Sygn. akt VII U 1659/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: protokolant sądowy Marcin Kamionowski

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2014 r. w W.

sprawy J. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania J. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł.

z dnia 14 lipca 2014 r., znak: I (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

J. T. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. z dnia 14 lipca 2014r., znak: I/(...), umarzającej postępowanie w sprawie wniosku o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona podniosła, że wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie (sygn. akt VII U 118/13) z dnia 30 października 2013r. przyznano jej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy na okres od dnia 1 kwietnia 2012r. do dnia 31 maja 2014r. Na podstawie wskazanego orzeczenia Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 12 lutego 2014r. wydał decyzję znak: I/(...) przyznającą prawo do wnioskowanego świadczenia. Ubezpieczona w dniu 16 maja 2014r. wystąpiła do organu rentowego z ponownym wnioskiem o ustalenie prawa do renty z uwagi na zły stan zdrowia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych pismem z dnia 13 czerwca 2014r., znak sprawy 450000/6120- (...), wyznaczył termin badania przez psychologa na dzień 20 czerwca 2014r. Jednakże z uwagi na przebywanie we wskazanym okresie poza domem i brak możliwości odbioru kierowanej korespondencji, J. T. nie stawiła się na badanie. Decyzją z dnia 14 lipca 2014r., znak: I/(...), organ rentowy umorzył więc postępowanie w sprawie wniosku o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W ocenie ubezpieczonej, nie zaistniały okoliczności uzasadniające wydanie takiej decyzji, gdyż organ rentowy nie uwzględnił faktu, że przesyłki z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie zostały prawidłowo doręczone (odwołanie z dnia 28 lipca 2014r., k. 2-3 a/s).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że ubezpieczona miała przyznaną okresową rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od 1 kwietnia 2012r. do 31 maja 2014r. W dniu 16 maja 2014r. złożyła wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. W związku z powyższym organ rentowy wystosował pismo, w którym poinformował ubezpieczoną o konieczności stawienia się w dniu 20 czerwca 2014r. na badaniu lekarskim u Lekarza Orzecznika ZUS celem ustalenia stopnia niezdolności do pracy. Ponowne wezwanie wysłano z terminem badania wyznaczonym na dzień 27 czerwca 2014r. Ubezpieczona mimo dwukrotnego wezwania organu rentowego nie zgłosiła się jednak na badanie lekarskie bez uzasadnionych przyczyn. W związku z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 14 lipca 2014r. wydał zaskarżoną decyzję, którą postanowił umorzyć postępowanie w sprawie wniosku o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dodatkowo organ rentowy podkreślił, że w dniu 1 lipca 2014r. ubezpieczona wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o wyznaczenie nowego terminu badania. W związku z powyższym, sprawa została przekazana do Wydziału Orzecznictwa Lekarskiego ZUS(...) O/W. celem wyznaczenia nowego terminu badania i wydania decyzji w sprawie dalszego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (odpowiedź na odwołanie z dnia 25 sierpnia 2014r., k. 6-7 a/s).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. T., ur. (...), w dniu 16 kwietnia 2012r. złożyła pierwszy wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (wniosek o rentę, t. II, k. 34-37 a/r).

Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 19 września 2012r., po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym dokumentacji z przebiegu leczenia do 2012r. oraz kart informacyjnych z leczenia szpitalnego w 2011r. ustalił, że J. T. nie jest osobą niezdolną do pracy (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, t. II, k. 140-141 a/r). W związku z tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 4 października 2012r., znak: (...), odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (decyzja odmowna ZUS z dnia 4 października 2012 r., znak: (...), t. II, k. 158-159 a/r).

J. T. wniosła sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 19 września 2012r. i sprawa została przekazana do rozpatrzenia przez Komisję Lekarską ZUS (sprzeciw, t. II, k. 165-166 a/r, k.168 a/r). Komisja Lekarska ZUS nr (...) orzeczeniem z dnia 7 listopada 2012r., po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, w tym dokumentacji z przebiegu leczenia, uznała, że ubezpieczona nie jest osobą niezdolną do pracy (orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS, t. II, k. 172 a/r). W oparciu o powyższe ustalenia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 19 listopada 2012r., znak: (...), odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że z uwagi na niespełnienie łącznie warunków wymienionych w art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, brak było podstaw prawnych do przyznania wnioskowanego świadczenia (decyzja ZUS z dnia 19 listopada 2012r., znak: (...), t. II, k. 175-176 a/r). Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji (odwołanie, t. II, k. 179-181 a/r).

Wyrokiem z dnia 30 października 2013r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie w sprawie o sygn. akt VII U 118/13 zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał J. T. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 1 kwietnia 2012r. do dnia 31 maja 2014r. (wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie w sprawie o sygn. akt VII U 118/13, t. II, k. 199-207 a/r).

Wykonując wyrok Sądu Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 12 lutego 2014r., znak: I/(...), przyznał J. T. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 kwietnia 2012r., tj. od daty określonej w wyroku, do dnia 31 maja 2014r. (decyzja ZUS z dnia 12 lutego 2014r., znak: I/(...), t. I, k. 69-72 a/r).

Ponowny wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ubezpieczona złożyła w dniu 19 maja 2014r. (wniosek, t. I, k. 116-117 a/r). Wyznaczono termin badania u psychologa, najpierw na dzień 20 czerwca 2014r., a potem na 27 czerwca 2014r. (wniosek o wydanie orzeczenia, t. I, k. 118 a/r). Przesyłka zawierająca wezwanie na badanie została osobiście odebrana przez odwołującą w dniu 25 czerwca 2014r. (zwrotne potwierdzenie odbioru, t. I, k. 128 – 130 a/r).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 14 lipca 2014r., znak: I/(...), na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 4 i art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1442 ze zm.) oraz art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego postanowił umorzyć postępowanie w sprawie wniosku o ponowne ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że Wydział Orzecznictwa Lekarskiego w dniu 7 lipca 2014r. odstąpił od załatwienia sprawy ubezpieczonej z uwagi na niezgłoszenie się przez nią na badanie do lekarza orzecznika ZUS w dniach: 20 czerwca 2014r. oraz 27 czerwca 2014r. (decyzja ZUS z dnia 14 lipca 2014r., znak: I/(...), t. I, k. 141-142 a/r). J. T. odwołała się od powyższej decyzji (odwołanie z dnia 28 lipca 2014r., k. 2-3 a/s).

Odwołująca w dniu 2 lipca 2014 roku nadała do organu rentowego przesyłkę zawierającą wniosek o wyznaczenie nowego terminu badania. Wskazała przy tym, że jedyną osobą, która się nią opiekuje jest mąż. W związku z koniecznością jego wyjazdu służbowego odwołująca w okresie od 21 do 30 czerwca 2014r. przebywała w K. i pierwsze pismo o terminie badania wyznaczonym pierwotnie na dzień 20 czerwca 2014r. otrzymała już po terminie, a w dniu jej wyjazdu poza miejsce zamieszkania, w skrzynce pocztowej nie było żadnej korespondencji (pismo z dnia 1 lipca 2014r., t. I, k. 150 – 151 a/r).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyznaczył odwołującej nowy termin badania, po którym Lekarz Orzecznik ZUS wydał orzeczenie z dnia 19 sierpnia 2014r. stwierdzające, że J. T. nie jest niezdolna do pracy (orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS, t. I, k. 158 a/r). W związku z tym w dniu 5 września 2014r. została wydana decyzja odmawiająca przyznania odwołującej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 czerwca 2014r. (decyzja z dnia 5 września 2014r., t. I, k. 165 a/r).

J. T. złożyła odwołanie od decyzji z dnia 5 września 2014r. oraz sprzeciw od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS (odwołanie z dnia 29 września 2014r., a/r; sprzeciw z dnia 8 września 2014r., a/r).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, w tym na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach rentowych J. T.. Jeśli chodzi o kwestię dotyczącą powiadomienia odwołującej o badaniu lekarskim, odwołująca przedstawiała ją w odwołaniu odmiennie od tego, co Sąd ustalił. Wskazywała przy tym na okoliczność, że pomiędzy 21 a 30 czerwca 2014r. nie było jej w miejscu zamieszkania. Tymczasem w aktach rentowych znajduje się zwrotne potwierdzenie odbioru, na którym widnieje podpis odwołującej z datą 25 czerwca 2014r. i na tej podstawie Sąd ustalił stan faktyczny, który różni się w tym zakresie od okoliczności, na które powoływała się odwołująca.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. T. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. z dnia 14 lipca 2014r., znak: I/(...), jest niezasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań prawnych należy podkreślić, że treść decyzji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a także zakres wniesionego od niej odwołania wyznacza przedmiot sporu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 listopada 2004r., III AUa 430/2004). W rozpoznawanej sprawie przedmiotem sporu i prowadzonego przez Sąd postępowania było nie samo prawo odwołującej do renty z tytułu niezdolności do pracy, o nim bowiem organ rentowy nie orzekał w sensie pozytywnym czy negatywnym (zaskarżona decyzja nie przyznaje ani nie odmawia przyznania wnioskowanego świadczenia), lecz zasadność wydanej przez organ rentowy decyzji umarzającej postępowanie w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

W rozważanym przypadku po złożeniu przez odwołującą w maju 2014r. wniosku o ponowne przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, został wyznaczony termin badania przez Lekarza Orzecznika ZUS, co wynika z art. 14 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z jego treści wynika, że oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS. Zgodnie z dyspozycją innego przepisu, tj. art. 126 w/w ustawy osoba, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz osoba mająca ustalone prawo do takiego świadczenia jest zobowiązana na żądanie organu rentowego, poddać się badaniom lekarskim oraz na wniosek lekarza orzecznika lub na wniosek komisji lekarskiej, badaniom psychologicznym, jeżeli są one niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń określonych ustawą. Badania lekarskie w rozumieniu art. 126 oznaczają bezpośrednie badania lekarza orzecznika, komisji lekarskiej, lekarza konsultanta, badania dodatkowe oraz obserwację szpitalną.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy dwukrotnie usiłował dokonać badania lekarskiego J. T. celem ustalenia, czy jest ona osobą niezdolną do pracy. Odwołująca nie stawiła się jednak, choć przebywała w miejscu zamieszkania i została powiadomiona o terminie badania w dniu 25 czerwca 2014r. Co prawda – jak już było wskazywane – w odwołaniu pojawiła się argumentacja, że odwołującej nie było wiadomo o wyznaczonych terminach badań, a ponadto w dniach od 21 do 30 czerwca 2014r. przebywała poza miejscem zamieszkania. Ta okoliczność inaczej przedstawia się jednak w świetle dokumentów, które znajdują się w aktach rentowych. Jednym z nich jest zwrotne potwierdzenie odbioru przesyłki, która została wysłana do odwołującej w dniu 23 czerwca 2014r. Odwołująca w dniu 25 czerwca 2014r. potwierdziła jej odbiór, a zatem nie tylko wiedziała o badaniu, lecz także w okresie, który oznaczyła jako czas nieobecności, była jednak obecna w miejscu zamieszania. W związku z powyższym decyzja organu rentowego z dnia 14 lipca 2014r. była uzasadniona.

W takim przypadku, jak ten, który zaistniał w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajduje regulacja § 3 ust. 2 i 4 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. nr 273, poz. 9711 z późn. zm.). Wskazuje ona, że razie niestawienia się osoby wezwanej na badanie lub obserwację bez uzasadnionych przyczyn, skierowania na badanie w nowo wyznaczonym terminie dokonuje się za zwrotnym poświadczeniem odbioru, informując o skutkach niestawiennictwa. Niezgłoszenie się na badanie lub obserwację w nowo wyznaczonym terminie, którym mowa w ust. 2, bez uzasadnionej przyczyny lub niewyrażenie zgody, o której mowa w ust. 3, powoduje odstąpienie od dalszego postępowania w sprawie.

Nie ulega wątpliwości, że J. T. nie poddała się badaniu, o którym mowa w w/w przepisie, a zatem nie było możliwości rozpoznania jej wniosku o ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Przypomnieć należy, że prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, zgodnie z art. 57 powołanej wyżej ustawy, uzależnione jest między innymi od stwierdzenia niezdolności do pracy osoby ubiegającej się o to świadczenie. Natomiast o niezdolności do pracy orzeka lekarz orzecznik ZUS, co wynika jednoznacznie z art. 14 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Tym samym skoro J. T. nie poddała się badaniom, to organ rentowy stosując art. 105 k.p.a. w związku z art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zasadnie umorzył postępowanie w sprawie. Powołany przepis art. 105 stanowi w § 1, że gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. § 2 przewiduje z kolei, że organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

Dodatkowo należy podkreślić, iż w ramach kontroli skarżonej decyzji z dnia 14 lipca 2014r. Sąd nie może przyznać odwołującej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, o które to prawo odwołująca się ubiega. Tego będzie dotyczyło postępowanie zainicjowanie odwołaniem od decyzji dnia 5 września 2014r. W prowadzonym postępowaniu Sąd mógł skontrolować jedynie zasadność umorzenia postępowania i stwierdzić, czy taka decyzja organu rentowego była zasadna, co wynika z zasady związania Sądu treścią zaskarżonej decyzji. Odwołująca dowodziła, że o badaniu nic nie wiedziała, co czyni bezzasadnym umorzenie postępowania w sprawie o rentę. Jak wynika z ustaleń Sądu stan faktyczny sprawy wygląda nieco inaczej niż wskazywała odwołująca. Nawet, gdyby jednak przyjąć, że odwołująca nie była powiadomiona o terminie badania przeprowadzanego przez lekarza orzecznika ZUS, to i tak możliwość orzekania przez Sąd w niniejszej sprawie jest ograniczona. Wynika to z dwóch powodów. Po pierwsze, art. 477 14 k.p.c. wskazuje na rodzaje rozstrzygnięć jakie może wydać sąd pierwszej instancji w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych. I tak, możliwe jest wydanie orzeczenia oddalającego odwołanie bądź zmieniającego zaskarżoną decyzję w całości lub w części z jednoczesnym orzeczeniem co do istoty sprawy. Dodatkowo, w przypadku tzw. bezczynności organu rentowego lub w razie powstania w sprawie nowych okoliczności dotyczących niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, sąd uchyla zaskarżoną decyzję i w dalszej kolejności postępuje wedle wskazań art. 477 14 § 3 i 4 k.p.c. W świetle powyższego, w przypadku takim, jak rozpoznawany możliwe byłoby jedynie wydanie dwóch rodzajów rozstrzygnięć – oddalającego odwołanie bądź zmieniającego zaskarżoną decyzję, przypadek z art. 477 14 § 3 i 4 k.p.c. nie zachodzi tu bowiem. Po drugie, organ rentowy czyniąc niejako zadość wnioskowi odwołującej, wyznaczył jej nowy termin badania i odwołująca w dacie, kiedy sąd orzekał odnośnie zasadności decyzji z dnia 14 lipca 2014r., uzyskała już rozstrzygnięcie swego wniosku o ponowne ustalenie prawa do renty. Zatem możliwość decydowania przez Sąd w rozważanym przypadku była ograniczona. Skoro Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględniając wniosek odwołującej poddał ją badaniu lekarskiemu i wydał decyzję dotyczącą jej prawa do renty, to w przedmiotowej sprawie nie było możliwości wydania innego rozstrzygnięcia niż to, które zapadło. Wprawdzie, decyzja z dnia 5 września 2014r. nie czyni zadość żądaniu zgłoszonemu przez odwołującą, lecz – co należy podkreślić – argumentacja stanowiąca polemikę z takim rozstrzygnięciem powinna być przedmiotem badania w sprawie dotyczącej odwołania od decyzji z dnia 5 września 2014r., a nie od decyzji z dnia 14 lipca 2014r.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)