Sygn. akt VIII U 1238/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Dorota Stańczyk

Protokolant st. sekr. Sąd. Anna Młynarska

po rozpoznaniu w dniu 22 kwietnia 2016 roku w Lublinie

sprawy A. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 8 czerwca 2015 roku znak:(...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala A. Ś. prawo

do emerytury od dnia (...)roku.

Sygn. akt VIII 1238/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 czerwca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił A. Ś. prawa do emerytury z uwagi na fakt, iż nie udowodnił oraz 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. ZUS nie uwzględnił jako pracy w warunkach szczególnych okresów- 03.04.1979r. do 31.05.1991r. z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)’ w K. oraz okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) C., w okresie od 01.07.1992r. do 30.11.1993r. i 15.05.1994r. do 05.08.1994r., z uwagi na braki w świadectwach wykonywania pracy w warunkach szczególnych za powyższe okresy (k. 15 a.e.).

W odwołaniu od tej decyzji A. Ś. wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury z uwagi na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych w okresie od 3 kwietnia 1979r. do 31 maja 1991r. (odwołanie k. 2-3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc argumenty leżące u podstaw zaskarżonej decyzji (k. 7-8 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje

A. Ś. urodził się (...)

W dniu 18 maja 2015r. złożył wniosek o prawo do emerytury (wniosek k. 1-4 a.e.).

Do wniosku dołączył między innymi świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez dyrektora Przedsiębiorstwa (...) C. w C., w dniu 15 marca 2000r. Z dokumentu tego wynika, że wnioskodawca był zatrudniony w tym zakładzie pracy i wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresach od 1 lipca 1992r. do 30 listopada 1993r. oraz od dnia 15 maja 1994r. do 5 sierpnia 1994r. na stanowisku operatora koparki, wymienionym w wykazie A dział V poz. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (świadectwo k. 9 a.e.).

W jego aktach dotyczących kapitału początkowego znajduje się także świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) w K., z którego wynikało, że wnioskodawca był zatrudniony w tym zakładzie pracy od dnia 03.04.1979r. do dnia 31.05.1991r., na stanowisku wymienionym w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w szczególnych warunkach – od dnia 3 kwietnia 1979r. do 31 maja 1991r. i stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace operatora sprzętu przeładunkowego, na stanowisku operatora, wymienionym w wykazie A, dziale VIII poz. 1 pkt 2 (świadectwo k. 7 a.k.).

Zaskarżoną decyzją z dnia 8 czerwca 2015r. organ rentowy odmówił A. Ś. prawa do emerytury wskazując, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Do prac w takich warunkach ZUS zaliczył skarżącemu okres 4 lat, 4 miesięcy i 13 dni, nie uwzględnił natomiast następujących okresów:

- od 3 kwietnia 1979r. do 31 maja 1991r. z tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K., gdyż w przedłożonym świadectwie prac w warunkach szczególnych rodzaj wykonywanych prac nie został określony ściśle z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.; nadto brak było wykazu, działu i pozycji rozporządzenia,

- od dnia 1 lipca 1992r. do 30 listopada 1993r. oraz od 15 maja 1994r. do 5 sierpnia 1994r. – zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w C., gdyż w przedłożonym świadectwie z dnia 15 marca 2000r. brakowało pieczątki firmowej (...), nie został określony rodzaj wykonywanej pracy, który powinien być określony ściśle z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., nadto brak było powołania się na resortowe akty prawne – podano tylko nazwę stanowiska pracy, na jakim był zatrudniony wnioskodawca (decyzja k. 15 a.s.).

Sąd ustalił, że wnioskodawca ma wykształcenie podstawowe (kwestionariusz osobowy – a.o. k. 25 a.s.).

W okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K., oddział w S., skarżący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy , a często ponad ten wymiar, nawet po 12 godzin dziennie, w okresie od 3 kwietnia 1979r. do 31 maja 1991r. pracował w warunkach szczególnych. W tym okresie wykonywał prace jako operator ciężkich maszyn budowalnych – spycharki(...)spycharko – koparki Białoruś i koparek – gąsiennicowej typ waryński i kołowej (...) również typ W. (wszystkie maszyny oprócz jednej koparki kołowej – typu gąsiennicowego). Firma (...) była firmą transportową, wynajętą do prac na terenie (...) zagłębia węglowego.

Wnioskodawca pracując przy użyciu tego ciężkiego sprzętu zajmował się niwelacją terenów, zasypywaniem rowów, wykonywaniem różnego rodzaju wykopów np. pod fundamenty. Ponadto, w ramach wykonywania typowych prac budowlanych za pomocą sprzętu ciężkiego wnioskodawca zajmował się także rozładowywaniem wagonów z kruszywem (służącym do produkcji betonu na terenie budowy kopalni) i przeładowywaniem innych materiałów sypkich z wagonów do samochodu (m.in. piasku, grysu), załadowywaniem ziemi z szybu górniczego z kopalni w S. na samochody.

W sytuacji awarii sprzętu A. Ś. otrzymywał sprzęt zastępczy, ewentualnie wykorzystywał urlop wypoczynkowy.

Szczególne warunki pracy związane były z pracami przy przeładunku materiałów sypkich, pylistych, urobku z dużą ilością siarki. Przy pracach tych powstawało duże zapylenie i wydzielały się toksyczne substancje. Wnioskodawca pracował w specjalnym ubraniu roboczym i ochronnej masce na twarz; otrzymywał posiłki regeneracyjne. W okresie od dnia 02.05.1979r. do 31.05.1979 r. oraz od 13.09.1989r.do 29.10.1989r. wnioskodawca korzystał z urlopów bezpłatnych (akta osobowe, k.25, zeznania wnioskodawcy k. 16v-17, 36v-37 a.s., zeznania Z. B. k. 36 a.s., zeznania J. O. k. 36v a.s., świadectwo pracy, świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych – a.o. k. 25 a.s.,).

W kolejnych nieuwzględnionych przez organ rentowy okresach (od 1 lipca 1992 r. do 30 listopada 1993 r. i od 15 kwietnia 1994 r. do 5 sierpnia 1994 r.) w Przedsiębiorstwie (...) w C. odwołujący się pracował jako operator koparki, zajmując się wykopywaniem miejsc na groby na cmentarzach (zeznania wnioskodawcy k. 16v-17, 36v-37 a.s.).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o przytoczone dowody z dokumentów zawarte w aktach organu rentowego i aktach osobowych oraz zeznania wnioskodawcy i świadków.

Sąd obdarzył wiarą dowody ze wskazanych dokumentów w całości uznając, iż zostały one sporządzone przez uprawnione do tego podmioty, zaś ich autentyczność, forma i treść nie budzą wątpliwości. Dokumenty te (poza świadectwem pracy w warunkach szczególnych) nie były kwestionowane przez strony. Akta osobowe były przechowywane przez uprawniony podmiot i nie nosiły śladów ingerencji w ich treść. W ocenie Sądu, opisywane wyżej świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z przedsiębiorstwa (...), mimo braków formalnych w sposób niebudzący wątpliwości potwierdzało wykonywanie przez skarżącego prac w warunkach szczególnych.

Sąd uznał również za wiarygodne złożone w niniejszym postępowaniu zeznania wnioskodawcy uznając, iż były one jasne, logiczne, pozbawione sprzeczności oraz spójne z pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym w postaci dokumentów oraz zeznań świadków.

Sąd obdarzył również wiarą zeznania przesłuchanych świadków, gdyż co do najistotniejszych okoliczności były jasne, spójne, logiczne, pozbawione sprzeczności. W taki sam sposób Sąd ocenił zeznania wnioskodawcy, jako spójne z całością zgromionego materiału dowodowego.

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.) zwanej dalej ustawą FUS, mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury to jest 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 ustawy FUS stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Przepis ten odsyła do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku Nr 8, poz. 43 ze zm.), stanowiącego podstawę przy rozpatrywaniu wniosku o wcześniejszą emeryturę.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezspornym jest, że skarżący nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, osiągnął wiek emerytalny i na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymował się co najmniej dwudziestopięcioletnim stażem pracy.

Sporne przede wszystkim pozostawało, czy skarżący udowodnił co najmniej 15 letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wskazuje, że prace wykonywane przez niego od dnia 3 kwietnia 1979r do 31 maja 1991r. (12 lat, miesiąc i 29 dni) w Przedsiębiorstwie (...) w K. Oddziale w S. (okres ten był wystarczający do ustalenia uprawnień emerytalnych) były zatrudnieniem w szczególnych warunkach. Określić je należy jako: „Prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych” oraz „Ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie”, wymienione w Dziale VIII „W transporcie i łączności”, pod pozycją 1 i 3 wykazu A - załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Prace te zostały również wymienione w Dziale VIII poz. 1 pkt 2 „operator i pomocnik operatora maszyn, urządzeń i sprzętu przeładunkowego” oraz poz. 3 pkt 2 „kierowca pojazdu gąsiennicowego” wykazu A stanowiącego załącznik nr 2 do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w szczególnych warunkach. Praca, jaką wówczas wykonywał jest wymieniona również w Dziale V cyt. rozporządzenia , pkt 3- „prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych”.

Wskazać należy, iż odwołujący się występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia przedłożył świadectwo potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach w powyższym okresie.

Fakt, iż w świadectwie pracy w warunkach szczególnych za ten okres występowały braki formalne nie przesądza o niemożności przyznania skarżącemu prawa do świadczenia z tego powodu. Przypomnieć bowiem należy, iż świadectwo pracy jest dokumentem szczególnym, ale samo przez się nie tworzy praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie ma też cech wyłączności w zakresie dowodowym (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2007 roku, II PK 33/07 Lex nr 348305).

Słusznie również orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia z dnia 16 czerwca 2009 roku (I UK 24/09, LEX nr 518067), że: „Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie”.

Wskazać należy, iż zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, a więc również zeznaniami świadków.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż skarżący legitymuje się okresem przekraczającym 15 lat pracy w warunkach szczególnych (łącznie z okresem uwzględnionym przez ZUS jest to okres ponad 16 lat i 4 miesięcy, po odjęciu okresów urlopów bezpłatnych). W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, iż spełnia on wszystkie przesłanki do ustalenia mu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Odnośnie zaś wnioskowanego kolejnego okresu pracy, tj. w Przedsiębiorstwie (...) w C., brak jest dokumentacji pracowniczej za ten okres, wnioskodawca nie przedłożył też innych wniosków dowodowych na okoliczność pracy w tym okresie w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia (...), tj. spełniania wszystkich przesłanek do uzyskania prawa doi świadczenia, zgodnie z art. 100 ustawy FUS.

Z tych względów, na podstawie przytoczonych przepisów i art. 477 14 § 2 kpc Sąd orzekł jak w sentencji wyroku..