Czwartek, 28 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5876
Czwartek, 28 marca 2024
Sygnatura akt: II Ca 216/16

Tytuł: Sąd Okręgowy w Białymstoku z 2016-04-07
Data orzeczenia: 7 kwietnia 2016
Data publikacji: 13 września 2018
Data uprawomocnienia: 7 kwietnia 2016
Sąd: Sąd Okręgowy w Białymstoku
Wydział: II Wydział Cywilny
Przewodniczący: Bożena Sztomber
Sędziowie:
Protokolant:
Hasła tematyczne: Pożyczka
Podstawa prawna: art. 720 k.c.

Sygn. akt II Ca 216/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Bożena Sztomber

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2016 r. w Białymstoku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. P. (1)

przeciwko M. Z. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 2 grudnia 2015 r., sygn. akt XI C 1673/15

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Powódka M. P. (1), prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) w B., wniosła o zasądzenie od pozwanego M. Z. (1) kwoty 1.200 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 27.04.2014 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku uwzględnił żądanie pozwu w całości.

Pozwany M. Z. (1) w przepisanym terminie wniósł zarzuty do nakazu zapłaty. Zaskarżył go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Rejonowy w Białymstoku XI Wydział Cywilny w dniu 27 kwietnia 2015 r. w sprawie XI Nc 3240/15 i oddalił powództwo (pkt I). Zasądził od powódki M. P. (1) na rzecz M. Z. (1) kwotę 45 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej od zarzutów od nakazu zapłaty (pkt II). Nakazał zwrócić pozwanemu ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 15 zł tytułem nadpłaconej opłaty sądowej od zarzutów (pkt III).

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 29.07.2010 r. M. P. (1), prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) w B. i M. Z. (1) zawarli umowę pożyczki na kwotę 1.000 zł, którą pozwany zobowiązał się spłacić nie później niż do dnia 29.08.2010 r. wraz z odsetkami, kosztami administracyjnymi, prowizją, kosztami pożyczki i składką ubezpieczeniową w wysokości 200 zł. tj. łącznie 1.200 zł. Na zabezpieczenie umowy pożyczki pozwany wystawił weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, zgodnie z którą powódka miała prawo wypełnić weksel w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu pozwanego łącznie z odsetkami i innymi kosztami oraz opatrzyć ten weksel datą płatności według swego uznania, zawiadamiając o tym pozwanego listem poleconym.

Pozwany spłacił pożyczkę w całości, w tym wraz z należnymi kosztami w dniu 16.08.2010 r., uiszczając umówioną kwotę 1200 zł. Mimo to w okresie od 21.10.2010 r. do 21.12.2012 r. do pozwanego zgłaszali się pracownicy powódki, który pobierali opłaty z tytułu niewywiązania się z umowy pożyczki w terminie w kwotach od 100 zł do 240 zł przy jednorazowej wizycie. Łącznie pobrano od pozwanego kwotę 2.140 zł. W dniu 25.07.2013 r. powódka wypełniła weksel na kwotę 1.200 zł z terminem płatności do 21.11.2014 r. W dniu 12.11.2014 roku do pozwanego skierowano wezwanie do wykupienia weksla.

W ocenie Sądu I instancji powództwo należało oddalić w całości. Zdaniem Sądu, analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wskazuje jasno, że pozwany spełnił świadczenie na rzecz powódki w dniu 16.08.2010 r. (w umowie określono termin „nie później niż do dnia 29.08.2010 r.”), co potwierdza złożone do akt sprawy pokwitowanie. Widnieje na nim pieczątka przedsiębiorstwa powódki oraz adnotacja, że jest to spłata całości pożyczki „chwilówki” wraz z kosztami, odsetkami, ubezpieczeniem (k. 26). Powódka twierdziła, że była to spłata innej pożyczki, zaciągniętej przez pozwanego wcześniej w Przedsiębiorstwie Usług (...) (k. 43-44). W aktach sprawy brak jednak dowodów to potwierdzających, w szczególności powódka nie przedłożyła żadnej innej umowy pożyczki rzekomo zaciągniętej przez pozwanego, ani nie wyjaśniła, dlaczego to jej pracownik pokwitował odbiór pożyczki zaciągniętej w innym przedsiębiorstwie

W ocenie Sądu Rejonowego pozwany wykazał przedstawionym potwierdzeniem wpłaty, iż spłacił pożyczkę na rzecz powódki stosownie do uzgodnionych warunków umownych. Natomiast powódka nie wykazała dowodem przeciwnym, że w istocie spłata dotyczyła innego zobowiązania, stąd nie dopełniła obowiązku dowodzenia swoich twierdzeń stosownie do treści art. 6 k.c. w związku z art. 232 k.p.c. Na tej podstawie Sąd I instancji uznał, iż powódka nie miała prawa do wypełnienia weksla in blanco wystawionego przez pozwanego, albowiem nie zrealizowały się przesłanki określone w deklaracji wekslowej. Oceny Sądu nie zmieniał fakt, że pozwany czynił wpłaty na rzecz powódki po 29 sierpnia 2010 r. Nie świadczą one bowiem same przez się, że pożyczka nie została wcześniej w całości spłacona. Pozwany wyjaśnił wiarygodnie, w jakich warunkach dochodziło do wpłat i jakie względy nim kierowały. Podał, że powódka dysponowała wekslem i odmawiała jego zwrotu. Mówił o nerwowej atmosferze towarzyszącej wizytom pracowników powódki. Wobec braku innych dowodów Sąd nie znalazł podstaw, by twierdzenia te zakwestionować.

Pozwany zgłosił żądanie zasądzenia od powódki na jego rzecz kwoty 2.140 zł tytułem zwrotu nienależnie pobranych opłat, jednak jego roszczenie nie mogło zostać rozpoznane z przyczyn proceduralnych. W postępowaniu nakazowym powództwo wzajemne jest bowiem niedopuszczalne, stosownie do treści art. 493 § 4 k.p.c. Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutu przedawnienia podniesionego przez M. Z. (1). Pozwany nie kwestionował, że weksel wypełniono 25.07.2013 r., przed upływem 3-letniego terminu przedawnienia, którego bieg rozpoczął się z dniem 29.08.2010 r. Ostatecznie jednak powództwo nie mogło zostać uwzględnione z uwagi na spełnienie świadczenia dochodzonego pozwem. Dlatego na mocy art. 496 k.p.c. Sąd uchylił nakaz zapłaty i powództwo oddalił.

O kosztach procesu orzeczono w myśl art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Ponadto na mocy art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 roku, poz. 1025) nakazano zwrócić ze Skarbu Państwa na rzecz pozwanego kwotę 15 zł tytułem zwrotu nadpłaconej opłaty od pozwu.

Apelację od powyższego wyroku złożyła powódka, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

1.  naruszenie prawa procesowego art. 232 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego, polegającą na błędnym przyjęciu, iż pożyczka stanowiąca podstawę stosunku podstawowego z weksla została spłacona przed upływem terminu na jaki została zawarta, poprzez przyjęcie za wiarygodne twierdzenia pozwanego, jakoby spłata z dnia 16 sierpnia 2010 r. stanowiła spłatę pożyczki z dnia 29 lipca 2010 r., co miało istotny wpływ na wynik sprawy,

2.  naruszenie art. 233 k.p.c., zgodnie z którym sąd ocenia wiarygodność dowodów na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału przez jego niezastosowanie i brak należytego oraz wszechstronnego uwzględnienia rzeczywistej treści zarówno umowy pożyczki stanowiącej podstawę stosunku podstawowego z weksla, jak i dowodów wpłat przedłożonych przez pozwanego jako materiał dowodowy w sprawie, z którego jednoznacznie wynika, że pozwany nie dokonał spłaty umowy pożyczki z dnia 29 lipca 2010 r. i spłacał koszty z tytułu niewykonania tego zobowiązania przez kolejne 3 lata, nigdy nie dokonując pełnej spłaty kapitału, ciągle pozostając w zwłoce i regulując koszty uboczne z tym związane, mające istotny wpływ na treść orzeczenia,

3.  naruszenie art. 245 k.c. przez brak jego zastosowania i odmówienie domniemania autentyczności dokumentu, pomimo nieprzedstawienia dowodu na tę okoliczność przez pozwanego,

4.  naruszenie art. 253 § 3 k.p.c. przez jego pominięcie i niezastosowanie, zgodnie z którym jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego powinna to udowodnić, podczas gdy pozwany nie przedstawił żadnego dowodu na podnoszone okoliczności,

5.  naruszenie art. 451 § 1 i 2 k.c. poprzez przyjęcie, że kwoty uiszczane na podstawie wydawanych przez powoda pokwitowań nie kwalifikowały się na tytuł w nich samych wskazany i nie stanowiły, pomimo przyjęcia i podpisania przez samego pozwanego spłaty kosztów umownych z tytułu niewykonania umowy pożyczki z dnia 29 lipca 2010 r.,

6.  naruszenie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 481 § 3 k.c. przez jego niezastosowanie, a który stanowi, że jeżeli dłużnik spóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, a w razie zwłoki dłużnika może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych, i odmówienie waloru wiarygodności wpłat pozwanego dokonywanych przez 3 lata z tytułu niewykonania zobowiązania z dnia 29 lipca 2010 r., pomimo treści dokumentów przedłożonych na tę okoliczność przez samego pozwanego,

7.  naruszenie art. 255 k.p.c. przez jego niezastosowanie, a przy uwzględnieniu którego na stronę pozwaną powinna zostać nałożona grzywna z uwagi na wypełnienie przesłanek złej wiary i zgłoszenie zarzutów w toku procesu.

Podnosząc powyższe, apelująca wnosiła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uznanie, że powództwo zasługuje na uwzględnienie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki dochodzonej kwoty 1.200 zł, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ponadto zasądzenie „od powoda na rzecz pozwanego” kosztów postępowania I i II instancji.

Odpowiedź na apelację złożył pozwany, wnosząc o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Odwoławczy podziela ocenę Sądu I instancji, iż przy uwzględnieniu środków dowodowych, przedstawionych przez stronę pozwaną, powódka nie zdołała wykazać w toku postępowania, iż nie doszło do spłaty całości zobowiązania wynikającego z zawartej przez strony umowy pożyczki z dnia 29 lipca 2010 r.

Nie ma racji skarżąca podnosząc, iż Sąd Rejonowy dokonał wadliwej oceny materiału dowodowego, jaki został zebrany w niniejszej sprawie, uznając za wiarygodne twierdzenia pozwanego, jak również przedstawiony przez M. Z. (2) dowód uiszczenia całości kwoty pożyczki wraz z jej kosztami. Podkreślenia wymaga, że w takiej sytuacji to na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, iż zaistniały podstawy do wypełnienia weksla in blanco na kwotę, jaka wynikała z zawartej przez strony umowy pożyczki. To zaś wymagało udowodnienia, że ziściły się przesłanki wynikające z treści deklaracji wekslowej, tj. faktu, że pozwany posiadał nie uiszczoną należność względem firmy, pod którą powódka prowadzi działalność gospodarczą. Natomiast skoro pozwany przedstawił dowód uiszczenia należności z tytułu umowy pożyczki, zawartej pomiędzy stronami w dniu 29 lipca 2010 r., a powódka podnosiła, że przedmiotowa spłata dotyczyła zobowiązania wynikającego z innego tytułu, to winna była okoliczność tę wykazać. Tymczasem nie budziło w ocenie Sądu Okręgowego wątpliwości, iż z tego obowiązku strona powodowa nie wywiązała się. Bezzasadny był w tej sytuacji zarzut naruszenia prawa procesowego art. 232 § 1 k.p.c. i art. 233 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego, polegającą na błędnym przyjęciu, iż pożyczka stanowiąca podstawę stosunku podstawowego z weksla została spłacona przed upływem terminu na jaki została zawarta.

Całkowicie chybione są zarzuty naruszenia przez Sąd I instancji przepisów art. 245 k.c. (powinno być art. 245 k.p.c.) przez brak zastosowania i odmówienie domniemania autentyczności dokumentu, pomimo nieprzedstawienia dowodu na tę okoliczność przez pozwanego oraz art. 253 k.p.c. Nie można bowiem uznać, że w tej sprawie powódka kwestionowała prawdziwość dokumentu prywatnego, w postaci pokwitowania wpłaty przez pozwanego na jej rzecz (jak wynika z pieczątki widniejącej na tymże dowodzie wpłaty), kwoty 1.200 złotych w dniu 16 sierpnia 2010 r. Argumentacja tego rodzaju nie była prezentowana w toku postępowania. Strona powodowa podnosiła natomiast, że dokonana spłata dotyczyła innego zobowiązania, zaciągniętego przez pozwanego w Przedsiębiorstwie Usług (...). Stąd skarżąca wywodziła także, iż przedstawione przez samego pozwanego dowody wpłat kwot pieniężnych, jakie miały miejsce w datach już po upływie terminu spłaty pożyczki, która była przedmiotem niniejszego postępowania tj. 29 sierpnia 2010 r., stanowiły w rzeczywistości spłatę należności z tytułu niewywiązania się z tegoż zobowiązania, zaś kwota pożyczki nie została nigdy przez pozwanego spłacona.

W ocenie Sądu II instancji twierdzenia skarżącej w tym zakresie nie były jednak na tyle spójne, aby przyjąć, że należność z tytułu umowy pożyczki nie została przez pozwanego uregulowana, tym bardziej, że jak trafnie wskazał Sąd I instancji, M. Z. (1) wyjaśnił w sposób wiarygodny w jakich warunkach dochodziło do tych spłat, o jakich była mowa powyżej. Sąd Okręgowy zwraca uwagę na fakt, że z pokwitowań wpłaconych środków (k. 27-32) nie wynikało, aby były one uiszczane wyłącznie na rzecz powódki, prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w B.. Na dowodach wpłat widnieją bowiem także nazwy innych podmiotów ((...) w B., (...) Spółka Cywilna J. P., M. P. (2) w B., (...) Spółka Jawna w S.), i nie sposób racjonalnie wyjaśnić – skarżąca tego nie uczyniła – z jakich przyczyn pozwany miałby dokonywać wpłat środków – związanych z niewywiązaniem się z zobowiązania, wynikającego z umowy pożyczki zawartej z pozwaną – na rzecz innych podmiotów.

Z tegoż względu, zdaniem Sądu II instancji, dokonanych wpłat nie można było w sposób jednoznaczny powiązać z należnością, na którą powoływała się powódka. W takim stanie rzeczy nie można było skutecznie uczynić Sądowi Rejonowemu zarzutu z faktu, iż uznał za wiarygodne twierdzenia pozwanego, iż dokonywanie przez niego wpłat dodatkowych kwot (po uiszczeniu całości kwoty pożyczki) było związane z tym, że powódka, która dysponowała wekslem, odmawiała jego zwrotu, ponadto miał on świadomość, że nie jest już zobowiązany do zapłaty środków, bowiem spłacił pożyczkę zaciągniętą u powódki w całości. Jak bowiem słusznie wskazał Sąd I instancji, strona powodowa tych twierdzeń nie podważyła i brak było innych dowodów wskazujących na to, iż dokonywanie tych wpłat było powiązane z faktycznym brakiem spłaty kwoty, na jaką opiewała umowa pożyczki z dnia 29 lipca 2010 r. Sama okoliczność, iż na niektórych dokumentach KP wpisano tytuł – „opłata za nie wywiązanie się z warunków umowy o pożyczkę chwilówkę z dnia 29 lipca 2010 za okres 30 dni” nie może o tej okoliczności świadczyć, uwzględniając fakt, że po pierwsze taka adnotacja nie znalazła się na wszystkich przedłożonych dokumentach, zaś po wtóre, jak już wyżej wspomniano, skarżąca nie zakwestionowała w sposób skuteczny dowodu wpłaty przez pozwanego na jej rzecz kwoty 1.200 złotych w dniu 16 sierpnia 2010 r. tytułem spłaty całości pożyczki chwilówki wraz z wszelkimi jej kosztami. Czyni to niezasadnym zarzut naruszenia przepisów art. 451 § 1 i 2 k.c., art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 481 § 3 k.c. przez ich niezastosowanie. Żadnego odniesienia do stanu faktycznego mniejszej sprawy nie ma też zarzut naruszenia art. 255 k.p.c., przy uwzględnieniu którego - zdaniem skarżącej - na stronę pozwaną powinna zostać nałożona grzywna z uwagi na wypełnienie przesłanki złej wiary, o jakiej mowa w powołanym przepisie.

Reasumując Sąd Odwoławczy przyjął, iż Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że w sytuacji, gdy pozwany wykazał okoliczność spłaty zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki zawartej z powódką w dniu 29 lipca 2010 r., strona powodowa nie była uprawniona do wypełnienia weksla in blanco, jako że nie doszło do realizacji przesłanek określonych w deklaracji wekslowej. Ten niewadliwy wniosek prowadził zaś do oddalenia powództwa, jako bezzasadnego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy oddalił apelację na mocy art. 385 k.p.c.

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij