Sygn. akt II Ca 779/13

I/ zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1)  w punkcie 1 (pierwszym) obniża zasądzoną kwotę 16.123 zł do kwoty 1598,78 zł (jeden tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt osiem 78/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2012 roku, oddala powództwo w pozostałej części,

2)  w punkcie 2 (drugim) kosztami procesu obciąża powódkę,

II/ oddala apelację w pozostałej części,

III/ zasądza od powódki na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Szubinie kwotę 300 zł (trzysta) tytułem zwrotu kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym, od uiszczenia których pozwany był zwolniony.

sygn. akt: II Ca 779/13

UZASADNIENIE

Z uwagi na fakt, iż Sąd Okręgowy nie przeprowadzał w niniejszej sprawie postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku z dnia 23 stycznia 2014 r. – zgodnie z art. 505 13 § 2 k.p.c. – ograniczyć należało do wyjaśnienia podstawy prawnej orzeczenia z przytoczeniem przepisów prawa.

Apelacja pozwanego w znacznym zakresie okazała się zasadna, z tymże ostatecznie nie mogła doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd pierwszej instancji w toku postępowania popełnił błąd natury proceduralnej, który miał decydujący wpływ na treść orzeczenia.

Główny zarzut wywiedziony w apelacji dotyczył niezasadnego uznania podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia za spóźniony w oparciu o art. 503 k.p.c. Zarzut ten zasługiwał na aprobatę Sądu Okręgowego. Lektura wskazanego przepisu, regulującego postępowanie odrębne jakim jest postępowanie upominawcze, nie pozwala zaakceptować stanowiska przyjętego przez Sąd Rejonowy, albowiem z jego treści wprost wynika, że pozwany w sprzeciwie powinien przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Chodzi tutaj o takie zarzuty jak kwestionowanie wartości przedmiotu sporu (art. 25 k.p.c.), czy też zarzut niewłaściwości miejscowej sądu (art. 202 k.p.c.). Z całą pewnością poza zakresem objętym art. 503 k.p.c. pozostaje zarzut przedawnienia, który może być podniesiony przez stronę pozwaną na każdym etapie postępowania sądowego, aż do jego zakończenia przed sądem drugiej instancji. Zatem jego podniesienie – według niekwestionowanego i ugruntowanego stanowiska wyrażonego w orzecznictwie oraz w piśmiennictwie – jest możliwe także w toku postępowania apelacyjnego. Tym samym Sąd Rejonowy postąpił niewłaściwie uznając zarzut przedawnienia wywiedziony przez pozwanego za spóźniony. Zarzut ten powinien zostać dopuszczony, a co więcej, uznany za skuteczny w zakresie kwoty 11.438,57 zł tytułem rozliczenia dostarczonej wody za okres od stycznia do grudnia 2006 r., wraz ze skapitalizowanymi odsetkami naliczonymi przez powódkę od tej kwoty, z racji upływu trzy letniego terminu przedawnienia określonego w art. 118 k.c., co nastąpiło w 2010 r., czyli niespełna dwa i pół roku przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie. Przeprowadzona ocena skutkuje niemożnością dochodzenia roszczenia w tej części. Zatem w tym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Powyższe wywody prawne stanowią główną przyczynę dokonania zmiany zaskarżonego wyroku. Niemniej Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że pozwany jako najemca lokalu, nie jest członkiem wspólnoty mieszkaniowej i tym samym nie wiążą go zasady rozliczania zużycia wody obowiązujące w tejże wspólnocie. Wiąże go natomiast umowa najmu lokalu zawarta z poprzednikiem prawnym powódki jako wynajmującym. Zatem jeżeli powódka uważa, że pozwany zużył wodę w ciągu jednego roku na kwotę przekraczającą 11.000 zł, to winna tę okoliczność wykazać. W ocenie Sądu Okręgowego, żądanie tak znacznej kwoty z tytułu tylko zużycia wody w lokalu, w którym zamieszkuje jedna osoba, uiszczająca nadto co miesiąc zaliczki na ten cel, powinno zmóc czujność Sądu Rejonowego. Sąd pierwszej instancji powinien wnikliwie zbadać, czy faktycznie takie zużycie miało miejsce. Tymczasem Sąd ten bezkrytycznie odniósł się do dokumentów przedłożonych przez powódkę, czym przekroczył granice swobodnej oceny dowodów. W toku postępowania pozwany zgłaszał przecież, że w piwnicy budynku miały miejsce wybicia wody. Jednakże podczas przesłuchania świadka zajmującego się we wspólnocie mieszkaniowej kwestiami technicznymi Sąd Rejonowy w ogóle nie zadał pytania odnośnie tego, czy dochodziło do awarii, o jakich wspominał pozwany, czego skutkiem było obciążenie go tak znacznymi kosztami.

Reasumując, ustalenia jakie poczynił w tym zakresie Sąd pierwszej instancji, tylko w oparciu o dokumenty przedłożone przez powoda, jawią się jako sprzeczne z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego. Wobec tego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. sformułowany w apelacji również okazał się uzasadniony.

Zatem stwierdzić należy, że gdyby zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwanego nie okazał się skuteczny, to i tak w powyższym zakresie powództwo nie mogłoby zostać uznane za zasadne, albowiem powódka nie wykazała w myśl art. 6 k.c., że pozwany faktycznie zużył tak znaczną ilość wody w lokalu, w którym mieszka.

Nadto przychylić się należy do stanowiska pozwanego, że Sąd Rejonowy nieprawidłowo ustalił datę początkową naliczania odsetek ustawowych od zasądzonego roszczenia, albowiem pozew wpłynął do Sądu w dniu 16 maja 2012 r. i dopiero od tej daty możliwe było zasądzenie odsetek ustawowych od zaległych odsetek. Tym samym zarzut naruszenia art. 482 § 1 k.c. także zasługiwał na uwzględnienie.

Pomimo zasadności wyżej omówionych zarzutów, apelacja pozwanego nie mogła jednak skutkować oddaleniem powództwa w całości. Nie ma racji pozwany podnosząc, że to powódka powinna przedstawić dowody na okoliczność nieuiszczenia przez niego należnego czynszu i opłat za lokal. W tym zakresie nie można przerzucać ciężaru dowodu na powódkę, bowiem nie ma ona możliwości wykazania faktu negatywnego. Skoro strona powodowa oparła swoje roszczenie na twierdzeniu, że pozwany nie uregulował płatności z tytułu umowy najmu na określoną kwotę, przedstawiając na potwierdzenie tego twierdzenia dowody z dokumentów, to pozwany – zgodnie z zasadami rozkładu ciężaru dowodu – powinien wykazać fakt przeciwny, w postaci braku zadłużenia z tego tytułu, poprzez przedłożenie chociażby dowodów zapłaty, z których wynikałoby, że dochodzona kwota została przez niego zapłacona. Pozwany jednak tego nie uczynił. W tym stanie rzeczy, wobec braku dowodów świadczących o uregulowaniu zobowiązania, Sąd Okręgowy przychylił się do stanowiska powódki, która udowodniła fakt istnienia zadłużenia po stronie pozwanego z tytułu umowy najmu, co do którego nie upłynął trzyletni termin przedawnienia określony w art. 118 k.c.

W związku z tym Sąd Okręgowy obniżył zasądzoną zaskarżonym wyrokiem kwotę 16.123 zł do kwoty 1.598,78 zł stanowiącej należności za sporny nieprzedawniony okres w związku z zawartą umową najmu, wraz z kosztami upomnienia i odsetkami. W pozostałym zakresie – jak już była o tym mowa – roszczenie powoda uległo przedawnieniu, wobec tego nie można pozwanego zobowiązać do zapłaty.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie 1 obniżył zasądzoną kwotę 16.123 zł do kwoty 1.598,78 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2012 r. i oddalił powództwo w pozostałej części, zaś w punkcie 2 – z racji tego, iż powódka w przeważającym zakresie przegrała niniejszy proces (91 %) – obciążył ją w całości kosztami procesu (punkt I).

W myśl art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego w pozostałej części (punkt II).

Z uwagi na fakt, iż pozwany był zwolniony od kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym, Sąd Okręgowy na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity – Dz. U. 2005 r. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) zasądził od powódki na rzecz Skarbu Państwa kwotę 300 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym (punkt III).