Sygn. akt: I C 347/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Wojciech Wacław
Protokolant:	sekr. sąd. Dagmara Napieraj

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2013 r. w Olsztynie

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O.

o uchylenie uchwały

I.  oddala powództwo,

II.  nie obciąża powódki kosztami procesu na rzecz pozwanego.

I C 347/11 UZASADNIENIE

Powódka M. B.wniosła o uchylenie uchwały Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej (...)w O.z dnia 6 maja 2013.r

Na uzasadnienie swego żądania powódka wskazała , iż zalega z opłatami za zajmowane mieszkanie z uwagi na brak bieżących środków finansowych.

Pozwana jednakże nie zaproponowała powódce możliwości ugodowego załatwienia sporu i spłacenia jej zaległości w określonych ratach.

Potraktowano ją niewłaściwie w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym, dlatego wnosi jak na wstępie.

Na rozprawie z dniu 4 września 2013 r. powódka doprecyzowała żądanie w ten sposób , że swym żądaniem uchylenia objęła uchwałę Walnego Zgromadzenia pozwanej nr 2/2013 z dnia 26 kwietnia 2013 r.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w O. wniosła o oddalenie powództwa wskazując prawidłową datę podjęcia uchwały Walnego Zgromadzenia , jednocześnie zaprzeczając , by nie stworzono powódce możliwości ugodowego załatwienia sporu.

Postępowanie o wykreślenie powódki miało miejsce dwukrotnie, raz w 2011 r. kiedy to powódkę wskutek złożonego odwołania przywrócono w poczet członków , drugi raz w roku 2012 r kiedy to uchwałę Rady Nadzorczej o wykreśleniu w dniu 26 kwietnia 2013 r. utrzymano w mocy.

Zadłużenie powódki na dzień 30 09 2012 r. przekroczyło czterdziestokrotność miesięcznych opłat za używanie lokalu, co stanowi naruszenie postanowień statutu pozwanej i daje podstawy do wykreślenia .

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka. uzyskała przydział lokalu mieszkalnego położonego w O.przy H. (...) na zasadach spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu.

Powódka w roku 2011 popadła w znaczne zadłużenie co spowodowało podjęcie przez Radę Nadzorczą pozwanej uchwały o wykreśleniu z rejestru członków.

Wskutek wniesionego odwołania Walne zgromadzenie pozwanej przywróciło powódce członkostwo.

W lipcu 2012 r. zarząd pozwanej ponownie uprzedził powódkę o zamiarze wystąpienia z wnioskiem o wykreślenie z rejestru członków i na posiedzeniu Rady Nadzorczej w dniu 23 10 2012 r uchwała o wykreśleniu powódki została przez Radę Nadzorczą podjęta, o czym powódkę pisemnie poinformowano wskazując na przyczynę wykreślenia.

Uchwałą z dnia 26 kwietnia 2013 r. Walne Zgromadzenie pozwanej nie uwzględniło odwołania powódki co zakończyło postępowanie wewnątrzspółdzielcze.

(okoliczności bezsporne, dokumentacja z k. 15-26)

Powódka posiada 3 pokoje z kuchnią , mieszka wraz z synem, który nie pracuje z uwagi na schizofrenię.

Powódka cierpi na depresję i popadła w zadłużenie związku ze zwolnieniem jej z pracy.

Drugi syn powódki mieszka w Niemczech, gdzie ma stałą pracę. (okoliczności niezaprzeczone, wyjaśnienia powódki z rozprawy k. 45)

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 24 prawa spółdzielczego spółdzielnia może rozwiązać stosunek członkostwa tylko przez wykluczenie albo wykreślenie członka, przy czym członek niewykonujący obowiązków statutowych z przyczyn przez niego niezawinionych może być wykreślony z rejestru członków spółdzielni na zasadach i z przyczyn określonych w statucie.

Bezspornym w niniejszej sprawie jest , iż powódka została pozbawiona członkowstwa przez wykreślenie zgodnie z przywołanym wyżej przepisem oraz statutem w tym przynajmniej znaczeniu , iż zostały dochowane formalne rygory dotyczące procedury wykreślenia jako takiego.

Tak też w przedmiocie wykreślenia uchwała została podjęta przez Radę Nadzorczą uprawnioną do tego na podstawie umocowania zawartego w statucie , po uprzednim zawiadomieniu na piśmie z pouczeniem o możliwości osobistego składania wyjaśnień zgodnie z § 50 statutu.

Nie była też w sprawie kwestionowana treść zawiadomień o treści uchwały ze stosownymi pouczeniami, prawidłowość nadania biegu odwołaniu jak i zawiadomienie o miejscu oraz czasie rozpoznania odwołania przez Walne Zgromadzenie Członków wraz ze stosownym pouczeniem o możliwości złożenia wyjaśnień , czy też wreszcie treść uchwały utrzymującej w mocy uchwałę Rady Nadzorczej pozwanej, również zawierającej uzasadnienie i stosowne pouczenie o przysługujących środkach zaskarżenia z których to zresztą powódka skorzystała.

W tym zakresie powódka nie formułowała zarzutów wskazując w zasadzie na brak propozycji ze strony pozwanej umożliwiającej ugodowe załatwienia sprawy, nadto na niezgodność uchwały (z uwagi na sytuację życiową powódki) z szeroko pojętymi zasadami współżycia społecznego.

W tym miejscu dla porządku wskazać należy , iż sama merytoryczna podstawa wykreślenia powódki z rejestru członków nie budzi wątpliwości w tym znaczeniu, iż po pierwsze, pozwana dokonała wykreślenia powódki , która to instytucja jest przewidziana zarówno przez ustawę prawo spółdzielcze jak i statut dla przypadków niemożności wykonywania obowiązków statutowych przez członka z przyczyn przez niego niezawinionych.

Oczywiście przyczyny te formułuje statut zgodnie z przewidzianą po temu delegacją ustawową, stanowiąc wyraz uszczegółowienia i doprecyzowania wzmiankowanych niezawinionych przyczyn.

Przyczyną konsekwentnie wskazywaną przez pozwaną w swych uchwałach było zatem przewidziane statutem zaleganie z płatnościami w określonym, przewidzianym ściśle w statucie rozmiarze.

Sama przy tym treść statutu nie może w tym zakresie być uznana za sprzeczną z założenia z ustawą , bowiem w ocenie Sądu mieści się w pełni w pojęciu niezawinionej przyczyny, zatem przyczyny niezależnej od możności przypisania członkowi winy w postaci co najmniej zaniedbania, co również przekłada się na to czy brak uiszczania opłat jest wynikiem złej czy dobrej woli obowiązanego.

Również nie ulega wątpliwości , iż w pojęciu podstawowych obowiązków statutowych o których mowa w prawie spółdzielczym mieści się z pewnością pokrywanie kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem lokalu, a także utrzymaniem nieruchomości wspólnych poprzez uiszczanie opłat.

Powyższa kwestia była już niejednokrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, gdzie dano wyraz poglądowi , iż o ile do wykluczenia z członkowstwa koniecznym jest zawinione i uporczywe działanie na szkodę spółdzielni, o tyle dla wykreślenia, gdy członkowi nie można przypisać winy w tym zakresie, spółdzielni służy jedynie prawna możliwość wykreślenia członka zgodnie z zasadami art. 24 § 2 ustawy z 1982 r. - Prawo spółdzielcze.(tak np. wyrok SN z dnia 28 06 2002 r. I CKN 801/00 – baza orz. LEX nr 1165063)

Stąd , wobec bezspornej pomiędzy stronami okoliczności zalegania przez powódkę z opłatami w wysokości i przez okres dalece przekraczający granice przewidziane statutem jako dla wykreślenia niezbędne , nie sposób tym samym uznać , by pozwana spółdzielnia dopuściła się podjęcia uchwały sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami lub godzącej w interesy spółdzielni albo mającej na celu pokrzywdzenie jej członka w rozumieniu § 3 art. 42 prawa spółdzielczego.

Nie ma przy tym racji powódka, iż uwzględnienie powództwa znajdowałoby oparcie w klauzulach generalnych np. szeroko pojętych zasadach współżycia społecznego.

Sytuacja bowiem taka na tle stanu faktycznego niniejszej sprawie nie zachodzi.

Wskazać i podkreślić w tym miejscu bowiem trzeba, że Spółdzielnia już w roku 2011 podjęła uchwałę o wykreśleniu powódki i na skutek jej odwołania w trybie wewnątrzspółdzielczym uwzględniła odwołanie, czyniąc zadość żądaniu i interesowi powódki.

Nie sposób zatem uznać , by pozwana wykazała się nielojalnością wobec powódki naruszając w tej mierze granice dobrych obyczajów, czy zasad współżycia społecznego.

Przeciwnie, jak się wydaje postawa spółdzielni nacechowana byłą znaczną dozą wyrozumienia dla trudnej sytuacji powódki i zmierzała do pozasądowego załagodzenia sporu.

Nie można jednakże z kolejnej strony przyjmować , by taka sytuacja stanowić miała stan trwały , gdyż nie sposób byłoby pogodzić ją z interesem finansowym nie tylko spółdzielni , lecz również interesem innych jej członków, co z przyczyn oczywistych szerszego uzasadnienia nie wymaga.

Pozwana informowała wielokrotnie powódkę wskazując na konieczność uregulowania zadłużenia.

Wprawdzie sytuacja materialna powódki w związku z brakiem pracy może być uznana za trudną, jednakże powyższa okoliczność sama przez się i z góry nie może przesądzać o niemożności wykreślenia z rejestru członków.

Nie jest to bowiem sytuacja wyjątkowo nietypowa i której nie sposób załagodzić lub zaradzić np. choćby poprzez zamianę lokalu na mniejszy.

Podkreślenia tu wymaga , iż z urzędu Sądowi wiadomo , że liczba osób zalegających na rzecz spółdzielni nie jest mała , jednakże w przeważającej części przypadków, zaległości te przynajmniej w części są regulowane, w miarę istniejących bieżących możliwości.

Zauważyć bowiem należy , iż powódka jest osobą samotną w tym znaczeniu , iż nie ma na utrzymaniu małoletnich dzieci, zamieszkuje też z synem dotkniętym chorobą .

Sytuacja taka nie może też sama przez się stać skutecznie na przeszkodzie wykreśleniu powódki.

Spółdzielnia bowiem wykreślając członka jednocześnie czyni to w interesie nie tylko swoim jako właściciela , lecz w interesie innych członków spółdzielni lojalnie wywiązujących się ze swych wobec niej obowiązków.

W tym kontekście można by rzec , iż to właśnie spółdzielnia wykreślając z rejestru porządkuje i eliminuje te stany i sytuacje , które niechybnie zagrażają jej płynności finansowej, tym samym zagrażając interesowi ogółu społeczności jej członków.

Dlatego też powódka nie może się bronić zarzutem , iż wykreślenie jest jako bezprawne nieuzasadnione .

Ustawodawca bowiem formułując konkretne przepisy dotyczące wykreślenia i wykluczenia, z góry założył możliwość pozbawienia członkostwa przez wykreślenie jako przewidziany prawem środek zaradczy na określone sytuacje , w których nie sposób pogodzić niewykonywania obowiązków przez spółdzielcę z postanowieniami statutu i interesem zarówno spółdzielni jak i interesem ogółu (tu spółdzielców).

Taka jest treść i normatywna wymowa przepisu art. 24§3 pr. spółdzielczego.

Stąd zarzut dotyczący uchwały Rady Nadzorczej jak i Walnego Zgromadzenia w tej płaszczyźnie nie mógł być skutecznie podniesiony

W tym stanie rzeczy powództwo należało uznać za niezasadne i dlatego, w oparciu o cytowane wyżej przepisy oraz postanowienia statutu , orzeczono jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o przepis art. 102 k.p.c. Za takim rozstrzygnięciem przemawiał bowiem fakt, że powódka obecnie nie ma dochodów, i jest osobą na rencie.

W sytuacji wysokiej zaległości w opłatach za mieszkanie, Sąd uznał, że poniesienie kosztów procesu na rzecz pozwanej stanowiłoby nadmierne obciążenie, co uzasadniało odstąpienie od obciążania jej tym obowiązkiem, jak w pkt. II sentencji wyroku.