Sygn. akt III AUa 626/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 października 2015 r. w Lublinie

sprawy M. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 14 maja 2015 r. sygn. akt IV U 749/14

oddala apelację.

Małgorzata Rokicka-Radoniewicz Elżbieta Gawda Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska

III AUa 626/15

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z dnia 9 maja 2014 r. odmówił ubezpieczonej M. Ż. prawa do świadczenia przedemerytalnego, ponieważ nie udokumentowała 35 letniego okresu ubezpieczenia. Organ przyjął okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 32 lata, 1 miesiąc i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych, nie zaliczając z okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 26.03.1977r. do 05.07.1981r.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego w Siedlcach złożyła M. Ż. zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych poprzez nie uwzględnienie przy obliczeniu okresów składkowych i nieskładkowych okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Podnosząc ten zarzut wnosiła o zmianę decyzji i uznanie okresu pracy w gospodarstwie rolnym w zakresie niezbędnym do uzyskania świadczenia przedemerytalnego.

Sąd Okręgowy w Siedlcach wyrokiem z dnia 14 maja 2015 roku zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił M. Ż. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 15 kwietnia 2014 roku. Sąd Okręgowy orzekł, że zgodnie z art . 2 ust. 1 pkt. 5 oraz ust.3 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2013r. poz.170) prawo do świadczeń przedemerytalnych przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Ponadto zgodnie z ust.3 cytowanego przepisu świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1) nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Jest w sprawie poza sporem, że ubezpieczona spełnia warunki zawarte w ust.3 cytowanego przepisu. Umowa o pracę została rozwiązana z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Ubezpieczona jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna i pobiera zasiłek dla bezrobotnych. W okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczona spełniła również warunek stażu pracowniczego. Bezspornym jest w sprawie, że M. Ż. udokumentowała 32 lata, 1 miesiąc i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom ubezpieczonej i świadków, uznając, że są logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają. Świadkowie zeznali, że M. Ż. w okresie nauki w szkole średniej każdą wolną chwilę oraz wakacje poświęcała pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Wykonywała różne prace związane z uprawą ziemi i hodowlą takie jak: obrządek i dojenie, suszenie siana, praca przy żniwach. Czynności te w okresie wakacji zajmowały jej cały dzień, ponad 8 godzin w ciągu doby, a w okresie nauki szkolnej ponad 4 godziny dziennie. Gospodarstwo miało ponad 1,5 ha powierzchni. Ojciec ubezpieczonej pracował poza rolnictwem, a matka zajmowała się opieka nad młodszymi dziećmi. Większość prac w gospodarstwie rolnym spadła na ubezpieczoną.

Zgodnie z art. 10 ust.1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się również okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że praca M. Ż. nie była tylko doraźną pomocą wykonywaną zwyczajowo przez dzieci osób zamieszkałych na terenach wiejskich, o czym świadczą takie fakty jak stałość tej pracy, wykonywanej codziennie niezależnie od pory dnia i pogody, długość dniówki roboczej przekraczającej 4 godziny w ciągu doby, a w okresach wakacji 8 godzin, oraz niezbędność tej pracy do prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa. W ocenie Sądu nauka ubezpieczonej w zasadniczej szkole zawodowej oddalonej od miejsca zamieszkania o 9 km. i w technikum oddalonym o 16 km. nie była przeszkodą w wykonywaniu prac rolniczych w rozmiarze co najmniej 4 godziny w ciągu doby. Były to odległości na tyle małe, że ubezpieczona mogła je pokonać w kilkanaście minut. Również doświadczenie życiowe i znajomość zwyczajów panujących w stosunkach wiejskich w tamtym okresie przemawia za wiarygodnością zeznań ubezpieczonej. Gospodarstwo rolne było podstawą egzystencji rodziny wiejskiej i praca na roli była podstawowym obowiązkiem każdego członka rodziny, wyprzedzającym obowiązek szkolny.

Od tego wyroku apelację wniósł organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art.2 ust.1 pkt 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 roku o świadczeniach przedemerytalnych w związku z art.10 ust.1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez błędną wykładnię i ustalenie prawa do świadczenia przedemerytalnego osobie niespełniającej przesłanki 35 letniego okresu uprawniającego do emerytury;

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie przez Sąd ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału odwodowego polegających na przyjęciu, że przy ustaleniu prawa do świadczenia przedemerytalnego należy uwzględnić okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 26 marca 1977 roku do 5 lipca 1981 roku podczas gdy w tym okresie ubezpieczona kontynuowała naukę w Zasadniczej Szkole (...) w C. a następnie w Państwowym Technikum(...)w J. i codzienne dojazdy do szkoły oraz konieczność przygotowania się do lekcji uniemożliwiały jej stałą pracę w gospodarstwie rolnym rodziców w charakterze domownika, a ponadto z uwagi na niewielką powierzchnię gospodarstwa nie istniała potrzeba jej stałej pracy w gospodarstwie.

Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza zarzucanego naruszenia przepisów prawa materialnego ani sprzeczności w ustaleniach faktycznych.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i ocenił materiał dowodowy zgodnie z zasadami proceduralnymi, nie przekraczając granic zakreślonych w art.233 § 1 KPC. Zebrany materiał dowodowy wskazuje jednoznacznie, że wnioskodawczyni po ukończeniu 16 roku życia pracowała stale w gospodarstwie rolnym rodziców jednocześnie uczęszczając do zasadniczej szkoły(...), a następnie podejmując naukę w Technikum (...). Niewielkie rozmiary gospodarstwa (1,5 ha) nie mają istotnego znaczenia dla ustalonego przez Sąd Okręgowy stanu faktycznego. W spornym okresie za gospodarstwo rolne zdolne do towarowej produkcji według § 1 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1964 r. w sprawie przenoszenia własności nieruchomości rolnych, znoszenia współwłasności takich nieruchomości oraz dziedziczenia gospodarstw rolnych uważano gospodarstwo, którego obszar przekraczał 0,5 ha. Organ rentowy kwestionuje możliwość wykonywania przez wnioskodawczynię codziennej pracy w gospodarstwie rolnym z uwagi na obowiązek szkolny – należy mieć na względzie, że wnioskodawczyni uczęszczała do szkoły rolniczej, znajdującej się nieopodal miejsca zamieszkania i mogła wykonywać pracę przy codziennym obrządku zwierząt bez uszczerbku dla czasu przeznaczonego na naukę. Okres pracy ustalony przez Sad przypada do 26 marca 1977 roku do 5 lipca 1981 roku i nawet przy przyjęciu, że w ciągu ostatniego roku nauki w Technikum musiała znacznie więcej czasu poświęcić na naukę własną przygotowując się do egzaminu dojrzałości, to i tak pozostały okres wystarcza do uzupełnienia wymaganego stażu ubezpieczeniowego do 35 lat.

Sąd Okręgowy postępowanie dowodowe przeprowadził prawidłowo, a ocena dowodów została dokonana bez przekroczenia granic zakreślonych w art.233 § 1 KPC. Pogląd prawny Sądu Okręgowego został należycie uzasadniony, a wywody w tym zakresie są logiczne i wyczerpujące i dokonane na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego i powołaniem się na orzecznictwo Sądu Najwyższego w podobnych stanach faktycznych i prawnych. Rozstrzygnięcie zostało oparte na właściwej podstawie prawnej. Chybiony zatem jest zarzut apelacji w przedmiocie niewłaściwej oceny materiału dowodowego przez Sąd Okręgowy.

Wywody apelacji sprowadzając się do podważenia oceny dowodów dokonanej przez Sąd Okręgowy i stanowią polemikę z prawidłowymi ustaleniami tego Sądu. Sąd Okręgowy wyczerpująco w uzasadnieniu wypowiedział się, co do powodów, dla których obdarzył wiarygodnością dowody przedstawione przez wnioskodawczynię i Sąd Apelacyjny nie znajduje podstaw do uznania, że przy tej ocenie została przekroczona granica swobodnej oceny dowodów i naruszony został przepis art.233 § 2 KPC. Przepis ten zawiera nakaz - nie doznający wyjątku, aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału w sprawie oraz uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu (por. m. in. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1996 r., III CKN 8/96 - OSNC 1997, nr 3, poz. 30) Wyraz tej oceny Sądu Okręgowego znalazł się w motywach wyroku, a zatem uzasadnienie zaskarżonego wyroku odpowiada wymogom art. 328 § 2 KPC.

W świetle prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego bezzasadny jest zarzut naruszenia prawa materialnego. Skoro postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawczyni legitymuje się ponad 35-letnim okresem składkowym i nieskładkowym uzupełnionym okresem pracy w gospodarstwie rolnym zostały spełnione przesłanki określone przez powołane przez skarżącego przepisy i zostały one prawidłowo zastosowane przez Sąd w tym stanie faktycznym.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny na mocy art.385 KPC oddalił apelację.