Sygn. akt II Ca 923/14

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

			Dnia	21 maja 2015r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący		SSO Maria Leszczyńska (spr.)
Sędziowie		SO Irena Dobosiewicz SO Tomasz Adamski
Protokolant		sekr. sądowy Tomasz Rapacewicz
po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2015r. w Bydgoszczy
na rozprawie
sprawy z powództwa A. B.
przeciwko A. C. (1)
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy
z dnia 26 sierpnia 2014r. sygn. akt. I C 5520/12

I/ zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że:

1)  powództwo oddala,

2)  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści osiem) tytułem zwrotu kosztów procesu,

II/ zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 369 zł (trzysta sześćdziesiąt

dziewięć) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

II Ca 923/14

UZASADNIENIE

W dniu 5 grudnia 2012 r. do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy wpłynął pozew powódki A. B. przeciwko A. C. (1), w którym wniosła o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niej czynności prawnej w postaci umowy darowizny nieruchomości położonej w T., gmina (...)o powierzchni 198100 ha, dla której Sąd Rejonowy w Świeciu prowadzi Księgę Wieczystą nr (...), dokonanej aktem notarialnym o numerze Rep. (...) z dnia 26 czerwca 2008 r., pomiędzy A. i H. C. a ich synem A. C. (1), z pokrzywdzeniem powódki, której przysługuje wierzytelność w wysokości 1331,16 złotych, wraz ze szczegółowo wskazanymi odsetkami, z tytułu prawomocnie zakończonego postępowania prowadzonego przed Sądem Rejonowym w Bydgoszczy, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (sygn. akt VII P 342/09). Powódka wniosła ponadto o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozowany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2014r uznał za bezskuteczną w stosunku do powódki, której przysługuje wobec A. C. (2) wierzytelność w wysokości 1331,16 zł wraz z odsetkami, stwierdzona wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 lipca 2010r. w sprawie VII P 342/09, czynność prawną w postaci umowy darowizny nieruchomości położonej w T., gmina (...), o powierzchni 19,8100 ha, dla której Sąd Rejonowy w Świeciu prowadzi księgę wieczystą o nr (...), dokonanej aktem notarialnym o numerze (...) z dnia 26 czerwca 2008r. pomiędzy A. i A. C. (3) a ich synem A. C. (1);

Zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu; Kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa; Przyznał ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bydgoszczy na rzecz radcy prawnego K. K. kwotę 738 zł tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu.

Z motywów rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego wynikało, co następuje:

Pozwany A. C. (1) jest synem małżonków A. i H. C..

Na mocy umowy darowizny, zawartej w formie aktu notarialnego (rep. (...) z dnia 26 czerwca 2008 r., H. i A. C. (2) darowali na rzecz swojego syna A. C. (1) zabudowaną nieruchomość położoną w T., gmina (...), o powierzchni 19,8100 ha, dla której Sąd Rejonowy w Świeciu prowadzi Księgę Wieczystą nr (...). W czynności tej A. C. (2) działał w imieniu własnym i na rzecz swojego wówczas małoletniego syna A. C. (1) -jako jego przedstawiciel ustawowy. W dniu 26 lipca 2010 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy - VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (sygn. akt VII P 342/09), po rozpoznaniu sprawy z powództwa A. B., nakazał pozwanemu Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Handlowo-Usługowemu (...) w B. sprostowanie świadectwa pracy powódki, a nadto zasądził od pozwanego na rzecz powódki:

•

kwotę 290,36 złotych brutto tytułem wynagrodzenia chorobowego za okres od 19 do 28 lutego 2009 r. z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2009 r. do dnia zapłaty,

•

kwotę 590,80 złotych brutto tytułem wynagrodzenia chorobowego za okres od 1 do 23 marca 2009 r. z ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty,

•

kwotę 450,00 złotych brutto tytułem ekwiwalentu za urlop za 2009 r. ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2009 r. do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy umorzył także postępowanie w odpowiednim zakresie i orzekł o kosztach postępowania.

Na podstawie tego tytułu Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy - M. B. prowadził egzekucję z wniosku powódki przeciwko A. C. (2) pod sygn. akt KM 6079/10. W dniu 14 marca 2011 r. umorzył postępowanie egzekucyjne w tej sprawie wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Koszty postępowania egzekucyjnego komornik ustalił na kwotę 39,55 złotych.

Przedsiębiorstwo A. C. (2) zatrudniało około 70 pracowników, w tym powódkę na stanowisku szwaczki. Powódkę zwolniono w marcu 2009 r. z uwagi na sytuację finansową pracodawcy. Zakład A. C. (2) niekiedy miał problemy ze znalezieniem kontrahentów. Początkowo wynagrodzenia były płacone terminowo, jednak czasem odbywało się to na raty. Problemy z wypłatami zaczęły się już w 2007 r., natomiast w marcu 2009 r. miały miejsce zwolnienia grupowe. Wobec przedsiębiorstwa A. C. (2) toczyły się również inne postępowania w sprawach pracowniczych (około 6), które pracodawca przegrał. Część byłych pracowników A. C. (2) obecnie zatrudniona jest w przedsiębiorstwie należącym do jego córki J. D., działającej pod firmą (...). W czerwcu 2008 r. A. C. (2) oddał najstarszemu synowi w zarządzanie szwalnie, córka otrzymała magazyn, a najmłodszy syn ziemię uprawną.

Wskazał Sad, że w procesie pauliańskim, stosownie do treści art. 527 § 1 k.c, powód musi zatem udowodnić następujące przesłanki skargi, występujące łącznie.

1) istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaciwierzytelności;

2) dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, naskutek której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową oraz doszło dopokrzywdzenia wierzycieli;

3) działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli;

4) wiedzę lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.

Oczywisty jest fakt sprostania przez powódkę ciężarowi dowodu - w zgodzie z art. 6 k.c. - jeśli chodzi o pierwszą z wymienionych przesłanek. Wierzytelność powódki została bowiem stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądowym, a w obecnym procesie bezsporne było to, że dłużnik nie zapłacił powódce w sposób dobrowolny lub przymusowy, bowiem komornik umorzył postępowanie z powodu bezskuteczności egzekucji. Niesporne było także to, że dłużnik i jego małżonka dokonali czynności prawnej pod tytułem danym, na skutek której ich syn uzyskał korzyść majątkową.

W zakresie dwóch ostatnich przesłanek powódkę chroniły istotne domniemania i ułatwienia dowodowe. Przede wszystkim, wedle treści art. 528 k.c, jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. W okolicznościach niniejszej sprawy, kwestia ta nie podlegała zatem w ogóle dowodzeniu. W opisanej sytuacji faktycznej, oczywisty jest też fakt pokrzywdzenia powódki. Nie uzyskała ona przecież zaspokojenia swojej wierzytelności pracowniczej. Zgodnie natomiast z przepisem art. 527 §2 k.c, czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Wedle treści art. 529 k.c, jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny. W piśmiennictwie prawniczym wskazuje się, że o tym, iż dłużnik stał się niewypłacalny wskutek darowizny możemy mówić wówczas, gdy pomiędzy dokonaniem darowizny a stanem niewypłacalności istnieje związek przyczynowy, jednak nie musi to być adekwatny związek przyczynowy. Ważne jest tylko to, aby dokonana darowizna była warunkiem koniecznym niewypłacalności, jednak nie musi to być jej wyłączna przyczyna. Dłużnik jest zaś niewypłacalny, jeżeli cały jego majątek nie wystarcza na pokrycie długów. O stanie niewypłacalności mówi się też w piśmiennictwie, że jest to taki stan majątkowy dłużnika, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzyciela. W ocenie Sądu wbrew twierdzeniom pełnomocnika pozwanego, zarysowany przez powódkę stan faktyczny w zakresie związku przyczynowego pomiędzy zdziałaną darowizną, niewypłacalnością dłużnika a pokrzywdzeniem wierzycielki potwierdza zasadność powództwa. Bezsporne przecież pozostaje to, że dłużnik A. C. (2) nie zapłacił powódce zasądzonych kwot ani w sposób dobrowolny, ani w toku przymusowej egzekucji. Gdyby darowana nieruchomość w majątku dłużnika nadal się znajdowała, to istniałby składnik tego majątku, z którego powódka mogłaby potencjalnie się zaspokoić (wyżej wskazano, w jaki sposób mogłoby to nastąpić). Nieodpłatne przeniesienie własności nieruchomości na małoletniego, nawet w świetle wiedzy i doświadczenia osoby nieposiadającej wykształcenia prawniczego lub ekonomicznego, jest obarczone potencjalnym i dość wysokim ryzykiem pogorszenia ogólnej sytuacji majątkowej darczyńcy. Może to zwłaszcza nastąpić w przypadku, gdy tak jak dłużnik powódki, darczyńca nie dysponuje innymi, wartościowymi składnikami majątku, a jednak prowadzi działalność gospodarczą, która w niedługim czasie okazuje się przynosić stratę. Nie są też w ocenie Sądu wiarygodne zarzuty strony pozwanej, jakoby w 2008 r. sytuacja materialna powoda nie usprawiedliwiała braku jego, ogólnie rzecz biorąc, ostrożności przy dokonywaniu nieodpłatnych czynności prawnych. W takiej sytuacji, należy sobie bowiem postawić pytanie, w czyim rzeczywistym interesie mogło być dokonanie darowizny, w sytuacji, gdy niespełna rok później zaczęły się poważne problemy finansowe darczyńcy. Darowanie małoletniemu nieruchomości nie przynosiło mu żadnych, natychmiastowych korzyści, skoro jego majątek pozostał nadal w zarządzie przedstawicieli ustawowych. Co więcej, zastanawiający jest fakt niespodziewanego dokonania przez dłużnika swoistego podziału majątku pomiędzy swoich zstępnych, skoro jego sytuacja finansowa miała być wówczas zadowalająca. Szczególnie dziwi w tej sytuacji fakt, że niedługo później zaczęły się rzeczywiste problemy dłużnika, zakończone już tylko licznymi sprawami z powództw jego byłych pracowników. W takiej sytuacji uznać należy, zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego, że dłużnik antycypował po prostu pogorszenie sytuacji finansowej swojego przedsiębiorstwa i podjął kroki zmierzające do tego, aby swój majątek formalnie przenieść na osoby mu najbliższe. Jest to typowy przykład działania dłużnika na szkodę wierzycieli i ze świadomością ich pokrzywdzenia. W ocenie Sądu Rejonowego również zamiar pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, jawi się z ustalonego stanu faktycznego sprawy. Brak jest bowiem dowodów na to, że w chwili dokonywania darowizny sytuacja majątkowa darczyńcy była bardzo zła, jednak w krótkim czasie taka właśnie się stała. Dowodem tego są liczne procesy, likwidacja jego przedsiębiorstwa, przeniesienie prowadzenia działalności gospodarczej na dzieci, a w konsekwencji - bezskuteczność egzekucji wszczętej przeciwko niemu na wniosek powódki. Właśnie na wypadek takich zabiegów dłużnika, to jest bezprawnego wyzbywania się majątku w przypadku antycypowanej, ale jednak rzeczywiście zaistniałej niewypłacalności, przewidziane zostały przepisy chroniące wierzytelności przyszłe. Z wyżej przedstawionych względów, orzeczono jak w sentencji. O kosztach procesu Sąd orzekł przy uwzględnieniu zasad odpowiedzialności stron za wynik procesu oraz zasady słuszności. Ta pierwsza zasada, wynikająca z treści art. 98 § 1 k.p.c., przemawiała za obciążeniem pozwanego, jako strony przegrywającej proces, kosztami zastępstwa procesowego powódki.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany. Zarzucał:

1) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważania dowodów polegający na:

a)  odmowie wiarygodności zeznaniom świadków Z. K. i J. K. oraz oparciu ustaleń faktycznych w sprawie wyłącznie na zeznaniach powódki, co spowodowało dokonanie przez Sąd nieprawidłowego ustalenia, iż w roku 2008 sytuacja finansowa dłużnika A. C. (2) była zła i że dokonując darowizny na rzecz pozwanego działał on w zamiarze pokrzywdzenia powódki, podczas gdy sytuacja finansowa firmy A. C. (2) w roku 2008 była stabilna, należności wobec pracowników były regulowane,

b)  ustaleniu, że w dokonując darowizny na rzecz pozwanego A. C. (2) działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, podczas gdy żadne okoliczności faktyczne sprawy nie wskazują na to by w ww. okresie A. C. (2) miał choćby świadomość, że takie wierzytelności mogą powstać i jest to realne, w szczególności w sytuacji gdy pogorszenie sytuacji finansowej Firmy (...) w roku 2009 miało charakter nagły i związane było z niespodziewaną zapaścią na rynku, a jedyne wierzytelności jakich istnienie zostało wykazane w trakcie niniejszego procesu są wierzytelnościami pracowniczymi (w tym wierzytelnościami z tytułu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy niewykorzystany przez pracowników w roku 2009r.), których powstania dłużnik A. C. (2) w czerwcu 2008r. nie mógł przewidzieć,

c) nie daniu wiary zeznaniom świadka Z. K. co do twierdzenia, że pan A. C. (2) dokonał nieodpłatnych przysporzeń na rzecz dzieci w celu uregulowania rodzinnych spraw majątkowych i uznaniu ww. twierdzenia za sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego, co doprowadziło do ustalenia, że jedynym motywem dokonania ww. czynności przez A. C. (2) był zamiar pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, podczas gdy w rzeczywistości taka praktyka występuje w stosunkach społecznych bardzo często i jest powszechna, a p. A. C. (2) dokonując darowizny na rzecz syna kierował się właśnie takim celem co miało istotny wpływ na wynik sprawy,

2) naruszenie przepisu art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie podstawy faktycznej wyroku w zakresie dowodów, na podstawie których Sąd uznał, że dłużnik powódki działał z zamiarem jej pokrzywdzenia i ograniczenie się do ogólnego stwierdzenia, że za takim uznaniem przemawia pogorszenie się sytuacji finansowej w firmie dłużnika powódki po upływie kilku miesięcy od dokonania zaskarżonej darowizny,

3) naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a)  art. 530 kodeksu cywilnego poprzez jego zastosowanie w sprawie w sytuacji gdy w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym przy braku wykazania przez powódkę zamiaru pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli przez A. C. (2) powództwo powinno ulec oddaleniu,

b)  art. 527 kodeksu cywilnego w związku z art. 530 kodeksu cywilnego poprzez ich zastosowanie w sprawie w sytuacji gdy powódka z uwagi na fakt, iż p. A. C. (2) zaciągał zobowiązania bez zgody i wiedzy swojej małżonki nie mogła uzyskać zaspokojenia swojej wierzytelności z majątku wspólnego małżonków C., do którego należała nieruchomość będąca przedmiotem darowizny, a skoro tak powyższa czynność prawna nie mogła zostać uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem powódki.

Wnosił o:

1)  zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości,

2)  uchylenie postanowienia o obciążeniu Pozwanego kosztami postępowania w postępowaniu pierwszoinstancyjnym (pkt 2 wyroku) i orzeczenie w przedmiocie ww. kosztów zgodnie z wynikiem postępowania,

3)  zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm prawem przepisanych,

4)  zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm prawem przepisanych,

5)  na wypadek oddalenia apelacji - o nieobciążanie pozwanego kosztami postępowania odwoławczego z uwagi na jego trudną sytuację materialną.

Ponadto w związku z faktem, że pozwany nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych w niniejszej sprawie bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny wnoszę o zwolnienie pozwanego od ww. kosztów w całości. W załączeniu przekazuję stosowne oświadczenie podpisane przez pozwanego obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania pozwanego sporządzone według ustalonego wzoru.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie.

W złożonej apelacji skarżący upatruje niezasadności rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego zarówno w naruszeniu przepisów prawa procesowego, jak i materialnego, a zatem w pierwszym rzędzie należało odnieść się do zarzutów apelacji dotyczących naruszenia przepisów postępowania gdyż determinuje to rozważania co do zarzutów naruszenia prawa materialnego. Jedynie bowiem nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Zarzut apelacji naruszenia art. 233 k.p.c. był częściowo uzasadniony. Zgodnie z tym przepisem sąd ocenia wiarygodność i moc dowodu według swego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Powszechnie przyjmuje się, że zasady swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości procesowej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego.

Przyznać można rację Sądowi I instancji, iż do zeznań świadków Z. K. i J. K. należało podejść z dużą ostrożnością, chociażby ze względu na fakt, że byli oni pracownikami A. C. (2).

Zeznania tych świadków nie potwierdziły w sposób jednoznaczny, że kondycja finansowa przedsiębiorstwa A. C. (2) w 2008r. nie była dobra.

Jednak istota problemu w przedmiotowej sprawie sprowadza się do dokonania w pierwszej kolejności oceny w jaki sposób w sprawie tej występował tzw. rozkład ciężaru dowodu. Nie może w świetle przepisów art. 527 k.c. i 530 k.c. budzić wątpliwości to, że na powódce, która wystąpiła ze skargą pauliańską spoczywał obowiązek wykazania, iż:

- w chwili dokonania czynności dłużnik liczył się z tym, że w związku ze swoją działalnością może mieć w przyszłości wierzycieli.

- zdawał sobie sprawę ze skutków czynności dla swego majątku,

- dokonując czynności, działał w zamiarze pokrzywdzenia wierzyciela – przy czym chodzi tu o zamiar bezpośredni i wyłączny, co oznacza, że jednym celem dokonania czynności było spowodowanie niewypłacalności.

Tymczasem w przedmiotowej sprawie powódka reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, na powyższe okoliczności nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych. W toku postępowania na rozprawie w dniu 16 lipca 2013r. pełnomocnik powódki zobowiązany został do złożenia w terminie 14 dni pisma procesowego zawierającego wszystkie twierdzenia i wnioski dowodowe pod rygorem skutku wynikającego z art. 207§6 k.p.c. W piśmie procesowym z dnia 17 lipca 2013r. stanowiącym ustosunkowanie się do twierdzeń pozwanego żadnych wniosków dowodowych nie zawarto. Jedynym dowodem zgłoszonym przez powódkę był dowód z jej przesłuchania. Sąd I instancji przeprowadził ten dowód na rozprawie w dniu 12 sierpnia 2014r. i przesłuchania powódki na okoliczność istnienia i daty powstania wierzytelności oraz wyzbycia się majątku przez dłużnika. W istocie zeznania te odnosiły się do przebiegu pracy powódki u dłużnika, kwestii dotyczących zwolnień pracowniczych oraz niewykorzystanego przez powódkę urlopu wypoczynkowego. Nie odnosiły się natomiast w ogóle do istotnych dla sprawy zagadnień dotyczących stanu niewypłacalności dłużnika, jego działania ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli czy też zamiaru pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Reasumując zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na poczynienie jakichkolwiek istotnych dla sprawy ustaleń faktycznych i w rezultacie, jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy takich ustaleń nie poczynił.

Oznacza to, że uzasadniony był podnoszony w apelacji zarzut naruszenia prawa materialnego tj. art. 530 k.p.c. w zw. z art. 527 k.c. Rację miał bowiem skarżący, ze Sad I instancji błędnie przyjął, iż w stanie faktycznym będącym przedmiotem sprawy doszło do spełnienia przesłanki zamiaru pokrzywdzenia wierzycielki – powódki przez dłużnika A. C. (2).

Przepis art. 530 k.c. poszerza zastosowanie skargi pauliańskiej na sytuacje, gdy dłużnik najpierw dokonuje czynności powodujących jego niewypłacalność, a dopiero potem powstaje jego zobowiązanie w stosunku do wierzyciela i chroni więc on tzw. wierzycieli przyszłych. Przyszli wierzyciele w rozumieniu tego przepisu to wierzyciele, których wierzytelności powstały po dokonaniu przez dłużnika czynności procesowej krzywdzącej wierzycieli. Tym samym klasyczna sytuacja, do której zastosowanie ma przepis art. 530 k.c. polega na tym, że w chwili dokonywania czynności dłużnik nie jest niewypłacalny, ale zdaje sobie sprawę z tego, że w związku ze swoją działalnością może mieć w przyszłości wierzycieli, a podjęta przez niego czynność zmierza do ich pokrzywdzenia. Jak wynika z orzecznictwa taki dłużnik, dokonując czynności, musi mieć zamiar zmniejszenia swojego majątku, aby zminimalizować lub przynajmniej ograniczyć w ten sposób możliwość zaspokojenia się przyszłego wierzyciela. Wyzbywając się wcześniej majątku, dłużnik wie, że z tego powodu zaspokojenie wierzyciela będzie niemożliwe (wyrok SN z dnia 28 czerwca 2003r., IV CKN 1965/2000, LEX nr 146428).

Tymczasem w niniejszej sprawie brak jest jakiegokolwiek materiału, który wskazywały na to, iż w 2008r. dłużnik wyzbywając się majątku wiedział, że z tego powodu zaspokojenie wierzyciela nie będzie możliwe. Wprawdzie w pozwie, jak również w pismach procesowych wskazywano na tą okoliczność, jednak w żaden sposób jej nie udowodniono, mimo istniejących oczywistych możliwości.

Reasumując – brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz ich niewłaściwa ocena legły u podstaw niewłaściwego zastosowania przez Sąd I instancji art. 530 k.c.

W niniejszej sprawie brak było bowiem podstaw, aby A. C. (2) przypisać w chwili dokonywania darowizny na rzecz syna, zamiaru działania z pokrzywdzeniem powódki jak przyszłej wierzycielki.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art.386§1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, ze powództwo oddalił. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu stanowiło konsekwencję tego, że powódka przegrała sprawę w obu instancjach i z tego tytułu zobowiązana została na podstawie art. 98 k.p.c. do zapłacenia na rzecz pozwanego poniesionych przez niego kosztów postępowania przed Sądem I i II instancji. Koszty te stanowi wynagrodzenie pełnomocnika reprezentującego pozwanego w przedmiotowej sprawie z urzędu, ustalone w oparciu o § 6 pkt 3 oraz § 12 pkt ppkt 1. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.