Sygn. akt II AKa 403/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2013r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w Wydziale II Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSA – Ewa Plawgo

Sędziowie: SA – Jan Krośnicki

SA – Maria Mrozik-Sztykiel (spr.)

Protokolant: – st. sekr. sąd. Katarzyna Rucińska

przy udziale prokuratora Leszka Woźniaka

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2013 r.

sprawy C. K. i H. K.

oskarżonych o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., z art. 286 § 1 k.k., z art. 300 § 1 i § 3 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego W. P. w. W.

z dnia 8 sierpnia 2012 r. r. sygn. akt V K 177/11

I. zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonych C. K. i H. K. w ten sposób, że:

- uchyla orzeczenie o karach łącznych;

- w zakresie czynu I.b. popełnionego na szkodę Fabryki (...) przyjmuje jako datę początkową jego popełnienia dzień 6 czerwca 2002 r., w zakresie czynu I.d przyjmuje, iż czyn popełniono na szkodę (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w okresie od dnia 2 września 2002 r. do dnia 30 października 2002 r.;

- uchyla zaskarżony wyrok odnośnie czynu zarzucanego oskarżonym w pkt VI aktu oskarżenia (pkt I.f wyroku) i sprawę w tej części przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu d. W. P. P. w W.;

II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonych kary łączne po roku i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności, których wykonanie na mocy art. 69 § 1 i § 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesza oskarżonym na okres próby po 5 (pięć) lat.

IV. zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w częściach na nich przypadających, zwalniając ich od ponoszenia opłaty za obie instancje;

V. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. (...) – Adwokacka Spółka Partnerska w W. kwotę 738 zł, w tym 23% VAT, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego C. K. pełnioną w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy W. P. w. W. wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2012 r. V K 177/11

I.  oskarżonych C. K. i H. K. w ramach czynów zarzucanych aktem oskarżenia uznał za winnych tego, że:

a)  w okresie od 11 grudnia 2001 r. do 31 stycznia 2002 r. w W. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili Przedsiębiorstwo (...) B. ul. (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w znacznej wartości, w ten sposób, że wprowadzili w błąd wymienione Przedsiębiorstwo co do zamiaru zapłaty za dostarczony towar, a następnie dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 234.149,05 zł, nie dokonując zapłaty za zakupiony towar, to jest za winnych popełnienia czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. C. K. i H. K. skazał, zaś na mocy art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. wymierzył każdemu z oskarżonych karę po roku pozbawienia wolności;

b)  w okresie od 7 lutego 2002 r. do 23 sierpnia 2002 r. w W. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili Fabrykę (...) ul. (...) S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w znacznej wartości, w ten sposób, że wprowadzili w błąd wymienioną Fabrykę co do zamiaru zapłaty za dostarczony towar, a następnie dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 214.735,29 zł, nie dokonując zapłaty za zakupiony towar, to jest za winnych popełnienia czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 286 § 1 k.k. w zw. art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. C. K. i H. K. skazał, zaś na mocy art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. wymierzył każdemu z oskarżonych karę po roku pozbawienia wolności;

c)  w okresie od 26 marca 2002 r. do 24 maja 2002 r. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili Przedsiębiorstwo (...) SA ul. (...) Z. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w znacznej wartości, w ten sposób, że wprowadzili w błąd wymienione Przedsiębiorstwo co do zamiaru zapłaty za dostarczony towar, a następnie dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 201.155,86 zł, nie dokonując zapłaty za zakupiony towar, to jest za winnych popełnienia czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. C. K. i H. K. skazał, zaś na mocy art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. wymierzył każdemu z oskarżonych karę po roku pozbawienia wolności;

d)  w okresie od 19 października 2002 r. do 14 grudnia 2002 r. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili Przedsiębiorstwo (...) P. ul. (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w znacznej wartości, w ten sposób, że wprowadzili w błąd wymienione Przedsiębiorstwo co do zamiaru zapłaty za dostarczony towar, a następnie dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 463.057,59 zł, nie dokonując zapłaty za zakupiony towar, to jest za winnych popełnienia czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 286 § 1 k.k. w z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. C. K. i H. K. skazał, zaś na mocy art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. wymierzył każdemu z oskarżonych karę po roku pozbawienia wolności;

e)  w okresie od 03stycznia 2003 r. do 31 marca 2003 r. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. ul. (...) W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, w ten sposób, że wprowadzili w błąd wymienione Przedsiębiorstwo co do zamiaru zapłaty za dostarczony towar, a następnie dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 171.430,25 zł, nie dokonując zapłaty za zakupiony towar, to jest za winnych popełnienia czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. C. K. i H. K. skazał na kary po 10 miesięcy pozbawienia wolności;

f)  w dniu 13 czerwca 2002 roku w W. wobec grożącej niewypłacalności wspólnie i w porozumieniu udaremnili zaspokojenie swoich wierzycieli takich jak (...) SA, Fabryka (...), (...) SA, w ten sposób, że dokonali zbycia na rzecz swojej córki K. K. nieruchomości położonej w W. przy ul (...), dla której Sąd Rejonowy d. W. M. IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę Wieczystą Kw Nr (...) to jest za winnych popełnienia czynu z art. 300 § 1 i 3 k.k. i za to na mocy art. 300 § 3 k.k. C. K. i H. K. skazał na kary po 6 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na mocy art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. w miejsce orzeczonych wyżej kar pozbawienia wolności wymierzył oskarżonym C. K. i H. K. kary łączne po 2 lata pozbawienia wolności;

III.  na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonych wobec oskarżonych kar pozbawienia wolności warunkowo zawiesił, określając okres próby na 5 lat wobec każdego z oskarżonych;

IV.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. (...) -Adwokacka Spółka Partnerska w W., Pl. (...) lok. 25 kwotę 1180,80 zł., zawierającą stawkę podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego C. K.;

V.  zwolnił oskarżonych od opłaty oraz pozostałych kosztów procesu, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

Apelację od tego wyroku wniosła obrońca oskarżonych.

Apelacja zarzuca wyrokowi:

I)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na wyrażeniu poglądu, że oskarżeni C. K. i H. K.:

- w okresie 11 grudnia 2001 r. do 31 stycznia 2002 r. w W. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili przedsiębiorstwo (...) B. ul. (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości, w ten sposób, że dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 292.753,38 zł wprowadzając w błąd co od zamiaru zapłaty za zakupiony towar;

- w okresie 11 grudnia 2001 r. do 31 stycznia 2002 r. w W. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili przedsiębiorstwo (...) B. ul. (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości, w ten sposób, że dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 292.753,38 zł wprowadzając w błąd co od zamiaru zapłaty za zakupiony towar;

- w okresie 7 lutego 2002 r. do 23 sierpnia 2002 r. w W. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili przedsiębiorstwo Fabrykę (...) ul. (...) S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości, w ten sposób, że dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 214.753,29 zł wprowadzając w błąd co od zamiaru zapłaty za zakupiony towar;

- w okresie 26 marca 2002 r. do 24 maja 2002r. w W. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili Przedsiębiorstwo (...) SA ul. (...) Z. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości, w ten sposób, że dokonała zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 210.330,89 zł wprowadzając w błąd co od zamiaru zapłaty za zakupiony towar;

- w okresie 19 października 2002 r. do 14 grudnia 2002 r. w W. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili Przedsiębiorstwo (...) P. ul. (...) Z. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości, w ten sposób, że dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 470.000,00 zł wprowadzając w błąd co od zamiaru zapłaty za zakupiony towar;

- w okresie 3 stycznia 2003 r. do 31 marca 2003 r. w W. działając czynem ciągłym wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzili Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. ul. (...) W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości, w ten sposób, że dokonali zakupów na przedłużony termin płatności wyrobów alkoholowych o wartości 209.845,93 zł wprowadzając w błąd co od zamiaru zapłaty za zakupiony towar;

- w dniu 13 czerwca 2003 r. w W. wobec grożącej im niewypłacalności wspólnie udaremnili zaspokojenie swoich wierzycieli takich jak (...) SA, Fabryka (...), (...) SA, (...) P. - sp. z o.o., C. Agi (...), w ten sposób, że dokonali zbycia na rzecz ich córki K. K. nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy d. W. M. IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi Księgę Wieczystą KW nr (...);

podczas gdy

prawidłowa analiza materiału dowodowego prowadzi do przekonania, że brak jest znamienia przestępstwa oszustwa w postaci wprowadzenia w błąd co do zamiaru zapłaty i oskarżeni w chwili czynu nie mieli z góry powziętego zamiaru doprowadzenia wymienionych wyżej firm do niekorzystnego rozporządzenia mieniem; nadto stan faktyczny wskazuje, że brak jest znamienia przestępstwa w postaci zamiaru oskarżonych udaremnienia zaspokojenia wierzycieli (...) Sp. z o. o. takich jak (...) SA, Fabryka (...), (...) SA, (...) P. - sp. z o.o., C. Agi (...).

II) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie naruszenie art. 4 k.p.k. traktującego o zasadzie obiektywizmu oraz przepisów art. 167 i 169 k.p.k. - poprzez niedopuszczenie dowodu z dokumentów, tj. oryginałów rejestrów sprzedaży, faktur VAT, zestawień obrotów i sald pojedynczego konta oraz bilansów dotyczących współpracy pokrzywdzonych firm z (...) sp. z o.o. za cały okres współpracy i oddalenie wniosku o powołanie biegłego z zakresu księgowości i rachunkowości w celu ustalenia w oparciu o dokumentację źródłową (księgi rachunkowe pokrzywdzonych podmiotów i spółki kierowanej przez oskarżonych) i zrekonstruowania rozliczeń finansowych pomiędzy pokrzywdzonymi a (...) Sp. z o.o. w celu ustalenia przepływów towarowych i pieniężnych pomiędzy nimi przez cały czas współpracy kontrahentów, a przez to faktycznych ciążących na spółce (...) Sp. z o.o. zobowiązań pieniężnych wobec pokrzywdzonych firm,

oraz założenie, że przedłożone przez pokrzywdzone firmy zestawienia rozliczeń są wiarygodne - bez ich wskazanej wyżej weryfikacji.

Podnosząc powyższe zarzuty apelacja wnosi o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie oskarżonych od zarzucanych im czynów; ewentualnie uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonych na uwzględnienie zasługuje jedynie częściowo, tj. w zakresie czynu zarzucanego oskarżonym C. K. i H. K. z art. 300 § 1 i § 3 kk. Natomiast w zakresie pozostałych czynów zarzucanych oskarżonym w punktach I – V aktu oskarżenia, a przypisanych zaskarżonym wyrokiem w punktach Ia –e, to nie można uznać, aby zarzuty apelacji były zasadne.

Sąd Okręgowy rozpoznając niniejszą sprawę dysponował dowodami, które pozwalały na dokonanie ustaleń co do istoty zarzucanych oskarżonym C. i H. małż. K. czynów. Były to dowody w postaci wyjaśnień oskarżonych, zeznań świadków, opinii biegłych oraz dokumentacji finansowo-księgowej firmy oskarżonych i firm pokrzywdzonych. Dowody z dokumentów to nie tylko faktury dotyczące niezapłaconych przez oskarżonych należności, ale też dokumentacja obrazująca operacje księgowo-finansowe firm, a przede wszystkim obrazująca rozliczenia księgowo – finansowe firmy oskarżonych z firmami pokrzywdzonymi. Dokumenty te stanowiły podstawę sporządzenia opinii przez biegłą T. O., która dokonała analizy dokumentacji księgowej prowadzonej przez firmę oskarżonych (...) sp.z o.o.” jak i przez firmy pokrzywdzone. Były to dokumenty w postaci rejestru zakupu, rejestru sprzedaży, rejestru VAT, zestawienia obrotów i sald, a odnośnie firmy oskarżonych dodatkowo wyciągów bankowych. Podkreślić trzeba, że odnośnie firmy oskarżonych zestawienie obrotów i sald nie obejmuje tylko okresu nie zapłaconych faktur, ale okres szerszej współpracy pomiędzy firmą oskarżonych a firmami pokrzywdzonymi, co wynika wprost z opinii biegłej. Dokumentacja, którą dysponowała biegła w pełni pozwalała na weryfikację danych i sporządzenie opinii. Biegła dokonywała badań krzyżowych, tzn. badania dokumentów u obu stron każdej konkretnej transakcji, sprawdzając zgodność zapisów księgowych. Podstawę tychże badań stanowiły dokumenty źródłowe, zestawienia sporządzane na ich podstawie i te dokumenty zostały poddane analizie, a jej wyniki i wnioski biegła przedstawiła w swojej opinii tak pisemnej (k 2298) jak i ustnej złożonej na rozprawie (k 1870, 2649).

Sąd Okręgowy opinię biegłej T. O. jak też opinię biegłego z zakresu rachunkowości i finansów (...) (k 1908, 2648) uznał za pełne, jasne, rzetelnie przedstawiające ujawnione dane, a to stanowisko nie zostało w apelacji podważone.

Mając na uwadze powyższe jako za bezzasadny należy uznać zarzut apelacji naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisu art. 167 kpk w zw. z art. 4 kpk. Natomiast jeżeli chodzi o zarzut obrazy przez tenże Sąd art. 169 kpk to jawi się on jako niezrozumiały w świetle treści tego przepisu.

Sąd Okręgowy na podstawie całokształtu ujawnionych dowodów i wynikających z nich okoliczności ustalił, że oskarżeni C. K. i H. K. nabyli w firmach pokrzywdzonych alkohol w trybie odroczonej płatności, za który należności nie uregulowali. Kwoty tychże należności wynikają w sposób jednoznaczny nie tylko z faktur wystawionych przez sprzedających, ale również z dokumentacji finansowo – księgowej firmy oskarżonych „K. sp. z o.o”. Prowadzone w tej firmie dokumenty w postaci rejestru zakupów, rejestru VAT oraz zestawienia sald potwierdzają, iż oskarżeni nabyli w firmach objętych zaskarżonym wyrokiem alkohol, natomiast nie uregulowali na rzecz tych pięciu firm należności w wysokości określonej w wyroku.

Ta okoliczność, jak słusznie uznał Sąd I instancji, dodatkowo wynika z porozumień zawieranych przez oskarżonych z pokrzywdzonymi, w których nie kwestionowali istnienia zadłużenia jak i jego wysokości. Również autorka apelacji przyznaje, iż „oskarżeni od momentu powstania zobowiązań, aż do zawarcia ugód nigdy nie kwestionowali roszczeń wynikających z zaciągniętych zobowiązań”.

Bezspornym też jest, że oskarżeni wcześniej nabywając alkohol w pokrzywdzonych firmach regulowali należności, że w okresie objętym aktem oskarżeni wobec innych wierzycieli regulowali zobowiązania, jak też czynili to w późniejszym okresie. Bezspornym też jest, że kondycja finansowa Spółki oskarżonych pozwalała im na dokonanie zapłaty na rzecz pokrzywdzonych firm. Wynika to zarówno z wyjaśnień oskarżonych, jak i opinii biegłego P. B.. Biegły ten na podstawie dokumentów firmy oskarżonych zauważył, iż po zaprzestaniu przez nich zakupu towarów w danej firmie przestawali regulować należności, zaś alkohol nabywali od innych wytwórców, z nimi nasiliła się współpraca, bądź jej kontynuacja, aby zapewnić finansową płynność Spółki.

Zaprzestanie współpracy z firmami pokrzywdzonymi nastąpiło, jak twierdzą oskarżeni – wynika to także z ich pism i doniesień do różnych organów państwowych – w związku z przekonaniem oskarżonych o zmowie cenowej wytwórców alkoholu, odmową przystąpienia do grupy zakupowej, bowiem nie chcieli podjąć proponowanego rodzaju współpracy.

Natomiast firmy pokrzywdzone wstrzymanie dostaw alkoholu na rzecz firmy oskarżonych wiązały z nieuregulowaniem przez nich należności za pobrany alkohol w trybie odroczonej płatności, a możliwość dalszej współpracy łączyły z uregulowaniem zaległości pieniężnych.

Oskarżeni nabywali alkohol z odroczonym do kilkudziesięciu dni terminem płatności. Oczywistym więc jest, że możliwe było odbieranie towaru wielokrotnie, nawet w okresie pierwszego odroczonego terminu, i dopiero z chwilą jego upływu i brakiem wpłaty kupującego mogły nastąpić działania sprzedawców mające na celu doprowadzenie do zapłaty za sukcesywnie odbierany towar. I takie działania podejmowały pokrzywdzone firmy poprzez kierowanie pism do oskarżonych, rozmowy telefoniczne i osobiste, zawieranie porozumień, w których oskarżeni zobowiązywali się do uregulowania wykazanych zaległości, a wreszcie wobec niewywiązania się z zobowiązań pozwy sądowe.

To, że oskarżeni zawierali porozumienia, w których potwierdzali istnienie z ich strony zobowiązań pieniężnych i zobowiązywali się do ich uregulowania nie oznacza, iż ustalenia Sądu Okręgowego odnośnie strony podmiotowej stanowiące podstawę zaskarżonego wyroku obarczone są błędem.

Ich podpisanie nie oznacza automatycznie woli spłaty należności, a to, że były to działania jedynie instrumentalne, bez rzeczywistej woli spłaty należności świadczy dodatkowo zachowanie oskarżonych, którzy nie wywiązali się z zobowiązań mimo istniejących ku temu możliwości finansowych. Przekonanie o niewłaściwych działaniach firm pokrzywdzonych, podejrzenia dotyczące działań ukierunkowanych na szkodę firmy oskarżonych, czy zagrażające ich życiu nie pozbawiają zasadności istniejących zobowiązań i to od chwili odbioru towaru. Trzeba też zauważyć, iż żadne z doniesień oskarżonych nie zostało potwierdzone w toku prowadzonych postępowań przez poszczególnych adresatów doniesień – organy państwowe.

Postawa oskarżonych jednoznacznie wynika z uznanych przez Sąd Okręgowy za wiarygodne i nie kwestionowanych przez apelację np. zeznań świadka S. Z. – przedstawiciela firmy (...) sp.z o.o., świadka I. R. – przedstawiciela firmy (...), którzy przeprowadzając rozmowy z oskarżonymi uzyskali odpowiedź, że nie będą płacili za pobrany towar. W rozmowie z I. R. oskarżona potwierdzając istnienie zadłużenia oświadczyła, że odmawia zapłaty, powoływała się wówczas na swoje problemy zdrowotne i zamachy na jej życie, zaś oskarżony S. Z. oświadczył, że płacił nie będzie i spotkają się w sądzie. Również ich pisma dotyczące zaległości niczego nie wyjaśniają poza stwierdzeniami, że sytuacja na rynku alkoholi jest niejasna i wymaga wyjaśnienia.

Należy podkreślić, iż oskarżeni wobec przedstawicieli pokrzywdzonych firm nie zgłaszali jakoby mieli nadpłaty za pobrany alkohol. Apelacja w tym zakresie pomija treść opinii biegłej T. O. i dane wynikające z dokumentów księgowych. Wykazane w opinii saldo obliczane narastająco przez okres współpracy firmy oskarżonych z firmami pokrzywdzonymi nie wykazuje żadnych innych informacji poza zadłużeniem objętym zaskarżonym wyrokiem. Saldo to odpowiada niezapłaconym fakturom na rzecz każdej z firm pokrzywdzonych, takie też informacje wynikają z dokumentów księgowych tychże firm. Podstawę tych obliczeń stanowiły oryginały dokumentów księgowych, przy czym dokumenty w firmie oskarżonych analizowane były przez biegłą przy udziale oskarżonej. Badania porównawcze tzw. metodą krzyżową wykazywały takie same dane księgowe w firmie oskarżonych i konkretnej firmie pokrzywdzonej co do konkretnych transakcji i transakcji ogółem. W przypadku braku zgodności, jak to miało miejsce w odniesieniu do firmy (...) sp. z o.o., której kilka faktur nie było zaksięgowanych w firmie oskarżonych, Sąd I instancji kwotę wynikającą z tychże faktur wyeliminował z czynu przypisanego oskarżonym. Natomiast saldo wynikające z księgowania operacji dotyczących pozostałych firm pokrzywdzonych wykazuje w taki sam sposób nieopłacane zakupy alkoholu dokonywane przez oskarżonych w każdej z tych firm. Kwestia salda wykazanego na koniec roku przez firmę (...) została wyjaśniona przez biegłą. Saldo to obejmowało tylko bieżącą należność, natomiast zaległości z tytułu niezapłaconych faktur były przeksięgowane na inne konto i nie określano ich jako saldo do potwierdzenia przez oskarżonych. Również przekonująco zostały wyjaśnione przez biegłą okoliczności sporządzenia zestawień w programie Excel. Były to zestawienia na jej potrzeby, ale sporządzane na podstawie oryginałów dokumentów, przy czym informacje wynikające z zestawień a dotyczące firm pokrzywdzonych znalazły potwierdzenie w dokumentacji finansowo-księgowej firmy oskarżonych. Tak więc zarzuty w tym zakresie okazały się chybione.

Oskarżeni nie przedstawili jakiegokolwiek dowodu, iż została wystawiona faktura przez sprzedającego, natomiast towar nie został odebrany. Przedstawione przez oskarżoną faktury biegłej dotyczyły wcześniejszego okresu niż zarzuty aktu oskarżenia, a ponadto jak wykazała biegła w opinii wszystkie te faktury zostały zaksięgowane, wprowadzono zakupy do rejestru zakupów jak i rejestru VAT, a przede wszystkim uregulowano za nie należności.

Nie można wykluczyć, iż twierdzenia oskarżonej o istnieniu braku formalnych w wystawianych fakturach mogły mieć miejsce. Jednak oskarżeni nie zgłaszali tego rodzaju faktów sprzedawcom, czynili to dopiero w toku postępowania, a jednocześnie nie miało to wpływu na odbiór przez nich towaru, wprowadzenie faktur do dokumentacji księgowej, a także we wcześniejszym okresie zapłatę za zakupiony towar.

Powyższe jednoznacznie wykazuje, iż argumenty apelacji dotyczące czynów przypisanych oskarżonym w punktach I a-e zaskarżonego wyroku są bezzasadne. Nie podważyły one ustaleń dokonanych przez Sąd Okręgowy zarówno w zakresie strony przedmiotowej jak i podmiotowej tych czynów. To, że oskarżeni nie przyznają się do dokonania zarzucanych czynów nie oznacza, iż ustalenia faktyczne stanowiące podstawę zaskarżonego wyroku obarczone są błędem. Sąd dokonał analizy i oceny wyjaśnień oskarżonych tak co do ich treści, jak i w korelacji z całokształtem zebranych w sprawie dowodów, a ta ocena nie została skutecznie zakwestionowana przez apelację. Całokształt okoliczności przedmiotowych uprawniał Sąd I instancji do uznania, iż oskarżeni dokonując zakupu alkoholu w pokrzywdzonych firmach w okresie i na kwoty wykazane w wyroku działali z zamiarem bezpośrednim, który obejmował zarówno cel ich działania, jak i sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Zasadne jest stanowisko tegoż Sądu, iż oskarżeni obejmowali swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenie w błąd firmy pokrzywdzone oraz to, że doprowadzą je w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

W związku z powyższym należy podzielić również ustalenia Sądu Okręgowego co do winy oskarżonych, kwalifikacji prawnej czynów im przypisanych, a także w zakresie wymiaru kary, co do której nie znaleziono okoliczności, pozwalających na uznanie iż orzeczona wobec oskarżonych kara nosi cechy rażącej niewspółmierności w sensie surowości.

Zaskarżony wyrok w omawianym zakresie wymagał korekty jedynie odnośnie okresu popełnionych przez oskarżonych czynów: Ib – na szkodę Fabryki (...), bowiem dowody w postaci faktur i dokonane rozliczenia wskazują, iż niezapłacone przez oskarżonych dostawy alkoholu obejmują okres dostaw od dnia 6 czerwca do dnia 23 sierpnia 2002r. na kwotę 214.735,29 zł., nadto Id – na szkodę (...) sp. z o.o., która to firma dostawy zrealizowała w okresie od dnia 2 września do dnia 30 października 2002 r. na kwotę 463.057,59zł.

Odnośnie czynu zarzucanego oskarżonym z art. 300 § 1 i § 3 kk to poza zarzutami apelacji stwierdzić trzeba, że w tym zakresie zaskarżony wyrok zapadł co najmniej przedwcześnie, ponieważ brak jest ustaleń faktycznych odnoszących się do znamion tego czynu. Przepis ten zobowiązuje do ustalenia nie tylko czy oskarżeni rozporządzili swoim majątkiem, co jest bezsporne, ale czy uczynili to w określonej sytuacji i z określonym skutkiem. Te przesłanki Sąd I instancji pominął w swoich ustaleniach, brak jest bowiem ustaleń czy zawierając umowę darowizny nieruchomości ich firmie groziła niewypłacalność lub upadłość, czy ponosili odpowiedzialność osobistą i czy swoim działaniem udaremnili bądź uszczuplili zaspokojenie wierzycieli wskazanych w wyroku, a tym samym czy wyrządzili szkodę wielu wierzycielom.

Warto w tym miejscu wskazać, że komentatorzy za znamię grożącej niewypłacalności lub upadłości przyjmują wszelkie sytuacje, w których istnieje obiektywnie konkretne, realne niebezpieczeństwo nadejścia upadłości lub niewypłacalności dłużnika, niebezpieczeństwo, z którym należy się liczyć. Dlatego koniecznym jest dokonanie ustaleń dotyczących tego, czy firma oskarżonych znajdowała się w sytuacji grożącej upadłości lub niewypłacalności, stan istniejących zobowiązań, wymagalnych, ale także jeszcze niewymagalnych, wartość majątku ze szczególnym uwzględnieniem środków płynnych i łatwych do spieniężenia, zdolność kredytową, jak również ogólny stan interesów. Dopiero wówczas możliwym jest poczynienie ustaleń odnośnie odpowiedzialności majątkowej oskarżonych oraz wpływu rozporządzenia przez nich nieruchomością na zaspokojenie wierzycieli. Koniecznym też jest poczynienie ustaleń co do wielości wierzycieli w rozumieniu art. 300 § 3 kk.

Dopiero po dokonaniu ustaleń w zakresie znamion czynu opisanego w art. 300 § 1 i 3 kk możliwe będzie dokonanie ustaleń w zakresie winy oskarżonych.

Ponieważ zaskarżony wyrok zapadł bez poczynienia ustaleń w powyższym zakresie jedynym możliwym rozstrzygnięciem było uchylenie w tej części zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, którym rzeczowo właściwym jest sąd rejonowy, a ze względu na miejsce położenia nieruchomości jako miejsce popełnienia czynu właściwym jest Sąd Rejonowy d. W. P..

W związku z uchyleniem w tej części wyroku należało wymierzyć oskarżonym nową karę łączną, którą Sąd Apelacyjny orzekł w wymiarze po roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres lat pięciu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 437 § 1 kpk orzekł jak w wyroku.