Sygn. akt VIII Ka 630/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący- Sędzia SO Krzysztof Kamiński – spr.

Sędziowie: SO Dorota Niewińska

Del. SR Beata Maria Wołosik

Protokolant Agnieszka Malewska

po rozpoznaniu w dniu 10.04.2014 r. w obecności prokuratora Iwony Kruszewskiej sprawy B. T. oskarżonego o czyny z art. 231§1 k.k. i z art. 231§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. oraz W. Ł. oskarżonego o czyn z art. 231§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego W. Ł. oraz obrońców obu oskarżonych od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 22 stycznia 2013 r. (sygn. akt VII K 959/09):

I. Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.

II. Zasądza od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłaty za drugą instancję, od B. T. kwotę 800-zł. (ośmiuset złotych) oraz od W. Ł. kwotę 380-zł. (trzystu osiemdziesięciu złotych) i obciąża ich pozostałymi kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze w kwotach po 60-zł. (sześćdziesiąt złotych).

UZASADNIENIE

1. B. T. został oskarżony o to, że:

I.  w bliżej nieustalonej dacie w okresie od 26 marca 2008r. do 01 kwietnia 2008r. w B.i w W., jako Prezes A. R. R.w W., przekroczył swoje uprawnienia w zakresie zatrudniania pracowników na stanowiska w Agencji, polecając telefonicznie podległemu Dyrektorowi Oddziału Terenowego (...)w B.– A. S., wbrew zasadom określonym w art.6a-6g Ustawy z dnia 11.03.2004r.o A. R. R.i organizacji rynków rolnych, które statuują, iż nabór kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w Agencji jest otwarty i konkurencyjny, zatrudnienie w wymienionym Oddziale M. R., w wyniku czego po przeprowadzeniu postępowania rekrutacyjnego ukierunkowanego na zatrudnienie M. R.– została ona w dniu 1 maja 2008r. zatrudniona na stanowisku specjalisty w Sekcji Administracji (...)w B., czym działał na szkodę interesu publicznego, tj. o czyn z art. 231§1 k.k.

II.  w okresie od 26 marca 2008r. do 28 kwietnia 2008r. w B.i w W., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, jako Prezes A. R. R.w W., przekroczył swoje uprawnienia w zakresie zatrudniania pracowników na stanowiska w Agencji, w ten sposób, że w dniu 26 marca 2008r. w osobistej rozmowie polecił podległemu Dyrektorowi O. T. A.w B.– A. S., wbrew zasadom określonym w art.6a-6g Ustawy z dnia 11.03.2004r. o A. R. R.i organizacji r. r. (1), które statuują, iż nabór kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w Agencji jest otwarty i konkurencyjny, usunięcie J. Z. (1)ze stanowiska Zastępcy Dyrektora O. T.celem zatrudnienia na jej miejsce M. T. (1), po czym w okresie do 28 kwietnia 2008r. wielokrotnie telefonicznie domagał się wykonania powyższego, grożąc przy tym A. S.usunięciem go z pracy w Agencji w przypadku nie wykonania polecenia, czym działał na szkodę interesu publicznego oraz interesu prywatnego A. S.i J. Z. (1), tj. o czyn z art. 231§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

2. W. Ł. został oskarżony o to, że:

III.  w okresie od 18 maja 2008r. do 6 września 2008r. w S., w W., w B., i miejscu o nazwie B. (...), działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, jako Prezes A. R. R.w W., przekroczył swoje uprawnienia w zakresie zatrudniania pracowników na stanowiska w Agencji, w ten sposób, że w dniu 18 maja 2008r. w S.w osobistej rozmowie polecił podległemu Dyrektorowi O. T. (...)w B.– A. S., wbrew zasadom określonym w art.6a-6g Ustawy z dnia 11.03.2004r. o A. R. R.i organizacji r. r., które statuują między innymi, iż nabór kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska pracy w Agencji jest otwarty i konkurencyjny, zatrudnienie M. T. (1)na stanowisko (...)i zwolnienie z tego stanowiska J. Z. (1), po czym w okresie do 6 września 2008r. wielokrotnie telefonicznie, a w dniu 6 września 2008r. w osobistej rozmowie w miejscu o nazwie B. (...)na terenie B., domagał się wykonania powyższego, a gdy A. S.odmawiał zwolnienia J. Z. (1)wskazując na brak ku temu uzasadnionych podstaw - w celu doprowadzenia do objęcia przez M. T. (1)kierowniczego stanowiska w (...) (...)w B.w drodze awansu, w okresie od końca maja do 6 czerwca 2008r. telefonicznie polecił A. S.zatrudnienie wymienionego na innym stanowisku w (...)w B., zezwalając jednocześnie ustnie na utworzenie dla tej osoby dodatkowego etatu, nie objętego Zarządzeniem Prezesa (...)z dnia 16.01.2008r. w sprawie ustalenia wielkości zatrudnienia w (...), w wyniku czego po przeprowadzeniu postępowania rekrutacyjnego, którego zasady co do wymogów wykształcenia dostosowano do osoby M. T. (1)– został on w dniu 1 lipca 2008r. zatrudniony na okres próbny na stanowisku starszego referenta w Sekcji Interwencji (...)w B., a następnie w dniu 1 sierpnia 2008r. telefonicznie za pośrednictwem I. P.i M. T. (1)polecił A. S.awansowanie M. T. (1)na stanowisko głównego specjalisty, akceptując przekazany mu w wykonaniu tego polecenia wniosek o awans, nie poparty żadnym uzasadnieniem, w wyniku czego M. T. (1)z dniem 1 sierpnia 2008r. został awansowany na stanowisko głównego specjalisty w Sekcji Interwencji (...)w B., czym działał na szkodę interesu publicznego oraz interesu prywatnego A. S.i J. Z. (1), tj. o czyn z art. 231§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 22 stycznia 2013 roku w sprawie o sygn. akt VII K 959/09:

I. Oskarżonego B. T. uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w pkt I i II i za to skazał:

1.  za czyn opisany w pkt I na mocy art. 231§1 k.k. na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, na mocy art. 41§1 k.k. orzekł wobec oskarżonego B. T. zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w instytucjach państwowych na okres 1 (jednego) roku

2.  za czyn opisany w pkt II na mocy art. 231§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. skazał zaś na mocy art. 231§1 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego ) roku pozbawienia wolności, na mocy art. 41§1 k.k. orzekł wobec oskarżonego B. T. zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w instytucjach państwowych na okres 2 (dwóch) lat.

II. Na mocy art. 85 k.k., art. 86§1 k.k. orzekł wobec oskarżonego B. T. karę łączną w wymiarze 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

III. Na mocy art. 90§2 k.k. orzekł wobec oskarżonego B. T. łączny zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w instytucjach państwowych na okres 3 (trzech) lat.

IV. Na mocy art. 69§1 i 2 kk, art. 70§1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu B. T. na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata.

V. Na mocy art. 71§1 k.k. orzekł wobec oskarżonego B. T. karę grzywny w wymiarze 100 (sto) stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej grzywny za równowartość kwoty 50 (pięćdziesiąt ) złotych.

VI. Oskarżonego W. Ł. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanych w pkt III i za to na mocy art. 231§1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. skazał go zaś na mocy art. 231§1 k.k. wymierzył mu karę 1 (jednego ) roku pozbawienia wolności.

VII. Na mocy art. 41§1 k.k. orzekł wobec oskarżonego W. Ł. zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w instytucjach państwowych na okres 2 (dwóch) lat.

VIII. Na mocy art. 69§1 i 2 k.k., art. 70§1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu W. Ł. na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata.

IX. Na mocy art. 71§1 k.k. orzekł wobec oskarżonego W. Ł. karę grzywny w wymiarze 100 (sto) stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej grzywny za równowartość kwoty 20 (dwudziestu) złotych.

X. Zasądził na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłat od oskarżonych B. T. kwotę 800 złotych, od W. Ł. kwotę 380 złotych i obciążył każdego z nich pozostałymi kosztami procesu w sprawie w częściach ich dotyczących.

Powyższy wyrok zaskarżyli w całości: oskarżony W. Ł. i jego obrońcy oraz obrońcy oskarżonego B. T..

Obrońca oskarżonego B. T. adwokat J. W., na zasadzie art. 444 k.p.k., art. 447§1 k.p.k., art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k., art. 437 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok zarzucając mu:

naruszenie prawa procesowego mającą wpływ na treść wyroku – obrazę art. 7 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 424§1 k.p.k., art. 410 k.p.k. przez:

dowolną ocenę materiału dowodowego wbrew regułom i zasadom w powołanych przepisach a dotyczącą:

odebrania waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego jedynie dlatego, że są one sprzeczne z dowodami, którym Sąd dał wiarę,

jednostronnie niekorzystnej dla oskarżonego oceny zeznań pokrzywdzonego A. S.,

jednostronnie niekorzystnej dla oskarżonego oceny zeznań świadka M. T. (1), brak oceny tych zeznań z rozprawy sądowej z dnia 10.12.2010 roku,

nieuprawnienie niekorzystnej oceny dla oskarżonego zeznań świadków J. Z. (1), M. T. (2) i J. S. (1) w zakresie postępowania konkursowego i zatrudnienia w Oddziale Terenowym (...) w B. M. R.,

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na treść skarżonego orzeczenia przez błędne przyjęcie, iż oskarżony w okresie objętym aktem dopuścił się zarzucanych czynów.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego B. T. przez uniewinnienie oskarżonego od stawianych aktem oskarżenia zarzutów,

ewentualnie

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w stosunku do tego oskarżonego.

Natomiast adwokat R. B. obrońca oskarżonego B. T. stosownie do treści art. 427§2 k.p.k. zarzucił temu wyrokowi obrazę przepisów prawa materialnego (art. 438 pkt l k.p.k.), w szczególności art. 231§1 k.k. polegającą na uznaniu, iż stanowi przestępstwo przypisany oskarżonemu czyn, polegający na wykonywaniu przez kierownika zakładu pracy czynności z zakresu prawa pracy, a zatem w sferze działalności nie stanowiącej wykonywania władzy publicznej.

W oparciu o przepis art. 427§1 k.p.k. i art. 437§1 k.p.k., wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego.

Adwokat J. M. obrońca oskarżonego W. Ł., na mocy art. 425§1 k.p.k. i art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej tego oskarżonego w całości i na mocy art. 427§2 k.p.k. i art. 438 pkt 1, 2 i 3 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 233§1 k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i skazanie oskarżonego W. Ł. na jego podstawie w sytuacji nie skonkretyzowania w niniejszej sprawie interesu publicznego lub prywatnego, na szkodę których miał działać oskarżony, co sprawia że przypisany podsądnemu czyn nie realizuje ustawowych znamion stypizowanego w tym przepisie występku;

2. obrazę przepisów postępowania która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie:

a. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez oparcie orzeczenia na wybiórczo potraktowanym materiale dowodowym, ocenionym dowolnie, w sposób sprzeczny z zasadami logiki i życiowego doświadczenia, co przejawiło się:

- uznaniem za wiarygodne i spójne zeznań A. S., M. T. (1) i J. Z. (1), co do przebiegu zdarzeń objętych aktem oskarżenia, w sytuacji gdy A. S. składał sprzeczne depozycje, co do poznania oskarżonego W. Ł., rozmów z innymi osobami na temat rzekomo wywieranych na niego nacisków, wskazywanych motywów, czy też okresu wystąpienia nacisków ze strony swoich przełożonych, jak też że naciski te wyraziły się w zorganizowaniu prowokacji dziennikarskiej, mającej na celu odwołanie go z zajmowanego stanowiska i przez te same osoby co naciskały na zwolnienie J. Z. (1),

- pominięciem głównego motywu, jaki w związku z rzekomym zamiarem zwolnienia J. Z. (1)i zatrudnienia M. T. (1) A. S.przypisywał Prezesom (...) tj. chęci ukrycia nieprawidłowości i przestępstw w kwotowaniu mleka, rzekomo popełnionych w latach 2005 - 2006 przez poprzedniego dyrektora (...)w B., co jednak nie znalazło potwierdzenia,

- zignorowaniem zachowania A. S., polegającego na złożeniu nieprawdziwego zawiadomienia o przestępstwie, w sytuacji zawieszenia go w funkcji dyrektora O. T. (...)w B.,

- uznaniem, że konkurs na stanowisko starszego referenta (...) w B., który wygrał M. T. (1), został przeprowadzony nierzetelnie, dopuszczając do niego wszystkie osoby spełniające wymagane kryteria i nie ograniczając go do absolwentów uczelni wyższych 3, rzekomo usankcjonowanych zwyczajem ( ! ) kierunków studiów – w sytuacji gdy stanowisko referenta należy do najniższych w hierarchii stanowisk w Agencji, nie wymagające tak wąsko ukierunkowanego wykształcenia wyższego, a M. T. (1) zaprezentował się najlepiej na rozmowie kwalifikacyjnej zaś pozostali członkowie komisji jednoznacznie potwierdzali, że żadnych nacisków nie było i zdecydowanie był to najlepszy kandydat pod każdym względem,

- pominięciem rażąco błędnie dokonanej przez Prokuratora interpretacji warunków konkursu na stanowisko referenta, a mianowicie, że wymóg stażu pracy dotyczył osób z wyższym wykształceniem – na co wskazywał W. Ł. oraz L. Z., A. B. – z jednoczesnym podtrzymaniem negatywnej oceny sposobu przeprowadzenia konkursu,

- pomijaniem lub nie zauważaniem w prezentowanym rozumowaniu/toku myślowym/ faktu o pierwszorzędnym znaczeniu, a mianowicie iż w dniu 28 kwietnia 2008 r. (jeszcze przed powołaniem W. Ł.na prezesa (...)) A. S.wysłał do centrali Agencji wniosek o zapotrzebowanie na kandydata na stanowisko zastępcy dyrektora O. T. (...), którego realizację wstrzymał Prezes WŁ czego nie uwzględniono. Zdumiewa lakoniczna konkluzja Sądu że zmiana Prezesa przerywa bieg wniosku. Powyższe sprawia, iż sugerowane zachowanie W. Ł.kilkanaście dni później, polegające na wywieraniu nacisków na świadka, celem zatrudnienia w Agencji (...), jawi się jako zupełnie nielogiczne, z jednoczesnym zignorowaniem, iż okoliczność ta została zatajona przez świadka zawiadamiającego o przestępstwie oraz ukrywana przed J. Z. (1),

- pominięciem faktu, iż zestawienie bilingów telefonów W. Ł. i A. S., nie potwierdza wykonywania połączeń przez oskarżonego do świadka.

b. art. 366§1 k.p.k. w zw. z art. 391§1 k.p.k. w zw. z art. 389§1 k.p.k. poprzez zaniechanie wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy, w szczególności – wobec licznych rozbieżności w zeznaniach A. S., co do okoliczności spotkania z W. Ł. w dniu 18 maja 2008 r., czy też informowania swoich współpracowników o wywieranych na niego naciskach – niepoczynienie żadnych kroków zmierzających do wyjaśnienia tych rozbieżności;

c. art. 49§1 k.p.k. w zw. z art. 56§2 k.p.k. w zw. z art. 171§1 k.p.k. poprzez przyznanie A. S. statusu pokrzywdzonego w sprawie, a następnie pozwolenie na realizowanie uprawnień oskarżyciela posiłkowego, w sytuacji niewskazania dobra prawnego ww. osoby, naruszonego zachowaniem oskarżonego, co przejawiło się umożliwieniem A. S. pozostania na sali rozpraw w trakcie składania wyjaśnień przez oskarżonych i świadków co pozwoliło jemu (osobie skonfliktowanej z podsądnymi) bieżące komentowanie przygotowania się do swoich zeznań pod kątem zaprezentowanej linii obrony, co tym samym ograniczyło swobodę jego wypowiedzi;

d. art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424§1 pkt 1 i 2 k.p.k. poprzez ograniczenie uzasadnienia wyroku do przytoczenia i przedstawienia jedynie dowodów obciążających W. Ł., jak też zaniechanie wskazania sposobu rozumowania, dochodzenia do przekonania o wiarygodności jednych, a niewiarygodności innych dowodów, bez wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku, przemawiającej za zastosowaniem w sprawie przepisów będących podstawą prawną skazania, co wyłącza kontrolę odwoławczą zaskarżonego orzeczenia.

Mając na uwadze powyższe zarzuty wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, ewentualnie

2. uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej oskarżonego i w tym zakresie przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego W. Ł. adwokat J. D. na podstawie art. 425§1 k.p.k. oraz art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść tego oskarżonego i na podstawie art. 438 pkt 2 oraz 3 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 2§2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5§2 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów, akcentującej – wbrew zasadzie obiektywizmu – okoliczności niekorzystne dla oskarżonego, przy nieuwzględnieniu zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, interpretując wszelkie wynikające z materiału wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, jak również poprzez nie uczynienie za podstawę wyroku prawdziwych ustaleń faktycznych, czego szczególnym wyrazem jest:

- bezkrytyczne danie wiary zeznaniom świadka A. S., pomimo iż jego zeznania są zmienne, wewnętrznie sprzeczne, jak również nie korespondują one z treścią innych dowodów zgromadzonych w niniejszej sprawie (w tym dowodów z dokumentów), a ponadto w sytuacji gdy z materiału dowodowego wynika, że oskarżyciel posiłkowy wcześniej, tj. bezpośrednio po zawieszeniu go w pełnieniu obowiązków dyrektora O. T. A. R. R. (. - (...)) w B.złożył zawiadomienie o niepopełnionym przestępstwie (która to okoliczność Sąd błędnie uznał za irrelewantną dla ustaleń w niniejszej sprawie zaś zawiadomienie w niniejszej sprawie złożył jako następne, po upływie dłuższego czasu od inkryminowanych zachowań opisanych w akcie oskarżenia, dopiero po otrzymaniu decyzji W. Ł.zawieszającej go w czynnościach dyrektora (...)w B.oraz że miał motyw, aby niesłusznie obciążyć oskarżonego o sprzeczne z prawem zachowanie, które to okoliczności powinny mieć wpływ na ocenę wiarygodności tego świadka;

- sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego uznanie, iż nie sposób przyjąć, że A. S.pomówił oskarżonych o zachowania objęte zarzutami, albowiem powiadamiając organy ścigania zainicjował postępowanie karne również przeciwko sobie, podczas gdy z treści protokołu rozprawy z dnia 17.12.2010 r., która odbyła się w toku postępowania przeciwko A. S.przed Sądem Rejonowym w Białymstoku VII Wydział Karny (sygn. akt VII K 810/10) wynika, że oskarżyciel posiłkowy nie spodziewał się, że również on zostanie postawiony w stan oskarżenia i mając świadomość, że sam może ponieść negatywne konsekwencje związane z zawiadomieniem (...)o rzekomych działaniach prezesów A. R. R., próbował wycofać swoje wcześniejsze oświadczenia;

- uznanie, że zeznania A. S. znajdują potwierdzenie w zeznaniach J. Z. (1), podczas gdy J. Z. (1) czerpała wiedzę o rzekomych naciskach kierowanych przez oskarżonych wobec A. S. wyłącznie z jego przekazów oraz plotek zasłyszanych w oddziale i sama nigdy osobiście nie zetknęła się z zachowaniami, o których opowiadał jej A. S.;

- bezkrytyczne danie wiary zeznaniom świadka M. T. (1), pomimo że świadek ten zmieniał swoje zeznania w toku postępowania, i będąc konfrontowany z oskarżonym W. Ł. oraz P. L., jak również w czasie przesłuchania na rozprawie wycofywał się ze swoich twierdzeń co do roli poszczególnych osób w jego zatrudnieniu w (...) w B., jak również pomimo, że jego zeznania są sprzeczne z treścią innych dowodów zgromadzonych w sprawie, w tym w szczególności z zeznaniami świadków P. L. oraz M. S., jak również wyjaśnieniami W. Ł.;

- nie przyznanie waloru wiarygodności wyjaśnieniom W. Ł.w części, w jakiej nie przyznał się on do popełnienia zarzuconego mu czynu i uznanie, że wyjaśnienia te pozostają w sprzeczności z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w sytuacji gdy twierdzenia oskarżonego potwierdza treść zeznań świadków (m.in. L. Z., I. P.) dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, jak również znajdują one oparcie w przepisach ustawy o (...)i organizacji r. r.oraz wewnętrznych regulacjach obowiązujących w (...), tj. w statucie Agencji i (...);

- uznanie przez Sąd, że fakt, iż W. Ł. kontaktował się z M. T. (1) celem polecenia mu udania się do dyrektora Oddziału Terenowego w B. i przekazania mu polecenia awansowania M. T. (1) znajduje potwierdzenie w analizie połączeń telefonicznych znajdującej się na k. 784, w sytuacji gdy dowód ten pozwala wyłącznie na ustalenie, że pomiędzy danymi numerami telefonów (a nie konkretnymi osobami) zostały nawiązane połączenia, zaś postawienie tezy, że dowód ten potwierdza, iż W. Ł. dzwonił do M. T. (1), aby polecić mu udanie się do dyrektora (...) w B. i przekazanie mu polecenia złożenia wniosku o awans należy udać za zbyt daleko idącą interpretację tego dowodu;

- przyjęcie, że treść zeznań I. P. przed Sądem była warunkowana faktem, iż świadek składała zeznania w obecności swojego przełożonego, tj. W. Ł., w sytuacji gdy w dniu 24 sierpnia 2012 r. oskarżony nie pełnił już funkcji Prezesa (...), tj. nie był przełożonym I. P. i nie pozostawała ona z oskarżonym w jakimkolwiek stosunku zależności służbowej, nie można zatem przyjąć – w ślad za Sądem I instancji – że I. P. składając zeznania określonej treści starała się poprawić sytuację prawną swojego pracodawcy;

- wysnucie sprzecznego z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wniosku, że oskarżony (pomimo że jak sam zauważył Sąd I instancji, pełniąc funkcję Prezesa (...) miał uprawnienia do rozwiązania stosunku pracy z każdym pracownikiem, w tym również z zastępcą dyrektora (...)) nie chciał osobiście rozwiązać umowy o pracę z J. Z. (1), bądź wydać w tym zakresie polecenia na piśmie, obawiając się, że narazi to (...) na negatywne dla niej orzeczenia w razie dochodzenia przez J. Z. (1) roszczeń wynikających z niezgodnego z prawem rozwiązania z nią stosunku pracy, w sytuacji gdy niezależnie od tego, czy to W. Ł., czy też A. S. rozwiązałby stosunek pracy z J. Z. (1), istniałoby duże prawdopodobieństwo wydania przez sąd pracy wyroku niekorzystnego dla (...), zaś w postępowaniu przed sądem pracy Agencję reprezentowałby dyrektor oddziału, w którym zatrudniony był pracownik występujący do sądu z powództwem, tj. w tym przypadku A. S.;

- uznanie, że oskarżony podejmował rozmowy z A. S. na temat zatrudnienia M. T. (1) w (...) w trakcie przypadkowych spotkań na okolicznościowych imprezach, takich jak święto ludowe w S., czy zawody w koszeniu łąk w B. Ł., podczas gdy mając na uwadze zasady doświadczenia życiowego trudno jest przyjąć, iż w trakcie tego rodzaju wydarzeń możliwe byłoby dokonywanie jakichkolwiek ustaleń w sprawach służbowych, w tym kadrowych, a w szczególności przekazywanie poleceń sprzecznego z prawem zachowania;

- sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego przyjęcie, że Prezes Agencji mógłby przekazywać polecenia służbowe swoim podwładnym (tj. w tym przypadku dyrektorowi oddziału) przez szeregowych pracowników (np. starszego referenta) i w konsekwencji uznanie za wiarygodne twierdzeń M. T. (1), jakoby W. Ł. nakazał mu przekazanie A. S. polecenia wystąpienia z wnioskiem o awans na stanowisko głównego specjalisty.

2. Obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 410 k.p.k. oraz art. 424§1 k.p.k. polegającą na nie przyjęciu przez Sąd za podstawę wyroku całokształtu okoliczności ujawnionych w trakcie rozprawy, tj. zupełne pominięcie, bądź zbagatelizowanie wielu istotnych okoliczności, a także polegającą na sporządzeniu uzasadnienia wyroku, które jest wewnętrznie sprzeczne; nie zawarciu w nim wszystkich elementów, które uzasadnienie winno zawierać, tj. w szczególności nie odniesienie się przez Sąd do całości materiału dowodowego i niewystarczające wyjaśnienie, którym dowodom i z jakich przyczyn Sąd dał wiarę, a którym i w jakiej części odmówił waloru wiarygodności, poprzez m.in.

- wskazanie, iż Sąd ustalił stan faktyczny w całości w oparciu m.in. o zeznania świadków M. T. (2), E. D., W. D., W. S., P. L., L. Z., A. B., czy też H. S., podczas gdy powyżsi świadkowie w swoich zeznaniach zaprzeczają większości okolicznościom podawanym przez świadków A. S. i M. T. (1) (m.in. co do treści i przebiegu rozmów pomiędzy tymi osobami oraz ich rzekomej wiedzy na temat zdarzeń objętych stawianym oskarżonemu zarzutem), co powoduje, że uzasadnienie wyroku jest wewnętrznie sprzeczne, jak również świadczy o tym, iż Sąd I instancji nie dokonywał ustaleń faktycznych w oparciu o cały materiał dowodowy,

- niedostateczne omówienie, którym dowodom Sąd dał wiarę, a którym odmówił waloru wiarygodności i ograniczenie treści uzasadnienia w znacznej mierze do przytoczenia treści wyjaśnień oskarżonych oraz zeznań A. S. oraz M. T. (1), nie przedstawiając własnej oceny i spostrzeżeń odnoszących się do całości zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, tj. zarówno do tych dowodów, którym Sąd dał wiarę, jak również do dowodów przeciwnych;

- nie odniesienie się w żadnej mierze do zeznań świadka M. S., podczas gdy stoją one w sprzeczności z treścią zeznań M. T. (1);

- zbagatelizowanie faktu (i nie odniesienie się do tego zagadnienia w uzasadnieniu orzeczenia), iż z materiału dowodowego (tj. zeznań E. D., M. T. (3), M. T. (2), jak również A. S.) wynika, że w Sekcji Interwencji w (...) w B. z uwagi na ilość obowiązków niezbędne było przyznanie nowego etatu i zatrudnienie nowego pracownika, jak również zbagatelizowanie faktu, że zmiany liczby etatów były dopuszczalne poza zarządzeniem, jeżeli była taka konieczność, na którą to okoliczność zwróciła uwagę w swych zeznaniach I. P., co jednoznacznie wskazuje, że etat nie został stworzony specjalnie dla M. T. (1) i na potrzeby jego rekrutacji;

- nie odniesienie się do podnoszonych m.in. przez W. Ł., M. T. (1), I. P., czy L. Z. nieprawidłowości dotyczących sposobu przeprowadzania czynności przesłuchań w toku postępowania przygotowawczego;

- pominięcie faktu, iż w sierpniu i wrześniu 2008 r. zmianą warunków pracy i płacy objęto we wszystkich oddziałach terenowych (...) kilkaset osób, a awans i podwyżka, którą otrzymał M. T. (1) nie odbiegały w żaden sposób od przyjętych założeń;

- zbagatelizowanie przez Sąd okoliczności, iż w czasie sprawowania przez W. Ł. funkcji Prezesa (...) działalność tej instytucji była poddawana wielu kontrolom i audytom przeprowadzanym zarówno przez podmioty zewnętrzne, jak i wewnętrzne komórki organizacyjne, a kontrole te obejmowały również zagadnienia pracownicze oraz związane z procesem rekrutacji pracowników, zaś po ich przeprowadzeniu nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości oraz istotnych uchybień w funkcjonowaniu (...);

- niedokonanie wyczerpującej i prawidłowej analizy przepisów regulacji prawnych dotyczących zasad funkcjonowania (...), zwłaszcza w zakresie spraw pracowniczych;

3. Obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 49§1 k.p.k. oraz art. 53 k.p.k. poprzez przyznanie J. Z. (1) oraz A. S. statusu pokrzywdzonych w niniejszej sprawie, a A. S. również statusu oskarżyciela posiłkowego, podczas gdy biorąc pod uwagę treść zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie sposób przyjąć, że zostały bezpośrednio naruszone lub zagrożone jakiekolwiek dobra prawne ww. osób;

4. Obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 148§2 k.p.k. w zw. z art. 153§1 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie wniosku o sprostowanie protokołu rozprawy z dnia 24.08.2012 r., w konsekwencji czego protokół rozprawy nie odzwierciedla rzeczywistego przebiegu przesłuchania świadka I. P.;

5. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mających wpływ na jego treść, polegający na:

- ustaleniu, że skierowany co Centrali (...) przez A. S. w dniu 28.04.2008 r. wniosek – zapotrzebowanie na kandydata do pracy na stanowisko zastępcy dyrektora (...) w B. nie otrzymał dalszego biegu, ponieważ B. T. został odwołany ze stanowiska Prezesa (...), podczas gdy taka okoliczność zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurami nie była okolicznością, która mogłaby wstrzymać, czy anulować rozpoznanie takiego wniosku;

- ustaleniu, że w dotychczasowej praktyce w (...)w ogłoszeniach o naborze na stanowisko starszego referenta podawany był zazwyczaj rodzaj preferowanego wykształcenia, a tym samym, że ogłoszenie o naborze (...) (...) B. (...)opublikowane w dniu 9.0G.2008 r. zostało dostosowane do osoby M. T. (1)w zakresie określenia wymogów wykształcenia, podczas gdy żadna wewnętrzna procedura obowiązująca w (...)ani dokumenty określające wymagania kadrowe nie przewidywały obowiązku wskazywania wykształcenia kierunkowego w przypadku naboru na stanowisko starszego referenta (wymagane było wykształcenie średnie oraz min. 1 rok doświadczenia zawodowego), natomiast z załączonych do akt postępowania przykładowych ogłoszeń o naborze wynika, że w przypadku naboru na stanowisko "starszego referenta" co do zasady nie wskazywano w ogłoszeniu wymogu w postaci wykształcenia kierunkowego, co oznacza, że ww. ogłoszenie w żaden sposób nie odbiegało od przyjętych w Agencji standardów;

- ustaleniu, że wniosek o awans pracownika powinien być poparty uzasadnieniem oraz opinią o pracowniku, podczas gdy ani z przepisów ustawy ani regulacji wewnętrznych nie wynikał taki obowiązek, natomiast z zeznań takich świadków jak m.in. L. Z. oraz I. P. wynika, iż zdarzało się, że przesyłano do Centrali (...) wnioski nie zawierające uzasadnienia, co do których jako formalnie poprawnych dział kadr nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń i które były akceptowane przez Prezesów (...);

- ustaleniu, że A. S. powiadomił członków komisji rekrutacyjnej, że M. T. (1) to "protegowany" ministra rolnictwa i człowiek polecony przez Prezesa (...) oraz że dał do zrozumienia, iż powinien on wygrać konkurs, podczas gdy osoby wchodzące w skład komisji, tj. E. D. i M. T. (2) zaprzeczają temu, aby zostały poinformowane o tym, że to M. T. (1) ma pozytywnie przejść proces rekrutacji;

- ustaleniu, że postępowania rekrutacyjne było ukierunkowane na to, aby M. T. (1) wygrał konkurs, podczas gdy z zeznań E. D. oraz M. T. (2) wynika, że M. T. (1) wypadł w czasie konkursu zdecydowanie najlepiej i znacząco wyróżniał się pośród pozostałych kandydatów;

- uznaniu, że zachowanie W. Ł. godziło w interes publiczny oraz interes prywatny A. S. oraz J. Z. (2), nie konkretyzując jednocześnie, na czym to działanie na szkodę miałoby polegać, w sytuacji gdy – biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy – nie sposób przyjąć, że oskarżony podjął czynności służbowe niezgodne z jej prawnymi warunkami i że została spełniona przesłanka odpowiedzialności karnej z art. 231§1 k.k. w postaci "działania na szkodę interesu publicznego lub prywatnego" a w konsekwencji, błędne ustalenie że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona zarzucanego mu czynu.

W oparciu o powyższe wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o:

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Natomiast oskarżony W. Ł. zaskarżył powyższy wyrok w całości zarzucając orzeczeniu w szczególności:

- błędy oraz braki w ustaleniu stanu faktycznego, w tym rażąco błędne ustalenie Sądu, że naciski były w W. – przy czym Sąd w ogóle nie badał gdzie, kiedy, w jakich okolicznościach i czy w ogóle było spotkanie,

- bezgraniczną wiarę w stwierdzenia i pamięć A. S., mimo ich sprzeczności oraz dokumentów, przepisów prawa i zeznań innych osób które im przeczą,

- jednostronne przedstawienie materiału dowodowego,

- niezgodne z zasadami – logiki wnioskowanie oraz – opieranie go – na domniemywanych zwyczajach i praktykach przy pomijaniu przepisów prawa i procedur,

- niewykazanie oraz brak uzasadnienia naruszenia interesu publicznego oraz interesu prywatnego A. S. i J. Z. (1).

Przytaczając obszerną argumentację na potwierdzenie podniesionych zarzutów zwrócił się do Sądu Okręgowego o ponowne wnikliwe rozpatrzenie sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Omawiane apelacje, chociaż w kilku aspektach nie pozbawione racji, nie mogły doprowadzić do zamierzonych przez ich autorów skutków w postaci zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonych od popełnienia zarzucanych im czynów bądź uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Wbrew twierdzeniom apelujących, Sąd Okręgowy nie stwierdził takich uchybień, które rodziłyby wątpliwości co do merytorycznej trafności zaskarżonego wyroku. Postępowanie rozpoznawcze w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone poprawnie. W pisemnym uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji meriti poddał logicznej analizie zebrane dowody, zgodnie ze wskazaniami wiedzy i życiowego doświadczenia, przedstawiając, na jakich przesłankach faktycznych i prawnych oparł swoje własne przekonanie o sprawstwie i winie oskarżonego (art. 424§1 pkt 1 k.p.k.). Zasadnicze wnioski ocenne Sądu pierwszej instancji wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego (art. 410 k.p.k.), zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2§2 k.p.k.) i bezstronności (art. 4 k.p.k.). Tym samym nie wykraczają poza granice ocen zakreślonych dyspozycją art. 7 k.p.k. i jako takie nie wzbudzały wątpliwości Sądu Okręgowego.

Z uwagi na tożsamość zarzutów podnoszonych w środkach odwoławczych (aczkolwiek opartych niekiedy na różnych podstawach prawnych) zasadnym i celowym jest łączne ustosunkowanie się do nich, z uwzględnieniem odrębności wyeksponowanych w poszczególnych skargach apelacyjnych.

Zasadnicze zarzuty wyartykułowane przez apelujących (z wyjątkiem adw. R. B.), tj. obrazy przepisów art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. oraz błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, w istocie sprowadzają się do zanegowania sposobu oraz wyników sądowej oceny dowodów i – zdaniem apelujących – powinny prowadzić do innych ustaleń faktycznych, niż te do których doszedł Sąd I instancji.

Apelujący mają oczywiście prawo do własnej oceny materiału dowodowego, nie oznacza to jednak automatycznie wadliwości oceny sądowej. Skuteczne zanegowanie ustaleń sadowych możliwe jest jedynie wówczas, gdy skarżący wykażą jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się Sąd I instancji w przeprowadzonej przez siebie ocenie materiału dowodowego. Zarzut ten jest słuszny zwłaszcza wówczas, gdy oceny i wnioski wyprowadzone przez sąd orzekający nie odpowiadają regułom logicznego rozumowania.

Dodać należy, że zgodnie z treścią art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. orzeczenie (w tym wyrok) ulega uchyleniu lub zmianie w razie stwierdzenia obrazy przepisów postępowania lub błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, jeżeli uchybia te mogły mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. O wpływie wskazanych wyżej uchybień na treść orzeczenia można mówić dopiero wtedy, gdy zasadnie wykaże się, iż kwestionowane rozstrzygnięcie byłoby w istotny sposób odmienne od tego, które w sprawie zapadło. W niniejszej sprawie sytuacja taka nie zachodzi. Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku czytelnie i – wbrew twierdzeniom apelujących – logicznie przedstawił proces rozumowania, który doprowadził do takich, a nie innych wniosków. Sądowej oceny dowodów, a zwłaszcza w zakresie zasadniczych ustaleń faktycznych (w przedmiocie zrealizowania przez oskarżonych podmiotowych, jak i przedmiotowych znamion zarzuconych im czynów) nie są w stanie podważyć zarzuty apelacyjne, nota bene sprowadzające się w większości do polemiki z tą oceną. Nie oznacza to, że Sąd I instancji nie dopuścił się w omawianym zakresie uchybień (o których niżej), przy czym – zdaniem Sądu Okręgowego – nie miały one wpływu na treść zaskarżonego wyroku.

Przede wszystkim nie budzi zastrzeżeń sądowa ocena zeznań A. S., przyjęta za podstawę ustaleń faktycznych, przeciwko którym skierowane są ostrza omawianych w tej części apelacji. Zeznania tego świadka – wbrew twierdzeniom apelujących – są spójnie, logiczne i konsekwentnie co do istoty zdarzeń objętych zarzutami. Nadto znajdują oparcie w innych dowodach, w tym m.in. w zakresie czynu z pkt. I aktu oskarżenia z zeznaniami zeznaniach J. Z. (1) oraz w zakresie czynów z pkt. II i III aktu oskarżenia z zeznaniami M. T. (1).

Wiarygodności zeznań A. S. nie są w stanie podważyć rozbieżności w jego zeznaniach, m.in. co do okoliczności spotkania w dniu 18 maja 2008 r. w S. z W. Ł. oraz terminów informowania podległych mu pracowników o wywieranych na niego naciskach. Zważywszy, że świadek ten zeznawał wielokrotnie w znacznych odstępach czasowych i miał prawo nie pamiętać szczegółów zdarzeń. Nadto podnoszone rozbieżności nie dotyczyły istoty sprawy i były nieznaczne (m.in. kto pierwszy podszedł do kogo w dniu 18 maja 2008 r. w czasie spotkania z W. Ł. w S.).

Dodać przy tym trzeba, że nie narusza zasad logiki i doświadczenia życiowego przyjęcie przez Sąd I instancji, iż oskarżony W. Ł. rozmawiał z A. S. (na temat zatrudnienia M. T. (1)) podczas przypadkowych spotkań na imprezach okolicznościowych. Imprezy te stwarzały bowiem możliwości nieskrępowanej (np. podsłuchami) rozmowy na „trudne” tematy.

Faktem jest, że A. S.złożył zawiadomienie o przedmiotowych przestępstwach po zorganizowanej wobec niego prowokacji (...)i otrzymaniu decyzji wydanej przez W. Ł.o zawieszeniu go w czynnościach dyrektora Oddziału Terenowego A. R. R.. Przy czym, o ile można przyjąć, że motywem jego zachowania była chęć „odegrania się” na oskarżonych poprzez obciążenie ich o sprzeczne z prawem zachowania, o tyle nieuprawniony jest – zwłaszcza w świetle innych dowodów – pogląd, iż pomówił on obu oskarżonych o działania, które w rzeczywistości nie miały miejsca.

Zgodzić należy się z apelującymi, że A. S. składając zeznania obciążające obu oskarżonych nie zakładał, iż zainicjuje postępowanie karnego również wobec siebie ( vide protokół rozprawy z dnia 17.12.2010 r. w sprawie VII K 810/10). Tym niemniej nie sposób uznać, że odmienne stanowisko Sądu I instancji w tej materii ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Z punktu widzenia realizacji znamion przypisanych oskarżonym czynów bez znaczenia są argumenty apelujących wskazujące na:

- przeprowadzenie obu rekrutacji zgodnie z przepisami prawa, w tym procedurami wewnętrznymi, dotyczącymi zatrudniania pracowników w A. R. R.

- odpowiednie kwalifikacje zawodowe M. R. oraz M. T. (1);

- pominięcie tego, że w sierpniu i wrześniu 2008 r. zmianą warunków pracy i płacy objęto w oddziałach terenowych A. R. R.kilkaset osób, a podwyżka, którą otrzymał M. T. (1)nie odbiegała w żaden sposób od przyjętych założeń;

- zbagatelizowanie tego, że kontrole i audyty A. R. R., w tym związane z rekrutacja pracowników, nie wykazały żadnych nieprawidłowości;

- niedokonanie analizy regulacji prawnych dotyczących zasad funkcjonowaniaA. R. R.w zakresie praw pracowniczych.

Istota przypisanych oskarżonym czynów nie sprowadza się bowiem do tego, że naruszone zostały procedury, ale że oba konkursy były „ustawione”, przeprowadzone jedynie dlatego, aby uczynić zadość wymogom ustawowym.

Trafnie podnoszą apelujący, że zaprezentowana przez Sądu I instancji ocena w/w okoliczności jest nieco uproszczona (m.in., jak zasadnie podnoszą apelujący, warunki poprzedniego konkursu, w którym brał udział M. T. (1), dotyczyły innego stanowiska). Uchybienia w tym zakresie nie burzą jednak logiki rozumowania Sądu Rejonowego.

Wbrew twierdzeniom apelujących Sąd I instancji uwzględnił fakt, iż A. S.złożył wcześniej zawiadomienie o popełnienia przestępstwa w sprawie tzw. „kwot mlecznych” oraz, że wysłał do „centrali” A. R. R.wniosek o zapotrzebowanie na kandydata na stanowisko zastępcy dyrektora O. T.(w dniu 28 kwietnia 2008 r., tj. przed powołaniem W. Ł.na stanowisko prezesa (...)). O ile nie uzasadniony jest pogląd Sądu I instancji, że zmiana prezesa przerywa bieg wniosku, to wskazane wyżej okoliczności – zdaniem Sądu Okręgowego – nie mają znaczenia z punktu widzenia oceny meritum sprawy.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się uchybień w sądowej ocenie zeznań J. Z. (1). Mają rację apelujący, że J. Z. (1)czerpała wiedzę o naciskach kierowanych przez oskarżonych wobec A. S.wyłącznie z jego przekazów (nadto plotek zasłyszanych w O. T. A. R. R.Nie oznacza to jednak, iż jej zeznania nie mają znaczenia w sprawie. Zważywszy, że – jak wynika z jej zeznań, notabene spójnych i konsekwentnych – informacje te uzyskiwała „na bieżąco” w okresie poprzedzającym działania A. S.zmierzające do ujawnienia przypadków naruszenia prawa przez jego bezpośrednich zwierzchników.

Bezzasadne są zarzuty kwestionujące dokonaną przez Sąd I instancji ocenę zeznań M. T. (1). Wbrew twierdzeniom apelujących zeznania tego świadka, składane wielokrotnie podczas postępowania karnego były spójne i konsekwentne co do istoty. Podtrzymał je podczas konfrontacji z M. S., P. L. i W. Ł. oraz podczas rozprawy.

Wartość dowodowa zeznań M. T. (1) jest nie do przecenienia, albowiem nie sposób mu zarzucić, że miał interes w składaniu fałszywych zeznań obciążających oskarżonych.

Sąd I instancji uprawniony był do przyjęcia, że W. Ł.w trakcie rozmów telefonicznych z M. T. (1), które potwierdzają bilingi, polecił mu udanie się do A. S.celem złożenia wniosku o awans. Przebieg rozmowy wynika z zeznań samego M. T. (1). Przekazanie takiego polecenia przez podwładnego swojemu przełożonemu nie narusza zasad logiki i doświadczenia życiowego, zważywszy że M. T. (1)był osobą protegowaną przez obu Prezesów Agencji, a nadto łączyły go pewne, niejasne więzi z ówczesnym M. R. M. S.. Zauważyć należy, że nie każdy chętny do podjęcia pracy w O. T. A. R. R.miał możliwość rozmawiania na ten temat i to wielokrotnie z samym M. R., co potwierdził M. S.(„ M. T. (1)wielokrotnie rozmawiał ze mną o swoich aspiracjach i oczekiwaniach”).

Zasad logiki i doświadczenia życiowego nie narusza też przyjęcie przez Sąd I instancji, że W. Ł.nie chciał rozwiązać osobiście umowy o pracę z J. Z. (1), obawiając się odpowiedzialności za negatywne (dla niego) orzeczenie w razie dochodzenia przez w/w roszczeń wynikających z niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy. Tym bardziej, że mogłoby to niekorzystnie wpłynąć na jego pozycją w A. R. R.. W tych okolicznościach logicznym jest, że odpowiedzialność za niezgodną z prawem decyzję wolał „scedować” na A. S..

Nie można mieć zastrzeżeń do sądowej oceny kwestii szybkiego awansu M. T. (1) na stanowisko głównego specjalisty (w ciągu miesiąca o trzy szczeble), zwłaszcza w świetle zeznań samego zainteresowanego (jak podał, rozmawiał na ten temat z polecenia W. Ł. z A. S. i sam był zaskoczony tak szybkim awansem).

Trafnie podnoszą apelujący, że J. S. (2)i M. T. (2)nie potwierdziły zeznań A. S.o naciskach na niego ze strony Prezesów A. R. R.. Przy czym należy mieć na uwadze, że świadkowie ci składali zeznania pod presją wynikającą z ich pozycji zawodowej oraz grożącej im odpowiedzialności karnej. Nie można jednak nie dostrzec tego, że J. S. (2)potwierdziła, iż dzwoniła na polecenie A. S.do M. T. (1)przed drugim konkursem, aby złożył swoją ofertę. Okoliczność ta, w jej ocenie (podobnie w ocenie M. T. (2)), była dziwna i niespotykana (określiła to mianem „szczególnego przypadku”). Podobnie jak informacja, którą uzyskała od J. Z. (3), że w sprawie M. T. (1)(szeregowego pracownika O. T.) kontaktował się z nią telefonicznie W. Ł.(Prezes A. R. R.).

Faktem jest, że Sąd I instancji we wstępnej fazie uzasadnienia wskazał, że oparł swoje ustalenia o zeznania świadków M. T. (2), E. D., W. D., W. S., P. L., L. W., A. B. i H. S., podczas gdy ci świadkowie zaprzeczyli w większości okolicznościom podawanym przez A. S. i M. T. (1) (m.in. co do treści i przebiegu rozmów oraz ich rzekomej wiedzy na temat zdarzeń objętych stawianym oskarżonemu zarzutem). Uchybienie to, naruszające art. 410 k.p.k i art. 424§1 pkt 1 k.p.k., ma charakter omyłki, czego dowodzi lektura dalszej części uzasadnienia i nie miało wpływu na treść zaskarżonego wyroku (art. 438 pkt 2 k.p.k.). W szczególności nie powoduje, że uzasadnienie jest wewnętrznie sprzeczne, ani też, że Sąd I instancji dokonywał ustaleń faktycznych nie w oparciu o cały materiał dowodowy.

Dodać należy, że chociaż w czasie składania zeznań przez sądem przez I. P. W. Ł.nie pełnił już funkcji Prezesa A. R. R. S. P.(nie był więc przełożonym w/w), to nie sposób nie przyznać racji Sądowi I instancji, iż obecność oskarżonego mogła mieć wpływ na jej zeznania. Przede wszystkim z racji jej usytuowania zawodowego oraz świadomości, iż każdy następca oskarżonego, nota bene wywodzący się z tej samej opcji politycznej, może mieć do niej pretensje o brak lojalności wobec swego przełożonego.

Odnosząc się do zarzutów obrazy innych przepisów postępowania, przede wszystkim stwierdzić należy, że Sąd I instancji prawidłowo zdefiniował skutek przypisanych oskarżonym czynów w postaci działania na szkodę interesu publicznego, polegającego na zagwarantowanym art. 6a – 6 g Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o A. R. R.i organizacji rynków rolnych otwartym i konkurencyjnym naborze pracowników oraz w zakresie czynów z pkt. II i III aktu oskarżenia w postaci działania na szkodę interesu prywatnego A. S.(w sposób sprzeczny z zasadą konkurencyjności wpływali – m.in. grożąc zwolnieniem z pracy” – na podjęcie przez niego czynności z zakresu szeroko rozumianego prawa pracy) oraz J. Z. (1)(była bezpośrednio zagrożona zwolnieniem ze stanowiska z-cy dyrektora O. T.).

Na marginesie, trudno zrozumieć z jakiego powodu A. S. nie został uznany za pokrzywdzonego w zakresie czynu z pkt. I części wstępnej wyroku, skoro niemalże w identycznych okolicznościach został uznany za pokrzywdzonego w przypadku czynów z pkt. II i III. Kierunek apelacji obrońców B. T. (na korzyść oskarżonego) uniemożliwił Sądowi Okręgowemu korektę tego uchybienia (vide zakaz reformationis in peius – art. 434§1 k.p.k.).

W konsekwencji powyższego nie zasługują na uwzględnienie zarzuty wskazujące na nieuprawnione przyjęcie, że A. Z. i A. S. nie są pokrzywdzonym w rozumieniu art. 49§1 k.p.k., a temu ostatniemu nie przysługiwał status oskarżyciela posiłkowego (art. 53 k.p.k).

Podkreślić należy, że dobrem chronionym przepisem art. 231§1 k.k. jest z jednej strony szeroko rozumiany „interes publiczny” (prawidłowe funkcjonowanie instytucji państwowych i samorządu terytorialnego i związany z tym autorytet władzy publicznej), z drugiej zaś „interes prywatny”.

Końcowo podkreślić trzeba, że chybione są zarzuty obrazy art. 2§2 k.p.k. oraz art. 5§2 k.p.k.

Art. 2 k.p.k. ma charakter ogólny i nie reguluje zasad postępowania w sprawach karnych. Określa jedynie cele tego postępowania, do osiągnięcia których służą konkretne poszczególne przepisy mające te postępowanie ukształtować prawidłowo (w tym w §2 zasadę prawdy materialnej). Nie może więc stanowić podstawy zarzutu apelacyjnego.

Nie można zasadnie stawiać zarzutu 5§2 k.p.k. podnosząc wątpliwości strony co do treści ustaleń faktycznych, bowiem dla oceny, czy nie została naruszona zasada in dubio pro reo, istotne jest jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął te wątpliwości na niekorzyść oskarżonego ( vide m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2012 r., V KK 61/12, LEX nr 1228657). Analiza uzasadnienia wyroku Sądu I instancji nie daje żadnych podstaw do twierdzenia, że takie wątpliwości powziął. Jeżeli z materiału dowodowego sprawy wynikają różne wersje wydarzeń, to nie jest to równoznaczne z istnieniem nie dających się usunąć wątpliwości w rozumieniu art. 5§2 k.p.k., bo w takim wypadku sąd orzekający zobowiązany jest do dokonania ustaleń na podstawie swobodnej oceny dowodów i dopiero wówczas, gdy wątpliwości nie zostaną usunięte, należy tłumaczyć je na korzyść oskarżonego.

Reasumując tę część rozważań stwierdzić należy, że sądowa ocena dowodów oraz ustalenia faktyczne Sądu I instancji, poza kilkoma drobnymi uchybieniami, nie mającymi wpływu na treść zaskarżonego wyroku, nie wykraczają poza granice zakreślone przepisem art. 7 k.p.k. i pozostają pod jego ochroną.

Bezzasadne są zarzuty obrazy prawa materialnego, art. 231§1 k.k.

Przede wszystkim trudno zrozumieć, w jakim zakresie ustalenia Sądu I instancji są sprzeczne z cytowanym w apelacjach orzecznictwem sądowym, w tym poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 stycznia 2013 r. ( I KZP 24/12, OSNKW 2013/2/12, LEX nr 1252702). Sąd I instancji wykazał bowiem narażony na szkodę skonkretyzowany interes publiczny i prywatny (o czym wyżej), a nadto związek przyczynowy pomiędzy nim, a przekroczeniem uprawnień przez oskarżonych.

Nie sposób zgodzić się zarzutem obrazy przez Sąd I instancji art. 231§1 k.k. ( vide apelacja adw. R. B.), polegającym na tym, że działanie oskarżonego B. T. nie było działaniem w sferze wykonywania władzy publicznej, gdyż mieściło się wyłącznie w sferze prawa pracy (na marginesie, problem ten dotyczy w równym stopniu drugiego z oskarżonych).

Apelujący w swoje argumentacji odwołuje się do poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 czerwca 2009 r. ( IV KK 11/09, LEX nr 512109). Zgodnie z nim, funkcjonariusz publiczny dopuszcza się przestępstwa nadużycia władzy, o którym mowa w art. 231§1 k.k., wówczas gdy przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków nastąpiło w sferze imperium funkcji władczych przysługujących tym instytucjom.

Skarżący zdaje się też nie dostrzegać tego, że Sąd Najwyższy w w/w orzeczeniu „wyłączył” z zakresu tzw. „imperium” jedynie zachowania funkcjonariuszy publicznych ze sfery stosunków gospodarczych i cywilnych. Nie „wyłączył” natomiast innych zachowań.

Nie uzasadniony jest przy tym pogląd apelującego, iż w niniejszej sprawie chodzi wyłącznie o zachowania z zakresu prawa pracy. Zakres przypisanych oskarżonym zachowań znacznie wykraczał poza sprawy pracownicze. Sprowadzały się one do wywierania presji na A. S. (grożeniu mu zwolnieniem z pracy), a ich celem było przyjęcie do pracy (po przeprowadzeniu fikcyjnych konkursów) ludzi przez nich protegowanych.

Nie budzą zastrzeżeń orzeczone wobec oskarżonych kary, rozumiane jako całokształt kar i środków karnych (do odniesienia się do tego zagadnienia obliguje przepis art. 447§1 k.p.k.). Sąd I instancji uzasadnił (chociaż dosyć lakonicznie) powody, dla których orzekł omawiane kary w takim, a nie innym wymiarze. Chociaż nie należą one do łagodnych, to – zdaniem Sądu Okręgowego – mieszczą się w granicach sądowego uznania, które zakreśla przepis art. 53§1 i 2 k.k. i nie można ich traktować jako niewspółmiernych w stopniu rażącym (art. 438 pkt 4 k.p.k.). Zważywszy na wysoki stopień winy i społecznej szkodliwości czynów, który determinuje okoliczność, iż obaj oskarżeni byli wysokiej rangi funkcjonariuszami publicznymi, od których należy oczekiwać najwyższych standardów zachowań. Zwłaszcza w dobie rozpowszechnionego protekcjonalizmu. W tym stanie rzeczy zastosowane środki represji karnej winny w szerszym zakresie realizować nie tylko funkcję zapobiegawczą, ale też wymogi prewencji ogólnej.

Nie stwierdzając innych uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, należało orzec, jak w pkt. I sentencji niniejszego wyroku.

O opłatach orzeczono na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 i 4 oraz art. 3 ust. 2 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223), zaś o pozostałych kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze na podstawie art. 636§1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 633 kpk. Na pozostałe koszty sądowe złożyły się:

- koszt uzyskania informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego w kwotach po 50-zł. (art. 618§1 pkt 10 k.p.k. w zw. z §1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie określenia wysokości opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego / Dz. U. 2003 r., Nr 151, poz. 1468./);

- koszt doręczeń wezwań i innych pism – ryczałt – w łącznej kwocie 20-zł. (art. 618§1 pkt 1 k.p.k. w zw. z §1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym / Dz. U. 2003 r., nr 108, poz. 1026 z późn. zm./).