Sygn. akt VPa 210/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie następującym:

Przewodniczący – SSO Jacek Wilga

Sędziowie: SSO Krzysztof Główczyński (spr.)

SSO Andrzej Marek

Protokolant: Ewa Sawiak

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2013 roku w Legnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa K. M. (1)

przeciwko – (...) Spółki Akcyjnejw U.

o przywrócenie dotychczasowych warunków pracy

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

z dnia 29 października 2012 roku sygn. akt IV P 86/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I i III w ten sposób, że powództwo oddala,

II.  nie obciąża powoda kosztami zastępstwa procesowego należnymi stronie pozwanej za obie instancje.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Legnicy Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 29 października 2012 r. zasądził od pozwanej – (...) Spółki Akcyjnejw U.na rzecz powoda K. M. (1)kwotę 6.727,11 zł brutto, tytułem odszkodowania w związku z wypowiedzeniem warunków umowy o pracę z naruszeniem przepisów (punkt I), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (punkt II), zasądził od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 336 zł tytułem kosztów sądowych orzekając, że pozostałym zakresie ponosi je Skarb Państwa (punkt III) oraz wyrokowi w punkcie I nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2.242,37 zł brutto.

Sąd Pracy ustalił, że zatrudniony u pozwanej w elewatorze na stanowisku spichrzowy, pakowacz, obsługa paczkarek, robotnik za i wyładunkowy K. M. (2)jest od 25 marca 2006 r. Przewodniczącym Organizacji (...)„(...) W (...) S.A.w U., a nadto jest jeszcze członkiem Rady Pracowników strony pozwanej. Na mocy porozumienia powód wykonywał pracę w godzinach od 7:30 do 15:30, a następnie od 7:00 do 15:00. od 01 sierpnia 2008 r. W odróżnieniu od innych pracowników elewatora, powód pracował na jednej zmianie i do pracy dojeżdżał z pracownikami biurowymi bezpłatnym autobusem. Przełożeni powoda i jego współpracownicy narzekali, że powód jest uprzywilejowany, gdyż nie tylko pracuje tylko na jednej zmianie ale ponadto jeszcze nie wykorzystuje efektywnie czasu pracy; po przebraniu się, pracę podejmował już po siódmej, a wobec konieczności wzięcia prysznica po pracy, pracę kończył około 14:30 – 14:45. Magazynierzy i główny specjalista ds. zaopatrzenia surowcowego ustnie i pisemnie wnioskowali o zmianę organizacji pracy elewatora poprzez zapewnienie dwuosobowej obsady na obu zmianach.

Zgodnie z podpisanym w imieniu (...) przez powoda aneksem do regulaminu pracy, w elewatorze obowiązywał dwuzmianowy system pracy; I zmiana od 6:00 do 14:00 i II zmiana od 14:00 do 22:00. W elewatorze pracowało czterech spichrzowych i oddelegowany z warsztatu mechanik. Na I zmianie pracowało 3 spichrzowych (a dokładnej 2 spichrzowych i mechanik), a na II zmianie tylko 1 spichrzowy. Elewator jest 10 – piętrowym, wielkopowierzchniowym obiektem, posiadającym 74 komory i galerie oraz mieszczące się pod nimi piwnice, o pojemności 56 tys. ton i należy do kategorii obiektów najwyższego zagrożenia wybuchem pyłów zbożowych. Stosownie do ustaleń Sądu, już w latach 2006 – 2007 elewator przynosił spółce straty i niezbędne stały się zmiany organizacyjne i kadrowe, mające na celu zmniejszenie kosztów. Podejmujący w tym zakresie szereg działań prezes swoje pomysły traktował jako poufne i nie rozmawiał o nich oficjalnie ze związkami zawodowymi ani będącym członkiem rady pracowników powodem.

W piśmie informującym Zarząd (...) oraz przewodniczącego Rady Pracowników o zamiarze wypowiedzenia powodowi warunków umowy w zakresie rozkładu jego czasu pracy pozwana podała, iż od 01 czerwca 2012 r. powód będzie pracował w systemie dwuzmianowym. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano:

1.  potrzebę zmiany organizacji pracy w elewatorze spowodowaną koniecznością dostosowania strategii zakupu surowca i jego dostaw do młyna – dla poprawy zabezpieczeń potrzeb bieżącej produkcji,

2.  konieczność zapewnienia 16-godzinnej pracy elewatora (6 – 22) przy czteroosobowej obsłudze – w związku z potrzebą zaspokojenia oczekiwań dostawców pszenicy i sprostaniu ofert konkurencji, (...) nie wyraziła zgody na dokonanie wypowiedzenia zmieniającego.

We wręczonym powodowi w dniu 14 lutego 2012 r. wypowiedzeniu zmieniającym przyczynę wypowiedzenia uzupełniono w punkcie 2 o słowa: „… konieczność równego rozkładu czasu pracy i obowiązków pracowników elewatora oraz zapewnienia im bezpiecznej pracy w obiekcie wielkopowierzchniowym”. Po okresie wypowiedzenia, z dniem 01 czerwca 2012 r. zaproponowano powodowi stanowisko spichrzowego, robotnika za i wyładunkowego w dwuzmianowym systemie pracy od 6:00 do 14:00 i od 14:00 do 22:00. Rada Pracowników nie wniosła zastrzeżeń do zmiany czasu pracy powoda i zmian organizacyjnych w elewatorze.

Od 01 czerwca 2012 r. powód pracuje w systemie dwuzmianowym. Elewator pracuje efektywniej, przyjęcie zboża odbywa się w systemie dwuzmianowym. Dwuosobowa obsada na każdej zmianie może wykonywać wszystkie czynności. Praca jest bezpieczniejsza. Powód lepiej zarabia.

Sąd Pracy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie choć strona pozwana dochowała przewidzianych przepisami prawa wymogów formalnych. Sąd wskazał, że jakkolwiek powód jest przewodniczącym (...), to nie podlega ochronie w trybie art. 32 ustawy o związkach zawodowych gdyż nie wskazał pracodawcy siebie jako szczególnie chronionego. Strona pozwana zachowała określony art. 38 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p. tryb konsultacji. Po zapoznaniu się z zastrzeżeniami organizacji związkowej, strona pozwana mogła podjąć decyzję o wypowiedzeniu zmieniającym. Uzyskanie zgody organizacji związkowej byłoby wymagane wyłącznie wtedy, gdyby powód podlegał szczególnej ochronie z art. 32.

Ochrona powoda wynikała w ocenie Sądu I instancji z przepisów ustawy z dnia 07 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550). Wskazując na przepisy art. 17 ust. 2 tej ustawy oraz art. 10 ust. 3 w związku z art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 ze zm.) Sąd Rejonowy stwierdził, iż będący pracownikiem szczególnie chronionym powód mógł mieć wypowiedziane warunki pracy i płacy o tyle, o ile nie jest możliwe dalsze jego zatrudnienie na dotychczasowym stanowisku. W takim przypadku stosuje się art. 38 k.p., co w wyroku z dnia 14 czerwca 2005 r. (I PK 289/04, OSNP 2006 nr 3-4, poz. 40) potwierdził Sąd Najwyższy. Sąd nie podzielił stanowiska strony pozwanej co do tego, że powód nie podlega ochronie. Strona pozwana prawidłowo zachowała tryb konsultacji i po odczekaniu 5 dni od zawiadomienia rady pracowników miała ona prawo wręczyć powodowi wypowiedzenie zmieniające. Jakkolwiek więc zachowano formalne wymogi, to rozważyć należało, czy zaistniała przesłanka wymieniona w art. 10 ust. 3 wymienionej ustawy; czy nie było możliwe zatrudnienie powoda na dotychczasowym stanowisku. Pojęcie stanowiska należy zdaniem Sądu I instancji rozumieć szeroko, nie tylko jako jego nazwę, ale także jako rodzaj obowiązków oraz rozkład czasu pracy i miejsce pracy. W tym znaczeniu była podstawa do dokonania powodowi wypowiedzenia zmieniającego gdyż niewątpliwie jego stanowisko uległo zmianie. Zmianie uległa także nazwa jego stanowiska, w efekcie czego ograniczono mu zakres obowiązków.

Sąd Rejonowy wskazał na brak tożsamości przyczyny wypowiedzenia wskazanej w trybie konsultacji oraz powodowi, albowiem przyczyna podana powodowi jest rozszerzona i zmodyfikowana.

Oceniając wypowiedzenie zmieniające w kontekście przepisów art. 30 § 4 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p., z uwzględnieniem wskazanego w uzasadnieniu wyroku orzecznictwa Sądu Najwyższego, Sąd I instancji uznał, że przyczyna wypowiedzenia jest zbyt ogólna, niekonkretna i dla powoda niezrozumiała. W zakresie zmian organizacyjnych jako przyczyny wypowiedzenia Sąd Rejonowy podał, że wskazując na wynikającą ze strat elewatora konieczność dokonania zmian organizacyjnych strona pozwana oficjalnie nie informowała powoda (jako pracownika, przewodniczącego związku zawodowego i członka rady pracowników) jakie to były zmiany. W świetle wyjaśnień prezesa pozwanej, z których wynika, że nie informował pracowników ani związków zawodowych o wymyślonych i wprowadzanych w życie nowych rozwiązaniach, nie sposób odmówić wiary powodowi, że nie miał wiedzy o tej przyczynie wypowiedzenia zmieniającego i była ona dla niego niejasna, niezrozumiała i abstrakcyjna.

Wskazująca na konieczność zapewnienia 16-godzinnej pracy elewatora przyczyna wypowiedzenia jest zdaniem Sądu Pracy także nieprawdziwa albowiem taki wymiar pracy elewatora był zapewniony już od października 2008 r., gdy na I zmianie pracowały trzy osoby, a na II zmianie jedna osoba. W zakresie tej przyczyny, w stosunku do przyczyn wskazanych na etapie konsultacji, w wypowiedzeniu pozwana spółka dodatkowo wskazała na potrzebę zapewnienia równego rozkładu czasu pracy oraz bezpiecznej pracy w obiekcie wielkopowierzchniowym.

Wskazując na powyższe Sąd I instancji uznał, że w świetle zebranego materiału przyczyny wypowiedzenia są pozorne albowiem rzeczywistą jego przyczyną jest likwidacja sztucznie stworzonego dla powoda stanowiska pracy, umożliwiającego mu pracę na jednej zmianie, szczególnie, że czas jego pracy nie był efektywnie wykorzystywany. Powyższe uzasadnia ocenę, że wypowiedzenie było nieuzasadnione bowiem rzeczywista przyczyna wypowiedzenia była inna od wskazanej w wypowiedzeniu przyczyny, która jest nieprawdziwa, niekonkretna i tak naprawdę pozorna.

Zdaniem Sądu Rejonowego likwidacja uprzywilejowanego rozkładu czasu pracy powoda na jednej zmianie jest rzeczywistą i prawdziwą przyczyną wypowiedzenia, zasługującą na pełną aprobatę. Nie stanowi ona jakiejkolwiek szykany czy też dyskryminacji powoda. Wobec tego przywrócenie dotychczasowych warunków pracy i płacy powoda jest niecelowe. Praca powoda, podobnie jak i innych spichrzowych winna odbywać się zgodnie z jej rozkładem przewidzianym w regulaminie pracy, przez niego zaakceptowanym i podpisanym. Istotna jest okoliczność, że nawet w świetle wyjaśnień powoda praca w elewatorze na jednej zmianie w obsadzie dwóch pracowników jest znacznie bezpieczniejsza i pozwala na wykonanie większej ilości czynności. Pracując w ramach obowiązujących zmian powód w pełni wykorzystuje czas pracy. Przywrócenie dotychczasowych warunków pracy prowadziłoby do pokrzywdzenia (dyskryminowania) innych spichrzowych i przyznania powodowi nadal pozycji uprzywilejowanej. Jednozmianowy system pracy powoda w godzinach od 7:00 do 15:00 w znacznym stopniu dezorganizował pracę elewatora i rodził uzasadnione pretensje jego współpracowników. Uzasadnione zatem było przyznanie powodowi w miejsce orzeczenia o przywróceniu dotychczasowych warunków pracy, alternatywnego odszkodowania.

W apelacji od powyższego wyroku, zaskarżonego w punktach I i III, (...)S.A. w U.zarzuciły:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, art. 38 § 1 i 2 k.p., art. 30 § 4 k.p. i art. 45 § 2 k.p. poprzez błędną wykładnię bądź niewłaściwe zastosowanie,

2.  naruszenie przepisów procesowych przez:

- dokonanie istotnych ustaleń sprzecznie z zebranym materiałem dowodowym,

- przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów (art. 233 k.p.c.),

- inne uchybienia procesowe.

Wskazując na powyższe zarzuty strona pozwana wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonym zakresie poprzez oddalenie żądania pozwu o zapłatę kwoty 6.727,11 zł i zasądzenie od powoda kosztów procesu za obie instancje, a w razie nieuwzględnienia tego wniosku – o uchylenie wyroku w zaskarżonej części oraz w całości rozstrzygnięcie o kosztach procesu i przekazanie sprawy w uchylonym zakresie Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej.

W uzasadnieniu pozwana wskazała na bezzasadność odrzucenia przez Sąd Rejonowy „konieczności zapewnienia pełnej 16 godzinnej pracy elewatora (…) 6,00 – 22,00 przy zmniejszonej czteroosobowej obsłudze – w związku z potrzebą (…) równego rozkładu czasu pracy i obowiązków pracowników elewatora oraz zapewnienia im bezpiecznej pracy w obiekcie wielkopowierzchniowym” (punkt 2 uzasadnienia), jako przyczyny wypowiedzenia. Zdaniem strony pozwanej, podstawę tej oceny stanowi błędna wykładnia przepisów art. 38 § 1 § 2 k.p. w związku z art. 30 § 4 k.p., sprzeczna z wolą ustawodawcy i ukształtowaną od lat judykaturą Sądu Najwyższego i poglądami doktryny. Sąd utożsamił pojęcie „przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie” (art. 38 § 1 k.p.) z „uzasadnieniem wypowiedzenia” (art. 38 § 2 k.p.), które ustawodawca nieprzypadkowo odróżnił. W rezultacie rozpatrując zasadność wypowiedzenia w sposób nieuprawniony pominął – nie uznając jako przyczyny – część powodów wypowiedzenia wskazanych w pkt 2 uzasadnienia.

Pozwana argumentowała również, iż użyte przez Sąd określenie „pozorne”, czyli nieprawdziwe, odnosi się do wszystkich przyczyn wskazanych w wypowiedzeniu. Tak jednoznaczna dyskwalifikacja wiarygodności przyczyn wypowiedzenia winna wynikać z ich wnikliwej analizy na bazie zgromadzonego materiału dowodowego, zgodnie z zasadami logiki i doświadczeniem życiowym – czego Sąd nie przeprowadził. Zdaniem pozwanej, w istocie Sąd nie rozpatrywał przyczyn wypowiedzenia podanych w jego uzasadnieniu, lecz jedynie te, które pozwany podał innym podmiotom zawiadamiając je wcześniej o zamiarze wypowiedzenia.

W rezultacie, nie analizując każdej podanej powodowi przyczyny wypowiedzenia z osobna, przy jednoczesnym wyłączeniu części z nich, Sąd ocenił, iż żadna z nich nie jest zasadna. Uznał, że wszystkie bez wyjątku są pozorne, a nadto nazbyt ogólne i niezrozumiałe dla powoda. Nie wyjaśnił przy tym w jaki sposób na bazie zgromadzonego materiału dowodowego doszedł do takich wniosków, co sprawia, że pozwany nie ma możliwości ustosunkować się do rozważań Sądu i wynikających z nich motywów wyrokowania, gdyż nie zostały przez Sąd przedstawione.

Strona pozwana podkreśliła, że wskazane powodowi w piśmie z dnia 14 lutego 2012 r. przyczyny wypowiedzenia zmieniającego, uszeregowane w grupach oznaczonych w pkt 1 i pkt 2, można skrócić do następujących wyrazów w nim zawartych – przy zachowaniu kolejności i szyku w jakim zostały zamieszczone bez groźby utraty sensu z nich wynikającego:

„potrzeba zmiany organizacji pracy w elewatorze spowodowana koniecznością (…) zapewnienia pełnej 16 godzinnej pracy elewatora zgodnie z Aneksem do regulaminu pracy z dnia 28.10.2008 r. (6.00-22.00) przy zmniejszonej czteroosobowej obsłudze – w związku z potrzebą zaspokojenia potrzeb dostawców pszenicy, sprostania ofert konkurencji, równego rozkładu czasu pracy i obowiązków pracowników elewatora oraz zapewnienia im bezpiecznej pracy w obiekcie wielkopowierzchniowym”.

W przekonaniu strony pozwanej, nie można w racjonalny sposób twierdzić, iż zaprezentowane streszczenie tekstu uzasadnienia jest zbyt ogólne, niezrozumiałe dla przeciętnie inteligentnej osoby, tym bardziej dla powoda jako pracownika elewatora.

Pozwana spółka wskazała także, iż jedną z głównych, stanowiących podstawę wypowiedzenia zmieniającego, przyczyn zmian organizacyjnych była redukcja z dniem 01 stycznia 2012 r. liczby zatrudnionych pracowników (spichrzowych) z pięciu do czterech, przy jednoczesnej potrzebie poprawy warunków ekonomicznych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji w całości, a w razie jej uwzględnienia poprzez oddalenie powództwa, wniósł o nieobciążanie go kosztami procesu i kosztami zastępstwa procesowego za I i II instancję, z uwagi na zasady słuszności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Uzasadniony jest zarzut dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji art. 30 § 4 i art. 45 § 2 Kodeksu pracy. Sąd Rejonowy dokonał bowiem błędnej oceny zasadności wypowiedzenia powodowi wynikających z umowy warunków pracy.

Zgodnie z art. 30 § 4 k.p., który na podstawie art. 42 § 1 k.p. ma zastosowanie do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy, w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Celem regulacji zawartej w art. 30 § 4 k.p. jest umożliwienie pracownikowi obrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę, a zatem ujęcie przyczyn wypowiedzenia powinno być na tyle konkretne i precyzyjne, aby umożliwiało pracownikowi rzeczową obronę w razie ewentualnego procesu. W konsekwencji, pracodawca nie wywiązuje się z obowiązku wynikającego z art. 30 § 4 k.p. wówczas, gdy albo w ogóle nie wskazuje przyczyny wypowiedzenia, albo kiedy wskazana przyczyna jest niedostatecznie jasna i konkretna, a w rezultacie niezrozumiała dla pracownika. Wskazanie przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę może nastąpić poprzez jej sformułowanie w sposób uogólniony, jeżeli przyczyna ta wynika ze znanych pracownikowi okoliczności, wiążących się w sposób niebudzący wątpliwości z podaną przez pracodawcę przyczyną rozwiązania umowy (por. wyr. SN z dnia 4 listopada 2008 r. I PK 81/08).

Artykuł art. 45 § 1 i 2 k.p. stanowi, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

W realiach rozpoznawanej sprawy strona pozwana w piśmie z dnia 14 lutego 2012r. wypowiedziała powodowi dotychczasowe warunki umowy o pracę, podając jako przyczynę „potrzebę zmiany organizacji pracy w elewatorze spowodowaną koniecznością dostosowania strategii zakupu surowca i jego dostaw do młyna – dla poprawy zabezpieczeń potrzeb bieżącej produkcji oraz konieczność zapewnienia pełnej 16-godzinnej pracy elewatora zgodnie z aneksem do regulaminu pracy z dnia 28.10.2008r. (6.00-22.00) przy zmniejszonej czteroosobowej obsłudze – w związku z potrzebą zaspokojenia potrzeb dostawców pszenicy, sprostania ofert konkurencji, równego rozkładu czasu pracy i obowiązków pracowników elewatora oraz zapewnienia im bezpiecznej pracy w obiekcie wielkopowierzchniowym.

Jak trafnie wskazał Sad Rejonowy, przyczyna wypowiedzenia warunków pracy podana przez stronę pozwaną w piśmie z dnia 03.02.2012r. skierowanym (...) została przez stronę pozwaną uzupełniona w piśmie wypowiadającym warunki umowy o pracę z dnia 14.02.2012r.

Wbrew jednak ocenie Sądu I instancji, powyższe nie skutkuje brakiem tożsamości przyczyny wypowiedzenia wskazanej w trybie konsultacji organizacji związkowej w piśmie z dnia 03.02.2012r. oraz powodowi w piśmie wypowiadającym dotychczasowe warunki pracy. Z obu tych pism jednoznacznie bowiem, iż do głównych, stanowiących podstawę wypowiedzenia zmieniającego przyczyn zmian organizacyjnych należały: potrzeba zmiany organizacji pracy w elewatorze dla poprawy zabezpieczeń potrzeb bieżącej produkcji oraz redukcja z dniem 01 stycznia 2012r. liczby zatrudnionych pracowników (spichrzowych) z pięciu do czterech przy jednoczesnej potrzebie poprawy warunków ekonomicznych. Wskazanie przez stronę pozwaną w piśmie z dnia 14.02.2012r., iż wypowiedzenie uzasadnione jest także ze względu na potrzebę zapewnienia „równego rozkładu czasu pracy i obowiązków pracowników elewatora oraz zapewnienia im bezpiecznej pracy w obiekcie wielkopowierzchniowym” nie stanowi zdaniem Sądu Okręgowego modyfikacji przyczyny przedstawionej związkowi zawodowemu i nie zmienia jej charakteru.

Nie zasługuje na akceptację stanowisko Sądu Rejonowego, zgodnie z którym, podane przez stronę pozwaną przyczyny są nazbyt ogólne, niekonkretne i niezrozumiałe dla powoda. Przede wszystkim, już z samej treści oświadczenia pracodawcy w sposób niebudzący wątpliwości wynikają przyczyny wypowiedzenia powodowi dotychczasowych warunków pracy. Bez wątpienia także, przyczyny te wynikły z okoliczności znanych powodowi – z racji jego zatrudnienia na stanowisku spichrzowego w elewatorze zbożowym oraz z tytułu pełnionych przez niego funkcji w związku zawodowym oraz w Radzie Pracowniczej. Potwierdził to także sam powód w zeznaniach, z których jednoznacznie wynika, że dobrze zdawał sobie sprawę, iż wykonywanie przez niego pracy w systemie jednozmianowym powoduje dezorganizację pracy w elewatorze, jak również świadomy był strat finansowych strony pozwanej wynikających ze spadku efektywności pracy elewatora (k. 172 akt sprawy).

Nie ma przy tym istotnego znaczenia wskazywana przez Sąd I instancji okoliczność, iż pracodawca nie informował powoda o zmianie strategii zakupu surowca. W ocenie Sądu, wystarczające było poinformowanie powoda, że wypowiedzenie warunków pracy wynika „z potrzeby zmiany organizacji pracy w elewatorze spowodowanej koniecznością dostosowania strategii zakupu surowca (…) dla poprawy zabezpieczeń potrzeb bieżącej produkcji” bez konieczności podawania szczegółów dotyczących owej strategii, które – jak wynika z zeznań przedstawiciela strony pozwanej J. K. – należały do informacji poufnych (k. 172v. akt sprawy). Tak podana przyczyna jest bowiem wystarczająco dla powoda, jemu zrozumiała i nie wymaga dalszej konkretyzacji.

Sąd Okręgowy nie podzielił także stanowiska Sądu I instancji, iż podane powodowi przyczyny wypowiedzenia były pozorne.

Ze zgromadzonego w toku postępowania materiału wynika, że powód, od 01 sierpnia 2008r., jako jedyny spośród pracowników zatrudnionych na stanowiskach spichrzowych w elewatorze zbożowym w U. pracował na jedną zmianę, tj. od godziny 7.00 do 15.00. Pozostali pracownicy wykonywali pracę w trybie dwuzmianowym, tj. od 6.00 do 14.00 oraz od 14.00 do 22.00. Do czasu redukcji zatrudnienia przyjęcie takiego systemu pracy było możliwe, bowiem w elewatorze pracowało wówczas 5 pracowników, ponadto, elewator nie przyjmował zboża na składowanie od innych podmiotów i jego wyniki finansowe były lepsze (zeznania J. K. k. 174 akt sprawy).

Niestabilność podaży surowca na rynku zbóż oraz duże wahania cen skutkowały spadkiem opłacalności elewatora, co wymusiło na pracodawcy zmniejszenie liczby pracowników spichrzowych (z 5 do 4). To z kolei spowodowało, że dotychczasowy system pracy powodował dezorganizację pracy w elewatorze zbożowym. Do czasu bowiem rozpoczęcia pracy przez powoda (pracował w godzinach 7.00-15.00), na pierwszej zmianie, w elewatorze pracowała tylko jedna osoba, która nie mogła samodzielnie wykonać wszystkich czynności. Do zadań spichrzowego należało bowiem nie tylko uruchomienie elewatora, lecz także dokładne posprzątanie i zabezpieczenie miejsca pracy, co miało istotne znaczenie dla przeciwdziałania gromadzeniu się pyłów zbożowych, zagrażających wybuchem (zeznania A. K. k. 67v. akt sprawy). Nadto powód nie wykorzystywał efektywnie swojego czasu pracy. Po przebraniu się, pracę podejmował bowiem już po godzinie 7.00, a wobec konieczności wzięcia prysznica po pracy, pracę kończył około 14:30 – 14:45. Do dezorganizacji pracy w elewatorze dochodziło także w przypadku urlopu czy choroby jednego z pracowników, bowiem wówczas elewator mógł pracować w zasadzie tylko w trybie jednozmianowym, gdyż pozostawało wówczas tylko trzech pracowników do dyspozycji (zeznania A. K. k. 67 akt sprawy, zeznania Z. B. k. 88v. akt sprawy). Dotychczasowy system pracy był także niekorzystny z punktu widzenia bezpieczeństwa pracy.

Za nieprawidłowe należy uznać ustalenie Sądu I instancji, iż 16-godzinna praca elewatora była zapewniona już od października 2008r. Jak bowiem wynika z zeznań świadków (A. K. k. 67 akt sprawy, Z. B. k. 89 akt sprawy), często zdarzały się sytuacje, iż elewator uruchamiany był dopiero po stawieniu się przez powoda w miejscu pracy, tj. od godziny 7.00 – 7.30. Okoliczność powyższą potwierdził sam powód, który zeznał, że „zdarzało się, że pracownik, który był od 6.00 wykonywał inne prace, a ja dopiero o 7.00 włączałem elewator” (k. 172 akt sprawy). Poza tym, na co wskazuje zebrany w sprawie materiał, przy jednoosobowej obsadzie spichrzowego na drugiej zmianie, nie wszystkie prace mogły być w elewatorze wykonane.

Z przedstawionych rozważań jednoznacznie wynika, że z przyczyn obiektywnych strona pozwana nie miała możliwości zatrudniania powoda na dotychczasowych warunkach. Tylko bowiem zatrudnienie czterech spichrzowych w systemie dwuzmianowym, przy równej obsadzie spichrzowych na obu tych zmianach, zapewnia sprawną obsługę przyjęć surowca przy jednoczesnej możliwości kontroli pracy urządzeń elewatora oraz równe obciążenie pracą każdego z nich i tworzy bezpieczniejsze warunki pracy.

Tym samym, za nietrafną musi być uznana ocena Sądu Rejonowego, iż przyczyny wypowiedzenia powodowi dotychczasowych warunków pracy były nieprawdziwe, a rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia jest „likwidacja uprzywilejowanego czasu pracy powoda”. Jak słusznie wskazał w apelacji skarżący, likwidacja „sztucznie utworzonego dla powoda stanowiska” była bowiem skutkiem, a nie przyczyną decyzji strony pozwanej.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności, zarzuty dotyczące naruszenia art. 30 § 4 oraz art. 45 § 2 k.p. należało uznać za uzasadnione.

Nietrafny natomiast jest zarzut dotyczący naruszenia przez Sąd I instancji art. 38 § 1 i 38 § 2 k.p. Normy zawarte w powołanych przepisach adresowane są bowiem do pracodawcy, a jego decyzja o wypowiedzeniu dotychczasowych warunków umowy o pracę i dochowanie przez niego wymaganych warunków formalnych, podlega kontroli sądu pracy na podstawie art. 45 k.p. w zw. z art. 42 § 1 k.p.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 kodeksu postępowania cywilnego zmienił zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że powództwo oddalił.

W punkcie II wyroku Sąd na podstawie 98 § 1 w zw. z 391 § 1 k.p.c. oraz na podstawie § 11 i 12 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163. poz. 1349 ze zm.), zasądził od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.