Czwartek, 28 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5876
Czwartek, 28 marca 2024
Sygnatura akt: IV Ka 211/14

Tytuł: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2014-05-13
Data orzeczenia: 13 maja 2014
Data publikacji: 17 kwietnia 2018
Data uprawomocnienia: 13 maja 2014
Sąd: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Wydział: IV Wydział Karny Odwoławczy
Przewodniczący: Sławomir Gosławski
Sędziowie: Tomasz Ignaczak
Bartłomiej Niedzielski

Protokolant: Dagmara Szczepanik
Hasła tematyczne: Swobodna Ocena Dowodów ,  Grzywna ,  Wymiar Kary
Podstawa prawna: art. 191§2 kk, art. 282 kk

Sygn. akt IV Ka 211/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Gosławski (spr.)

Sędziowie SO Tomasz Ignaczak

del. SR Bartłomiej Niedzielski

Protokolant Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Janusza Omyły

po rozpoznaniu w dniu 06 maja 2014 roku

sprawy Ł. F.

oskarżonego z art.282 kk

R. F.

oskarżonego z art.282 kk

z powodu apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie

z dnia 14 lutego 2014 roku sygn. akt II K 130/13

na podstawie art.437§1 kpk, art.438 pkt 1, 3 i 4 kpok, art.634 kpk, art.627 kpk, art.10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami)

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-

przyjmuje, iż oskarżeni działali w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności w kwocie 100 (stu) złotych;

-

obniża wobec każdego z oskarżonych karę pozbawienia wolności do 1 (jednego) roku;

-

za podstawę prawną orzeczonej kary grzywny w miejsce art.33§2 kk przyjmuje przepis art.71§1 kk;

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

zasądza od oskarżonych Ł. F. i R. F. po 180 (sto osiemdziesiąt) złotych opłaty za obie instancje i po 10 (dziesięć) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.

IV Ka 211/14

UZASADNIENIE

Ł. F. i R. F. zostali oskarżeni o to, że:

w dniu 15 czerwca 2010 roku pomiędzy godziną 20.00, a 21.00 w O. woj. (...) przy ulicy (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu groźbą zamachu na życie i zdrowie doprowadzili R. Z. do rozporządzenia własnym mieniem w ten sposób, że używając siły fizycznej i bijąc pokrzywdzonego nunczakiem po rękach wtargnęli do jego mieszkania i grożąc pobiciem zażądali wydania telewizora E. o przekątnej ekranu 21 cali oraz wieży stereofonicznej U. D. składającej się z tunera, wzmacniacza i korektora wraz z dwoma głośnikami o łącznej wartości 400 zł. czym działali na szkodę R. Z., tj. o czyn z art. 282 kk

Sąd Rejonowy w Opocznie – po ponownym rozpoznaniu sprawy - wyrokiem z dnia 14 lutego 2014 roku w sprawie II K 130/13:

1. uznał oskarżonych: Ł. F. i R. F. za winnych tego, że w dniu 15 czerwca 2010 r. pomiędzy godziną 20.00 , a 21.00 w O. woj. (...) działając wspólnie i w porozumieniu w celu zmuszenia R. Z. do zwrotu długu w kwocie 150,00 złotych groźbą zamachu na życie i zdrowie, a także używając siły fizycznej i bijąc pokrzywdzonego nunczakiem po rękach wtargnęli do jego mieszkania i zmusili go wydania telewizora E. o przekątnej ekranu 21 cali oraz wieży stereofonicznej U. D. składającej się z tunera, wzmacniacza i korektora wraz z dwoma głośnikami o łącznej wartości 400,00 złotych czy działali na szkodę R. Z. tj. czynu z art. 191 §2 kk i za tak przypisany czyn na podstawie art. 191 §2 kk w zw. z art. 33 §2 kk wymierzył każdemu z oskarżonych karę po 1 rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę w wysokości 40 stawek dziennych , przy ustaleniu jednej stawki dziennej na kwotę po 20 złotych.

2.  na podstawie art. 69§1 i 2 kk , art. 70§ 1 pkt. 1 kk wykonanie orzeczonej w stosunku do oskarżonego Ł. F. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił ustalając okres próby na 4 lata.

3.  na podstawie art. 69§1 i 2 kk , art. 70§2 kk wykonanie orzeczonej w stosunku do oskarżonego R. F. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił ustalając okres próby na 4 lata.

4.  na podstawie art. 73 §2 kk oskarżonego R. F. w okresie próby oddał pod dozór kuratora sądowego.

5.  na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył oskarżonemu R. F. i Ł. F. okres zatrzymania od 04 lipca 2010 r. do 06 lipca 2010 r., przyjmując że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równoważny dwóm stawkom dziennym grzywny.

6.  na podstawie art. 44§2 kk orzekł przepadek przez zniszczenie dowodu rzeczowego wyszczególnionego w wykazie na k. 22 w poz. 1.

7.  zasądził od każdego z oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłaty kwotę po 460,00 złotych oraz zasądza kwotę po 100,00 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli prokurator i obrońca oskarżonego.

Prokurator zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść obu oskarżonych.

Wyrokowi zarzucił:

-obrazę prawa procesowego, a mianowicie art. 424 § 1 i § 2 k.p.k., która miała wpływ na treść zapadłego orzeczenia poprzez wystąpienie sprzeczności między wyrokiem (jego częścią dyspozytywną ) a uzasadnieniem, bowiem uznając oskarżonych za winnych popełnienia czynu z art. 191 § 2 k.k. Sąd w opisie czynu wskazał, iż oskarżeni działali w celu zmuszenia pokrzywdzonego do zwrotu długu w kwocie 150 zł. podczas gdy z uzasadnienia wynika, iż chodziło o kwotę 100 zł.

-obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 33 § 2 k.k. poprzez wymierzenie grzywny na tej podstawie prawnej podczas gdy przestępstwo za które skazani zostali oskarżeni nie jest czynem godzącym w mienie i popełnionym w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i dlatego Sąd winien orzec przedmiotową grzywnę na podstawie art. 71 § 1 k.k.

- obrazę przepisów postępowania, w tym art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. polegającą na poczynieniu ustaleń faktycznych odnośnie zamiaru z jakim działali oskarżeni z przekroczeniem granic swobodnej oceny rozumowania, brakiem konsekwencji wywodzonych z ustaleń faktycznych wniosków oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, poprzez uznanie, iż oskarżeni nie działali w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i że czyn ich wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 191 § 2 k.k. w sytuacji, gdy prawidłowo dokonana analiza materiału dowodowego, w oparciu o zasadę logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego prowadzi do jednoznacznego wniosku, iż oskarżeni wyczerpali swoim zachowaniem znamiona przestępstw z art. 282 k.k.

W konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Opocznie do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonych zaskarżył wyrok w całości wobec Ł. F. i R. F..

Wyrokowi zarzucił:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a polegający na ustaleniu, że oskarżeni dopuścili się popełnienia przypisanego im czynu .

W konkluzji wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie obu oskarżonych od popełnienia zarzucanych im czynów, ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy jest o tyle zasadna, iż skutkowała obniżeniem każdemu z oskarżonych wymierzonej kary pozbawienia wolności do jednego roku; natomiast środek odwoławczy wniesiony przez prokuratora zasługuje na uwzględnienie tylko w zakresie kwestionowania ustalonej przez sąd w wyroku wysokości długu oraz działania sprawców w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Obydwie apelacje sformułowały zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku ( obrońca wywodzi, że oskarżeni nie dopuścili się przypisanego im czynu, prokurator natomiast podnosi, iż w istocie są oni sprawcami wymuszenia rozbójniczego ) – kwestionowanie przez skarżących w tym zakresie oceny dowodów dokonanej przez sąd I instancji uzasadnia łączne ustosunkowanie się do wywodów ich odwołań, co pozwoli uniknąć zarazem powielania tych samych rozważań i analiz.

W wyniku przeprowadzonej kontroli zakwestionowanego rozstrzygnięcia, zarzuty obydwu apelacji – podważające trafność ustalenia winy oskarżonych za czyn z art. 191 § 1 kk – okazały się bezzasadne.

Analizując całokształt zebranych w sprawie dowodów należy uznać, że sąd rejonowy zebrał je w sposób wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia i nalżycie ocenił, co pozwoliło mu na wyprowadzenie prawidłowych ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonych. Sąd ten ustosunkował się do wszystkich istotnych dowodów w sprawie, mając w polu widzenia określone między nimi rozbieżności i stanowisku swemu dał wyraz w zasługującym na pełną aprobatę uzasadnieniu. Dlatego też podzielając w całości ocenę dowodów zaprezentowaną przez sąd merytoryczny, sąd okręgowy nie widzi zasadniczych powodów, aby powtarzać okoliczności wyprowadzone w motywach zaskarżonego wyroku, co wiązałoby się z cytowaniem ich obszernych fragmentów. Poczynione przez sąd ustalenia faktyczne znajdują bowiem odpowiednie oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, który został poddany wnikliwej i wszechstronnej analizie oraz ocenie, respektującej wymogi art. 4 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk. Konfrontując ustalenia faktyczne z przeprowadzonymi na rozprawie głównej dowodami trzeba stwierdzić, iż dokonana przez sąd rejonowy rekonstrukcja zdarzeń i okoliczności popełnienia przypisanych oskarżonemu przestępstwa nie wykazuje błędu i jest zgodna z przeprowadzonymi dowodami, którym sąd ten dał wiarę i się na nich oparł.

Ma rację sąd merytoryczny, że kardynalnym dowodem inicjującym przedmiotową sprawę są w szczególności zeznania pokrzywdzonego R. Z.. W/w nie miał jakichkolwiek racjonalnych powodów, ażeby bezpodstawnie obciążać właśnie oskarżonych i narażać się na niechęć z ich strony.

W kontekście oceny zeznań R. Z. podkreślenia wymaga, iż:

- pokrzywdzony zgłosił się sam na policję i złożył zawiadomienie o przedmiotowym zdarzeniu. Opisał zajście z udziałem braci F.. Wskazał, iż nachodzą go oni od kilku miesięcy ale nie otwierał im drzwi. W tym dniu przemocą ( Ł. F. uderzył go w rękę nunczako ) wtargnęli do jego mieszkania. Ł. F. zażądał zwrotu długu 100 złotych i ostatecznie pokrzywdzony pod wpływem gróźb, tytułem zaspokojenia tej kwoty, kazał zabrać braciom telewizor i „wieżę”, które w postepowaniu karnym wycenił na kwotę 400 złotych;

- pokrzywdzony racjonalnie podniósł ,iż nie zgłosił tego od razu na policji ponieważ się bał napastników; mógł liczyć również, iż ostatecznie zdecydują się oni na zwrot zabranego mienia. Do tego kroku skłonił go z pewnością bezskuteczny upływ czasu i brak racjonalnych – w jego ocenie – powodów po stronie braci do takiego zachowania, a także uświadomienie sobie możliwości trwałej utraty wartościowych i użytkowych przedmiotów;

- pokrzywdzony nie miał powodów, aby dobrowolnie wydawać oskarżonym swoje mienie ( kwestionował istnienie długu ). Logiczne są jego zeznania, iż został przez oskarżonych zastraszony. Żadne dowody nie wskazują, że się targował, chociaż w jego ocenie sprzęt elektroniczny był wyższej wartości niż kwota pieniędzy, do której odwoływał się Ł. F.;

- telewizor i „ wieżę” znaleziono po złożeniu jego zawiadomienia na posesji F.. Byli oni zaskoczeni wszczęciem postępowania karnego. Dodatkowo u R. F. ujawniono przedmiot, który pokrzywdzony opisał jako nunczako ( k 8 – 10 ), wykorzystane do wymuszenia wtargnięcia do jego mieszkania. Oskarżony ten ukrywał je i nie chciał go wydać dobrowolnie funkcjonariuszom policji. Odnalezienie tego narzędzia potwierdza wersję R. Z. – wskazał on bowiem na źródło wiedzy o tym przedmiocie, która została pozytywnie zweryfikowana w toku przeszukania osoby;

- apelacja obrońcy kwestionuje stanowisko sądu z pozycji wyjaśnień oskarżonych oraz własnych subiektywnych ocen wymowy przeprowadzonych na rozprawie dowodów, przy wybiórczym i subiektywnym ujęciu ich zakresu, charakteru i treści. Odwołuje się do zeznań innych świadków, ale nie wskazuje jakich błędów w ocenie dowodów dopuścił się sąd I instancji. Zawiera spekulacje, iż bezpodstawne pomówienie oskarżonych mogło nastąpić z obawy pokrzywdzonego przed bratem z powodu utraty wyposażenia jego mieszkania, chociaż żaden dowód tego nie udowadnia, a pokrzywdzony sobie przypisuje własność tych rzeczy.

Nie budzi zatem zastrzeżeń, iż sąd I instancji ustalił przebieg inkryminowanego zdarzenia generalnie w oparciu o zeznania R. Z. ( uzupełniając je twierdzeniami oskarżonych, iż działali w celu zwrotu wierzytelności ); natomiast w zasadniczych kwestiach związanych z odpowiedzialnością prawnokarną odmówił wiary oskarżonym, do czego był w pełni uprawniony, a co dotyczyło w szczególności ich twierdzeń, iż nie dopuścili się przemocy i gróźb, zmusić pokrzywdzonego do zwrotu mienia tytułem zaspokojenia pieniężnej wierzytelności.

Mimo, iż pokrzywdzony negował istnienie wierzytelności przypadającej od niego Ł. F. ( zapewniał, że nigdy nie pożyczał od niego pieniędzy ), to jednak ta jego wersja nasuwa wątpliwości w świetle zebranych dowodów.

Wskazują na to następujące okoliczności ( nie uwzględnione w apelacji prokuratora );

- z zeznań pokrzywdzonego wynika, że kilka lat temu nadużywał on alkohol. Od tego czasu zna braci F. ( lepiej Ł. ). W postępowaniu przygotowawczym przyznał, iż kilka lat temu, jak spożywał alkohol pił również z nimi u siebie w domu, stąd wiedzą oni gdzie mieszka ( k 31 ). Na rozprawie zanegował tę okoliczność, podnosząc, iż „w tamtych czasach kiedy ja piłem alkohol F. nie znalem” ( k 112 ). Stwierdzenie to jest odosobnione w zebranym materiale dowodowym i nie zasługuje na wiarę, miało umocnić wersję pokrzywdzonego o braku możliwości zaciągnięcia pożyczki;

- sam pokrzywdzony przyznał, iż zaciągał pożyczki. Neguje jednak, iż zadłużył się u Ł. F.. Z zeznań B. W. wynika, iż kilka lat temu na klatce schodowej chciał sprzedać DVD. Również z twierdzeń W. W. wynika, iż jak zaczął pić to wysprzedawał różne rzeczy. Do zeznań tego świadka należy jednak podchodzić z ostrożnością ( nie zostały one w pełni potwierdzone przez B. W. i M. S. ); również wskazuje on inną wartość długu, która miała przypadać Ł. F. od pokrzywdzonego. Jego relacje mają charakter ochronny dla oskarżonych; dlatego podawane przez niego fakty wymagają weryfikacji w oparciu o inne dowody. Niewątpliwie pokrzywdzony miał problem alkoholowy, który prowadził go do degradacji społecznej. Nie posiadał stałych dochodów, co powodowało kłopoty finansowe. Najbardziej jaskrawym wyrazem tych kłopotów jest zadłużenie mieszkania. Nie ulega wątpliwości, iż pokrzywdzony mógł zaciągać pożyczki, nawet przypadkowe i pod wpływem alkoholu. Z wyjaśnień Ł. F. wynika, iż kiedy R. Z. pił alkohol pożyczył od niego pieniądze w kwocie 100 złotych ( było to dawno temu ). Ze słyszenia o tej pożyczce wiedział również R. F.. Nie można wykluczyć, iż pokrzywdzony w okresie nadużywania alkoholu zadłużył się u Ł. F. i tego mógł nawet nie pamiętać ( takie roszczenie – pożyczka - podlegałoby cywilnoprawnej ochronie. W takim wypadku pomiędzy pokrzywdzonym a Ł. F. istniałby stosunek zobowiązaniowy, który dawałby Ł. F. uprawnienie do domagania się od dłużnika spełnienia świadczenia pieniężnego lub jego ekwiwalentu rzeczowego, co czyni to świadczenie należnym ). Stąd też stosowanie przemocy wobec osoby lub groźby bezprawnej w celu wymuszenia zwrotu skradzionej rzeczy, stanowi występek z art. 191 § 2 kk );

- R. Z. podał, iż bracia F. nachodzą go oni od kilku miesięcy ale nie otwierał im drzwi. Okoliczności te znajdują rozwinięcie w wyjaśnieniach Ł. F., który podnosił, że upominał się o swoje pieniądze ale pokrzywdzony go zbywał. W końcu z bratem poszedł do jego mieszkania, czyli przybrał sobie wsparcie, co świadczy o jego zdeterminowaniu na odzyskanie długu;

- w mieszkaniu bracia żądali ściśle określonej kwoty pieniędzy tytułem uregulowania wierzytelności. Po odebraniu stosownej rekompensaty z tego powodu zaprzestali nachodzenia pokrzywdzonego.

Okoliczności te wywołują wątpliwości co do wersji pokrzywdzonego negującego zadłużenie u Ł. F.. Ponieważ zeznania R. Z. są niespójne w omawianym wyżej zakresie ( nie można wykluczyć, iż z powodu znajdowania się w ciągu alkoholowym mógł nie zapamiętać zaciągnięcia u oskarżonego Ł. F. pożyczki, z drugiej strony wyjaśnienia oskarżonych w tym zakresie nie zostały obalone, skutkiem czego nie da się bez obawy pomyłki wykluczyć ich wersji tego fragmentu zdarzenia ). Jednocześnie wszystkie dowody w tym zakresie zostały przeprowadzone i po wykorzystaniu istniejących możliwości dowodowych wątpliwości w tym zakresie nadal istnieją, dlatego sąd okręgowy sięgając po regułę z art. 5 § 2 kpk rozstrzygnął te wątpliwości na korzyść oskarżonych i podzielił stanowisko sądu merytorycznego, iż sprawcy w ramach przedmiotowego czynu działali w celu zwrotu wierzytelności. Obiektywna dysproporcja pomiędzy długiem a zabranymi rzeczami nie przekreśla zakwalifikowania tego czynu z art. 191 § 2 kk, albowiem były to rzeczy kilkuletnie, które szybko tracą wartość, częściowo uszkodzone ( pilot ), a pokrzywdzony pod wpływem gróźb kazał zabrać sprawcom telewizor i „wieżę” nie targując się z nimi i nie informując ich o własnej ocenie wartości tych rzeczy.

Apelacja prokuratora musiała skutkować korektą zaskarżonego wyroku:

- sąd rejonowy w wyroku przyjął błędnie istnienie wierzytelności w kwocie 150 złotych, podczas gdy zebrane dowody ( poza odosobnionymi twierdzeniami W. W. ) pozwalają na określenie wysokości długu na kwotę 100 złotych. W motywach pisemnych rozstrzygnięcia sąd, wskazał już prawidłową kwotę ( 100 złotych ), która musiała zostać uwzględniona w wyroku;

- sad orzekł grzywnę na podstawie art. 33 § 2 kk przyjmując, iż sprawcy działali w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Zwrotu wymuszonej, ale należnej wierzytelności nie będzie można uznać za korzyść majątkową w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego ( K. Polit, Przepadek korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa - odwrócony ciężar dowodu, Prok. i Pr. 2005, Nr 7-8, s. 218; M. Filar, [w:] Filar, Kodeks karny, 2010, s. 913 ), co wymagało zmiany podstawy prawnej orzeczonej grzywny; sąd I instancji powinien wymierzyć grzywnę na podstawie art. 71 § 1 kk ponieważ przypisane oskarżonym przestępstwo z art. 191 § 2 kk nie jest przeciwko mieniu ani nie zostało popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Dlatego sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- przyjął, iż oskarżeni działali w celu zwrotu wierzytelności w kwocie 100 złotych;

- za podstawę prawną orzeczonej kary grzywny w miejsce art. 33 § 2 kk przyjął przepis art. 71 § 1 kk.

Ponadto sąd II instancji obniżył obu oskarżonym do roku orzeczone kary pozbawienia wolności ( z warunkowym zawieszeniem ich wykonania ).

Uwzględnił przy tym:

- małe nasilenie stosowania przemocy i tylko w początkowej fazie zajścia;

- niską wysokość strat poniesionych przez pokrzywdzonego, odzyskanie przez niego zabranego mienia.

W pozostałym zakresie zastosowana reakcja karna zawierała cech rażącej niewspółmierności i nie wymagała korekty. Prawidłowa była też ocena prawna przypisanego oskarżonym czynu.

Z tych wszystkich względów sąd okręgowy orzekł, jak w sentencji; na podstawie przepisów powołanych w wyroku zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 180 złotych opłaty za obie instancje i po 10 złotych tytułem zwrotu wydatków za postępowanie odwoławcze.

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij