Czwartek, 28 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5876
Czwartek, 28 marca 2024
Sygnatura akt: VII C 1271/15

Tytuł: Sąd Rejonowy Poznań-Stare Miasto w Poznaniu z 2016-04-13
Data orzeczenia: 13 kwietnia 2016
Data publikacji: 14 września 2018
Data uprawomocnienia: 26 maja 2016
Sąd: Sąd Rejonowy Poznań-Stare Miasto w Poznaniu
Wydział: VII Wydział Cywilny
Przewodniczący: Gerard Bochyński
Sędziowie:
Protokolant: p.o. staż. Irina Wojnarowska
Hasła tematyczne:
Podstawa prawna:

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2016r.

Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P., Wydział VII Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Gerard Bochyński

Protokolant: p.o. staż. I. W.

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2016r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. P.

przeciwko Uniwersytetowi Medycznemu im. K. M. w P.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.627,45 zł (tysiąc sześćset dwadzieścia siedem złotych czterdzieści pięć groszy) wraz z:

ustawowymi odsetkami od dnia 23 stycznia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r.

ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty.

II.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

III.  Kosztami procesu obciąża powoda w 85%, a pozwanego w 15% i z tego tytułu zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.609,25 zł.

SSR Gerard Bochyński

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 września 2015r. powód P. P., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) im. K. M. w P. kwoty 11.011,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 stycznia 2014r. do dnia zapłaty, a także kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że we wrześniu 2007r. zawarł z pozwaną uczelnią umowę nr (...)/Wydział Lekarski I, której przedmiotem było określenie odpłatności za studia i której integralną część stanowiło zarządzenie nr 23/07 Rektora (...) im. K. M. w P. z dnia 15 maja 2007r. w sprawie wysokości opłat za studia niestacjonarne w roku akademickim 2007/2008. Zgodnie z tym zarządzeniem studenci zobowiązani byli uiścić należności za lata I – V, bowiem zarządzenie nie przewidywało opłaty za ostatni, VI rok studiów. Zdaniem strony powodowej pozwany na mocy zarządzenia nr 29/12 Rektora (...) im. K. M. w P. z dnia 8 maja 2012r. jednostronnie ustalił wysokość opłaty za VI rok studiów w kwocie 22.022,00 zł, w związku z czym powód zobowiązany został do zapłaty opłaty, która nie była wskazana w umowie. Pozwany, mimo stosownych wniosków w tej kwestii, nie zwolnił powoda z tej opłaty, dlatego też P. P. wpłacił na rzecz uczelni sumę 11.011,00 zł. W opinii powoda zapisy umowy odnoszące się do sposobu określenia opłaty za poszczególne lata nauki i wskazujące możliwość jednostronnego kształtowania przez Rektora wysokości opłat rocznych za studia w trybie niestacjonarnym stanowią niedozwolone klauzule umowne, zatem nie wiążą studenta, tak więc uiszczona opłata za VI rok winna być zwrócona powodowi w całości wraz z należnymi odsetkami. Nadto strona powodowa zaznaczyła, że powód podpisując umowę z pozwanym świadomy był wieloletniej praktyki uczelni zwalniania studenta studiów niestacjonarnych z opłaty za VI rok studiów, którą to praktykę potwierdza treść zarządzenie nr 23/07 Rektora (...) im. K. M. w P. z dnia 15 maja 2007r., wskazującego jedynie opłaty za lata I – V. Według P. P. pozwany w trakcie studiów powoda zmienił tę praktykę i z uwagi na przeniesienia powoda na studia w trybie stacjonarnym na ostatni semestr VI roku studiów zwolnił powoda z obowiązku zapłaty połowy opłaty za VI rok.

W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, że z treści umowy łączącej strony wyraźnie wynika, że obowiązkiem powoda było regulowanie opłat za studia niestacjonarne na wszystkich latach studiów. Strona pozwana zaprzeczyła twierdzeniom powoda, aby zarządzenie nr 23/07 Rektora (...) im. K. M. w P. z dnia 15 maja 2007r. w sprawie wysokości opłat za studia niestacjonarne w roku akademickim 2007/2008 stanowiło integralną część umowy. Podkreśliła przy tym, iż zarządzenie to odnosiło się wyłącznie do opłat w roku akademickim 2007/008, a wysokość opłat za następne lata studiów określały kolejne zarządzenia Rektora. Zdaniem pozwanego umowa zawarta przez strony nie zawiera niedozwolonych postanowień umownych, gdyż jednoznacznie określała ona zobowiązania powoda do zapłaty opłat za wszystkie lata studiów. Pozwana uczelnia zanegowała stanowisko P. P., zgodnie z którym praktyką uczelni było przenoszenie studentów niestacjonarnych na studia w trybie stacjonarnym na oba semestry VI roku studiów.

W toku postępowania strony podtrzymały wyżej zaprezentowane stanowiska, z tym że w piśmie procesowym datowanym na dzień 26 listopada 2015r. strona powodowa podniosła, że pozwana uczelnia ustalała opłaty za poszczególne lata studiów powoda, w tym za VI rok, niezgodnie z §6 ust. 4 umowy, w myśl którego opłaty za kształcenie w latach następnych ustalane będą przez rektora, z tym jednak, że nie mogą wzrosnąć o więcej jak o 10% w stosunku do opłaty za rok poprzedni.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na mocy uchwały nr 577/2005 Senatu Akademii Medycznej im. (...) w P. z dnia 28 września 2005r. osoby posiadające status wolnego słuchacza z dniem 1 września 2005r. stały się studentami studiów niestacjonarnych. W §4 ust. 1 tej uchwały podano, że kształcenie na studiach niestacjonarnych jest opłatne na wszystkich kierunkach i latach studiów. Według §4 ust. 2 uchwały osoby, które rozpoczęły kształcenie w charakterze wolnego słuchacza przed 1 września 2005r., za ostatni rok studiów nie wnoszą opłaty i zostają wpisani na listę studentów stacjonarnych.

dowód: uchwała nr 577/2005 senatu pozwanej uczelni z dnia 28 września 2005r. – k. 148, zeznania świadka K. W. – k. 194 - 196

W zarządzeniu rektora pozwanej uczelni w sprawie wysokości opłata za studia niestacjonarne Wydział Lekarski I kierunek lekarski w roku akademickim 2006/2007 nie wykazano opłaty za VI rok.

dowód: zarządzenie nr 15/06 rektora pozwanej uczelni z dnia 8 maja 2006r. – k. 187 – 189

We wrześniu 2007r. P. P. zawarł z Uniwersytetem Medycznym im. K. M. w P. umowę nr (...)/Wydział Lekarski I. Przedmiotem umowy było określenie warunków odpłatności za studia powoda przyjętego w poczet studentów pozwanej uczelni w roku akademickim 2007/2008 w celu odbycia jednolitych studiów magisterskich płatnych na Wydziale Lekarskim I na kierunku lekarskim.

Zgodnie z §6 ust. 1 umowy kształcenie na studiach niestacjonarnych było odpłatne na wszystkich kierunkach i latach studiów. Tytułem opłaty za pierwszy rok kształcenia w roku akademickim 2007/2008 powód zobowiązał się wpłacić kwotę 18.200,00 zł (§6 ust. 2 umowy). W §6 ust. 4 umowy strony ustaliły, że opłaty za kształcenie w latach następnych ustalane będą przez rektora, z tym jednak, że nie mogą wzrosnąć o więcej jak o 10% w stosunku do opłaty za rok poprzedni.

Przy zawieraniu umowy powodowi zostało okazane zarządzenie nr 23/07 Rektora (...) im. K. M. w P. z dnia 15 maja 2007r. w sprawie wysokości opłat za studia niestacjonarne w roku akademickim 2007/2008. Na mocy tego zarządzenia w tym roku akademickim opłata za studia niestacjonarne na Wydziale Lekarskim I kierunek lekarski wynosiła za I rok 18.200,00 zł, za II rok 16.900,00 zł, za III rok 19.400,00 zł, za IV rok 19.100,00 zł, za V rok 14.100,00 zł. W zarządzeniu nie wykazano opłaty za VI rok studiów niestacjonarnych na Wydziale Lekarskim I.

Umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umownego stosowanego przez pozwanego. Powód nie miał wpływu na treść zapisów umownych.

Regulamin studiów pozwanej uczelni, obowiązujący w dacie zawierania przez strony powyższej umowy, stanowił w §20, że za studia w systemie niestacjonarnym uczelnia pobiera opłaty na podstawie pisemnej umowy między uczelnią a studentem, a wysokość opłat za studia ustala Rektor najpóźniej na miesiąc przed rozpoczęciem roku akademickiego, na który opłata ma obowiązywać.

dowód: umowa nr (...)/Wydział Lekarski I – k. 14 – 15, zarządzenie nr 23/07 rektora pozwanej uczelni z dnia 15 maja 2007r. – k. 17, Regulamin Studiów pozwanej uczelni – k. 78 – 112, 114 – 142, zeznania świadka K. W. – k. 194 – 196, zeznania powoda – k. 207 - 209, 219 - 220

Uchwałą nr 14/2011 Senatu (...) im. K. M. w P. z dnia 26 stycznia 2011r. dokonano zmiany Regulaminu Studiów pozwanej uczelni poprzez dodanie w §10 m. in. ust. 5 o następującej treści: „Student ostatniego roku studiów niestacjonarnych jednolitych, na kierunku lekarskim, lekarsko – dentystycznym oraz analityki medycznej, może za zgodą dziekana, przenieść się na studia stacjonarne w ostatnim semestrze studiów”.

dowód: uchwała nr 14/2011 senatu pozwanej uczelni z dnia 26 stycznia 2011r. – k. 113, zeznania świadka K. W. – k. 194 - 196

Uchwałą nr 104/2012 Senatu (...) im. K. M. w P. z dnia 27 czerwca 2012r. dokonano zmiany Regulaminu Studiów pozwanej uczelni poprzez dodanie w §10 m. in. ust. 7 o następującej treści: „Student ostatniego roku studiów niestacjonarnych jednolitych magisterskich, na kierunku lekarskim, lekarsko – dentystycznym oraz analityki medycznej, może za zgodą dziekana, przenieść się na studia stacjonarne w ostatnim semestrze studiów”.

dowód: uchwała nr 104/2012 senatu pozwanej uczelni z dnia 27 czerwca 2012r. – k. 30, zeznania świadka K. W. – k. 194 - 196

W roku akademickim 2008/2009 opłata za studia niestacjonarne Wydział Lekarski I kierunek lekarski za II rok wynosiła 16.900,00 zł. Powód uiścił tę opłatę na rzecz pozwanego.

W roku akademickim 2009/2010 opłata za studia niestacjonarne Wydział Lekarski I kierunek lekarski za III rok wynosiła 19.400,00 zł. Powód uiścił tę opłatę na rzecz pozwanego.

W roku akademickim 2010/2011 opłata za studia niestacjonarne Wydział Lekarski I kierunek lekarski za IV rok wynosiła 21.010,00 zł. Powód uiścił tę opłatę na rzecz pozwanego.

W roku akademickim 2011/2012 opłata za studia niestacjonarne Wydział Lekarski I kierunek lekarski za V rok wynosiła 17.061,00 zł. Powód uiścił tę opłatę na rzecz pozwanego.

W roku akademickim 2012/2013 opłata za studia niestacjonarne Wydział Lekarski I kierunek lekarski za VI rok wynosiła 22.022,00 zł.

W roku akademickim 2013/2014, 2014/2015 i (...) pozwana uczelnia pobierała opłaty za studia niestacjonarne Wydział Lekarski I kierunek lekarski za VI rok tych studiów.

dowód: zarządzenie nr 5/08 rektora pozwanej uczelni z dnia 6 lutego 2008r. – k. 21 – 22, zarządzenie nr 29/12 rektora pozwanej uczelni z dnia 8 maja 2012r. – k. 18 – 20,65 – 68, zarządzenie nr 19/09 rektora pozwanej uczelni z dnia 18 marca 2009r. – k. 54 – 57, zarządzenie nr 31/10 rektora pozwanej uczelni z dnia 18 maja 2010r. – k. 58 – 61, zarządzenie nr 34/11 rektora pozwanej uczelni z dnia 12 kwietnia 2011r. – k. 62 – 64, zarządzenie nr 18/13 rektora pozwanej uczelni z dnia 22 kwietnia 2013r. – k. 69 – 71, zarządzenie nr 27/14 rektora pozwanej uczelni z dnia 2 kwietnia 2014r. – k. 72 – 74, zarządzenie nr 48/15 rektora pozwanej uczelni z dnia 24 kwietnia 2015r. – k. 75 – 77, zeznania świadka K. W. – k. 194 – 196, zeznania powoda – k. 207 - 209, 219 - 220

Pismem z dnia 28 sierpnia 2012r. powód zwrócił się do strony pozwanej z prośbą o indywidualne ustalenie dla niego kwoty stanowiącej opłatę za VI rok studiów. W piśmie tym P. P. podnosił, że opłata za ten rok studiów ustalona przez Rektora zarządzeniem nr 29/12 z dnia 8 maja 2012r. pozostaje w sprzeczności z postanowieniami umowy nr (...)/Wydział Lekarski I, według której opłata za ten rok studiów winna wynosić 0 zł.

W piśmie z dnia 21 września 2012r. adresowanym do powoda pozwany wskazał na wynikający z łączącej strony umowy obowiązek regulowania opłat za studia niestacjonarne na wszystkich kierunkach i latach studiów w wysokości wskazanej w zarządzeniu nr 29/12 rektora pozwanej uczelni z dnia 8 maja 2012r.

dowód: pismo powoda z dnia 28 sierpnia 2012r. – k. 26, pismo pozwanego z dnia 21 września 2012r. – k. 158, zeznania powoda – k. 207 - 209, 219 - 220

W dniu 27 listopada 2012r. P. P. zwrócił się do Dziekana Wydziału Lekarskiego I (...) im. K. M. w P. o wyrażenie zgody za zmianę trybu studiowana niestacjonarnego na stacjonarny od 12 semestru roku akademickiego 2012/2013.

Decyzją z dnia 10 grudnia 2012r. prośba powoda została zaakceptowana.

dowód: pismo powoda z dnia 27 listopada 2012r. – k. 204, zeznania powoda – k. 207 - 209, 219 - 220

Tytułem opłaty za VI rok studiów powód wpłacił rzecz pozwanej uczelni łącznie kwotę 11.011,00 zł.

P. P. uiścił tę kwotę, ponieważ obawiał się, że brak zapłaty skutkować będzie wszczęciem w stosunku do jego osoby postępowania w sprawie skreślenia z listy studentów.

Strona pozwana w piśmie skierowanym do W. F. powoływała się na konieczność wszczęcia tego rodzaju postępowania w przypadku nieuregulowania przez studenta studiów niestacjonarnych należności za VI rok studiów. W. F., podobnie jak powód, kwestionował zasadność pobierania przez uczelnię opłat za VI rok studiów niestacjonarnych.

dowód: potwierdzenia wpłaty – k. 27 – 29, pismo pozwanego z dnia 11 grudnia 2012r. – k. 203, zeznania świadka W. F. – k. 196 – 197,, zeznania powoda – k. 207 - 209, 219 - 220

Pismem z dnia 15 stycznia 2014r. pełnomocnik powoda wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 12.382,00 zł w terminie do dnia 22 stycznia 2014r. Na sumę wskazaną w tym piśmie składała się kwota 11.011,00 zł tytułem zwrotu bezpodstawnie uiszczonej przez powoda opłaty za XI semestr niestacjonarnych studiów na kierunku lekarskim oraz kwota 1.371,00 zł tytułem zwrotu nadpłaconych przez powoda opłat za lata akademickie 2009/2010 i 2010/2011.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie strona pozwana w piśmie z dnia 23 stycznia 2014r. odmówiła zapłaty żądanej przez powoda kwoty.

dowód: pismo powoda z dnia 15 stycznia 2014r. – k. 159 - 160, pismo pozwanego z dnia 23 stycznia 2014r.- k. 161 - 162

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodu z zeznań świadka K. W. oraz częściowo w oparciu o zeznania świadka W. F. i powoda P. P..

Zaoferowane do sprawy przez strony dokumenty Sąd uznał za wiarygodne, albowiem ich prawdziwości oraz treści w nich zawartych nie kwestionowała żadna ze stron, a Sąd nie miał podstaw, by czynić to z urzędu.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka K. W., gdyż zeznania te są spójne i logiczne oraz znalazły potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, w szczególności w dokumentach załączonych do akt niniejszej sprawy.

Sąd za niewiarygodne uznał zeznania świadka W. F. i powoda P. P. w tej części, w której osoby te twierdziły, że praktyką pozwanej uczelni było przenoszenie studentów studiujących w trybie niestacjonarnym na studia w trybie stacjonarnym na oba semestry VI roku studiów i w związku z tym przy podpisywaniu umowy były one informowane o braku obowiązku zapłaty opłaty za naukę za VI rok studiów. Negowane przez Sąd zeznania są całkowicie gołosłowne, pozostają również w rażącej sprzeczności nie tylko z zeznaniami świadka K. W., ale i z treścią dokumentów załączonych do akt sprawy, w tym treścią łączącej strony umowy, zarządzeniami rektora pozwanego oraz uchwałami senatu pozwanej uczelni, o czym będzie szczegółowo mowa w dalszej części uzasadnienia. W pozostałym zakresie Sąd dał wiarę zeznaniom zeznania świadka W. F. i powoda, ponieważ znajdują one oparcie w zgromadzonych dowodach.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

W niniejszym postępowaniu P. P. domagał się zasądzenia od (...) im. K. M. w P. kwoty 11.011,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 stycznia 2014r. do dnia zapłaty. Według powoda uiszczona przez niego opłata za VI rok studiów winna zostać zwrócona, gdyż zapisy umowy łączącej strony dotyczące opłaty za naukę nie przewidywały obowiązku zapłaty opłaty za VI rok studiów, a ponadto stanowią one niedozwolone postanowienia umowne, zatem nie wiążą powoda. P. P. podnosił także, że pozwana uczelnia ustalała opłaty za poszczególne lata studiów powoda, w tym za VI rok, niezgodnie z §6 ust. 4 umowy.

Podstawą prawną roszczenia powoda jest instytucja bezpodstawnego wzbogacenia uregulowana art. 405 - 414 k.c. Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Dyspozycja art. 405 k.c. wyznacza trzy podstawowe przesłanki do powstania roszczenia o zwrot wzbogacenia, a mianowicie wymaga się, aby:

doszło do wzbogacenia majątku jednej osoby, uzyskanego kosztem majątku innej osoby,

wzbogacenie i zubożenie pozostawały ze sobą w związku w tym rozumieniu, iż wzbogacenie jest wynikiem zubożenia, a zatem by miały wspólne źródło, oraz

aby wzbogacenie nastąpiło bez podstawy prawnej.

Szczególnym przypadkiem bezpodstawnego wzbogacenia jest tzw. nienależne świadczenie. I tak według art. 410§2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Dokonując oceny zasadności roszczenia zgłoszonego w pozwie, Sąd nie podzielił stanowiska, w myśl którego pozwana uczelnia co do zasady nie była uprawniona do żądania opłaty za VI rok nauki powoda na studiach niestacjonarnych. Z treści umowy nr (...)/Wydział Lekarski I, a ściśle z §6 ust. 1 umowy, jednoznacznie bowiem wynika, że kształcenie na studiach niestacjonarnych było odpłatne na wszystkich kierunkach i latach studiów. Tytułem opłaty za pierwszy rok kształcenia w roku akademickim 2007/2008 powód zobowiązał się wpłacić kwotę 18.200,00 zł (§6 ust. 2 umowy). W §6 ust. 4 umowy strony ustaliły, iż opłaty za kształcenie w latach następnych ustalane będą przez rektora, z tym jednak, że nie mogą wzrosnąć o więcej jak o 10% w stosunku do opłaty za rok poprzedni. Zacytowane zapisy umowne nie pozostają w sprzeczności z Regulaminem studiów pozwanej uczelni, obowiązującym w dacie zawierania przez strony powyższej umowy. Regulamin ten stanowił w §20, że za studia w systemie niestacjonarnym uczelnia pobiera opłaty na podstawie pisemnej umowy między uczelnią a studentem, a wysokość opłat za studia ustala Rektor najpóźniej na miesiąc przed rozpoczęciem roku akademickiego, na który opłata ma obowiązywać.

Wbrew twierdzeniom P. P. z żadnego dokumentu sporządzonego przez pozwaną uczelnię (umowa o nauczanie, Regulamin studiów, zarządzenia Rektora, uchwały senatu uniwersytetu) nie wynika, aby w dacie zawierania umowy, czy też w późniejszym okresie, powód został zwolniony z obowiązku zapłaty opłaty za naukę na VI roku studiów niestacjonarnych. Z dokumentów tych nie sposób również wysnuć wniosku, że praktyką pozwanego było przenoszenie studentów niestacjonarnych na studia w trybie stacjonarnym na oba semestry VI roku studiów i w związku z tym pozwany zobowiązał się do zastosowania tej procedury względem pozwanego.

Żadnego znaczenia w tym zakresie nie może mięć treść okazanego powodowi zarządzenia nr 23/07 Rektora (...) im. K. M. w P. z dnia 15 maja 2007r. w sprawie wysokości opłat za studia niestacjonarne w roku akademickim 2007/2008. Zarządzenie to dotyczyło wyłącznie opłat należnych w konkretnym roku akademickim, a mianowicie w roku 2007/2008.Tak więc tylko wskazana w tym dokumencie opłata za I rok studiów niestacjonarnych na Wydziale Lekarskim I kierunek lekarski była opłatą, do zapłaty której była zobligowana strona powodowa. Jak już wyżej wskazano opłata za kolejne lata nauki powoda, w tym za VI rok studiów, miała zostać ustalona na mocy odrębnych zarządzeń Rektora przy zastosowaniu mechanizmów określonych w §6 ust. 4 umowy.

Wywody P. P. odnoszące się do opisywanej przez niego praktyki pozwanej uczelni przenoszenia studentów niestacjonarnych na studia w trybie stacjonarnym pozostają w sprzeczności z postanowieniami uchwały nr 577/2005 Senatu Akademii Medycznej im. (...) w P. z dnia 28 września 2005r. Na podstawie tej uchwały osoby posiadające status wolnego słuchacza z dniem 1 września 2005r. stały się studentami studiów niestacjonarnych. W §4 ust. 1 tej uchwały podano, że kształcenie na studiach niestacjonarnych jest opłatne na wszystkich kierunkach i latach studiów. Z kolei według §4 ust. 2 uchwały osoby, które rozpoczęły kształcenie w charakterze wolnego słuchacza przed 1 września 2005r., za ostatni rok studiów nie wnoszą opłaty i zostają wpisani na listę studentów stacjonarnych. Skoro zatem powód nigdy nie posiadał statusu wolnego słuchacza i rozpoczął naukę u pozwanego po 1 września 2005r., to oczywistym jest, że omawiana uchwała senatu pozwanej uczelni nie mogła mieć zastosowania co do jego osoby. Powód dopiero w oparciu o uchwałę nr 104/2012 Senatu (...) im. K. M. w P. z dnia 27 czerwca 2012r. mógł ubiegać się o przeniesienie się na studia stacjonarne, ale wyłącznie w ostatnim semestrze studiów, co też skutecznie uczynił.

Sąd nie podzielił stanowisko P. P., w myśl którego zapisy §6 umowy łączącej strony stanowią niedozwolone postanowienia umowne i jako takie nie wiążą powoda. Jak stanowi art. 385 1§1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zgodnie §3 tego przepisu nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. W razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, które m. in. przewidują uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy (art. 385 3 pkt 20 k.c.).

W ocenie Sądu kwestionowane przez stronę powodową postanowienia umowne nie kształtują praw i obowiązków powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i nie naruszają rażąco jego interesów. Zacytowany wyżej §6 ust. 4 umowy zawiera umowną klauzulę waloryzacyjną, która z góry, a więc przed zawarciem umowy określa w sposób jasny i zrozumiały dla konsumenta zarówno miernik aktualizacji opłaty za naukę, jak i zasady, na jakich może dojść do waloryzacji. Powód zatem przed zawarciem umowy mógł oszacować swój interes ekonomiczny, bowiem z góry było wiadomo, o jaką kwotę podwyżka może nastąpić, oraz że następuje to nie częściej niż raz w danym roku akademickim. Nie jest zatem tak, że negowany zapis umowy zastrzega dla pozwanego uprawnienie do jednostronnego podwyższenia wynagrodzenia. Wynagrodzenie to zostało określone przed zawarciem umowy na podstawie jednoznacznej klauzuli waloryzacyjnej Podkreślić trzeba, że powód w każdym czasie uprawniony był do rezygnacji ze studiów i tym samym rozwiązania umowy (§10 ust. 2 umowy). Omawiane postanowienie umowne jest praktyczne tożsame z zapisem umownym, będącym przedmiotem analizy Sądu Apelacyjnego w Warszawie w sprawie o sygn. VI ACa 676/12 (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 października 2012r., sygn. VI ACa 676/12). Warto zaznaczyć, że zaprezentowane w pozwie orzeczenia, mające stanowić poparcie do twierdzeń powoda o stosowaniu przez pozwaną uczelnię niedozwolonych postanowień umownych, odnoszą się do uregulowań zawartych we wzorcach umownych o treści zupełnie odmiennej od tej wskazanej w §6 umowy łączącej strony niniejszego postępowania.

Reasumując, Sąd doszedł do przekonania, że powód co do zasady zobligowany był do zapłaty na rzecz pozwanego opłaty za VI rok studiów niestacjonarnych na Wydziale Lekarskim I kierunek lekarski.

Opłata za VI rok studiów w tym trybie winna jednak zostać ustalona w sposób określony w umowie. Przypomnieć wypada, iż tytułem opłaty za pierwszy rok kształcenia w roku akademickim 2007/2008 powód zobowiązał się wpłacić kwotę 18.200,00 zł (§6 ust. 2 umowy), natomiast opłaty za kształcenie w latach następnych miały być ustalane przez rektora, z tym jednak, że nie mogły wzrosnąć o więcej jak o 10% w stosunku do opłaty za rok poprzedni (§6 ust. 4 umowy). Przy wykładni tych umownych postanowień należy mieć na uwadze wyrażoną w art. 385§2 zd.2 k.c. zasadę tłumaczenia niejednoznacznych zapisów wzorca umownego na korzyść konsumenta. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że w roku akademickim 2011/2012 opłata za studia niestacjonarne Wydział Lekarski I kierunek lekarski za V rok wynosiła 17.061,00 zł (opłata niższa od opłaty ustalonej za I rok studiów powoda). Tak więc w roku akademickim 2012/2013 opłata za studia niestacjonarne Wydział Lekarski I kierunek lekarski za VI rok mogła wzrosnąć o maksymalnie 1.706,10 zł w stosunku do opłaty w roku akademickim 2011/2012 (17.061,00 zł x 10%) i nie mogła wynosić więcej niż 18.767,10 zł (17.061,00 zł + 1.706,10 zł). Z uwagi na fakt przeniesienia powoda na drugi semestr VI roku studiów na studia stacjonarne, P. P. zobligowany był do zapłaty połowy opłaty za VI rok studiów w trybie niestacjonarnym, czyli 9.383,55 zł. Tymczasem pozwany zażądał od powoda zapłaty z tego tytułu kwoty 11.011,00 zł. W takiej sytuacji stwierdzić należy, że suma 1.627,45 zł pobrana przez stronę pozwaną stanowiła świadczenie nienależne w rozumieniu art. 410§2 k.c., gdyż powód spełniając to świadczenie nie był zobowiązany do zapłaty należności w wysokości przekraczającej 9.383,55 zł.

Zdaniem Sądu P. P. był uprawniony do żądania zwrotu nadpłaconego świadczenia, gdyż spełnił je w celu uniknięcia przymusu (art. 411 pkt 1 k.c.). Świadczenie w celu uniknięcia przymusu to nie tylko świadczenie wymuszone przez accipiensa, ale, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy, przez przymus wskazany w art. 411 pkt 1 in fine k.c. „należy rozumieć każdą sytuację, w której świadczenie nie jest spełniane dobrowolnie. Takie rozumienie przymusu jest szersze od pojęcia braku swobody (art. 82 k.c.) oraz groźby (art. 87 k.c.)” – wyrok SN z dnia 13 czerwca 2007r., II PK 356/06, OSNP 2008, nr 15–16, poz. 217. P. P. uiścił żądaną przez pozwanego opłatę za VI rok studiów, ponieważ obawiał się, że brak zapłaty skutkować będzie wszczęciem w stosunku do jego osoby postępowania w przedmiocie skreślenia z listy studentów. Powód znał sytuację swojego znajomego W. F., który, podobnie jak powód, kwestionował zasadność pobierania przez uczelnię opłat za VI rok studiów niestacjonarnych i w stosunku do którego strona pozwana powoływała się na konieczność wszczęcia tego rodzaju postępowania w przypadku nieuregulowania przez studenta studiów niestacjonarnych należności za VI rok studiów.

Z uwagi na powołane okoliczności Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.627,45 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 stycznia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty. W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

Odnosząc się do rozstrzygnięcia o odsetkach za zwłokę, wskazać należy, że zostało ono oparte o przepis art. 481§1 k.c. Według tego przepisu jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, wierzycielowi od dnia 1 stycznia 2016r. należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości określonej w aktualnie obowiązującym art. 481§2 k.c. (żądanie powoda w tej materii zostało sprecyzowane na rozprawie w dniu 13 stycznia 2016r). Wskazać trzeba, że powód pismem z dnia 15 stycznia 2014r. powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem i to w terminie do dnia 22 stycznia 2014r. Pozwany z całą pewnością zapoznał się z treścią wezwania do zapłaty, o czym świadczy sporządzenie w dniu 23 stycznia 2014r. pisma stanowiącego odpowiedź na owo wezwanie. W takiej sytuacji żądanie przez P. P. odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 23 stycznia 2014r. jest jak najbardziej zasadne.

Ponieważ roszczenie powoda zostało uwzględnione częściowo, o kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c. i rozdzielił je stosunkowo, obciążając powoda tymi kosztami w 85%, a pozwanego w 15% (zasądzona kwota stanowiła 15% należności dochodzonych przez powoda).

Na koszty postępowania po stronie powoda składała się kwota 2.400,00 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika procesowego ustalona w oparciu o §6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…), kwota 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego oraz opłata od pozwu w kwocie 551,00 zł. Łącznie koszty procesu powoda wyniosły 2.968,00 zł.

Strona pozwana poniosła koszty w wysokości 2.400,00 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika procesowego ustalona w oparciu o §6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (…) oraz w kwocie 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego. Łącznie koszty procesu pozwanego wyniosły 2.417,00 zł.

Z uwagi na powyższe Sąd tytułem zwrotu kosztów procesu zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.609,25 zł. Kwota ta jest wynikiem następującego działania matematycznego: (2.417,00 zł x 85% = 2.054,45 zł) – (2.968,00 zł x 15% = 445,20 zł).

SSR Gerard Bochyński

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij