Sygn. akt XVC 814/14

Gdańsk, dnia 22 kwietnia 15 r.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy w Gdańsku XV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Weronika Klawonn

Protokolant: st. sekr. sąd. Magdalena Florian

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2015 roku na rozprawie

sprawy z powództwa E. S.

przeciwko A. G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej A. G. na rzecz powódki E. S. kwotę 84702 zł. (osiemdziesiąt cztery tysiące siedemset dwa złote) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  nakazuje pobrać od pozwanej A. G. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 4236 zł. (cztery tysiące dwieście czterdzieści sześć złotych) tytułem części opłaty od pozwu, od obowiązku uiszczenia które zwolniona była powódka,

4.  nakazuje pobrać od powódki E. S. z zasądzonego roszczenia na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 500 zł. (pięćset złotych) tytułem obciążającej powódkę części opłaty od pozwu.

Sygn. akt XV C 814/14

UZASADNIENIE

Stanowiska stron

W pozwie z dnia 19 marca 2014 roku (k. 2-6) powódka E. S. domagała się zasądzenia od pozwanej A. G. kwoty 94.702,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 kwietnia 2009 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazała, że w dniu 15 marca 2007 roku udzieliła pozwanej pożyczki łącznie w kwocie 110.000,00 zł, którą pozwana zobowiązała się zwrócić do dnia 1 kwietnia 2009 roku. Udzielenie pożyczki zostało potwierdzone oświadczeniem pozwanej o zaciągnięciu pożyczki z dnia 15 marca 2007 roku. Pomimo upływu terminu zwrotu pożyczki pozwana nie dokonała zwrotu pożyczki w terminie. W okresie od dnia 13 czerwca 2011 roku do dnia 3 grudnia 2013 roku pozwana dokonała 19 wpłat na rachunek bankowy powódki na łączną kwotę 15.298,00 zł.

W dniu 18 sierpnia 2014 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie XV Nc 174/14 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (k. 49), którym zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 94.702,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 kwietnia 2009 roku do dnia zapłaty oraz nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 4.736,00 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych, od poniesienia których powódka została zwolniona postanowieniem z dnia 18 sierpnia 2014 roku.

Pozwana w ustawowym terminie wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty.

W uzasadnieniu pozwana przyznała, że pożyczyła od powódki kwotę 110.000,00 zł. Wskazała, iż powódka zgodziła się na spłatę ww. pożyczki bez odsetek w formie comiesięcznych wpłat w wysokości połowy raty kredytu mieszkaniowego powódki, to jest około 850,00 zł, z których to spłat pozwana wywiązywała się w okresie od listopada 2009 roku do grudnia 2013 roku. Dopiero w styczniu 2014 roku pozwana z powodu problemów finansowych nie zapłaciła raty, po czym w dniu 9 lutego 2014 roku otrzymała od powódki wezwanie do zapłaty kwoty 94.702,00 zł wraz z odsetkami. Pozwana podniosła, iż zasądzona zaskarżonym nakazem zapłaty kwota 94.702,00 zł jest nieprawidłowa, albowiem nie uwzględnia wszystkich dokonanych przez pozwaną na rzecz powódki wpłat tytułem spłat zaciągniętej pożyczki. Podała, iż tytułem spłaty zaciągniętej pożyczki dokonała wpłat na rzecz powódki w łącznej kwocie 55.348,00 zł, w związku z czym do spłaty pozostała kwota 54.652,00 zł i to od tej właśnie kwoty powinny być naliczane odsetki od dnia 1 stycznia 2014 roku.

Podstawa faktyczna wyroku

Powódka E. S. pozostawała w konkubinacie z ojcem pozwanej R. G.. Pozwana A. G. wraz ze swoim partnerem M. B. zamierzali kupić kilka sklepów zoologicznych. Pozwana zwróciła się do powódki o pożyczenie pieniędzy na ten cel, z możliwością spłaty w okresie, w którym planowana działalność gospodarcza na to pozwoli. Powódka dysponowała akcjami. Środki pochodzące z ewentualnej sprzedaży akcji zamierzała w przyszłości przeznaczyć na zakup mieszkania, aby wyprowadzić się z lokalu zajmowanego wspólnie z synem.

(Dowód: zeznania świadka M. B. – k. 70, and. 00:40:35, zeznania świadka R. gracy k. 70v, adn. 00:53:59,

zeznania powódki E. S. k. 74 (adn. 00:42:22-00:48:13), zeznania pozwanej A. G. z 74v (czas nagrania 01:01:01-01:04:52)

W dniu 15 marca 2007 roku E. S. udzieliła A. G. pożyczki w łącznej kwocie 110.000,00 zł, którą pozwana zobowiązała się zwrócić do dnia 1 kwietnia 2009 roku. W istocie pozwanej zostały przekazane środki w kwocie 100000 zł., które pochodziły ze sprzedaży akcji posiadanych przez powódkę E. S.. Wpłata nastąpiła gotówką na konto pozwanej. Ujęta w umowie suma 10000 zł. miała stanowić obciążenie pozwanej związane z obowiązkiem uiszczenia przez powódkę podatku dochodowego w związku ze sprzedażą akcji.

Okoliczność bezsporna, a ponadto dowód: oświadczeniem pozwanej o zaciągnięciu pożyczki z dnia 15 marca 2007 roku – k. 7, zeznania powódki E. S. z dnia 25 lutego 2015 roku – k. 69 (czas nagrania 00:02:28-00:05:44) oraz z dnia 15 kwietnia 2015 roku – k. 74 (czas nagrania 00:42:22-00:48:13), zeznania pozwanej A. G. z dnia 25 lutego 2015 roku – k. 69v (czas nagrania 00:12:02-00:17:49) oraz z dnia 15 kwietnia 2015 roku – k. 74v (czas nagrania 01:01:01-01:04:52)

Wiosną 2008 roku pozwana A. G. przekazała powódce E. S. kwotę 10.000,00 zł, która powódka miała uiścić jako spłatę połowy kwoty należnego podatku od zbycia ww. akcji. E. S. nie wystawiła pokwitowania. Otrzymaną kwotę natomiast przekazała od razu R. G., który potrzebę pożyczenia tej sumy uzasadniał obowiązkiem spłaty określonych należności.

Dowód: zeznania powódki E. S. k. 74 adn.00:48:13

W 2009 roku powódka E. S. zaciągnęła kredyt na zakup mieszkania w Euro. Pozwana przekazała powódce kwotę 2000 zł. na pokrycie połowy kosztów notarialnych i kosztów uzyskania kredytu. Prowadzone przez pozwaną sklepy nie przynosiły oczekiwanego dochodu. W związku z czym strony ustaliły, iż pozwana będzie dokonywać spłat zaciągniętej w 2007 roku u powódki pożyczki poprzez przekazywanie na jej rzecz połowy raty kredytu mieszkaniowego powódki w kwocie około 850 zł miesięcznie ( w zależności od kursu waluty).

Dowód: zeznania powódki E. S. z dnia 25 lutego 2015 roku – k. 69 (czas nagrania 00:02:28-00:12:02) oraz z dnia 15 kwietnia 2015 roku – k. 74 (czas nagrania 00:42:22-00:59:41), zeznania pozwanej A. G. z dnia 25 lutego 2015 roku – k. 69v (czas nagrania 00:12:02-00:17:49) oraz z dnia 15 kwietnia 2015 roku – k. 74v (czas nagrania 01:01:01-01:18:10); zeznania świadka M. B. z dnia 25 lutego 2015 roku – k. 70 (czas nagrania 00:40:35-00:47:59), zeznania świadka R. G. z dnia 25 lutego 2015 roku – k. 70-70v (czas nagrania 00:53:59-01:09:42), zeznania świadka M. F. z dnia 15 kwietnia 2015 roku – k. 73-73v (czas nagrania 00:04:39-00:21:07),

W okresie, kiedy powódka z ojcem pozwanej pozostawała w konkubinacie (tj. do lipca 2012 r.) , pozwana przekazywała ojcu pieniądze na spłatę pożyczki. R. G. nie przekazywał jednak tych środków powódce. Dwukrotnie (w dniu 13 czerwca 2011 roku na kwotę 450,00 zł; w dniu 14 lipca 2011 roku na kwotę 250,00 zł;) pozwana przekazała część należności przelewem, gdyż akurat nie było dostatecznej gotówki w kasie sklepu. Powódka miała nikłe bezpośrednie kontakty z pozwaną. Nie upominała się wobec niej o zwrot pożyczki. R. G. brał udział w grach hazardowych. Pożyczał także pieniądze o innych osób, w tym członków rodziny powódki.

(Dowód: zeznania powódki k. 74v, adn. 00:50:30, zeznania świadka M. B. k. 70 adn. 00:42:22)

Po ustaniu konkubinatu (tj. od sierpnia 2012 r. ) pozwana spłacala należności przelewem. Dokonała następujących wpłat na rachunek bankowy powódki:

1.  w dniu 14 sierpnia 2012 roku na kwotę 880,00 zł;

2.  w dniu 21 sierpnia 2012 roku na kwotę 66,00 zł;

3.  w dniu 13 września 2012 roku na kwotę 900,00 zł;

4.  w dniu 15 października 2012 roku na kwotę 890,00 zł;

5.  w dniu 15 listopada 2012 roku na kwotę 925,00 zł;

6.  w dniu 18 grudnia 2012 roku na kwotę 905,00 zł;

7.  w dniu 15 stycznia 2013 roku na kwotę 910,00 zł;

8.  w dniu 18 lutego 2013 roku na kwotę 910,00 zł;

9.  w dniu 15 marca 2013 roku na kwotę 900,00 zł;

10.  w dniu 15 kwietnia 2013 roku na kwotę 900,00 zł;

11.  w dniu 16 maja 2013 roku na kwotę 900,00 zł;

12.  w dniu 20 czerwca 2013 roku na kwotę 920,00 zł;

13.  w dniu 18 lipca 2013 roku na kwotę 930,00 zł;

14.  w dniu 16 sierpnia 2013 roku na kwotę 920,00 zł;

15.  w dniu 16 września 2013 roku na kwotę 910,00 zł;

16.  w dniu 15 listopada 2013 roku na kwotę 912,00 zł;

17.  w dniu 3 grudnia 2013 roku na kwotę 920,00 zł,

Łącznie pozwana dokonała w ten sposób spłaty kwoty w wysokości 15.298,00 zł.

Dowód: potwierdzenia transakcji – k. 10-28, zeznania świadka M. B. k. 70 adn. 00:46:53)

Pismem z dnia 9 lutego 2014 roku powódka wezwała pozwaną do zwrotu udzielonej w dniu 15 marca 2007 roku pożyczki, pomniejszonej o kwotę 15.298,00 zł, wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od daty wymagalności spłaty, tj. od dnia 2 kwietnia 2009 roku.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 9 lutego 2014 roku – k. 9

Ocena dowodów

Okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd ustalił na podstawie zaoferowanych przez strony twierdzeń i dowodów, zgodnie z zasadami postępowania dowodowego określonymi w art. 227 i nast. k.p.c.

Fakt zawarcia umowy pożyczki oraz przekazania kwoty 100000 zł. pozwanej był pomiędzy stronami bezsporny. Również bezsporny był fakt zapłaty przez pozwaną powódce kwoty 10000 zł. w kwietniu 2008 r. na podatek z tytułu sprzedaży akcji.

Istota sporu ogniskowała się wokół spłat dokonanych przez pozwaną w okresie, kiedy powódka pozostawała w konkubinacie z R. G..

Okoliczności z tym związane Sąd ustalił zasadniczo na podstawie zaoferowanych przez strony dowodów osobowych.

Sąd dal wiarę zeznaniom świadka M. B. co do tego, że R. G. otrzymywał od pozwanej pieniądze na spłatę pożyczki. Świadek był jednak obecny przy przekazywaniu tych pieniędzy powódce. Sąd częściowo dal wiarę zeznaniom świadka M. F. (byłej synowej powódki). Potwierdziła fakt udzielenia pożyczki oraz to, że praktycznie powódka nie miała bezpośredniego kontaktu z pozwaną. Natomiast wiedzę co do spłat pożyczki świadek czerpał jedynie od powódki.

Sąd jedynie częściowo dał wiarę zeznaniom świadka T. F. (syna powódki). Świadek o udzieleniu pożyczki dowiedział się od matki, kilka lat później. Sąd nie dal wiary jego zeznaniom co do tego, że matka zawsze wystawiała pokwitowania na otrzymane kwoty, gdy była pracownikiem banku i miła świadomość takiej konieczności. Przeczy temu pozostały materiał dowodowy. Powódka nie wystawiła pokwitowania od odbiór kwoty 10000 zł. Nie dokumentowała pożyczek udzielanych R. G.. Poza tym świadek twierdził, że widział dokument umowy pożyczki, z którego wynikała wysokość rat. Jak wynika z dokonanych przez Sąd ustaleń, umowa w formie pisemnej takich postanowień nie zawierała.

Sąd również jedynie częściowo dała wiarę zeznaniom świadka R. G.. Potwierdził on źródło pochodzenia środków na udzielenie pożyczki pozwanej, a także ustalenia co do spłaty w związku z zaciągnięciem kredytu przez powódkę. Sąd nie dał natomiast wiary świadkowi co do tego, że przekazywał powódce pozyskane od córki pieniądze tytułem spłaty pożyczki. Poza twierdzeniami świadka brak okoliczności, które mogłyby służyć pozytywnej weryfikacji tych twierdzeń. Nie było osób, które byłyby obecne choć kilka razy przy przekazywaniu gotówki. Oczywiście brak pokwitowań, pomimo tego, że sama umowa pożyczki zyskała formę pisemną. Świadek natomiast miał doświadczenia z hazardem, zdarzało się też, że nie zwracał drobniejszych kwot pożyczanych od innych osób. Brak stanowczego domagania się przez powódkę od pozwanej zwrotu pożyczki zgodnie z ustaleniami przez okres około 3 lat daje się wytłumaczyć istnieniem konkubinatu pomiędzy powódką o ojcem pozwanej. Same więc zeznania świadka nie okazują się dla sądu dostatecznym dowodem na zapłatę pieniędzy powódce.

Podstawa prawna wyroku

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie niemalże w całości.

Powódka swoje roszczenie wywodzi z zawartej pomiędzy stronami umowy pożyczki,

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Fakt zawarcia umowy pożyczki oraz jej treść pomiędzy stronami bezsporne. Na jej podstawie po stronie pozwanej powstało zobowiązanie zwrotu kwoty 110000 zł. w terminie do dnia 1 kwietnia 2009 r.

Pozwana zwróciła powódce 10.000 zł. w kwietniu 2010 r. i w tym zakresie zobowiązanie wygasło. Nie ma przy tym znaczenia, że sumę tę powódka pożyczyła R. G.. Brak podstaw, aby przyjąć, że pozwana w jakikolwiek zakresie odpowiada za to zobowiązanie swojego ojca. Pozwana zwróciła także w późniejszym okresie powódce kwotę 15298 zł. i w tym zakresie zobowiązanie również wygasło.

Pozwana natomiast nie wykazała, że uiściła tytułem spłaty pożyczki kwotę 28050 zł. , jak twierdziła w uzasadnieniu sprzeciwu. Ciężar wykazania tej okoliczności, zgodnie z ogólną regułą dowodowa wrażona w art. 6 k.c. spoczywał właśnie na pozwanej.

Sąd uznał też, ze przekazanie na rzecz powódki kwoty 2000 zł. nie skutkowało częściowym wygaśnięciem zobowiązania z tytułu pożyczki. Pozwana sama twierdziła, że suma ta była przekazana na pokrycie kosztów uzyskania kredytu przez powódkę.

Wobec powyższego, Sąd uznał, iż kwotą pozostała do zapłaty na rzecz powódki z tytułu spłaty pożyczki zaciągniętej przez pozwaną w dniu 15 marca 2007 roku jest kwota 84.702, 00 zł, stanowiąca różnicę pomiędzy kwotą udzielonej pożyczki (110.000,00 zł) a sumą dokonanych przez pozwaną spłat (25.298,00 zł).

Na podstawie zaś art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wskazać należy, że odsetki ustawowe stanowią rekompensatę uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego.

Zgodnie z zawartą pomiędzy stronami umową pożyczka miała zostać zwrócona w dniu 1 kwietnia 2009 r. Od dnia następnego pozwana pozostawała w opóźnieniu.

Zdaniem Sądu terminu płatności pożyczki nie zmieniły ustne ustalenia pomiędzy stronami co do tego, że spłata pożyczki następować będzie ratami odpowiadającymi wysokości połowy raty kredytu zaciągniętego przez powódkę. Skoro bowiem umowa pożyczki zawarta została pomiędzy stronami w formie pisemnej to w myśl art., 77 § 1 k.c. jej zmiana w zakresie sposobu i terminu płatności również wymagała formy pisemnej. Brak zachowania tej formy sprawia, że dokonane przez strony ustne ustalenia są nieważne – i nie wywołują skutku w postaci zmiany treści umowy.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt III i IV wyroku na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Z uwagi na fakt, iż pozwana A. G. przegrała w przeważającej części niniejszą sprawę, Sąd w punkcie III wyroku nakazał pobrać od pozwanej A. G. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 4.236,00 zł tytułem części opłaty od pozwu, od obowiązku uiszczenia której powódka była zwolniona.

Jednocześnie, z uwagi na to, że powódka przegrała spór co do kwoty 10.000,00 zł, Sąd w punkcie IV nakazał pobrać od niej, z zasądzonego roszczenia na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gdańsku, kwotę 500,00 zł tytułem obciążającej powódkę części opłaty od pozwu.