Sygn. akt VII U 1625/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący Sędzia S.O. Grażyna Cichosz

Protokolant sekretarz sądowy Anna Łempicka

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2016 roku w Lublinie

sprawy K. K. (1)

z udziałem zainteresowanego K. K. (2)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o ustalenie istnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego

na skutek odwołania K. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 29 maja 2014 roku znak:(...)

oddala odwołanie

Sygn. akt VII U 1625/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 maja 2014 roku nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. stwierdził, że K. K. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu od dnia 1 lutego 2014 roku. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że zawarta umowa o pracę miała charakter pozorny.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł K. K. (1) podnosząc, że faktycznie świadczył pracę na rzecz ojca.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

W dniu 6 lutego 2014 roku K. K. (1) został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z tytułu zawarcia umowy o pracę w dniu 1 lutego 2014 roku z K. K. (2). W zgłoszeniu jednocześnie wskazano, że od dnia 4 lutego 2014 roku pracownik korzysta ze zwolnienia lekarskiego i przepracował jeden dzień w dniu 3 lutego 2014 roku (w sobotę) (k. 1 akt ZUS).

W dniu 31 stycznia 2014 roku K. K. (1) zawarł ze swoim ojcem K. K. (2) umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 1 680 zł na stanowisku kierowca-mechanik. Jako dzień rozpoczęcia pracy wskazano dzień 1 lutego 2014 roku (k. 13 akt ZUS). Pracownik został przeszkolony w dniu 31 stycznia 2014 roku z zakresu instruktażu ogólnego bhp (zeznania S. W. – k. 47). W dniu 3 lutego 2014 roku został przeszkolony przez pracodawcę z zakresu instruktażu stanowiskowego (k. 15 akt ZUS). W dniu 30 stycznia 2014 roku został dopuszczony do pracy przez lekarza medycyny pracy (k. 19 akt ZUS). K. K. (1) ma uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii C i CE (k. 23 akt ZUS). Odbył kurs kierowców przewożących rzeczy (k. 25 akt ZUS). W dniu 3 lutego 2014 roku wnioskodawca podpisał listę obecności (k. 43 akt ZUS). Następnie od dnia 4 lutego 2014 roku przebywał na długotrwałym zwolnieniu lekarskim w związku z doznaniem obrażeń w wypadku komunikacyjnym w dniu 4 lutego 2014 roku, w którym uczestniczył jako pasażer (k. 43-49 akt ZUS).

K. K. (2) prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu usług przewozu towarów samochodem ciężarowym. Dysponuje jednym pojazdem marki V.. Obecnie ma problemy z kręgosłupem i nie może długotrwale kierować pojazdami. W dniu 4 lutego 2014 roku K. K. (3) uzyskał zlecenie na przewóz od (...) sp. z o.o. na trasie G.-M. (k. 61 akt ZUS). Jednakże w związku z doznanym urazem K. K. (1) nie wykonał zlecenia i K. K. (2) musiał z niego zrezygnować. W dniu 3 lutego 2014 roku K. K. (1) sprzątał samochód (częściowo zeznania wnioskodawcy – k. 26v-27, 76v, częściowo zeznania K. K. (2) – k. 27-27v, 76v, zeznania J. C. – k. 37v-38, zeznania E. K. – k. 46b-47).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody z dokumentów zgromadzone w aktach ubezpieczeniowych odwołującego. Znajduje się tam dokumentacja z akt osobowych wnioskodawcy oraz umowa na przewóz rzeczy z dnia 4 lutego 2015 roku. Dokumenty te zostały następnie dostarczone przez odwołującego w trakcie postępowania sądowego. Ich forma oraz sposób wystawienia wskazuje, że są autentyczne. Potwierdzają także spełnienie przez wnioskodawcę formalnych warunków związanych z zawarciem umowy o pracę.

Przesłuchane w sprawie osoby potwierdziły również wykonywanie przez wnioskodawcę pewnych czynności przy samochodzie V. w dniu 3 lutego 2014 roku, sprzątanie pojazdu, przegląd jego podzespołów. Zgodnie ze zgłoszeniem K. K. (1) do ubezpieczeń społecznych był to jedyny dzień wykonywania pracy – wskazano tam bowiem, że na dzień 6 lutego 2015 roku tylko tego jednego dnia świadczył pracę. Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania wnioskodawcy i K. K. (2) w zakresie w jakim osoby te twierdziły, że wnioskodawca został zatrudniony w celu wykonania zlecenia do M.. Twierdzenia te są sprzeczne z treścią samego zlecenia, z którego wynika, że zostało ono wystawione w dniu 4 lutego 2014 roku, zatem zainteresowany nie mógł w celu jego wykonania zatrudnić swojego syna, co nastąpiło jeszcze w dniu 30 stycznia 2014 roku, wówczas bowiem K. K. (1) udał się na badanie do lekarza medycyny pracy. Tym samym wnioskodawca nie mógł w dniu 3 lutego 2014 roku przygotowywać pojazdu do podróży. Wykonywane przy nim czynności nie mogły zatem zostać uznane za czynności wykonywane w ramach stosunku pracy. W pozostałym zakresie, w szczególności dotyczącym charakteru prowadzonej działalności, sposobu zgłoszenia wnioskodawcy do ubezpieczeń społecznych oraz wykonywania prac przy pojeździe w dniu 3 lutego 2014 roku, zeznania przesłuchanych w sprawie osób zostały uznane za wiarygodne.

Odwołanie K. K. (1) jako niezasadne podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11, art. 12 i art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U.2013.1442 z późn. zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne będące pracownikami w okresie od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Stosownie do treści art. 22 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym dotyczy więc wyłącznie pracowników faktycznie wykonujących zatrudnienie w ramach ważnego stosunku pracy.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność jest wadą oświadczenia woli polegającą na świadomej, a przy tym ujawnionej wobec adresata i przez niego aprobowanej niezgodności pomiędzy treścią złożonego oświadczenia woli, dostępną dla innych uczestników obrotu, a rzeczywistą wolą osoby składającej to oświadczenie.

Organ rentowy, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego może zakwestionować złożone dokumenty, jeżeli strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli (por. wyrok SN z dnia 18 stycznia 2010 roku w sprawie II UK 149/09, LEX nr 577848). Zawarcie umowy o pracę dla pozoru nie może bowiem rodzić skutków prawnych i stanowić podstawy do objęcia takiej osoby ubezpieczeniem społecznym pracowników. Ponadto należy wskazać, że organ rentowy może zakwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art. 58 k.c.).

Co prawda nie ma przeszkód, aby ubezpieczony podjął zatrudnienie wyłącznie z powodu woli uzyskania świadczenia z ubezpieczenia chorobowego, jednakże wysokość wynagrodzenia jako element czynności prawnej winna być zgodna z prawem, zasadami współżycia społecznego i nie zmierzać do obejścia prawa (art. 58 k.c. – porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku sygn. akt II UK 43/05). Organ rentowy może zakwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (uchwała SN z dnia 27 kwietnia 2005 roku, II UZP 2/05, OSNP 2005/21/338).

W okolicznościach niniejszej sprawy, w ocenie Sądu, podzielając stanowisko ZUS należy przyjąć, że umowa o pracę z dnia 31 stycznia 2014 roku została zawarta dla pozoru wyłącznie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia chorobowego przez K. K. (1). Wskazują na to następujące okoliczności. Przede wszystkim w dacie zawarcia umowy nie istniała jeszcze potrzeba zatrudnienia wnioskodawcy na stanowisku kierowcy. Zlecenie wyjazdu do Rosji zostało bowiem dopiero wystawione w dniu 4 lutego 2014 roku. Z tego względu jakiekolwiek czynności wykonane przez wnioskodawcę w dniu 3 lutego 2014 roku nie mogły zostać uznane za czynności kierowcy, skoro nie były wykonywane w celu przygotowania pojazdu do tego wyjazdu. Także wystąpienie wypadku z dnia 4 lutego 2014 roku, a dalej dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych po tejże dacie w dniu 6 lutego 2014 roku poddaje w wątpliwość podane przyczyny zawarcia przedmiotowej umowy o pracę przez strony. Pomimo formalnej poprawności dokonanego zgłoszenia, w ciągu 7 dni od zawarcia umowy o pracę, zastanawiającym jest fakt, że zgłoszenia dokonano dopiero po wystąpieniu wypadku, w którym uczestniczył wnioskodawca.

Wszystkie te okoliczności prowadzą do wniosku, że K. K. (1) nie przystąpił do wykonywania pracy kierowcy. W czasie, gdy miało to nastąpić był już bowiem niezdolny do pracy, a przed tą datą nie było jeszcze żadnych czynności do wykonania, gdyż nie było wówczas zawartego zlecenia wyjazdu do Rosji. Z tych powodów należało uznać, że strony nie miały na celu faktycznej realizacji zawartej umowy o pracę, co skutkuje jej nieważnością, gdyż była czynnością pozorną mającą służyć wyłącznie zdobyciu przez wnioskodawcę tytułu do ubezpieczenia i uzyskania świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Z tych względów zaskarżoną decyzję należało uznać za słuszną, a odwołanie jako niezasadne podlegało oddaleniu.

W tym stanie rzeczy, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 14 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.