Sygn. akt VII U 1208/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Danuta Dadej-Więsyk

p.o. protokolanta sądowego Wioleta Skobel

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2016 roku w Lublinie

sprawy S. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 28 maja 2015 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala S. K. (1) prawo do emerytury począwszy od dnia (...)

Sygn. akt VII U 1208/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 maja 2015 roku, znak:(...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił S. K. (2) prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.), z uwagi na to, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15 - letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład nie uznał żadnego okresu zatrudnienia wnioskodawcy jako pracy w szczególnych warunkach ponieważ ten nie przedłożył świadectwa wykonywania prac w tak kwalifikowanych warunkach. (decyzja – k. 26 akt rentowych)

W odwołaniu S. K. (2) nie zgodził się ze wskazaną decyzją podnosząc, że pracował w warunkach szczególnych pracował w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) po zakończeniu służby wojskowej już od dnia (...) roku, a nie jak wskazano w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach od dnia 12 sierpnia 1977 roku oraz w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w G. Zarządzie (...) w P. od dnia 9 stycznia 1985 roku do dnia 31 lipca 1999 roku, wykonując prace mechanika pojazdów samochodowych w kanałach. (odwołanie – k. 2 – 4 akt sądowych)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie podnosząc argumenty które legły u podstaw zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie – k. 10 – 10v. a.s.)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

S. K. (2), urodzony (...), w dniu (...) roku złożył wniosek o emeryturę. W jego treści zawarł oświadczenie o tym, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na podstawie przedłożonych dokumentów organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999 roku łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 31 lat, 2 miesięcy i 13 dni, w tym 31 lat i 1 dnia okresów składkowych oraz 2 miesięcy i 12 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy ostatecznie uwzględnił w stażu pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) w L. od dnia 1 marca 1971 roku do dnia 25 lipca 1972 roku oraz od dnia 12 sierpnia 1977 roku do dnia 31 grudnia 1984 roku w łącznym wymiarze 8 lat, 9 miesięcy i 15 dni. W ramach zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. ubezpieczony w okresie od dnia 16 kwietnia 2015 roku do dnia 3 czerwca 2015 roku były niezdolny do pracy i pobierał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów kodeksu pracy oraz zasiłek chorobowy. (okoliczności bezsporne)

S. K. (2) z dniem 1 września 1967 roku został zatrudniony w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Państwowej (...) Oddziale w P. (następnie Krajowa Państwowa Komunikacja Samochodowa (...) w P.) na podstawie umowy o pracę w celu praktycznej nauki zawodu jako uczeń w (...) Szkoły Zawodowej dla Pracujących Państwowej (...) w P. w zawodzie mechanik – kierowca pojazdów samochodowych. Naukę ukończył z dniem (...) roku. Następnie z dniem(...) roku został przeniesiony na stanowisko pomocnika kierowcy. Od dnia 1 marca 1971 roku wykonywał obowiązki na stanowisku montera samochodowego w warsztacie zakładu pracy mieszczącym się przy ul. (...) w P.. Warsztat mieścił się w dwóch halach, w których były położonych 7, 8 kanałów. W latach 70 – tych warsztat mechaniczny obsługiwał remonty około 300 pojazdów mechanicznych. Praca była świadczona w brygadach w skład której wchodziło około 15 pracowników, w tym elektryk i spawacz oraz reszta mechaników w ramach zmianowego systemu czasu pracy. W kanałach remontowych skarżący zajmował się naprawą i wymianą zawieszenia, skrzyni biegów, sprzęgieł, tylnych mostów, szczęk, głowic, resorów, tłumików samochodów ciężarowych marki J., L., K., S., T., I. i ciągników. W kanałach jednocześnie pracowało dwóch mechaników w związku z naprawą ciężkich elementów, tj. skrzyń biegów, tylnych mostów. Natomiast czynności związane z np. wymianą oleju w tylnym moście wykonywał jeden mechanik. Skarżący nie zajmował się natomiast naprawą silników, którą wykonywała inna brygada jak również naprawami elektrycznymi, wykonywanymi przez wyznaczonego do tego elektryka, członka brygady. Incydentalnie zdarzały się również naprawy poza kanałami, tj. związane ze sprawdzaniem układu kierowniczego, uzupełnieniem powierza w cylindrze i zaworze oraz drobnymi naprawami przy burtach naczep. Zasadniczo takie prace wykonywali pracownicy innej brygady.

W okresie od dnia (...) roku skarżący odbywał zasadnicza służbę wojskową, po zakończeniu której powrócił do pracy u dotychczasowego pracodawcy z dniem (...) roku na stanowisku mechanika pojazdów samochodowych i wykonywał obowiązki na warunkach obowiązujących przed rozpoczęciem służby. Nadto w okresie od 1976 roku do 1981 roku od początku października do końca stycznia skarżący był delegowany wraz z 5, 6 innymi mechanikami do pracy w W., tj. miejscowości w której mieściła się cukrownia do której zwożono około 100 samochodami ciężarowymi buraki. Tam znajdował się najpierw 1 a potem 2 kanały w których ubezpieczony wykonywał naprawy i wymiany skrzyń, mostów, przednich zawieszeń przeważenie w ramach 8 – godzinnej normy czasu pracy. Prace te wykonywał przeważnie w kanale, ale w braku miejsca również na placu. Praca w kanale zajmowała więcej niż połowę czasu pracy.

Stosunek pracy ubezpieczonego ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę z dniem 31 grudnia 1984 roku.

Z dniem 9 stycznia 1985 roku ubezpieczony został zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w G. Zarząd (...)w P. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika samochodowego. Przedmiotem działalności zakładu pracy był montaż zbiorników i rurociągów. Obowiązki na zajmowanym stanowisku skarżący wykonywał na terenie Zakładów (...) w P. na hali o wysokości około 8 metrów na której znajdowały się dwa kanały na których remontowane były samochody ciężarowe marki J., S. oraz ciągniki rolnicze, autobus, samochód dostawczy marki Ż. i samochody przewożące dźwigi budowlane. W okresie od 1985 roku do 1989 roku pracował oprócz skarżącego jeszcze jeden mechanik. W kanałach wykonywał codziennie prace związane z naprawą i wymianą sprzęgieł, zwrotnic, wałów napędowych, przedniego zawieszenia, silników, skrzyń biegów, resorów, końcówek drążków kierowniczych, układów kierowniczych i hamulcowych, pomp wtryskowych, kolektorów oraz wymianą oleju. Nadto w związku z naprawą samochodów skarżący wykonywał również czynności poza kanałami, tj. przy naprawie szyby, zamków, wymianie filtrów. Odbywały się one w międzyczasie co do napraw w kanałach i zajmowały do pół godziny w ciągu dnia pracy.

Dodatkowo ubezpieczony wykonywał również prace poza kanałem na placu nie związane z naprawą samochodów i ciągników. W ich ramach dokonywał konserwacji i napraw na wysokości do 8 metrów elementów hydraulicznych dźwigów budowlanych, tj. metalowych rur, które odkręcał, spawał i skręcał na nowo, łożyska obrotowe na wysokości 1 metra oraz innych podzespołów, tj. układów hamulcowych, kierowniczych, piór resorów, olinowania. W tym celu wchodził po drabinie lub pracował stojąc na podnoszonym hydraulicznie koszu. Wskazane prace wykonywane były w zależności od potrzeb, które z kolei wynikały z awaryjności sprzętu i dotyczyły tylko jednego dźwigu który nie mieścił się w warsztacie oraz tych dźwigów które uległy awarii bezpośrednio na terenie budowy. Takie sytuacje zdarzały się raz w miesiącu. Natomiast konserwacja i naprawa pozostałych dźwigów odbywała się w warsztacie na kanałach remontowych.

W okresie od dnia 10 maja 1988 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku oraz od dnia 1 sierpnia 1989 roku do dnia 9 października 1990 roku skarżący został oddelegowany do pracy za granicą, tj. w B. w DDR, gdzie pracował w charakterze piaskarza na wysokości oraz montera. Praca piaskarza polegała na odbijaniu rdzy ze ścian wagonów pod ciśnieniem przy wykorzystaniu sprężarki do której był przymocowany podajnik z piaskiem i powietrzem. Natomiast jako monter skarżący pracował przy naprawie wagonów, które nie odbywały się w kanałach. Wskazane praca łączył w ramach dobowej normy czasu pracy wynoszącej 8 godzin. Natomiast w okresie od dnia 21 lutego 1989 roku do dnia 31 lipca 1989 roku w S. P. również w DDR gdzie pracował w charakterze montera gdzie zajmował się demontażem i montażem rurociągów na wydziale generatorów jak również remontem urządzeń na tlenowni. Z dniem 10 października 1990 roku powrócił do wykonywania pracy w macierzystym zakładzie pracy na stanowisko montera, a od dnia 19 listopada 1990 roku ponownie objął stanowisko mechanika pojazdów samochodowych i wykonywał takie same czynności co przed rozpoczęciem pracy za granicą do dnia 31 grudnia 1998 roku.

W związku z likwidacją dotychczasowego pracodawcy z dniem 1 marca 1991 roku pracodawcą skarżącego zostało Przedsiębiorstwo Produkcyjno - Usługowe (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. Zakład w P..

(świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach – k. 31 a.r.; kopie świadectw pracy – k. 6 – 9 a.s.; odpis świadectwa ukończenia szkoły – k. 5 część A, umowy o pracę – k. 11, 30, pismo ws. przeniesienia na stanowisko mechanika samochodowego – k. 27, świadectwo pracy – k. 29 część B, świadectwo pracy – k. 4 część C akt osobowych – k. 21 a.s.; umowy czasowego przeniesienia, umowy o pracę za granicą, zaświadczenia o pracy, oceny pracy na budowie za granicą, aneksy do umów o pracę za granicą – akta osobowe – k. 21 a.s.; pismo ws. zatrudnienia na stanowisku pomocnika kierowcy – k. 1B, pismo ws. zatrudnienia na stanowisku montera samochodowego, pismo ws. zatrudnienia po zakończeniu służby wojskowej – k. 9B akt osobowych – k. 28 a.s.; zeznania ubezpieczonego S. K. (2) – k. 32v. – 33v., 48 – 48v., 61v. a.s.; zeznania świadka W. J. – k. 46 – 46v. a.s.; zeznania świadka J. S. – k. 46v. a.s.; zeznania świadka A. P. – k. 47 a.s.; zeznania świadka E. O. – k. 47 – 47v. a.s.; zeznania świadka Z. K. – k. 47v. – 48 a.s.; zeznania świadka W. W. – k. 60 – 60v. a.s.; zeznania świadka W. D. – k. 60v. – 61v. a.s.)

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie to osoby obce dla ubezpieczonego. Świadek W. J. pozostawał w zatrudnieniu w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Państwowej (...) Oddziale w P. w okresie od(...) roku do 2003 roku. Najpierw jako uczeń praktycznej nauki zawodu, następnie odbywał zasadniczą służbę wojskową a po jej zakończeniu w charakterze mechanika samochodowego. Zeznał, że pracował wspólnie ze skarżącym na warsztacie na ul. (...) w P. w jednej brygadzie. Świadek J. S. pozostawał w zatrudnieniu we wskazanym podmiocie w okresie od 1970 roku do 1995 roku jako mechanik samochodowy i pracował na tej samej hali co skarżący. Podobnie jak świadek A. P., który pozostawał w zatrudnieniu w okresie od 1974 roku do 1995 roku, również jako mechanik samochodowy. Świadek E. O. pozostawał w zatrudnieniu w Przedsiębiorstwie (...) w G. Zarząd (...)w P. w okresie od marca 1987 roku do 30 maja 2000 roku jako operator dźwigu budowalnego i kierowca autobusu. Świadek Z. K. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 1986 roku do 2000 roku jako inspektor ds. zaopatrzenia, straszy inspektor oraz mistrz i zajmował się nadzorem nad transportem, magazynem, narzędziownią oraz zaopatrzeniem. Świadek W. W. pracował we wskazanym zakładzie pracy w okresie od 1973 roku do 1999 roku, początkowo jako monter na wysokości, a przez ostatnich 12 lat zatrudnienia jako kierowca, który często korzystał z pracy skarżącego. Natomiast świadek W. D. pracował w drugim zakładzie pracy skarżącego w okresie od 1984 roku do 1999 roku. Przed wykorzystaniem urlopu wychowawczego w okresie od 1989 roku do 1990 roku pracował wspólnie z wnioskodawca jako mechanik. Wskazane okoliczności dotyczące świadków pozwalają w ocenie Sądu na przyjęcie, że świadkowie posiadają niezbędne wiadomości dotyczące okoliczności zatrudnienia ubezpieczonego w zakresie jego obowiązków oraz warunków w jakich były wykonywane w okresie objętym sporem w zakresie czasowym w jakim okres ten pokrywa się z okresami zatrudnienia świadków. Zeznania świadków są logiczne oraz wzajemnie się uzupełniają, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne. Należy wskazać, że organ rentowy nie podniósł żadnych okoliczności, które mogłyby godzić w wiarygodność ich zeznań.

Powyższa ocena dotyczy również zeznań samego ubezpieczonego, skoro były one zgodne z wiarygodnymi zeznaniami świadków. Ubezpieczony wyczerpująco opisał swoje obowiązki.

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił również w oparciu o powołane dowody z dokumentów. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie S. K. (2) jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Do okoliczności spornej w rozpoznawanej sprawie, biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji oraz treść odwołania należy możliwość zakwalifikowania okresu zatrudnienia skarżącego w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Państwowej (...) Oddziale w P. (następnie Krajowa Państwowa Komunikacja Samochodowa (...) w P.) od dnia 12 sierpnia 1974 roku do dnia 11 sierpnia 1977 roku, w Przedsiębiorstwie (...) w G. Zarządzie (...) w P. od dnia 9 stycznia 1985 roku do dnia 28 lutego 1991 roku oraz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowym (...) Spółce akcyjnej Zakładzie Produkcji (...) w G. Oddziale w P. od dnia 1 marca 1991 roku do dnia 31 lipca 1999 roku, w łącznym wymiarze 17 lat, 6 miesięcy i 23 dni, jako pracy w szczególnych warunkach, celem ustalenia czy ubezpieczony się 15 – letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 b pkt 15 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748) – zwaną dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego dla mężczyzn urodzonych od dnia 1 lipca 1952 roku do dnia 30 września 1952 roku co najmniej 66 lat i 7 miesięcy. Ubezpieczony nie ukończył wyżej wymienionego wieku, zatem nie spełnia warunków niezbędnych do ustalenia mu prawa do emerytury w oparciu o powołany przepis.

Natomiast w myśl art. 46 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż wskazany, jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego i warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 roku. Przy czym wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których wymienionym osobom przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Według § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem Rady Ministrów, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. S. K. (2) do dnia 31 grudnia 2008 roku nie osiągnął wymaganego przez cytowany przepis wieku emerytalnego 60 lat.

Jednakże zgodnie z przepisem art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Według przepisu § 3 rozporządzenia Rady Ministrów okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Natomiast przepis § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury S. K. (2) musiał spełnić łącznie następujące przesłanki:

1)  osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2)  nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

3)  na dzień i stycznia 1999 roku udowodnić:

a)  co najmniej 15 - letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lubw szczególnym charakterze oraz

b)  staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Bezspornym jest, że ubezpieczony w dniu wydania zaskarżonej decyzji ukończył wymagane 60 lat, na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się 25 - letnim stażem pracy oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Przechodząc do oceny, czy ubezpieczony spełnia warunek legitymowania się co najmniej 15 – letnim stażem pracy w warunkach szczególnych należy wskazać, że skarżący występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia emerytalnego wymaganego przez prawo dokumentu w postaci świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach nie przedłożył w odniesieniu do obu okresów objętych sporem, na co wskazał organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i odpowiedzi na odwołanie. W ocenie Sądu Okręgowego wskazana okoliczność nie może dyskwalifikować możliwości ubezpieczonego ubiegania się o przedmiotowe świadczenie. Należy mieć bowiem na uwadze, że brak wystawienia wskazanego dokumentu nie stanowi wystarczającej podstawy do przyjęcia, że pracownik nie wykonywał pracy w takich warunkach. Obowiązek sporządzenia dokumentacji w tym zakresie obciąża pracodawcę, w związku z czym wyciąganie wobec pracownika jakichkolwiek negatywnych konsekwencji braku jej sporządzenia byłoby dla niego nazbyt krzywdzące. Należy mieć na uwadze fakt, że w postępowaniu sądowym nie znajdują zastosowania ograniczenia w zakresie dopuszczalnych źródeł dowodowych, ustanowione na potrzeby postępowania przed Zakładem, a wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412). Zasadniczym bowiem celem postępowania sądowego jest rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ułatwia to art. 473 k.p.c., który wprost stanowi, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron.

Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., sygn. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r., sygn. III UZP 48/84wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r., sygn. II UKN 186/97; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 r., sygn. III AUa 808/12) Z przedstawionym poglądem i wynikającymi z niego wnioskami Sąd Okręgowy w pełni się zgadza.

Nadto należy podnieść, że w sytuacji braku wymaganego świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych z uwagi na jego niesporządzenie przez pracodawcę, sąd, może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach nr 1 lub 2 do rozporządzenia Rady Ministrów. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku, sygn. III AUa 3113/08)

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w którym Sąd oparł się na dokumentach znajdujących się w aktach osobowych oraz aktach Zakładu i sprawy, jego zeznaniach złożonych w trybie art. 299 k.p.c. oraz zeznaniach świadków, pozwoliło ustalić w sposób pewny, że ubezpieczony wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Państwowej (...) Oddziale w P. (następnie Krajowa Państwowa Komunikacja Samochodowa(...) w P.) od dnia 12 sierpnia 1974 roku do dnia 11 sierpnia 1977 roku, w wymiarze 3 lat.

Z poczynionych ustaleń wynika bowiem, że ubezpieczony na stanowisku montera samochodowego i mechanika pojazdów samochodowych zajmował się w warsztacie zakładu pracy mieszczącym się przy ul. (...) w P. naprawą i wymianą zawieszenia, skrzyni biegów, sprzęgieł, tylnych mostów, szczęk, głowic, resorów, tłumików samochodów ciężarowych marki J., L., K., S., T., I. i ciągników, które miały miejsce w kanałach remontowych. W kanałach jednocześnie pracowało dwóch mechaników w związku z naprawą ciężkich elementów, tj. skrzyń biegów, tylnych mostów. Natomiast czynności związane z np. wymianą oleju w tylnym moście wykonywał jeden mechanik. Skarżący natomiast nie zajmował się naprawą silników, którą wykonywała inna brygada jak również naprawami elektrycznymi, wykonywanymi przez wyznaczonego do tego elektryka, członka brygady. Opisane czynności odpowiadają rodzajowi pracy opisanemu w wykazie A, Dział XIV „Prace różne”, poz. 16 „Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych”, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów.

Dokonując wskazanej oceny charakteru prawnego okresu objętego sporem Sąd miał na uwadze, że ubezpieczony incydentalnie wykonywał również czynności związane z naprawami poza kanałami, tj. związane ze sprawdzaniem układu kierowniczego, uzupełnieniem powierza w cylindrze i zaworze oraz drobnymi naprawami przy burtach naczep. Jak bowiem ustalono zasadniczo takie prace wykonywali pracownicy innej brygady. Z tych względów należało uznać, że czynności mogące być zakwalifikowane jako wykowywane w szczególnych warunkach stanowiły zasadniczą większość przez niego wykonywanych prac. Okoliczność ta, mając na uwadze pogląd zgodnie z którym uwzględnienie takiego okresu powinno nastąpić po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale szkodliwego zatrudnienia, tyle że ocena prawna tych ustaleń powinna być racjonalna, bez stosowania "aptekarskiej" miary lub "stopera w ręku" (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 sierpnia 2013 roku, sygn. akt III AUa 1769/12), w pełni usprawiedliwia wniosek o tym, że ubezpieczony spełnił warunek wykonywania tak kwalifikowanych prac w pełnym wymiarze czasu pracy.

Powyższa ocena charakteru okresu zatrudnienia objętego sporem jako okresu pracy w szczególnych warunkach powoduje, że okres zasadniczej służby wojskowej, odbywanej przez ubezpieczonego od dnia 26 lipca 1972 roku do dnia 13 lipca 1974 roku, w wymiarze 1 roku, 11 miesięcy i 18 dni, podlega uwzględnieniu do stażu pracy w tak kwalifikowanych warunkach. Zgodnie bowiem z wypracowanym w orzecznictwie poglądem, który Sąd Okręgowy w pełni podziela, zachowanie statusu pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach w rozumieniu § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w okresie pełnienia służby wojskowej, co skutkuje dopuszczalnością zaliczenia czasu tej służby do stażu uprawniającego do wcześniejszej emerytury, następuje wyłącznie w sytuacji gdy pracownik zatrudniony w szczególnych warunkach przed jej rozpoczęciem, po zakończeniu czynnej służby wojskowej powraca do tego zatrudnienia w przepisanym terminie. (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 grudnia 2013 roku, II UK 217/13; z dnia 25 lutego 2010 roku, II UK 215/09; z dnia 9 marca 2010 roku, I UK 333/09; z dnia 17 maja 2012 roku, I UK 399/11; z dnia 24 maja 2012 roku, II UK 265/11 oraz wyroki Sądów Apelacyjnych w Krakowie z dnia 23 kwietnia 2013 roku, III AUa 1412/12 i w Gdańsku z dnia 15 października 2013 roku, III AUa 213/13) Bezspornym jest, że ubezpieczony przed dniem 26 lipca 1972 roku był zatrudniony w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Państwowej (...) Oddziale w P. na stanowisku montera samochodowego na którym wykonywał pracę w warunkach szczególnych, zgodnie z ustaleniami poczynionymi przez organ rentowy. Po zakończeniu służby wojskowej z dniem 12 sierpnia 1974 roku powrócił do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku w warunkach szczególnych, jak ustalono w niniejszym postepowaniu. Mając powyższy pogląd i poczynione ustalenia wskazane zaliczenie było w pełni uzasadnione. Nie podlega natomiast zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych okres od dnia 14 lipca 1974 roku od dnia 11 sierpnia 1974 roku, tj. po dniu zakończenia służby w wojsku do dnia poprzedzającego dzień podjęcia pracy po tym zakończeniu. Łączny okres pracy w szczególnych warunkach w ramach zatrudnienia w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Państwowej (...) Oddziale w P. oraz zasadniczej służby wojskowej pełnionej w tym czasie ustalony w niniejszym postępowaniu wyniósł 4 lata, 11 miesięcy i 18 dni. Mając natomiast na uwadze poczynione w tym zakresie bezsporne ustalenia organu rentowego wyniósł 13 lat, 9 miesięcy i 3 dni.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe nadto pozwoliło ustalić w sposób pewny, że ubezpieczony wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w G. Zarządzie (...)w P. od dnia 9 stycznia 1985 roku 9 maja 1988 roku i od dnia 19 listopada 1990 roku do dnia 28 lutego 1991 roku oraz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno – Usługowym (...) Spółce akcyjnej Zakładzie Produkcji (...) w G. Oddziale w P. od dnia 1 marca 1991 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, w wymiarze 11 lat, 5 miesięcy i 14 dni. Z poczynionych ustaleń wynika bowiem, że na stanowisku mechanika pojazdów samochodowych skarżący wykonywał na terenie Zakładów (...) w P. na dwóch kanałach remontowych naprawy samochodów ciężarowych marki J., S. oraz ciągników rolniczych, autobusu, samochodu dostawczego marki Ż. i samochodów przewożące dźwigi budowlane. W wskazanych kanałach wykonywał codziennie prace związane z naprawą i wymianą sprzęgieł, zwrotnic, wałów napędowych, przedniego zawieszenia, silników, skrzyń biegów, resorów, końcówek drążków kierowniczych, układów kierowniczych i hamulcowych, pomp wtryskowych, kolektorów oraz wymianą oleju. Opisane czynności odpowiadają rodzajowi pracy opisanemu w wykazie A, Dział XIV „Prace różne”, poz. 16 „Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych”, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów.

Dokonując wskazanej oceny charakteru prawnego okresu objętego sporem Sąd miał na uwadze, że ubezpieczony w związku z naprawą samochodów skarżący wykonywał również czynności poza kanałami, tj. przy naprawie szyby, zamków, wymianie filtrów. Odbywały się one jak ustalono w międzyczasie co do napraw w kanałach i zajmowały do pół godziny w ciągu dnia pracy. Nadto ustalono, że skarżący dodatkowo wykonywał również prace poza kanałem na placu, nie związane z naprawą samochodów i ciągników. W ich ramach dokonywał konserwacji i napraw na wysokości do 8 metrów elementów hydraulicznych dźwigów budowlanych, tj. metalowych rur, które odkręcał, spawał i skręcał na nowo, łożyska obrotowe na wysokości 1 metra oraz innych podzespołów, tj. układów hamulcowych, kierowniczych, piór resorów, olinowania. W tym celu wchodził po drabinie lub pracował stojąc na podnoszonym hydraulicznie koszu. Jednakże jak ustalono wskazane prace wykonywane były w zależności od potrzeb, które z kolei wynikały z awaryjności sprzętu i dotyczyły tylko jednego dźwigu który nie mieścił się w warsztacie oraz tych dźwigów które uległy awarii bezpośrednio na terenie budowy. Takie sytuacje zdarzały się raz w miesiącu. Natomiast konserwacja i naprawa pozostałych dźwigów odbywała się w warsztacie na kanałach remontowych. Z tych względów należało uznać, że czynności mogące być zakwalifikowane jako wykowywane w szczególnych warunkach stanowiły zasadniczą większość przez niego wykonywanych prac. Okoliczność ta, mając na uwadze pogląd zgodnie z którym uwzględnienie takiego okresu powinno nastąpić po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale szkodliwego zatrudnienia, tyle że ocena prawna tych ustaleń powinna być racjonalna, bez stosowania "aptekarskiej" miary lub "stopera w ręku" (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 sierpnia 2013 roku, sygn. akt III AUa 1769/12), w pełni usprawiedliwia wniosek o tym, że ubezpieczony spełnił warunek wykonywania tak kwalifikowanych prac w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jako stażu pracy w szczególnych warunkach nie został natomiast zakwalifikowany okres pracy skarżącego za granicą, tj. od dnia 10 maja 1988 roku do dnia 31 stycznia 1989 roku i od dnia 1 sierpnia 1989 roku do dnia 9 października 1990 roku w B. w DDR oraz od dnia od dnia 21 lutego 1989 roku do dnia 31 lipca 1989 roku w S. P. również w DDR. Jak bowiem ustalono w tych okresach wykonywał prace nie wymienione w Rozporządzeniu Rady Ministrów co ma decydujące znaczenie dla przyjętej oceny tych okresów. Z tych względów nie podlegał uwzględnieniu okres zatrudnienia skarżącego w macierzystym zakładzie pracy po zakończeniu zatrudnienia w DDR na stanowisku montera na wysokości od dnia 10 października 1990 roku do dnia 18 listopada 1990 roku.

Powyższe wyłączenia nie miały jednak wpływu na rozstrzygnięcie. Jak bowiem wynika z poczynionych ustaleń S. K. (2) legitymuje się ogólnym stażem pracy wynoszącym ponad 25 lat, ukończył(...) lat życia, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz pracował w warunkach szczególnych ponad wymagany co najmniej 15 – letni okres, tj. przez 25 lat, 2 miesiące i 17 dni. Tym samym ubezpieczony spełnia wszystkie warunki do ustalenia mu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia (...)roku, tj. od dnia następującego po zakończeniu okresu pobierania przez skarżącego zasiłku chorobowego, stosownie do art. 100 ust. 1 i ust. 2 ustawy emerytalnej. Zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia. Ma on zastosowanie w rozpoznawanej sprawie z uwagi na okoliczność, że po dniu złożenia wniosku, w którym to dniu spełniał wszystkie warunki do ustalenia prawa do emerytury, w okresie od dnia (...) roku były niezdolny do pracy i pobierał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów kodeksu pracy oraz zasiłek chorobowy.

Z tych względów Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477 14 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.