Sygn. akt. IV Ka 1196/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy IV Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Włodzimierz Hilla

Sędziowie SO Adam Sygit - sprawozdawca

SO Mariola Urbańska - Trzecka

Protokolant st. sekr. sądowy Aleksandra Deja - Lis

przy udziale Jerzego Koźmińskiego- prokuratora Prokuratury Okręgowej w Bydgoszczy

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2014 roku

sprawy Z. B.

oskarżonej z art. 278 § 3 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 18 września 2013 roku sygn. akt XVI K 1969/13

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że jako podstawę skazania i wymiaru kary przyjmuje art. 278 § 3 i 5 k.k.; w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; zwalnia oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jej wydatkami obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IV Ka 1196/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 18 września 2013 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt XVI K 1969/13, oskarżoną Z. B.uznano za winną tego, że w okresie od nieustalonego dnia do dnia 12 lipca 2013 roku w B.przy ulicy (...)w mieszkaniu dokonała nielegalnego poboru energii elektrycznej poprzez bezpośrednie połączenie przewodów zasilających z przewodami instalacji mieszkania w skrzynce energetycznej o nieustalonej wartości strat na szkodę (...) Sp. z o.o.w P.Rejon Dystrybucjiw B., przyjmując wypadek mniejszej wagi, tj. za winną popełnienia występku kwalifikowanego z art. 278 § 3 k.k. i za to, na podstawie art. 278 § 3 k.k. i art. 35 § 1 k.k., wymierzono jej karę pięciu miesięcy ograniczenia wolności, polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze dwudziestu godzin w stosunku miesięcznym. Jednocześnie zwolniono oskarżoną od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, w tym od opłaty i kosztami procesu obciążono Skarb Państwa.

Od powyższego orzeczenia apelację wniosła Prokuratura Rejonowa Bydgoszcz-Południe, zaskarżając wyrok w całości na niekorzyść oskarżonej i zarzucając:

-obrazę przepisu prawa materialnego, to jest art. 278 § 5 k.k., poprzez jego niezastosowanie w kwalifikacji prawnej zarzuconego oskarżonej czynu a przyjęcie jedynie kwalifikacji z art. 278 § 3 k.k.,

-obrazę przepisu postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, to jest art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. poprzez niedokładne określenie przypisanego oskarżonej czynu i przyjęcie w jego opisie, że został popełniony „w okresie od nieustalonego dnia do dnia 12 lipca 2013 roku”,

i wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie w kwalifikacji prawnej czynu zarzuconego oskarżonej art. 278 § 5 i 3 k.k. oraz o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez określenie, że oskarżona dopuściła się czynu w okresie od maja 2013 r. do 12 lipca 2013 r.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja była o tyle skuteczna, że jej wniesienie doprowadziło do zmiany zaskarżonego wyroku.

Przede wszystkim należy podkreślić, że zaskarżony wyrok został wydany przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy po uwzględnieniu wniosku złożonego, właśnie przez skarżącego, w trybie art. 335 § 1 k.p.k. (k. 27, 31). Sąd Okręgowy w Bydgoszczy uznaje za słuszny, nieodosobniony pogląd, że tego rodzaju sytuacja nie powinna w ogóle zaistnieć, tj. iż wyrok wydany w tym konsensualnym trybie a zainicjowanym wnioskiem złożonym przez apelującego jest następnie zaskarżany przez wnioskującego rzecznika oskarżenia publicznego. Takie postąpienie przez prokuratora – składającego przecież środek zaskarżenia na niekorzyść oskarżonej (k. 38) – traktowane może być, w szczególności w przypadku zaskarżenia rozstrzygnięcia o karze, nawet jako pogwałcenie konstytucyjnej zasady zaufania obywatela do państwa, wynikającej z art. 2 Konstytucji RP (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2013 roku w sprawie I KZP 5/13, publ. OSNKW 2013/11/92).

Odnosząc się do zarzuconej obrazy przepisu prawa materialnego – co apelujący lojalnie przyznaje, iż była ona konsekwencją błędu w akcie oskarżenia - należy podnieść, iż skarżący wskazuje na niezastosowanie art. 278 § 5 k.k. w kwalifikacji prawnej zarzuconego oskarżonej czynu. Zgodnie z przywołanym art. 438 pkt 1 k.p.k. orzeczenie ulega uchyleniu lub zmianie w razie stwierdzenia obrazy przepisów prawa materialnego. Rzecz jednak w tym, że owo uchybienie dotyczyć musi niezastosowania (jak w przedmiotowej sprawie) przepisu prawa w kwalifikacji prawnej czynu ostatecznie przypisanego a nie zarzuconego. To przecież zasadność kwalifikacji prawnej zastosowanej przez sąd a nie przyjętej przez rzecznika oskarżenia publicznego jest przedmiotem oceny w postępowaniu odwoławczym. Dlatego tak sformułowany zarzut nie mieścił się w granicach kontroli, zakreślonej powołanym art. 438 pkt 1 k.p.k.

Niemniej, zgodnie z treścią art. 455 k.p.k., sąd odwoławczy był zobowiązany – z urzędu – do poprawienia faktycznie błędnej kwalifikacji prawnej. Kontrolę instancyjną wyroku wydanego w trybie określonym w art. 343 k.p.k., poza modyfikacją wynikającą z art. 434 § 3 k.p.k., przeprowadza się bowiem na zasadach ogólnych (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2013 roku w sprawie I KZP 5/13, publ. OSNKW 2013/11/92). Jednocześnie oczywistym jest, że przedmiotem negocjacji, przed uwzględnieniem wniosku o skazanie, nie może być kwalifikacja prawna czynu. Pogląd taki wyprowadzić można także z argumentacji zawartej w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 kwietnia 2009 roku w sprawie P 22/07, publ. OTK-A 2009/4/55 i wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2011 roku w sprawie II KK 97/11, publ. OSNKW 2011, z. 7, poz. 63, przy przyjęciu, że wywody te w jednakowym stopniu dotyczą porozumień zawartych w trybie art. 387 k.p.k., jak i w trybie art. 335 k.p.k. w zw. z art. 343 k.p.k. (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2012 roku w sprawie II KK 22/12, publ. LEX nr 1226684). Dlatego uznano, iż sąd odwoławczy uprawniony był, mimo trybu wyrokowania a zgodnie z treścią art. 455 k.p.k. zobowiązany był do weryfikacji poprawności zastosowanej kwalifikacji prawnej. Zgodnie z art. 455 k.p.k., niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, na sądzie odwoławczym ciąży powinność poprawienia błędnej kwalifikacji prawnej czynu, przy niezmienionych ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku sądu pierwszej instancji. Prawidłowość subsumcji czynu pod właściwy przepis prawa materialnego pozostaje zatem zawsze w zakresie kontroli odwoławczej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013 roku w sprawie V KK 457/12, publ. Prokuratura i Prawo - wkł. 2013/9/17, LEX nr 131822). Przypisane oskarżonej przestępstwo kradzieży energii, w sytuacji przyjęcia typu uprzywilejowanego w postaci wypadku mniejszej wagi, winno być bowiem kwalifikowane z art. 278 § 3 i 5 k.k. Ponadto ustawowe zagrożenie karą regulowane jest treścią obu tych przepisów, gdyż § 5 stanowi, że m.in. § 3 stosuje się odpowiednio. Dotyczy więc to zarówno oceny znamion czynu i możliwości przyjęcia wypadku mniejszej wagi, jak i karnoprawnych konsekwencji przestępczego zachowania tak zakwalifikowanego. Wobec powyższego zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że jako podstawę skazania i wymiaru kary przyjęto art. 278 § 3 i § 5 k.k.

Brak było jednak podstaw do zmiany wyroku w zakresie przyjętego przez sąd I instancji opisu czynu sprawcy. Apelujący uchybienia art. 438 pkt 2 k.p.k. upatruje w naruszeniu treści art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. W regulacji tej ustawodawca stanowi, że wyrok skazujący powinien ponadto zawierać dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego kwalifikację prawną. Oczywiście dokładność opisu czynu, w tym czasu jego popełnienia, jest konsekwencją możliwych do poczynienia jednoznacznych ustaleń faktycznych. Apelujący zarzucił niedokładne określenie daty początkowej zachowania oskarżonej wskazując, iż zmiana miałaby dotyczyć zamieszczenia określenia „od maja 2013 roku”. Abstrahując od tego czy tego rodzaju ustalenie jest potwierdzone zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym nie sposób nie dostrzec, iż ta wnioskowana zmiana nie skutkowałaby dokładnym określeniem czasu popełnienia przestępstwa, jak i opis czynu dokonany w wyroku zawiera się w okresie wskazanym przez skarżącego. Wskazane przez skarżącego postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2009 roku a wydane w sprawie II KK 206/08 dotyczy sytuacji błędnego określenia przez sąd daty popełnienia czynu (tj. wskazania daty, w której przestępcze zachowanie nie miało miejsca), co niewątpliwie nie zaistniało w przedmiotowej sprawie.

Dlatego też w pozostałej części zaskarżony utrzymano w mocy. Jednocześnie – uwzględniając ustalenia dotyczące sytuacji materialnej oskarżonej - zwolniono ją od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i jego wydatkami obciążono Skarb Państwa.