Sygn. akt VU 1620/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Krupińska

Protokolant: Anna Matwiejuk

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2013 roku w Białymstoku

sprawy J. I.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o przywrócenie prawa do renty

na skutek odwołania J. I.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 04 września 2012 roku

Nr (...)

I.  Zmienia zaskarżoną decyzję i przywraca J. I. prawo do renty okresowej z tytułu częściowej niezdolności do pracy poczynając od 01 października 2012 roku do 30 września 2014 roku.

II.  Orzeka, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt V U 1620/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 4 września 2012 roku na podstawie art. 61 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227) odmówił J. I. przywrócenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 października 2012 roku. Podstawą tego rozstrzygnięcia było orzeczenie Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 sierpnia 2012 roku, która nie stwierdziła u wnioskodawcy niezdolności do pracy.

Wnioskodawca nie zgodził się z powyżej wskazaną decyzją, zakwestionował ustalenia organu rentowego w przedmiocie swego stanu zdrowia i wnosił o przyznanie prawa do renty. Wskazał, że jego stan zdrowia uległ pogorszeniu w zakresie narządu wzorku i schorzenia kręgosłupa, które zostało uznane jako nieoperacyjne – k.74, protokół rozprawy.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wnosił o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu decyzji i wskazując na brak przesłanek z art. 61 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie było uzasadnione, dlatego zaskarżona decyzja podlegała zmianie.

Zgodnie z treścią art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

a) jest niezdolny do pracy,

b) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

c) niezdolność do pracy powstała w okresach określonych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W myśl art. 12 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu tej ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskaniem zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Za częściowo niezdolną do pracy, w myśl art. 12 ust. 3 wyżej wskazanej ustawy jest uważana osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy czym, stosownie do treści art. 13 wskazanej ustawy oceniając niezdolność do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności należy mieć na uwadze nie tylko możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcie innej pracy, ale także celowości przekwalifikowania zawodowego z uwagi na charakter dotychczasowej pracy oraz poziom wykształcenia, wiek, predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9.03.2001r. w sprawie II UKN 32/01, zamieszony w OSNP 2002/20/502).

Artykuł 13 ust. 1 stanowi, że do oceny stopnia niezdolności do pracy i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się następujące kryteria:

1. stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,

2. możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zgodnie z art. 61 cytowanej ustawy prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.

W rozpoznawanej sprawie kwestią sporną, mającą znaczenie dla jej rozstrzygnięcia, była ocena stanu zdrowia J. I. i ustalenie, czy jest on nadal od 1.10.2012r. osobą niezdolną do pracy, co w efekcie skutkowałoby przywróceniem prawa do renty, w myśl cytowanego powyżej przepisu, czy też po tej dacie odzyskał on zdolność doi pracy. Poza sporem pozostawało to, że odwołujący do dnia 30 września 2012 roku korzystał z renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, którą otrzymywał od 14.04.2005r. – k.57 akt ZUS, decyzja z 10.03.2006r.

W celu wyjaśnienia, czy J. I.jest nadal niezdolny do pracy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii i okulistyki. Po zapoznaniu się z całością dokumentacji medycznej oraz przeprowadzeniu badania biegli rozpoznali: nadwzroczność wysoką obu oczu, zez zbieżny naprzemienny małego stopnia, niedowidzenie oka lewego, praktycznie jednooczność, chorobę zwyrodnieniowo – dyskopatyczną kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo – krzyżowego z dyskopatią wielopoziomową szyjną, objawową RWEkulszowa prawostronną, rwę barkową lewostronną i uznali badanego za nadal częściowo niezdolnego do pracy do 30 września 2014r. (k.24 akt sądowych). W uzasadnieniu swojego stanowiska biegli podkreślili, iż wnioskodawca ma 50 lat, z zawodu jest technikiem ogrodnikiem, ale pracował fizycznie, ostatnio jako operator brykieciarki. Został znany za częściowo niezdolnego do pracy do września 2012r., z powodu choroby oczu oraz kręgosłupa i stawów. W ocenie biegłych opiniowany z powodu wysokiej nadwzroczności, powikłanej zezem zbieżnym, w oku prawnym ma resztkowe widzenie. W oku lewym nastąpiło również pogorszenie ostrości wzroku do dali i bliży. Stwierdzane zwyżki ciśnienia śródgałkowego wymagają bardzo regularnych wizyt u lekarza okulisty. Stwierdzone zmiany w istotny sposób ograniczają możliwości zarobkowania, czyniąc nadanego nadal częściowo niezdolnym do pracy zarobkowej na okres dwóch lat. Dodatkowo chory cierpi na zaawansowane zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa, dyskopatię szyjną L5/S1 z objawową rwą kulszową prawostronną. Zmiany te zostały potwierdzone badaniem MRIkręgosłupa szyjnego i w istotny sposób upośledzają funkcję układu ruchu. W badaniu przedmiotowym neurologicznym biegli stwierdzili ograniczoną ruchomość kręgosłupa szyjnego i l-s, dodatnie objawy korzeniowe rozciągowe, zniesienie prawego odruchu skokowego. Zmiany te również znacznie obniżają zdolność do pracy zarobkowej. Ponadto biegły sądowy okulista stwierdza częściowa niezdolność do pracy z powodu narządu wzroku na okres dwóch lat. Również biegły sądowy neurolog uważa, że obecne stadium zaawansowania chorób czyni opiniowanego nadal częściowo niezdolnym do pracy zarobkowej na okres dwóch lat. Chory wymaga systematycznego leczenia neurologicznego i rehabilitacji. Biegli podkreślają, że u opiniowanego stwierdzono jedynie częściowa niezdolność do pracy zarobkowej, mimo, że jego zdolności do zarobkowania są praktycznie znikome, może on jedynie pracować w warunkach pracy chronionej – k.22-24, opinia biegłych.

Biegły sądowy z zakresu medycyny pracy rozpoznał: nadwzroczność wysoką obu oczu, zez zbieżny naprzemienny małego stopnia, niedowidzenie oka lewego, widzenie jednooczne, chorobę zwyrodnieniowo – dyskopatyczną kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo – krzyżowego z dyskopatią wielopoziomową szyjną i uznał wnioskodawcę za zdolnego do pracy – k.46.

W tej sytuacji Sąd dopuścił dowód z opinii łącznej biegłych, którzy wspólnie orzekli o częściowej niezdolności wnioskodawcy do pracy, do 30 września 2014r.

Biegli sądowi z zakresu okulistyki i neurologii po zapoznaniu się z opinią lekarza medycyny pracy, w której opiniowany został uznany za zdolnego do pracy, zdecydowanie nie zgodzili się z tą opinią. Zdaniem tych biegłych zawansowane zmiany zwyrodnieniowo dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego (dyskopatia na czterech poziomach), z redukcją rezerwy objętościowej kanału kręgowego, ze względu na wielopoziomowość, wymagają stałej rehabilitacji, stosowania leków, praktycznie nie pozwalają pracować fizycznie. Podobnie ze względu na narząd wzroku odwołujący praktycznie nie może podjąć żadnej pracy, gdyż jednym okiem nie widzi do dali i bliży, a w drugim oku ma bardzo wysoką wadę nadwzroczności. Wada ta postępuje u chorego. Dlatego wnioskodawca jest jedynie częściowo niezdolny do pracy, a nie całkowicie, jak to wynika z zarzutów Orzecznika ZUS. Biegli stwierdzili, że nie rozumieją zupełnie stanowiska lekarza medycyny pracy, który w swojej opinii nie wskazał też jakie prace opiniowany może wykonywać i w jakim wymiarze czasu – k. 58.

Biegły z zakresu medycyny pracy w opinii łącznej przychylił się do stanowiska biegłych z zakresu okulistyki i neurologii i również uznał odwołującego za osobę nadal częściowo niezdolną do pracy zarobkowej na okres 2 lat, tj. od 01.10.2012r. do 30.09.2014r., podkreślając, iż jego opinia uzupełniająca jest zgodna z opinią biegłych lekarzy sądowych z zakresu neurologii i okulistyki – k.59.

Sąd podzielił wnioski i ustalenia zawarte w opinii łącznej biegłych sądowych, jako fachowe i należycie uzasadnione oraz znajdujące potwierdzenie w załączonej do akt sprawy dokumentacji medycznej. Treść opinii łącznej biegłych sądowych nie została podważona przez organ rentowy złożeniem nowych dowodów, bądź zastrzeżeń merytorycznych, mogących mieć znacznie w sprawie. Biegli w swojej opinii odnieśli się do schorzeń występujących u wnioskodawcy, przeanalizowali stopień zaawansowania chorób i ocenili ich wpływ na zdolność odwołującego do pracy.

Wprawdzie organ rentowy wskazywał na istnienie nieścisłości w opinii biegłego z zakresu medycyny pracy polegającej na zmianie stanowiska, a następnie wnioskował o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy w celu wskazania konkretnych przyczyn uzasadniających zmianę stanowiska biegłej, jednakże Sąd oddalił ten wniosek jako nieuzasadniony. Zdaniem Sądu Okręgowego sporządzona opinia łączna jest rzetelna, jasna, nie zawiera sprzeczności i w sposób wyczerpujący odpowiada na pytania Sądu.

Wobec powyższego organ rentowy nie udowodnił w przedmiotowej sprawie wystąpienia dowodów uzasadniających dalsze prowadzenie postępowania dowodowego, w tym potrzeby sporządzania kolejnej opinii przez biegłego z zakresu medycyny pracy.

Należy bowiem podkreślić, iż o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Tego rodzaju stanowisko, znajdujące również zastosowanie w niniejszej sprawie, wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 01.12.2000r. w sprawie II UKN 113/00 (OSNAPiUS z 2002 r. Nr 14 poz. 343) i biegli wydając swoją opinię uwzględnili powyższy pogląd.

W ocenie Sądu Okręgowego, w kontekście powyższej opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii, okulistyki i medycyny pracy, w zestawieniu z dokumentacją medyczną zgromadzoną w sprawie, należało uznać, iż J. I. spełnił warunki uzasadniające przywrócenie mu renty, bowiem jest nadal niezdolny do pracy okresowo.

Z tych wszystkich powodów należało uznać odwołanie J. I. za uzasadnione, zmienić zaskarżoną decyzję i przywrócić prawo do renty okresowej z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 października 2012r. do 30 września 2014r. zgodnie z treścią opinii biegłych na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c.

Poza tym Sąd Okręgowy przyjął, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zgodnie z art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Należy podkreślić, że materiał dowodowy był niewystarczający do rozstrzygnięcia sprawy. Przepisy regulujące postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przed Sądem stwarzają większe możliwości dowodowe (art. 477 8 kpc i nast.) oraz nie zawierają ograniczeń w stosunku do regulacji ogólnej postępowania dowodowego (art. 235-309 kpc).

Sąd po wykorzystaniu możliwości dowodowych dopuścił dowód z opinii biegłej i na tej podstawie ustalił ostatecznie sporne okoliczności uznając, że w tych okolicznościach odwołanie było uzasadnione.