Sygn. akt XII Ga 406/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2014r

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział XII Gospodarczy – Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SO Bożena Cincio-Podbiera

Sędzia: SO Agata Pierożyńska

Sędzia: SO Beata Kozłowska-Sławęcka

Protokolant: Z-ca Kierownika Sekret. Rafał Bielski

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2014r w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa R. K.

przeciwko S. K. i L. K.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionych przez powoda i pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie

z dnia 25 marca 2014r sygn. akt V GC 2003/11/S

I.  w uwzględnieniu apelacji pozwanych zmienia punkt I zaskarżonego wyroku w ten sposób, że powództwo oddala;

II.  zmienia punkt III zaskarżonego wyroku w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 3.235,00 zł (trzy tysiące dwieście trzydzieści pięć złotych) tytułem kosztów procesu;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych solidarnie 1.002,00 zł (jeden tysiąc dwa złote) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  oddala apelację powoda;

V.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 600,00 zł (sześćset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt XII Ga 406/14

Uzasadnienie wyroku z dnia 10 grudnia 2014 r.

Powód R. K. domagał się zapłaty od strony pozwanej (...) K. sp.j. w K. – po rozwiązaniu spółki solidarnie od pozwanych S. K. i L. K. - kwoty 16.344,05 zł z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu. Na uzasadnienie swojego żądania powód podał, że strony łączyła umowa o świadczenie usług odśnieżania, która została przez powoda wykonana, a strona pozwana nie uregulowała przewidzianego umową wynagrodzenia.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości za przyznaniem kosztów procesu podnosząc, że powód nie wykonał umowy, a następnie odstąpił jednostronnie od jej realizacji.

Wyrokiem z dnia 23 marca 2014 r. Sąd Rejonowy zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 8.025 zł, oddalając powództwo w pozostałej części za zasądzeniem kosztów procesu na rzecz powoda. Sąd Rejonowy przyjął, że powodowi na podstawie art. 750 k.c. w zw. z art. 734 § 1 k.c. należy się wynagrodzenie za pozostawanie w gotowości do świadczenia usługi(dostępność sprzętu i pracownika) w wysokości 75% z faktury (...), w tym 50% jako wynagrodzenie za usługi świadczone na obiekcie Makro, oddalając powództwo do części wynagrodzenia za okres od 17 grudnia 2009 r. od kiedy usługi świadczone przez powoda nie spełniały warunków określonych w umowie. O kosztach orzeczono zgodnie z art. 100 k.p.c.

Wyrok został zaskarżony apelacją przez pozwanych w punkcie I i III, domagających się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu za obie instancje. Pozwani zarzucili naruszenie prawa procesowego w art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń w sposób sprzeczny z zebranym materiałem dowodowym poprzez błędne przyjęcie, że przed dniem 17 grudnia 2009 r. powód pozostawał w gotowości do świadczenia usługi oraz przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów na skutek braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego prowadzące do nieuzasadnionego ustalenia wysokości wynagrodzenia na poziomie 75% kwoty objętej faktura (...), w tym 50% wynagrodzenia za usługi świadczone na obiekcie Makro. Pozwani zarzucili również naruszenie art. 479 12 § 1 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie zasad prekluzji dowodowej i nieuzasadnione uznanie braku możliwości podnoszenia w toku procesu zarzutów odnośnie wykonywania usług w obiekcie Makro.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie za zasądzeniem kosztów postępowania apelacyjnego.

Wyrok został również zaskarżony apelacją przez powoda co do punktu I i II, przy postawionych zarzutach naruszenia prawa materialnego w art. 65 § 2 k.c. w zw. z art. 734 § 1 k.c. przez dokonanie błędnej wykładni umowy łączącej strony i przyjęcie, że była to umowa starannego działania z jednoczesnym określeniem rezultatu w sytuacji, gdy z treści umowy wynika , że była to klasyczna umowa starannego działania oraz naruszenia art. 354 § 2 k.c. przez jego niezastosowanie i przyjęcie, że powód ponosi wyłączną odpowiedzialność za ewentualne nienależyte wykonywanie umowy, nawet gdy prawidłowe wykonanie umowy wymaga współpracy ze strony zlecającego. Powód zarzucił również naruszenie art. 233 7 1 k.p.c. poprzez przekroczenie przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków błędnych, sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia, a także poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Powód zarzucił nadto naruszenie art. 247 k.p.c. poprzez dopuszczenie dowodu z zeznań świadka M. K. ponad i przeciwko osnowie dokumentu – notatek sporządzonych przez tego świadka potwierdzających wykonanie przez powoda dodatkowej usługi w postaci wywożenia śniegu i ustalenie błędnie na tej podstawie, że powód nie wywiózł śniegu.

W odpowiedzi na apelacje powoda, pozwani wnieśli o jej oddalenie za zasądzeniem kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanych jest w pełni uzasadniona.

Zgodnie z wyrażonymi w art. 3 k.p.c. oraz 232 k.p.c. zasadami, na stronach ciąży obowiązek wyjaśnienia okoliczności sprawy oraz wskazania dowodów na stwierdzenie faktów, z których wywodzą korzystne dla siebie skutki prawne. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, należy przyjąć, iż w niniejszym postępowaniu powód nie uczynił zadość wskazanym wyżej powinnościom poprzez przedstawienie wystarczających dowodów, które pozwoliłyby na dokonanie merytorycznej oceny zasadności wniesionego powództwa skutkującej jego uwzględnieniem. Należy zatem uznać, iż strona pozwana zdołała podjąć skuteczną obronę przed dochodzonym roszczeniem poprzez podniesienie zasadnych i podlegających uwzględnieniu zarzutów.

Wychodząc z analizy postanowień zawartej przez strony umowy, należy zwrócić uwagę na zapis §1 pkt 1 poprzez zapis § 2 pkt 5. Mianowicie powód zobowiązał się w stosunku do strony pozwanej do utrzymania nieoblodzonej , nieośnieżonej i posypanej środkami nawierzchni terenu. Zawarta pomiędzy stronami sporu umowa jest niewątpliwie umową rezultatu, nie zaś umową mieszaną świadczenia usług , w której strony przewidziały określony rezultat. Istota tej umowy nie było bowiem pozostawanie w gotowości do świadczenia usługi, ale odśnieżanie i utrzymanie w stanie zdatnym do normalnego użytku dróg, parkingów i innych ciągów komunikacyjnych. Elementami przedmiotowo istotnymi umowy o dzieło są określenie dzieła, do którego wykonania zobowiązany jest przyjmujący zamówienie, a także, z uwzględnieniem regulacji art. 628 w zw. z art. 627 k.c., wynagrodzenia, do którego zapłaty zobowiązany jest zamawiający. Umowa o dzieło jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, wzajemną i odpłatną, a jej zawarcie następuje zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi umów. Stosunek prawny umowy o dzieło dochodzi do skutku w wypadku złożenia przez obie strony zgodnych oświadczeń woli. Do skutecznego zawarcia umowy o dzieło nie jest wymagane wydanie przyjmującemu zamówienie jakiejkolwiek rzeczy, na przykład materiałów potrzebnych do wykonania dzieła. Ekwiwalentem świadczenia przyjmującego zamówienie, które polega na wykonaniu dzieła, jest świadczenie zamawiającego polegające na zapłacie wynagrodzenia, z czego wynika odpłatny charakter umowy o dzieło. W wypadku umowy o dzieło niezbędne jest, aby starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu jako koniecznego do osiągnięcia. Istotą umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego, zindywidualizowanego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. Jednym z kryteriów charakteryzujących umowę o dzieło jest możliwość poddania umówionego rezultatu (dzieła) sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych. Przedmiotem świadczenia przyjmującego zamówienie jest wykonanie dzieła, które może polegać na stworzeniu dzieła lub przetworzeniu dzieła do takiej postaci, w jakiej poprzednio nie istniało (tak Grzegorz Kozieł Komentarz do art. 627 k.c. LEX). Stąd koniecznym jest wskazanie takiej właśnie kwalifikacji prawnej umowy zawartej pomiędzy stronami jako umowy o dzieło. Sformułowanie zaś § 2 pkt 1 „z należytą starannością” nie stanowi o istocie umowy, ale o zaakcentowaniu rezultatu końcowego jaki ma być osiągnięty przez powodu, tj. uzyskania powierzchni odlodzonej oraz wolnej od śniegu. Akcent w umowie powołowy był na efekt w zakresie takiego właśnie stanu nawierzchni ciągów komunikacyjnych i parkingów. Również samo kilkakrotne użycie w treści umowy odniesień do starannego działania czy utrzymania powierzchni jako wolnej od efektów opadów atmosferycznych ma decydujące znaczenie dla przyjęcia, że to właśnie ten efekt był dla pozwanych istotny, nie zaś pozostawanie w gotowości do odśnieżania, szczególnie w okresie braku opadów śniegu. Kwestia podnoszonego przez powoda braku współdziałania pozwanych w wykonaniu umowy poprzez zaniechania w dostarczaniu środków chemicznych są irrelewantne w świetle płynących z materiału sprawy wniosków, że teren nie był ani odśnieżony albowiem dopiero uzyskanie powierzchni wolnej od śniegu uzasadnia zastosowanie środków chemicznych dla odlodzenia.

W przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie 17 maja 2012 r. I ACa 31/12). Sąd pierwszej instancji ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. Reguła ta, współokreślająca granice swobodnej oceny dowodów, nie będzie zachowana wtedy, gdy wnioski wyprowadzone przez Sąd przy ocenie dowodów nie układają się w logiczną całość zgodną z doświadczeniem życiowym, lecz pozostają ze sobą w sprzeczności, a także, gdy nie istnieje logiczne powiązanie wniosków z zebranym w sprawie materiałem dowodowym (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2012 r. I ACa 285/12). Wykładnia zaś dokonana przez Sąd I instancji jest wykładnią poczynioną wbrew logice i zasadom doświadczenia życiowego. W ramach wykonania umowy nie zmienił się sposób tego wykonania po dniu 17 grudnia 2009 r. Jak wynika bowiem z materiału dowodowego powód ani przed dniem 17 grudnia 2009 r. ani po tej dacie nie dysponował odpowiednim dla osiągnięcia rezultatu sprzętem odśnieżającym ani odpowiednią ilością pracowników, którzy mogliby osiągnięcie tego rezultatu zapewnić. Sąd w nieuprawniony sposób przyjął, że do dnia 17 grudnia 2009 r. powodowi należy się wynagrodzenie za gotowość do wykonania przedmiotu umowy. Mianowicie w okresie tym tak wyposażenie w sprzęt jak i ilość pracowników była taka, ze powód nie był w stanie uzyskać powierzchni wolnej od śniegu i oblodzeń, a świadczy o tym fakt, iż z chwila gdy opady śniegu nastąpiły , jak stwierdził Sąd powód ani nie utrzymywał ciągów komunikacyjnych w stanie wolnym od śniegu ani w stanie wolnym od oblodzeń. Stąd wnioski wyprowadzone przez Sąd z zebranego w sprawie materiału dowodowego są z materiałem tym sprzeczne, pozbawione logiki i wręcz niekonsekwentne. Trudno bowiem przyjąć, że samochód dostawczy z dospawanym – nieprawidłowo, tj. ok. 10 cm ponad powierzchnią gruntu – pługiem był sprzętem odpowiednim dla odśnieżania tego terenu. Świadczy o tym również okoliczność, iż kolejny wykonawca odśnieżał teren sporny sprzętem profesjonalnym był w stanie rezultat prawidłowego odśnieżenia i odlodzenia powierzchni osiągnąć.

Aktywność procesowa powoda już w przedstawianiu twierdzeń, a następnie zarzutów i dowodów winna była determinować kierunek i wynik całego postępowania dowodowego. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego należy przyjąć, że powód obronie swojego stanowiska nie sprostał. Postępowanie w sprawach gospodarczych jest bowiem postępowaniem sformalizowanym dedykowanym wyłącznie określonym podmiotom. Wyższa przeto staranność jaka wymagana jest w stosunkach gospodarczych przy uwzględnieniu profesjonalnego charakteru prowadzonej działalności (art.355 § 2 k.c.) znajduje swoje przełożenie na reguły proceduralne. Należyta staranność przedsiębiorcy określana przy uwzględnieniu zawodowego charakteru prowadzonej przez niego działalności gospodarczej uzasadnia bowiem zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, skrupulatności i rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania. Obejmuje także znajomość obowiązującego prawa i następstw z niego wynikających ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 08 marca 2006 r. I ACa 1018/09). Ocena bowiem Sądu Rejonowego odnosząca się do udowodnienia przez powoda zasadności swojego żądania nawet częściowo nie jest prawidłowa.

Zgodnie z dyspozycją art. 382 k.p.c. sąd II instancji orzeka na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Postępowanie apelacyjne polega na merytorycznym rozpoznaniu sprawy i wyrok sądu drugiej instancji musi opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach faktycznych i prawnych (orzeczenie SN z dnia 26 kwietnia 1935 r., C III 473/34). Sąd drugiej instancji może ponownie przeprowadzić dowody przeprowadzone w pierwszej instancji, może również podzielić ustalenia sądu pierwszej instancji i przyjąć je za podstawę własnego orzeczenia. Może także przeprowadzić nowe dowody (wyrok SN z dnia 8 lutego 2000 r., II UKN 385/99). Sąd Okręgowy przyjmuje w oparciu o zgromadzone dowody, iż powód nie udowodnił swojego roszczenia, skutkiem czego nie mógł być objęty ochroną prawną skutkującą uwzględnieniem powództwa. Przytoczona argumentacja stanowi o oddaleniu apelacji powoda w całości stosownie do dyspozycji art. 385 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uwzględnił apelację pozwanych jako zasadną, dokonując korekty zaskarżonego wyroku na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. o kosztach orzekając zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

Ref. I inst. SSR K. Szymska