Sygn. akt VI GC 280/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Barbara Frankowska

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Zawiło

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2014 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...).V. - U., (...)

przeciwko: G. F. & D. Sp z o.o. z/s w R.

o zapłatę

I. z a s ą d z a od pozwanego (...) Spółki z o.o. w R. na rzecz powoda (...).V. – U., (...)kwotę 72.603,44 euro (siedemdziesiąt dwa tysiące sześćset trzy euro 44/100) z ustawowymi odsetkami od kwoty:

-

11.950,78 euro od dnia 12 stycznia 2013 r. do dnia 19 lutego 2013 r.,

-

71.865,04 euro od dnia 20 lutego 2013 r. do dnia 24 lutego 2013 r.,

-

72.603,44 euro od dnia 25 lutego 2013 r. do dnia zapłaty,

II. z a s ą d z a od pozwanego na rzecz powoda kwotę 22.629 zł (dwadzieścia dwa tysiące sześćset dwadzieścia dziewięć złotych) tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 7.217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 280/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 11 kwietnia 2014r.

Powód – (...).V. w U. wniósł o zasadzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. w R. kwoty 72.603,44 euro z ustawowymi odsetkami od kwot i dat szczegółowo wskazanych w pozwie i kosztami procesu wskazując, że powód w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w formie spółki prawa holenderskiego zrealizował na rzecz pozwanego szereg zamówień, których przedmiotem była sprzedaż określonej ilości napojów alkoholowych. Pozwany pomimo upływu terminów płatności i wezwań do zapłaty nie uregulował części należności za zrealizowane zamówienia. Przedmiotem żądania pozwu są należności z faktur VAT nr:

-

(...) w kwocie 11.950,78 euro (strona pozwana uiściła z powyższej faktury jedynie kwotę 10.072,97 euro),

-

(...) w kwocie 18.917,85 euro,

-

(...) w kwocie 20.744,85 euro,

-

(...) w kwocie 20.251,56 euro,

-

(...) w kwocie 738,40 euro.

W dniu 25 lipca 2013 r. w sprawie został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (k. 92).

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości, przyznając że strony współpracowały ze sobą w zakresie handlu wyrobami alkoholowymi, oraz że pozwany nabywał od powoda towar. Pozwany zaprzeczył jednak, aby zalegał powodowi z zapłatą należności dochodzonej pozwem. Zarzucił, że powód nie udowodnił w sposób należyty roszczenia, bo poza fakturami za towar zobowiązany był wystawić dokumenty potwierdzające odbiór towaru, listy przewozowe CMR, które powinny posiadać nr referencyjny LOT zgodny z numerem wystawionym na fakturze. Przedłożone przez powoda faktury posiadają takie numery, ale dokumenty CMR już nie. Ponadto pozwany zarzucił, że dokonywał wpłat zarówno przelewem jak i gotówką, które to wpłaty powód pomija. Mechanizm sprzedaży towarów pozwanemu był taki, że towar był dostarczany do składu celnego najczęściej we Francji, tam jechał kierowca pozwanego, który płacił za towar gotówką. Pozwany mając zaufanie do powoda nie przypuszczał, że będzie on powielał faktury i żądał podwójnej płatności.

Powód w odpowiedzi na powyższe podtrzymał żądanie pozwu twierdząc, że wszystkie wpłaty dokonane przez pozwanego zostały uwzględnione. Zaprzeczył, aby kiedykolwiek wystawiał faktury bez pokrycia w towarze, przedłożył zestawienie transakcji dokonanych w latach 2012 r. i 2013 r. oraz wniósł o zobowiązanie strony pozwanej do przedłożenia wyciągu z ksiąg rachunkowych dla ustalenia, czy sporne faktury zostały ujęte w księgach rachunkowych pozwanego. Ponadto powód wyjaśnił, że na żądanie pozwanego od pewnego czasu przyjmował wpłaty gotówkowe, a mając na uwadze, że pozwany kupował towar od trzech powiązanych ze sobą osobowo spółek, a to: L., (...) i R. i dokonując płatności nie wskazywał, na poczet należności której firmy płaci, przedstawiciel tych spółek samodzielnie wskazywał sposób zaliczenia płatności i saldo rozliczeń z każdą z tych firm. Ostatecznie powód przyznał dokonanie przez stronę pozwaną wpłat gotówkowych jak w zestawieniu przedłożonym do pisma z dnia 28.02.2014 r. z podaniem sposobu zaliczenia tychże wpłat na poszczególne należności w/w firm (k. 574).

Ostatecznie pozwany oświadczył do protokołu rozprawy (k. 567/b), że wycofuje zarzut powielania faktur przez powoda w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Powód, jako spółka handlowa prawa holenderskiego prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu napojami alkoholowymi (wyciąg z rejestru handlowego nr (...) wraz z tłumaczeniem na j. polski k. 13 – 16). Spółka ta jest powiązana kapitałowo i osobowo z R. S., który prowadzi również dwie inne spółki handlowe zajmujące się handlem napojami alkoholowymi, a to (...).V. i (...). Wszystkie trzy spółki (L., (...) i R.) współpracowały w zakresie handlu alkoholem z G. B. (1) vel G. B. (2) (to jedna i ta sama osoba, używająca dwóch nazwisk), jako prywatnym przedsiębiorcą, który następnie założył powodową spółkę z o.o. (...). W imieniu powodowej Spółki towar zamawiał G. B., robił to telefonicznie w rozmowie z R. S., który sam decydował jaka spółka zrealizuje zamówienie (zeznania przesłuchanego za powoda R. S. k. 454/b, świadka A. B. k. 567/b)). W okresie od 27.08.2012r. do 23.01.2013r powód dostarczył pozwanemu towar objęty fakturami VAT ujętymi w zestawieniu (k. 145- 152) i przedłożonymi przez powoda do pisma datowanego na 3.09.2013r. wraz z dokumentami przewozowymi, a zlegającymi na k. 154 – 367. Pozwany ostatecznie w swoich zeznaniach przyznał , że powód sprzedał mu towar objęty fakturami nr:

- (...) na kwotę 22.023,75 euro. Pozwany na poczet tej faktury zapłacił kwotę 10.072,97 euro. Do zapłaty pozostała kwota 11.950,78 euro;

- (...) na kwotę 18.917,85 euro;

- (...) na kwotę 20.744,85 euro;

- (...) na kwotę 20.251,56 euro;

- (...) na kwotę 738,40 euro.

Towar został wydany i pozwany powyższe faktury zaksięgował w swoich księgach rachunkowych (zeznania przesłuchanego za pozwanego G. B. k. 568, oświadczenie zawarte w piśmie procesowym z dnia 27.09.2013r. k. 374).

Początkowo pozwany płacił za towar przelewami bankowymi, a później dokonywał zapłat gotówkowych. W praktyce wyglądało to w ten sposób, że jeździł za granicę L. K. (1) – kolega G. B. (1), który odbierał gotówkowe płatności od klientów pozwanej Spółki, a następnie po drodze wręczał gotówkę bezpośrednio do rąk R. S., nie żądając potwierdzenia przyjęcia gotówki i nie wskazując na poczet jakich należności (w tym na rzecz, której spółki spośród trzech w/w spółek (...). S.) dokonuje zapłaty. Wpłat gotówkowych było osiem, przy pięciu z nich był osobiście G. B. (1), a L. K. był jedynie kierowcą, przy czym schemat zapłaty był taki sam (brak określenia długu na poczet, którego dokonywana jest zapłata i brak potwierdzenia odbioru gotówki przez powoda). L. K. (1) prowadził zeszyt, w którym odnotowywał daty odbioru gotówki za zwolniony towar, kwoty oraz przekazanie R. S. (zeszyt k. 381 – 386). W zeszycie tym R. S. nie potwierdzał swoim podpisem odbioru gotówki. L. K. prowadził ten zeszyt tylko na potrzeby rozliczeń z G. B. (zeznania L. K. k. 568, A. B. k. 567/b, przesłuchanych za strony- powoda R. S. k. 545, za pozwanego G. B. k. 568, korespondencja mailowa k. 103 – 132, 534 – 562).

Powód przyznał, że otrzymał zapłaty gotówkowe od pozwanego w następujących dniach i kwotach:

- 28.09.2012r. – 94.500 euro,

- 9.10.2012r. – 58.214,19 euro,

- 23.10.2012r. – 80.400 euro,

- 6.11.2012r. – 87.700 euro,

- 10.11.2012r. – 79630 euro,

- 1.12.2012r. – 130.000 euro,

- 8.12.2012r. – 109.970 euro,

- 18.01.2013r. – 90.000 euro.

Powyższe wpłaty gotówkowe zostały zaliczone przez R. S. na należności z tytułu rozliczeń ze Spółkami (...), (...) i R. zgodnie z zestawieniem dołączonym do pisma procesowego z dnia 28.02.2014r. (k. 573- 574).

Przeciwko pozwanemu oprócz przedmiotowego procesu toczą się jeszcze sprawy z powództwa:

- (...).V. o zapłatę kwoty 41.164,60 euro – sprawa VI GC 256/13;

- (...) o zapłatę kwoty 30.259,71 euro – sprawa VI GC 281/13.

W każdej z w/w spraw pozwany kwestionuje roszczenia zarzucając zapłatę gotówką i powielanie faktur, jak również niewykazanie wydania towaru (pozwy i sprzeciw oraz odpowiedź na pozew k. 580 – 603).

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie w/w dowodów z dokumentów, które nie budzą wątpliwości co do ich prawdziwości i treści, poza zastrzeżeniami zawartymi poniżej, bo korespondują z zeznaniami świadków i stron odnośnie zasad współpracy stron, praktyki w zakresie płatności za towar, w szczególności płatności gotówkowych. Sąd Okręgowy nie dał wiary zeznaniom świadka L. K. (1) oraz przesłuchanego za pozwanego G. B. co do wysokości kwot gotówkowych przekazywanych R. S., poza kwotami których przyjęcie strona powodowa potwierdziła w procesie. Ani świadek, ani przedstawiciel pozwanego nie odbierał potwierdzeń zapłaty od przyjmującego gotówkę, a R. S. nie potwierdził w swoich zeznaniach przyjęcia kwot szczegółowo wymienianych przez świadka. Nie jest wiarygodny w sprawie dokument w postaci zeszytu prowadzonego przez L. K., jako dowód na okoliczność kwot przekazanych powodowi, bo był prowadzony dla zupełnie innych celów (dla rozliczeń między G. B. i jego kolegą L. K.).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powód niniejszym pozwem żąda zapłaty za towar sprzedany pozwanemu wg faktur przedłożonych do pozwu. Pozwany ostatecznie nie kwestionuje faktu sprzedaży i wydania towaru, przyznaje fakt zaksięgowania spornych faktur. Zarzuca jedynie, że za towar zapłacił.

Zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o umowach międzynawowej sprzedaży towarów sporządzonej w dniu 13 maja 1997r., której jednym z sygnatariuszy jest (...)(mającej zastosowanie w tym stanie faktycznym na podstawie art. 1 ust.1 i art. 4 ust. 1a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17.06.2008r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych – R. I) – art. 30 i 53, jak i prawem polskim - art. 535 kc w zw.z art. 6 kc na powodzie, jako sprzedawcy spoczywa ciężar udowodnienia zawarcia przez strony umów sprzedaży towarów wg spornych faktur i wydania towarów nimi objętych, a na pozwanym spoczywa obowiązek udowodnienia faktu zapłaty za sprzedany towar.

W ocenie Sądu Okręgowego na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie oraz stanowiska pozwanego, który ostatecznie wycofał zarzut podwójnego fakturowania towaru sprzedawanego pozwanemu uznać należy, że powód udowodnił fakt sprzedaży i wydania towaru objętego spornymi fakturami.

Natomiast pozwany zaoferowanymi dowodami nie wykazał, że zapłacił za sporny towar poprzez wpłaty gotówkowe przekazywane powodowi przez L. K. i G. B. do rąk R. S.. Pozwany dokonując płatności gotówkowych nie skorzystał z prawa wskazania za który dług dokonuje płatności ani też nie wskazywał, której z trzech Spółek należących do R. S. płacił. Zarówno zeznania świadków i stron jak i korespondencja mailowa potwierdza, że rozksięgowanie poszczególnych kwot pozostawiano R. S., przy czym nawet zarzucane w korespondencji błędy, nieścisłości w rozliczeniach nie stanowią jednoznacznego dowodu, że pozwany zapłacił sporne faktury. Nie dowodzi tego również zeszyt prowadzony przez L. K., bo wpisy w nim dokonane nie zostały potwierdzone podpisem R. S.. Nawet jeżeli przyjąć, że przedstawiciele spółek będących stronami procesu pozostawali w przyjacielskich stosunkach i działali w zaufaniu do siebie to nie jest to wystarczające, aby przyjąć, że pozwany zapłacił sporne faktury, bądź saldo rozliczeń stron za okres wzajemnej współpracy jest zerowe, skoro pozwany nie zawnioskował dowodów, które w sposób jednoznaczny potwierdziłyby taką okoliczność. Stwierdzić natomiast należy zupełną niefrasobliwość pozwanego odnośnie dokumentowania płatności oraz jednoznacznego określania za co i komu płaci. Ostatecznie sprowadza się to do przyjęcia, że pozwany nie przeprowadził w toku procesu wiarygodnego i jednoznacznego dowodu zapłaty spornych należności. Zgodna praktyka stron pozostawiania rozdysponowania płaconych kwot R. S. daje podstawę do uznania, że zestawienie zaliczeń poszczególnych płatności uznać należy za wiążące. Jak wykazało postępowanie dowodowe pozwany dobrowolnie pozostawił R. S. decyzję co do sposobu rozksięgowywania gotówki i taką praktykę strony we wzajemnej współpracy stosowały od czasu kiedy wyraziły zgodę na płatności gotówkowe.

Na koniec należy odnieść się do wniosku pozwanego o zawieszenie postępowania w przedmiotowej sprawie do czasu prawomocnego zakończenia postępowań w w/w sprawach VI GC 256/13 i 281/13 z argumentacją, że jeżeli w tamtych sprawach pozwany udowodni fakt podwójnego fakturowania dostaw rozliczenie między stronami ulegnie zmianie. Wniosek ten nie zasługiwał na uwzględnienie z tego względu, że nawet udowodnienie podwójnego fakturowania towaru nie będzie miało znaczenia dla rozliczenia stron w niniejszej sprawie i może co najwyżej doprowadzić do oddalenia powództw w tamtych sprawach. Tamte sprawy nie dotyczą bowiem roszczeń pozwanego o zwrot podwójnych płatności, co mogłoby ewentualnie rzutować na pozostałe rozliczenia Spółek, lecz są procesami przeciwko pozwanemu o zapłatę. Mając na uwadze powyższe oraz treść art. 177 § 1 pkt 1 kpc wniosek pozwanego o zawieszenie postępowania oddalono postanowieniem z dnia 11.04.2014r. (k. 606).

Reasumując stwierdzić należy, że pozwany nie udowodnił faktu zapłaty ceny za sprzedaż towaru objętego fakturami przedłożonymi od pozwu, co dało podstawę do uwzględnienia powództwa na podstawie w/w przepisów konwencji wiedeńskiej.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 78 konwencji wiedeńskiej zasądzając je w wysokości ustawowej zgodnie z żądaniem pozwu, skoro terminy płatności wskazane w pozwie są późniejsze aniżeli wynikające ze spornych faktur.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 kpc w z w. z art. 108 § 1 kpc, a na zasądzoną kwotę wpis od pozwu (15.412. zł) i koszty zastępstwa procesowego (7.217 zł).

(...)

1.  (...);

2.  (...)