Sygn. akt I ACa 792/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia	SA Zbigniew Grzywaczewski
Sędzia: Sędzia:	SA Ewa Popek (spr.) SA Alicja Surdy
Protokolant	sekr. sądowy Agnieszka Pawlikowska

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2013 r. w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) -1 Oddział (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 3 września 2012 r., sygn. akt IX GC 222/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej (...) -1 Oddział (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powódki M. S. kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta) zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 792/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 września 2012 roku Sąd Okręgowy w Lublinie:

I. zasądził od pozwanej (...)-1 Oddział (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powódki M. S.:

a) kwotę 349.665,58 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 211.198,47 zł od dnia 2 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty i od kwoty 138.467,11 zł od dnia 21 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty;

b) odsetki od kwoty 30.000 zł za okres od dnia 2 stycznia 2012 roku do dnia 15 marca 2012 roku;

c) kwotę 24.105 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

II. umorzył postępowanie w pozostałej części.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał na następujące ustalenia i motywy rozstrzygnięcia.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej stron powódka na podstawie zleceń pozwanego z dnia 28 listopada 2011 roku i z dnia 3 listopada 2011 roku wykonywała na jego rzecz kosze zbrojarskie oraz prefabrykację zbrojenia wieńca ściany szczelinowej z dostawą na ulicę (...) w W.. W zleceniu podano uzgodnioną cenę jednostkową koszy, termin płatności 30 dni oraz wskazano T. B. jako osobę upoważnioną do odbioru dostaw i uzgodnień techniczno-organizacyjnych. Powódka wykonała szkielety zbrojeniowe oraz wydała je pozwanemu, co zostało udokumentowane dowodami WZ, na których potwierdzono ich odbiór. Po wykonaniu umowy powódka wystawiła w dniu 2 grudnia 2011 roku fakturę VAT nr (...) na kwotę 271.198,47 zł oraz w dniu 21 grudnia 2011 roku fakturę VAT nr (...) na kwotę 138.467,11 zł, wskazując 30 dniowy termin płatności. Pozwany nie kwestionował faktu dostarczenia mu szkieletów zbrojeniowych zgodnie z jego zleceniami, ani ceny jednostkowej zafakturowanej przez powódkę. Powódka w piśmie przygotowawczym z dnia 15 czerwca 2012 roku ustosunkowując się do zarzutu podniesionego przez pozwanego odnośnie rozbieżności pomiędzy sumą należności z dołączonych do faktury nr (...) dowodów WZ, a kwotą należności z tej faktury wyjaśniła, że wskazana przez pozwanego różnica pomiędzy należnościami z tych dokumentów w kwocie 33.216,20 zł jest wynikiem omyłkowego pominięcia w dowodzie WZ w poz. 7 ceny jednostkowej stali w kwocie 2,80 zł za kg. W wyniku pomnożenia tej ceny przez wskazaną w dowodzie WZ 10.657 kg stali otrzymany iloczyn w kwocie 29.839,60 zł netto (brutto 36.702,71 zł) odzwierciedlał prawidłową wartość dostawy. Również skutkiem oczywistej omyłki w dowodzie WZ nr (...) zaniżono ustaloną cenę jednostkową stali w poz. 7, wpisując zamiast ceny ustalonej przez strony w kwocie 2,80 zł za kg cenę 2,35 zł za kg, co zostało skorygowane przez kierownika budowy reprezentującego interesy pozwanego T. B.. Pozwany nie wypowiedział się co do powyższych twierdzeń powódki, co w świetle ustalonych niespornych faktów dało podstawy do uznania, iż podane przez powódkę przyczyny rozbieżności w treści omawianych dokumentów w sposób dostateczny wyjaśniają te kwestie. Pozwany mimo, iż dysponował spornymi dokumentami przed wytoczeniem sporu nigdy przed sporem nie kwestionował prawidłowości wystawienia faktur w zestawieniu z dowodami WZ. Po częściowym uregulowaniu należności z faktury VAT nr (...) powódka dwukrotnie wzywała pozwanego do zapłaty kwoty 379.665,58 zł. W toku niniejszego sporu przyznała, że pozwany zapłacił przed wytoczeniem powództwa dodatkowo kwotę 30.000 zł, o którą to należność ograniczyła żądanie zgłoszone w pozwie. Istota sporu sprowadzała się do oceny zasadności podniesionego w odpowiedzi na pozew zarzutu potrącenia z dochodzonej należności wzajemnej wierzytelności pozwanego w kwocie 9.548,82 zł, która jak twierdzi, odpowiadała kosztom usunięcia we własnym zakresie wad konstrukcji zbrojeniowych dostarczonych przez powódkę. Skuteczność prawna tego zarzutu podlega ocenie w świetle przesłanek z art. 498 k.c., których wymogiem jest istnienie wzajemnych, wymagalnych wierzytelności z możliwością dochodzenia ich przed sądem lub przed innym organem państwowym. Ciężar udowodnienia posiadania spełniającej powyższe wymogi wierzytelności względem powódki spoczywał na pozwanym, który w drodze zgłoszonego zarzutu potrącenia podjął obronę przeciwko zasadności żądania pozwu co do wysokości dochodzonego roszczenia. Pozwany nie sprostał temu wymogowi. Łączącą strony umowę należy sklasyfikować jako umowę o dzieło, do której w przypadku wadliwości dzieła mają zastosowanie uregulowania przyjęte w art. 636 k.c. i art. 637 k.c. oraz przepisy o rękojmi przy sprzedaży (art. 556 i n. k.c.) mające zastosowanie do umowy o dzieło poprzez odesłanie z art. 638 k.c. Podstawowym wymogiem tych uregulowań jest zgłoszenie wadliwości dzieła przez zamawiającego przyjmującemu zamówienie. Nie ma zatem podstaw by źródła powstania wierzytelności pozwanego upatrywać w realizacji przez niego uprawnień z rękojmi, ani w realizowaniu roszczeń przysługujących mu na podstawie art. 636 k.c., skoro przyjmujący zamówienie dopiero w toku niniejszego procesu z treści odpowiedzi na pozew powziął wiadomość, że pozwany zgłasza zastrzeżenia co do jakości wykonanych przez niego zbrojeń. Również nie ma podstaw do przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej powódki w świetle art. 471 k.c., dla której ustalenia niezbędne jest wykazanie faktu nienależytego wykonania przez nią umowy, co w kontekście zgłoszonego zarzutu sprowadzałoby się do udowodnienia, że wykonała kosze zbrojeniowe w sposób wadliwy. Dla wykazania tej okoliczność pozwany zgłosił wnioski dowodowe w postaci zeznań świadka i opinii biegłego. Wnioski te podlegały oddaleniu jako niedopuszczalne w świetle art. 479 14 § 4 k.p.c. mającego zastosowanie w rozpoznawanej sprawie gospodarczej (art. 9 ustawy z dnia 16 września 2011 roku o zmianie ustawy kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw), który to przepis warunkuje dopuszczalność przedstawienia do potrącenia w toku postępowania tylko wierzytelności udowodnionych dokumentami. Nie stanowi dowodu zarzucanej wadliwości notatka służbowa sporządzona jednostronnie przez reprezentującego interesy pozwanego kierownika budowy. Ma rację powódka, że ujawnienie spornych wad jakościowych nakładało obowiązek powiadomienia przedstawiciela inwestora, a przede wszystkim powódki, która odpowiada za wady dostarczonego dzieła i winna mieć możliwość weryfikacji ustaleń zamawiającego. W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał, że pozwany nie udowodnił, iż posiada wierzytelność odszkodowawczą w stosunku do powódki, co czyni bezpodstawnym zgłoszony zarzut potrącenia. Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał dochodzone roszczenie w zakresie nieobjętym cofnięciem pozwu za uzasadnione i na podstawie art. 627 k.c. zasądził w pkt I dochodzone wynagrodzenie wraz z odsetkami od dat wymagalności ustalonych na podstawie 30-dniowych terminów płatności wskazanych w fakturach, zgodnych z umową stron (art. 481 k.c.). W zakresie kwoty 30.000 zł, co do której powódka ze skutkiem prawnym cofnęła pozew, Sąd Okręgowy na podstawie art. 355 k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie przyjmując, że zapłata nastąpiła w dniu 16 marca 2012 roku. tj. przed wytoczeniem powództwa.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. Powódka cofając pozew w części obejmującej roszczenie zaspokojone przed wytoczeniem powództwa o jego zapłatę, w tym zakresie (ok. 8%) jest przegrywającą spór. Pozwany, który przegrał sprawę w 92% w takim stosunku partycypuje w kosztach procesu w niniejszej sprawie i w takim stosunku obowiązany jest do zwrotu kosztów na rzecz powódki. Na sumę kosztów w niniejszej sprawie składa się uiszczona przez powódkę opłata od pozwu w kwocie 18.984 zł, wynagrodzenie jej pełnomocnika w kwocie 7.200 zł ustalonej według stawki minimalnej z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu oraz oplata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości oraz zarzucając:

1) naruszenie dyspozycji art. 258 k.p.c. poprzez nie uwzględnienie wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka T. B. i opinii biegłego sądowego na okoliczności wskazane w odpowiedzi na pozew,

2) naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których odmówiono wiarygodności i mocy dowodowej zawnioskowanym przez pozwanego w odpowiedzi na pozew dowodom z zeznań świadka T. B. i opinii biegłego sądowego,

3) naruszenie art. 479 12 § 1 k.p.c. poprzez nieudowodnienie w całości dochodzonego roszczenia, a wskazane przez pozwanego różnice pomiędzy sumą należności z dołączonych do faktury VAT nr (...) dowodów WZ, a kwotą należności z tej faktury oraz zaniżoną ustaloną ceną jednostkową stali w poz. 7 dowodu WZ nr (...) uznanie, jako wynik „omyłkowego pominięcia” oraz „oczywistej omyłki”, które to pozycje nie zostały udowodnione w pozwie, a przyjęcie przez Sąd Okręgowy „iż podane przez powoda przyczyny rozbieżności w treści omawianych dokumentów w sposób dostateczny wyjaśniają te kwestię” jest sprzeczne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, tym samym przyznając, że Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przedłożonych przez powódkę dokumentów zawierających rozbieżności,

4) naruszenie art. 479 14 § 4 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku pozwanego o potrącenie jego wierzytelności wobec powódki w kwocie 9.548,82 zł na podstawie art. 498 k.c. i 499 k.c.;

5) sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Pozwany wniósł nadto o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje: apelacja pozwanego nie jest zasadna.

Zarzut naruszenia art. 258 k.p.c. należy poddać ocenie wraz z zarzutem naruszenia art. 479 14 § 4 k.p.c. W ocenie Sądu Apelacyjnego oba wymienione zarzuty nie zasługują na uwzględnienie.

Niniejsza sprawa została wszczęta w dniu 30 kwietnia 2012 roku, zatem zastosowanie mają przepisy art. 479 1 i nast. k.p.c. regulujące postępowanie w sprawach gospodarczych w brzmieniu do obowiązującym do dnia 3 maja 2012 roku (art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 roku o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw Dz. U. z 2011r., nr 233, poz. 1381) i w takim brzmieniu będą powoływane w dalszej części uzasadnienia.

Zgodnie z art. 479 14 § 4 k.p.c. do potrącenia w toku postępowania gospodarczego mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami.

Pozwany zgłosił zarzut potrącenia po wytoczeniu powództwa. Z akt sprawy wynika, że przed wszczęciem procesu pozwany nie składał powódce oświadczenia o potrąceniu. W tej sytuacji Sąd Okręgowy prawidłowo zastosował art. 479 14 § 4 k.p.c. oddalając wnioski dowodowe o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka T. B. i z opinii biegłego z zakresu budownictwa, ponieważ powoływany przepis ogranicza możliwość dokonania potrącenia w postępowaniu gospodarczym tylko do wierzytelności udowodnionych dokumentami. Jedynym dowodem z dokumentu jaki pozwany przedstawił była notatka urzędowa z k. 39, z której nie wynika ani istnienie wierzytelności pozwanego zgłoszonej do potrącenia ani jej wysokość.

Zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. jest oczywiście chybiony.

Przepis ten określa konstrukcyjne elementy, jakie powinno zawierać uzasadnienie sądu pierwszej instancji. Zgodnie z tym przepisem uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy wskazał okoliczności faktyczne, jakie ustalił, wymienił dowody, które stanowiły podstawę ustaleń faktycznych, dokonał oceny dowodów zgromadzonych w sprawie, po czym wyjaśnił podstawę prawną rozstrzygnięcia. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku spełnia zatem warunki, jakie wymienia art. 328 § 2 k.p.c. Podnieść także należy, że zarzut wadliwego sporządzenia uzasadnienia orzeczenia może okazać się zasadny tylko wówczas, gdy z powodu braku w uzasadnieniu elementów wymienionych w art. 328 § 2 k.p.c. orzeczenie to nie poddaje się kontroli, czyli gdy treść uzasadnienia orzeczenia uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do jego wydania. Taka sytuacja nie ma miejsca w niniejszej sprawie, co wynika jasno w lektury uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Nie ma racji apelujący zarzucając, że Sąd Okręgowy nie podał przyczyn dlaczego odmówił przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka i z opinii biegłego z zakresu budownictwa. Na stronie 5 i 6 uzasadnienia zaskarżonego wyroku (k.78-79) Sąd Okręgowy szczegółowo wyjaśnił przyczyny oddalenia wskazanych wniosków dowodowych.

Zarzut naruszenia art. 479 12 § 1 k.p.c. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z tym przepisem w pozwie powód jest obowiązany podać wszystkie twierdzenia oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania, chyba że wykaże, że ich powołanie w pozwie nie było możliwe albo że potrzeba powołania wynikła później. W tym przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwutygodniowym od dnia, w którym powołanie ich stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

Powódka w piśmie z dnia 19 czerwca 2012 roku (a więc wniesionym w terminie określonym w art. 479 12 § 1 zd. 2 k.p.c. licząc od dnia doręczenia odpowiedzi na pozew, co nastąpiło 6 czerwca 2012 roku) ustosunkowała się do zarzutów pozwanego, w tym również dotyczących tego, że jedna z faktur nie jest zgodne w treścią dowodów WZ. Powódka wyjaśniła, że w dowodzie WZ nr (...) z dnia 6 grudnia 2011 roku będącym załącznikiem do faktury nr (...) z dnia 21 grudnia 2011 roku w pozycji 7 z powodu oczywistej omyłki nie wpisano ceny jednostkowej stali zbrojeniowej w wysokości 2,80 zł za kg, zaś w dowodzie WZ nr (...) z dnia 9 grudnia 2011 roku, będącym załącznikiem do tej samej faktury zaniżono ustaloną cenę 1 kg stali wpisując 2,35 zł, a kierownik budowy T. B. (nadzorujący budowę w imieniu pozwanego) skorygował osobiście cenę za 1 kg stali na 2,80 zł. Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że potrzeba powołania tych twierdzeń wynikła dopiero po zgłoszeniu zarzutów w odpowiedzi na pozew. Sąd Okręgowy słusznie także zauważył, że pozwany w żaden sposób nie odniósł się do tych twierdzeń powódki i uznał tę kwestie na wyjaśnioną. Podnieść należy, że takie stanowisko jest prawidłowe i potwierdza je analiza treści materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie. Pozwany nie kwestionował faktu, że strony ustaliły cenę jednostkową za 1 kg stali na kwotę 2,80 zł. Okoliczność ta wynika ze zleceń pozwanego z dnia 3 listopada 2011 roku k. 6 i 28 listopada 2011 roku (k. 6 i 7 ). Na wszystkich dowodach WZ i obu fakturach wpisana była taka cena jednostkowa 1 kg stali, za wyjątkiem pozycji 7 w dowodzie WZ nr (...) z dnia 6 grudnia 2011 roku k. 20 (nie wpisano w ogóle ceny jednostkowej stali) i pozycji 7 w dowodzie WZ nr 1270 z dnia 9 grudnia 2011 roku k. 22 (wpisano cenę jednostkową stali - 2,35 zł zamiast 2,80 zł - co zostało poprawione). Dlatego też zarzuty apelującego, że powódka nie udowodniła wysokości roszczenia należy uznać za nieuzasadnione.

Zarzut sprzeczności ustaleń Sądu Okręgowego z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego jest nieusprawiedliwiony.

Apelujący stawiając wskazany wyżej zarzut nie wskazał, które ustalenia Sądu Okręgowego kwestionuje i z jakimi dowodami pozostają one w sprzeczności. Sąd Okręgowy ustalił prawidłowy stan faktyczny, na podstawie dowodów z dokumentów wymienionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Apelacyjny w całości podziela ustalenia Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je za własne.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Apelacyjny uznając, że zaskarżony wyrok jest prawidłowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację pozwanego jako bezzasadną.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny postanowił mając na uwadze wynik postępowania odwoławczego oraz art. 98 § 1 k.p.c., art. 99 k.p.c. art. 108 § 1 k.p.c. i art. 109 k.p.c. stosowanych odpowiednio z uwagi na treść art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. Apelacja pozwanego została oddalona w całości. W związku z tym Sąd Apelacyjny zasądził od pozwanego na rzecz powódki koszty procesu w kwocie 5.400 zł obejmujące wynagrodzenie pełnomocnika powódki określone zgodnie z § 6 pkt 7 w związku z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.