Sygn. akt VU 966/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku B. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania B. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 9 sierpnia 2012r. sygn. (...)

1. oddala odwołanie,

2. zasądza od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. P. B. w P. Tryb. kwotę 60,- (sześćdziesiąt) złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu na rzecz B. D..

Sygn. akt VU 966/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 sierpnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił B. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu organ rentowy podał, że wnioskodawczyni jest zdolna do pracy zarobkowej, a zatem brak jest podstaw do przyznania świadczenia.

W odwołaniu skarżąca B. D. wnosiła o zmianę tej decyzji i przyznanie prawa do renty.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2013 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim ustanowił dla wnioskodawczyni pełnomocnika z urzędu.

Na rozprawie w dniu 29 listopada 2013 roku pełnomocnik wnioskodawczyni popierał odwołanie.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, co następuje:

B. D. urodziła się w dniu (...). Z zawodu jest sprzedawcą. W okresie aktywności zawodowej pracowała początkowo jako uczeń nauki zawodu sprzedawca w latach 1987-1990, a następnie już jako sprzedawca w latach 1991-1992, oraz jako sprzątaczka w latach 2006-2010.

(dowód: świadectwa pracy k. 7-8, 13, 17, 19-20, 21-22, 23-24, 27-28 akt rentowych, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 25-26, 29-34 akt kapitałowych,

Wnioskodawczyni w dniu 23 maja 2012 roku złożyła wniosek o przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(dowód: wniosek o rentę k. 1-4 akt rentowych )

Orzeczeniem z dnia 4 lipca 2012 roku Lekarza Orzecznika ZUS, po rozpoznaniu u wnioskodawczyni nerwicy depresyjnej, zespołu bólowego kręgosłupa szyjnego L/S bez istotnej dysfunkcji, przewlekłego krwotocznego zapalenia pęcherza moczowego w wywiadzie oraz jaskry, nie uznał jej za niezdolną do pracy.

(dowód: orzeczenie LO z dnia 4.07.2012 r. k. 41 akt rentowych wraz z dokumentacją medyczną teczka)

Od powyższego orzeczenia sprzeciw wniosła wnioskodawczyni w wyniku czego została skierowana na badania przez Komisję Lekarską, która po rozpoznaniu tożsamych schorzeń, wydała w dniu 1 sierpnia 2012 roku orzeczenie zgodne z opinią Lekarza Orzecznika.

(dowód: orzeczenie KL z dnia 1.08.2012 r. k.46 akt rentowych wraz z dokumentacją medyczną teczka)

Aktualnie u wnioskodawczyni występują następujące schorzenia:

⚫

zapoczątkowane zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego,

⚫

skrzywienie odcinka piersiowego kręgosłupa,

⚫

okresowy zespół bólowy kręgosłupa (głównie szyjnego) z bólami głowy, w przebiegu ww zmian, obecnie bez objawów korzeniowych i ubytkowych oraz bez ograniczenia ruchomości kręgosłupa,

⚫

nietrzymanie moczu pierwszego stopnia,

⚫

częste stany zapalne pęcherza moczowego,

⚫

drobne torbiele w obu nerkach,

⚫

uporczywe zaburzenia nastroju typu dystymii,

⚫

krótkowzroczność obu oczu,

⚫

jaskra obu oczu w wywiadzie.

Stopień zaawansowania powyższych schorzeń neurologicznych, urologicznych, psychiatrycznych i okulistycznych nie czyni wnioskodawczyni niezdolną do pracy zarobkowej.

(dowód: opinia biegłej neurologB. S. k. 202-204,

opinia biegłego urologa M. P. k. 213-214,

opinia biegłego psychiatry A. R. k. 223-224,

opinia bieglej okulisty A. C. k. 247-248)

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2009, Nr 153, poz. 1227) niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Z kolei przepisy art. 12 ust. 2 i 3 stanowią, że całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się po pierwsze stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz po drugie możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1)

Stosownie do treści art. 57 ust. 1 powyższej ustawy renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b), pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a), pkt 10 lit. a), pkt 11-12, 13 lit. a), pkt 14 lit. a) i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a), pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Doniosłe znaczenie w konstrukcji częściowej niezdolności do pracy ma podkreślenie, że chodzi o ocenę zachowania zdolności do wykonywania nie jakiejkolwiek pracy, lecz pracy „zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”. Ratio legis wyodrębnienia tej przesłanki stanowi wyeliminowanie sytuacji, w których ubezpieczeni o wyższych kwalifikacjach po utracie zdolności do ich zarobkowego wykorzystania zmuszeni byliby podjąć pracę niżej kwalifikowaną, do której zachowali zdolność, wobec braku środków do życia. Inaczej mówiąc, ubezpieczony może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (na przykład pracy wymagającej niższych albo niewymagającej w ogóle jakichkolwiek kwalifikacji), lecz jednocześnie utracił w znacznym stopniu zdolność do pracy, do której posiada kwalifikacje. Wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego), (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006 roku, I UK 103/06 OSNP 2007/17-18/26).

Należy zaznaczyć, iż wnioskodawczyni posiada wykształcenie zawodowe – sprzedawca i w okresie aktywności zawodowej pracowała w tym właśnie zawodzie a także jako sprzątaczka. Tym samym częściową niezdolność do pracy wnioskodawczyni należy analizować w odniesieniu do wykonywanej pracy na stanowisku pracownika fizycznego, wykonującego proste prace.

Dla ustalenia, czy B. D. jest niezdolna do wykonywania pracy na tych stanowiskach, w rozumieniu przepisów cyt. ustawy, Sąd dopuścił dowód z pisemnych opinii biegłych neurologa, psychiatry, urologa i okulisty, a więc biegłych z zakresu dziedziny medycyny, w ramach których mieszczą się rozpoznane u niej schorzenia.

Sporządzone w sprawie opinie przez wszystkich biegłych, a więc neurologa B. S., psychiatrę A. R., urologa M. P. i okulistę A. C. Sąd ocenia jako jasne, pełne, logiczne i należycie uzasadnione. Biegli sporządzili opinie po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną wnioskodawczyni i wynikami badań dodatkowych, jak również po przeprowadzeniu jej osobistego badania. Biegli określili w swoich opiniach, na jakie schorzenia cierpi obecnie wnioskodawczyni. Każdy biegły w zakresie swojej specjalności był zdania, iż stopień zawansowania schorzeń nie powoduje u wnioskodawczyni niezdolności do pracy zarobkowej.

Biegła B. S. w przedmiotowym badaniu neurologicznym nie stwierdziła u B. D. objawów uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego ani objawów uszkodzenia obwodowego układu nerwowego. Nie stwierdziła też ograniczenia ruchomości kręgosłupa ani stawów obwodowych. W jej ocenie bóle głowy, okresowo nasilające się dolegliwości bólowe kręgosłupa występujące w przebiegu zapoczątkowanych zmian zwyrodnieniowych oraz bóle barku prawego – wymagają bardziej systematycznego leczenia usprawniającego i okresowo (przy zaostrzeniach dolegliwości) leczenia farmakologicznego – nie powodują jednak niezdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Również biegły urolog M. P. uznał wnioskodawczynię za zdolną do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia. W uzasadnieniu swojej opinii biegły wskazał, że w zakresie narządu moczu rozpoznał nietrzymanie moczu pierwszego stopnia, częste stany zapalne pęcherza moczowego oraz drobne torbiele w obu nerkach. Schorzenia te, jak wskazał biegły wymagają kontroli i leczenia ambulatoryjnego w poradni urologicznej, nie powodują jednak niezdolności do pracy.

Podobnego zdania była również biegła psychiatra A. R., która rozpoznała u wnioskodawczyni uporczywe zaburzenia nastroju typu dystymii. Biegła wskazała, że schorzenie przewlekłe wystąpiło w 2006 roku w związku z sytuacją stresową (choroba męża). Od tego czasu B. D. leczona była w trybie ambulatoryjnym, leczona szpitalnie psychiatrycznie nie była. Przez cały okres leczenia utrzymuje się przewlekłe obniżenie nastroju, przez większość czasu odczuwa zmęczenie, przygnębienie, zniechęcenie, brak zadowolenia, ale jest w stanie podołać codziennym obowiązkom. Objawy nie osiągają jednak kryteriów depresji. Zaznaczona jest agrawacja objawów. Biegła w badaniu przedmiotowym objawów psychotycznych nie stwierdziła. Natomiast objawy psychopatologiczne nie osiągają na tyle znaczącego nasilenia, aby uznać opiniowaną za niezdolną do pracy z punktu widzenia psychiatry. W dokumentacji medycznej brak jest danych, aby uznać za uwarunkowane zmianami organicznymi w mózgu. Zgłaszane przez wnioskodawczynię osłabienie koncentracji uwagi nie osiąga znaczącego nasilenia i wiąże się prawdopodobnie z przeżywanymi stanami emocjonalnymi.

Również biegła okulista A. C. uznała wnioskodawczynię za zdolną do pracy zarobkowej. Wskazała, że zachowała ona pełną ostrość wzroku do dali i bliży w korekcji optycznej, wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego pozostają na prawidłowym poziomie, badania Gdx i perymetryczne nie ujawniają uszkodzeń jaskrowych nerwów wzrokowych istotnych orzeczniczo.

Dowód z opinii w/w biegłych nie został w ocenie Sądu Okręgowego w sposób skuteczny zakwestionowany w toku postępowania. Wnioskodawczyni zarówno w piśmie procesowym z dnia 12 listopada 2013 roku (k. 300) jak i również jej pełnomocnik na rozprawie w dniu 29 listopada 2013 roku nie zgłosili do opinii biegłych żadnych zarzutów merytorycznych. Ogólnie kwestionowali zaprezentowaną przez biegłych ocenę stanu zdrowia wnioskodawczyni pod kątem jej zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. W ocenie Sądu biegli rzeczowo uzasadnili swoje stanowisko odnośnie zdiagnozowanych u wnioskodawczyni schorzeń i wpływu ich na zdolność do pracy zgodnej z kwalifikacjami. Z tych też względów brak było podstaw do uwzględnienia wniosku pełnomocnika wnioskodawczyni o powołanie innego biegłego neurologa, urologa, psychiatry i okulistę. Sąd bowiem nie jest obowiązany do uwzględnienia kolejnego wniosku dowodowego strony, tak by mogła udowodnić korzystną dla siebie tezę (por. wyrok SN z dnia 29.03.1997r., II UKN 45/97, OSNAPiUS z 1998r., nr 1, poz. 24).

Oddaleniu podlegał również wniosek o dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii biegłego ortopedy i nefrologa. Wskazać należy, iż biegli oceniali stan zdrowia wnioskodawczyni na dzień wydania zaskarżonej decyzji tj. na sierpień 2012 roku. Jak wskazuje się w orzecznictwie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych w postępowaniu sądowym badana jest legalność decyzji i orzekanie o niej możliwe jest tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili jej wydawania, zaś postępowanie dowodowe przed Sądem jest postępowaniem sprawdzającym ustalenia dokonane przez organ rentowy. Zasadą jest zatem, iż Sąd ocenia legalność decyzji organu rentowego według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r. I UK 152/04 OSNP 2005/17/273, a także wyrok SN z dnia 10 marca 1998 r., II UKN 555/97 OSNP 1999/5/181).

Złożona kserokopia skierowania na badanie wystawionego w dniu 13 listopada 2013 roku przez ortopedę, mająca potwierdzić pogorszenie stanu zdrowia, może być ewentualnie podstawą do złożenia nowego wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy, a nie podstawą do dopuszczenia w sprawie dowodu z opinii kolejnego biegłego. Ponadto dotychczas tj. do listopada 2013 roku wnioskodawczyni nie leczyła się u ortopedy. Z tych samych przyczyn Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego nefrologa, bowiem zebrana w aktach sprawy dokumentacja medyczna wnioskodawczyni, nie wskazuje na dotychczasowe leczenie u nefrologa. Wnioskodawczyni pozostawała pod opieką poradni urologicznej, tym samym w ramach występujących u niej schorzeń, to biegły urolog posiada specjalistyczną wiedzę na temat wpływu tych schorzeń na zdolność do pracy.

Dodatkowo wskazać należy, iż nie można utożsamiać pojęcia choroby i niezdolności do pracy. O niezdolności do pracy nie decyduje fakt występowania schorzeń ale takie ich nasilenie, które wpływa na utratę zdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami lub pracy jakiejkolwiek. Istnienie schorzeń powodujących konieczność stałego leczenia nie stanowi samoistnej przyczyny uznania niezdolności do pracy, lecz takie upośledzenie funkcji ustroju wskutek występujących schorzeń, które – przypadku częściowej niezdolności do pracy – uniemożliwia w znacznym stopniu wykonywanie pracy zgodnej z kwalifikacjami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2009 r., sygn. II UK 125/08, opubl. LEX nr 737388) .

Występujące więc u wnioskodawczyni schorzenia, na obecnym etapie zaawansowania, nie prowadzą do istotnego naruszenia sprawności organizmu będącego przesłanką orzeczenia niezdolności do pracy. Mimo ich występowania B. D. zachowała zdolność do wykonywania pracy zarobkowej.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie § 2 i § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1348) i zasądził od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. na rzecz adw. P. B. kwotę 60 złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.