizy, brak w nich zwłaszcza wnikliwej i gruntownej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i to zarówno w zakresie argumentów wspierających wersję aktu oskarżenia, jak i dowodów popierających wersję zdarzenia prezentowaną przez oskarżonego.

Sąd Rejonowy ustalił, że podpis w polu nr 23 został naniesiony przez oskarżonego. Jako podstawę tych ustaleń wskazał zeznania świadka J. F. z k. 87 verte i 170verte-171. Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego, iż nie wie, kto naniósł podpis na druku CMR, którym posłużył się J. F.. Sąd wskazał, że świadek J. F. zeznał, iż wypełniał w druku tylko część dotyczącą przewoźnika, nie składał natomiast podpisu (k. 87, 180verte-171). Podpisu tego nie rozpoznał również R. K. i K. K. z firmy (...). Sąd I Instancji wskazał dalej, że nie ulega więc wątpliwości, iż podpis musiał zostać naniesiony przez P. B., który dysponował drukami CMR innych zaprzyjaźnionych firm i wydawał je kierowcom (uzasadnienie str. 8). Tymczasem świadek J. F. w swoich zeznaniach przyznał, że w polu 23 na druku CMR (k. k. 9 akt sprawy) widnieje jego podpis, który złożył po wypełnieniu dokumentu przez „tą panią” czyli G. J. (k. 170/verte). Sąd Rejonowy dokonał zatem wadliwej analizy zeznań świadka J. F., potwierdzającego, że to on złożył kwestionował podpis, a nie oskarżony. Tym samym Sąd I Instancji dokonał wadliwej oceny wyjaśnień oskarżonego w tym zakresie, zaprzeczającego, ażeby złożył ten podpis. Analiza zeznań świadka J. F. co do okoliczności, w jakich doszło do użycia druku CMR i przekazania go pokrzywdzonej G. J., która częściowo go wypełniła, wyklucza prawidłowość ustalenia, że oskarżony, dokonując oszustwa, użył osobiście podrobionego dokumentu CMR i że miał zamiar dokonania przestępstwa z art. 270 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy przypisał oskarżonemu popełnienia oszustwa, które jest działaniem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Z przedstawionych przez oskarżonego faktur wynika, że nieuregulowane przez G. J. należności powstały przed datą czynu zarzucanego oskarżonemu w niniejszej sprawie i przekraczają wartość szkody określonej przedstawionym mu zarzutem, a źródłem tych należności były usługi transportowe wykonane przez firmę oskarżonego (faktury k. 70, 72, 78, 80, 82, 83 oraz dokumenty CMR związane z tymi fakturami k. 71, 73, 79, 81, 82, 84). Oskarżony, jak wynika z ustaleń Sądu I Instancji, niezwłocznie poinformował mailem G. J., że towar jej przedsiębiorstwa załadowany na samochód zostaje przez niego zatrzymany w związku z niezapłaconymi przez (...) fakturami, do czasu uregulowania należności przez te firmę, towar zostaje na ich pojeździe, a w przypadku uregulowania wszelkich należności dla firmy (...) sp. z o.o. wspomniany towar zostanie zwrócony do(...)( pismo k. 16). Oskarżony podał w swoich wyjaśnieniach, że umowę miał z inną firmą transportową, ale skorzystał z prawa zastawu towaru własności firmy, będącej dłużnikiem, tym się kierował i na pewno jego zamiarem nie było oszukanie G. J., dlatego też poinformował firmę zlecającą, iż zabezpiecza towar (k. 93). Świadek M. B. zeznał, że oskarżony przedstawiając się jako właściciel firmy (...), w dniu zarzutu poinformował go, że załadował auto w P., ale nie jedzie do A. tylko wraca do siebie do O. i rekwiruje towar ze względu na zaległości związane ze współpracą z panią J., on próbował mu wytłumaczyć, że nie może w ten sposób robić, że jest to działanie bezprawne, oskarżony jednak twierdził, że ma do tego prawo, że konsultował to z adwokatem i na pewno ma rację (k. 13).

W myśl art. 790 § 1 kodeksu cywilnego, dla zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy przewozu, w szczególności: przewoźnego, składowego, opłat celnych i innych wydatków, jak również dla zabezpieczenia takich roszczeń przysługujących poprzednim spedytorom i przewoźnikom, przysługuje przewoźnikowi ustawowe prawo zastawu na przesyłce, dopóki przesyłka znajduje się u niego lub u osoby, która ją dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nią rozporządzać za pomocą dokumentów. Przepis ten nie określa wprost, że ustawowe prawo zastawu dotyczy tylko aktualnej umowy przewozu, literalnie, wprost, przepis ten nie wyklucza spod jego działania poprzednich umów przewozu. Natomiast w literaturze przedmiotu i orzecznictwie przyjmuje się, że na gruncie art. 57 Prawa przewozowego i art. 790 k.c. - przewoźnikowi nie przysługuje prawo zatrzymania przesyłki w przypadku istnienia ewentualnych roszczeń przewoźnika wobec wysyłającego z tytułu wcześniejszych umów przewozu łączących strony (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2003-12-04, I ACa 696/03, LEX nr 621113, Zdzisław Gawlik, Komentarz do art. 790 Kodeksu Cywilnego, Komentarz Lex 2014). Oskarżony nie jest prawnikiem, z powołanych wyżej dowodów wynika, że był przekonany, iż zatrzymując towar realizuje przysługujące mu ustawowe prawo zastawu, w czym utwierdzić go miał adwokat. W tej sytuacji wątpliwe jest przyjmowanie, ażeby oskarżony działał w zamiarze popełnienia przestępstwa oszustwa na szkodę G. J., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, skoro chciał on uzyskać zwrot należności przysługujących jego firmie jako wierzycielowi od dłużniczki G. J.. Nie działał on zatem w celu bezpodstawnego, nienależnego powiększenia majątku ani swojego ani majątku spółki (...).

Powyższe uchybienia, które mogły mieć wpływ na treść wyroku, uzasadniają jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania (art. 437 § 2 k.p.k.). Rozpoznanie pozostałych zarzutów byłoby przedwczesne.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy przesłucha świadków G. J., J. F., E. B.. Gdy idzie o pozostałych świadków, to Sąd może poprzestać na ich ujawnieniu, chyba że uzna za niezbędne ich bezpośrednie przesłuchanie (art. 442 § 2 k.p.k.)

SSO Jadwiga Żmudzka SSO Sławomir Noga SSR del. Katarzyna Gładysz-Grzybacz

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij