Sygn. akt II AKa 29/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 maja 2014 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący:	SSA Stanisław Rączkowski (spr.)
Sędziowie:	SSA Edward Stelmasik SSA Ryszard Ponikowski
Protokolant:	Anna Dziurzyńska

przy udziale prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Marka Szczęsnego

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2014 r.

sprawy K. P.

oskarżonego z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 2 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

z dnia 18 października 2013 r. sygn. akt III K 78/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I części rozstrzygającej w ten sposób, że na podstawie art. 69 § 1 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 i § 2 k.k. oraz art. 73 § 2 k.k. warunkowo zawiesza K. P. wykonanie kary roku pozbawienia wolności na okres próby 3 (trzech) lat i oddaje w tym czasie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego,

II.  utrzymuje w mocy w pozostałym zakresie tenże wyrok wobec K. P.,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. W. 720 złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu przed sądem odwoławczym oraz 165,60 złotych tytułem zwrotu VAT,

IV.  zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Prokurator Prokuratury Rejonowej w Bolesławcu oskarżył K. P. , o to że w dniu 8 lipca 2013 r. w G., kierował dokonaniem rozboju z użyciem niebezpiecznego narzędzia na osobie B. B. przez nieletniego P. K. w ten sposób, iż przekazał nieletniemu nóż kuchenny oraz foliową torbę do zamaskowania twarzy, a następnie grożąc mu pobiciem polecił udać się do pokrzywdzonej i popełnić opisane przestępstwo przy użyciu wskazanego noża, a następnie przekazać mu uzyskane w wyniku tego czynu zabronionego pieniądze, do czego w konsekwencji nie doszło wobec nie posiadania przez pokrzywdzoną środków finansowych,

tj. o czyn z art. 18§1k.k. w zw. z art. 280§2k.k.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 18 października 2013 r. o sygn. akt III K 78/13 uznał oskarżonego K. P. za winnego tego, że w dniu 08 lipca 2013 r. w G., w woj. (...) chcąc, by nieletni P. K. dokonał na osobie B. B. napadu rabunkowego z posłużeniem się nożem nakłonił go do tego grożąc mu pobiciem, dostarczając noża i foliowej torby służącej do zamaskowania twarzy oraz wskazując osobę pokrzywdzonej, tj. przestępstwa z art. 18§2k.k. w zw. z art. 280§2k.k. i za to na podstawie art. 19§1k.k. w zw. z art. 280§2k.k. i przy zastosowaniu art. 60§1 i §6 pkt2k.k. skazał go na karę roku pozbawienia wolności, zaliczając na jej poczet okres tymczasowego aresztowania oskarżonego od 08 lipca 2013 r. do 18 października 2013 r.

Oskarżony został zwolniony od kosztów sądowych i opłaty. Od Skarbu Państwa sąd zasądził 1140 złotych na rzecz ustanowionego oskarżonemu obrońcy z urzędu.

Powyższy wyrok w całości zaskarżyła obrońca oskarżonego. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła :

1.  obrazę przepisów postępowania, a w szczególności art. 4 k.p.k., art. 5 k.p.k. i art. 7 k.p.k., która to obraza miała bezpośredni wpływ na treść orzeczenia, a wyrażająca się w nie rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy oraz jednostronnej ocenie materiału dowodowego,

2.  błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mające wpływ na treść orzeczenia, a wyrażające się w przyjęciu, że :

- oskarżony dopuścił się przypisanego mu czynu,

- oskarżony jest osobą zdemoralizowaną i nie można względem niego postawić pozytywnej prognozy kryminologicznej, pozwalającej na warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej względem niego kary pozbawienia wolności.

Stawiając powyższe zarzuty apelująca wniosła o :

1.zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu,

Ewentualnie o :

2. zawieszenie wykonania wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności na okres próby 3 lat.

W apelacji zawarty również został wniosek o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy ustanowionego z urzędu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu przed sądem II instancji.

Sąd Apelacyjny zważył :

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie. Nie można podzielić zawartego w apelacji zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Podstawę tych ustaleń stanowią zeznania P. K.. Apelująca wskazuje, iż P. K. nie jest krystaliczną postacią, a nadto to osoba dotknięta zaburzeniami psychicznymi. Podnoszone okoliczności w apelacji nie uszły uwadze sądu pierwszej instancji. Zostały rozważone i prawidłowo ocenione.

Analizując treść zeznań złożonych w toku postępowania przygotowawczego/ k. 6, k. 44-45/ ujawnionych w toku rozprawy głównej oraz zeznania złożone przez P. K. na rozprawie/ k. 204/ należy ocenić, iż są to zeznania spójne. Za wiarygodnością tych zeznań przemawia również konfrontacja zeznań P. K. z pozostałym materiałem dowodowym. Fakty dotyczące inkryminowanego zdarzenia potwierdziła matka P. K. B. K./ k. 205v./. Podała, iż syn następnego dnia po zdarzeniu podał jej okoliczności dotyczące tego zdarzenia. Świadek P. K. był dwukrotnie słuchany z udziałem biegłej psycholog. Wydane przez biegłą opinie/ k. 97 i k. 205/ nie pozostawiają żadnych wątpliwości co do wiarygodności zeznań P. K.. Z dokumentacji psychiatrycznej wynika, iż P. K. jest leczony psychiatrycznie z powodu zachowań agresywnych, niebezpiecznych, dyssocjalnych. Tych zachowań nie należy traktować jako przejaw choroby psychicznej, lecz jako wyraz zaburzeń zachowania i efekt świadomego działania wynikającego z nieprawidłowych cech osobowości/ k. 49/. Tak więc podnoszona w apelacji okoliczność, iż „ P. K. cierpi na poważne zaburzenia psychiczne o charakterze schizofrenicznym” jest gołosłowna i nieuprawniona. Dokonując oceny zeznań P. K. zważyć należy również na wyjaśnienia K. P.. W toku postępowania przygotowawczego oskarżony słuchany 9 lipca 2013 r. / k. 11/ oraz 10 lipca 2013 r. / k. 17 w tym z udziałem ustanowionego z urzędu obrońcy/ przyznał się do popełnienia zarzucanego mu przestępstwa oraz wyjaśnił, iż pomysł dokonania przestępstwa wyszedł od niego, dał P. nóż i torbę foliową oraz kazał iść P. K. nastraszyć starszą panią i wziąć od niej pieniądze. Przyznał również, iż groził P. K. jak tego nie zrobi. Sąd Apelacyjny podobnie jak sąd pierwszej instancji dostrzega zmianę wyjaśnień oskarżonego na rozprawie/ k. 203v./. Powody zmiany wyjaśnień należy ocenić krytycznie. Brak jakichkolwiek podstaw do oceny, iż oskarżony został zmuszony do złożenia wyjaśnień w toku postępowania przygotowawczego, gdyż został pobity przez policjantów, jak twierdził przed sądem. Po pierwsze ta okoliczność została sprawdzona przez Sąd Okręgowy i okazała się nieprawdziwa/ k. 225/. A po wtóre identyczne wyjaśnienia jak przed policjantem oskarżony złożył przed prokuratorem. Nie zauważył tego oskarżony twierdząc, iż był zmuszany przez policjantów do przyznania się/ k. 204/.

Obok zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych autorka apelacji zarzuciła obrazę przepisów postępowania, a to art. 4 k.p.k., art. 5 k.p.k. i art. 7 k.p.k. Ani z treści zarzutu, ani z uzasadnienia apelacji nie wynika na czym zdaniem apelującej ta obraza miała by polegać. Przy tak postawionym zarzucie brak możliwości odniesienia się do stawianego zarzutu.

Brak podstaw do oceny, iż sąd pierwszej instancji ferując zaskarżony wyrok i oceniając zebrane w sprawie dowody dopuścił się obrazy art. 4 k.p.k., a więc wyrażonej w tym przepisie zasady obiektywizmu. Apelacja, jak już wskazano, nie przedstawia argumentacji na poparcie sformułowanego zarzutu obrazy zasady obiektywizmu, a przede wszystkim nie wskazuje jakie konkretnie przepisu miałby naruszyć sąd pierwszej instancji, których naruszenie miałoby wskazywać brak respektowania jednej z naczelnych zasad procesu karnego. Podnosząc zarzut naruszenia art. 4 k.p.k. nie jest wystarczające odwołanie się w apelacji jedynie do zasady obiektywizmu, bez podania, jakie przepisy ją konkretyzujące zostały naruszone przez sąd I instancji. Wskazać należy również, iż zasada wyrażona w art. 4 k.p.k. nie sprowadza się do obowiązku interpretowania materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie jedynie na korzyść oskarżonego. Istota tej zasady sprowadza się do obiektywnej oceny wszystkich dowodów zgromadzonych w sprawie.

Sąd Apelacyjny stwierdza, iż w sprawie nie wystąpiły nie dające się usunąć wątpliwości, a tym samym brak podstaw do twierdzenia, iż sąd pierwszej instancji nie rozstrzygnął na korzyść K. P. nie dających się usunąć wątpliwości. Ocena zebranych dowodów jest zgodna z art. 7 k.p.k. Konsekwencją prawidłowej oceny dowodów są trafne ustalenia faktyczne. Apelacja nie przedstawiła okoliczności, które sąd pierwszej instancji nie wziął pod uwagę przy ocenie dowodów. Nie przedstawiła też argumentów, które podważałyby trafność rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji w zakresie sprawstwa, winy i oceny prawnej czynu przypisanego K. P.. Sąd Okręgowy przedstawił w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku obszerną argumentację na poparcie oceny prawnej czynu przypisanego oskarżonemu. Sąd Apelacyjny podziela tę ocenę oraz przedstawioną przez sąd pierwszej instancji argumentację na poparcie dokonanej oceny prawnej. Apelacja nie zawiera zarzutów pod adresem przyjętej oceny prawnej. Stąd też sąd odwoławczy nie znajduje podstaw do szerszego odnoszenia się w tym zakresie, nie znajduje podstaw do powielania trafnej argumentacji prawnej Sądu Okręgowego.

Wymierzając oskarżonemu karę za przypisane przestępstwo Sąd Okręgowy wskazał jakie okoliczności miał na uwadze przy wymiarze kary. W konsekwencji swych ustaleń doszedł sąd pierwszej instancji do słusznego wniosku, iż oskarżonemu należy wymierzyć karę z zastosowaniem nadzwyczajnego złagodzenia kary i orzekł karę roku pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy rozważył także możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności i doszedł do wniosku, iż K. P. jest osobą wysoce zdemoralizowaną, która nie rokuje przestrzegania porządku prawnego. A zatem sąd pierwszej instancji ocenił, iż brak dodatniej prognozy kryminologicznej i tym samym brak podstaw do warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary.

Sąd Apelacyjny dostrzega możliwość warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary gdyż ocenia, iż są podstawy do przyjęcia dodatniej prognozy kryminologicznej wobec K. P.. Oskarżony urodził się (...) A więc w chwili popełnienia przestępstwa miał ukończonych 17 lat i niespełna 3 miesiące. Jest więc osobą bardzo młodą o nieukształtowanej jeszcze osobowości. Nie był dotychczas karany jak również nie odpowiadał za czyny karalne przed sądem dla nieletnich. Pochodzi z rodziny, która nie była w stanie przekazać właściwych wzorców wychowawczych. Zaniedbania wychowawcze sprawiły, że K. P. na mocy orzeczenia sądu został umieszczony w placówce opiekuńczo-wychowawczej/ k. 93-95/. Istnieje możliwość i zasadnym jest aby K. P. nadal przebywał w (...) Ośrodku (...). Otrzymał skierowanie do takiego ośrodka w B./ k. 258/. W ten sposób będzie mógł kontynuować naukę. Sąd Apelacyjny nie traci z pola widzenia okoliczności, iż K. P. dokonuje ucieczek z placówek opiekuńczo-wychowawczych, w których jest umieszczany. Zauważyć jednak należy, iż dyrektor placówki w S. wystawił oskarżonemu dobrą opinię. Oskarżony przez trzy miesiące przebywał w Areszcie Śledczym. Ten okres pobytu w Areszcie Śledczym powinien być wystarczający do zrozumienia przez oskarżonego naganności jego zachowania. Celowym jest danie oskarżonemu szansy. Tylko i wyłącznie od niego zależy czy z tej szansy skorzysta. Jeżeli przekreśli daną mu szansę przez najbliższe trzy lata będzie możliwość zarządzenia wykonania orzeczonej warunkowo zawieszonej kary. Istotną okolicznością jest również i to, że pomoc oskarżonemu zadeklarowała jego ciotka. Deklaracja dotyczy stworzenia oskarżonemu domu, dopilnowania go i chęci czuwania nad jego edukacją i zdobyciem zawodu/ k.240v.-241/. Te okoliczności miał na uwadze sąd pierwszej instancji uchylając areszt stosowany wobec oskarżonego. W ocenie Sądu Apelacyjnego także wzgląd na społeczne oddziaływanie kary nie stoi na przeszkodzie warunkowemu zawieszeniu wykonania orzeczonej kary. Przestępstwo zakończyło się w stadium usiłowania. Nie spowodowało więc szkód materialnych, a także z zeznań pokrzywdzonej nie wynika, iżby miało powodować szkody psychiczne. Pokrzywdzona od razu rozpoznała sprawcę, a sam napad nie wywarł na niej większego wrażenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności sąd odwoławczy doszedł do przekonania, iż względy wychowawcze, do których odwołuje się art. 54§1k.k. uzasadniają warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej K. P. na okres próby trzech lat. Wobec treści art. 73§2k.k. oddanie oskarżonego pod dozór kuratora sądowego było obligatoryjne gdyż oskarżony jest sprawcą młodocianym, który popełnił przestępstwo umyślne.

W uzasadnieniu apelacji wskazano na naruszenie przepisów postępowania, które uniemożliwiło pokrzywdzonej skorzystanie z przysługujących jej procesowo praw. Po pierwsze stawiając taki zarzut autorka apelacji myli własną rolę procesową i nie bierze pod rozwagę czy nie działa w ten sposób na niekorzyść osoby do obrony której została umocowana/ k.13/. Po wtóre córka pokrzywdzonej przedłożyła zaświadczenie lekarskie/ k. 200/, z którego wynika, iż pokrzywdzona nie jest zdolna dotrzeć do sądu z uwagi na schorzenia narządów ruchu. Czyli usprawiedliwiła swe niestawiennictwo jednakże nie zgodnie z wymogami art. 117§3 k.p.k., a przede wszystkim nie wnosiła o odroczenie rozprawy( art. 117§2 k.p.k.). A po trzecie zważyć należy, iż gdyby pokrzywdzona chciała skorzystać z przysługujących jej uprawnień, o których została pouczona/ k. 2/ to mogła na piśmie skierować do sądu pozew czy też stosowne oświadczenie o zamiarze działania w charakterze oskarżyciela posiłkowego i ustanowieniu pełnomocnika czy też oświadczenie o orzeczeniu zadośćuczynienia.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie. Podstawę prawną wyroku stanowi art. 437§1k.p.k.

Orzeczenie o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uzasadnia treść §14pkt 5 i §2ust 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu/ Dz. U. Nr 163,poz.1348 ze zm./.

Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze gdyż oskarżony nie posiada majątku oraz nie wykonuje pracy zarobkowej. Podstawę rozstrzygnięcia sądu odwoławczego w tym zakresie stanowi art. 624§1k.p.k., art. 634 k.p.k., art. 636§1k.p.k.