Piątek, 29 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5877
Piątek, 29 marca 2024
Sygnatura akt: IV Pa 57/15

Tytuł: Sąd Okręgowy w Siedlcach z 2015-10-29
Data orzeczenia: 29 października 2015
Data publikacji: 8 grudnia 2017
Data uprawomocnienia: 29 października 2015
Sąd: Sąd Okręgowy w Siedlcach
Wydział: IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Przewodniczący: Jacek Witkowski
Sędziowie: Katarzyna Antoniak
Elżbieta Wojtczuk

Protokolant: sekr. sądowy Anna Wąsak
Hasła tematyczne: Wynagrodzenie Za Pracę
Podstawa prawna: art. 14 ust. 1b ustawy o kuratorach sądowych, art. 385 kpc

Sygn. akt IV Pa 57/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jacek Witkowski

Sędziowie: SO Katarzyna Antoniak

SO Elżbieta Wojtczuk (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Anna Wąsak

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2015 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. G.

przeciwko Sądowi Rejonowemu w Węgrowie

o zaległe wynagrodzenie

na skutek apelacji powoda M. G.

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 11 marca 2015r. sygn. akt IV P 308/14

oddala apelację.

Sygn. akt: IV Pa 57/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 11 marca 2015r. Sąd Rejonowy w Siedlcach oddalił powództwo M. G. skierowane przeciwko Sądowi Rejonowemu w Węgrowie o wynagrodzenie.

Rozstrzygnięcie to było wynikiem następujących ustaleń i wniosków Sądu Rejonowego:

W pozwie z 5 czerwca 2014r. powód M. G. domagał się zasądzenia od pozwanego Sądu Rejonowego w Węgrowie kwoty 22 745 złotych brutto z ustawowymi odsetkami: od kwoty 4108 złotych od 1 stycznia 2012r. do dnia zapłaty, od kwoty 7 704,67 złotych od 1 stycznia 2013r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 10 932,55 złotych od 1 stycznia 2014r. do dnia zapłaty tytułem równowartości niezwaloryzowanego wynagrodzenia w latach 2011–2013. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że jest zatrudniony w Sądzie Rejonowym w Węgrowie na stanowisku kuratora zawodowego specjalisty od dnia 1 stycznia 2013 r. W latach 2010-2012 był zaś zatrudniony na tym stanowisku w Sądzie Rejonowym w Sokołowie Podlaskim. Zgodnie z przepisami ustawy z 27 lipca 2011r. o kuratorach sądowych wynagrodzenie zasadnicze kuratorów zawodowych na równorzędnych stopniach służbowych jest równe i stanowi odpowiednio do rangi stopnia służbowego wielokrotność kwoty bazowej, której wysokość, ustaloną według zasad określonych w art.14 ust.1a i ust.1b, określa ustawa budżetowa. Kwota bazowa, począwszy od 2004r., jest waloryzowana corocznie średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalanym na podstawie przepisów o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej. Przyjęty w ustawie mechanizm waloryzacji, zapewniający stabilizację uposażenia kuratorskiego w każdym roku w odniesieniu do przeciętnego poziomu wynagrodzeń, stanowi prawo nabyte, przy czym zgodnie z obowiązującym stanem prawnym (art.15 ust.1 w/w ustawy) kurator zawodowy nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia bez zgody Prezesa Sądu Okręgowego oraz innego zajęcia ani sposobu zarobkowania, które przeszkadzałoby w pełnieniu przez niego obowiązków, mogło osłabiać zaufanie do jego bezstronności lub podważać zaufanie do Sądu. W ocenie powódki wykładnia gramatyczna, funkcjonalna oraz logiczna art.14 w/w ustawy konstytuuje normy o charakterze imperatywno-atrybutywnym w zakresie konieczności dokonywania corocznej, dodatniej waloryzacji wynagrodzenia kręgu pracowników, do którego powódka także należy. W efekcie brak waloryzacji stanowi wyraz naruszenia prawa, które daje podstawę do dochodzenia przedmiotowego roszczenia, już z samej zasady słusznego. Normy te nie mają charakteru dyspozytywnego, lecz kształtują obowiązek waloryzacji wynagrodzeń. Art.14 ust.1 ustawy o kuratorach sądowych odsyła do ustaw budżetowych, gdzie corocznie ustalane są wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, które bezwzględnie powinny korespondować zarówno z prognozowanym średniorocznym wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych na konkretny rok (ustalonym w budżecie), jak i z poziomem inflacji z roku poprzedniego. Roszczenie, z którym występuje powódka obejmuje kwoty, o jakie jej zdaniem powinno zostać podwyższone wynagrodzenie w latach 2011–2013. Kolejne regulacje budżetowe ustanowiły wskaźnik inflacji na poziomie: w 2011r. – 102,3%, w 2012r. – 102,8 %, a w 2013r. – 102,7 %, przy czym wynagrodzenia środowiska kuratorów zawodowych nie zostały w ogóle zwaloryzowane. W tej sytuacji, w ocenie powódki należy uznać, że przepisy te nie korespondują z ratio legis art.14 ust.1 b ustawy o kuratorach sądowych. Ponadto są one sprzeczne z art.2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowiącym o tym, iż Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, w tym również z dyrektywą ochrony praw słusznie nabytych. Stanowisko to znajduje uzasadnienie w fakcie, że we wskazanym okresie wskaźniki wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych - potocznie określane inflacją, osiągnęły znaczne wartości, przez co siła nabywcza pieniądza uległa obniżeniu, co w połączeniu z brakiem podwyżek wynagrodzenia doprowadziło do rzeczywistego spadku wartości świadczenia wypłacanego przez pozwanego. Zaistniała zatem sytuacja, gdzie nie dość, że nie spełniono ustawowego wymogu waloryzacji wynagrodzenia, to na skutek niekonstytucyjnych regulacji budżetowych zostało ono faktycznie zmniejszone. Tymczasem Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się, że zasada ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa jest zasadą lojalności państwa wobec adresata norm prawnych. W przekonaniu powódki jej wynagrodzenie powinno zostać zwaloryzowane na poziomie wskaźnika za rok poprzedzający roszczenie, na skutek czego udałoby się przynajmniej zneutralizować spadek siły nabywczej pieniądza. Przyjęty miernik wzrostu wynagrodzeń na kolejne lata stanowi o tyle istotną okoliczność, że ustawodawca w budżecie na lata 2011–2013 w ogóle nie przewidział wzrostu wynagrodzeń pracowników sektora publicznego, a w 2010r. ukształtował go na poziomie o 2,5% niższym niż wskaźnik inflacji - w 2009r. wynoszący 3,5%. W związku z tym przedmiotowe regulacje ustaw budżetowych są sprzeczne z zasadą demokratycznego państwa prawnego i sprawiedliwości społecznej, w tym przypadku atrybutu korzystania z corocznej waloryzacji wynagrodzeń przynajmniej na poziomie spadku realnej wartości złotego za rok poprzedni. Za rażąco niesprawiedliwą oraz godzącą w podstawy porządku prawnego należy uznać praktykę organów władzy ustawodawczej, które w myśl uchwalonego prawa aprobują sytuację, w której duża grupa pracowników instytucji wymiaru sprawiedliwości zostaje w rzeczywistości pozbawiona znacznej części wynagrodzenia. Pozorne utrzymanie płac na niezmiennym poziomie wydaje się zabiegiem neutralnym, ale czynniki ekonomiczne sprawiają, że siła nabywcza pieniądza kształtuje się na różnym poziomie i w żaden sposób nie koreluje z nieustannym wzrostem cen towarów i usług konsumpcyjnych. W związku z tym, za środki o tym samym nominale można nabyć mniejszą ilość dóbr i usług niż w roku poprzednim, co potęguje poczucie braku sprawiedliwości w tym zakresie. Kuratorzy sądowi wykonują coraz więcej zadań bez wzrostu ich wynagrodzeń. Zwiększanie obowiązków wiąże się z dodatkowym czasem poświęcanym na pracę, a także generuje zwiększanie kosztów ich pracy związanej zwłaszcza z dojazdami na miejsce przeprowadzanych czynności służbowych. Terminowe wykonywanie zlecanych zadań wymusza na kuratorach sądowych konieczność korzystania ze swoich prywatnych samochodów, które dla potrzeb służbowych są dodatkowo eksploatowane, a jednocześnie koszty paliw nieustannie rosną. Ostatnia regulacja wynagrodzeń kuratorów sądowych polegająca na podniesieniu wysokości mnożników wynagrodzeń zasadniczych miała miejsce w 2009r. Wysokość wynagrodzenia kuratorów zawodowych w skład którego wchodzą wynagrodzenie zasadnicze, dodatek terenowy, dodatek stażowy oraz inne składniki (dodatkowe wynagrodzenie roczne, wynagrodzenia za chorobę i inne) wynika z wysokości kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej, a kwota ta nie jest waloryzowana od 2008r. Wolą ustawodawcy wyrażoną w ustawie o kuratorach sądowych jest wykonywanie przez nich zawodu zaufania publicznego, który poprzez normy zawarte w kodeksie zawodowym, regulującym kompetencje kuratorów, ich etyczną odpowiedzialność wobec Sądu, społeczeństwa oraz współpracowników wymuszają dbałość o rangę zawodu kuratora sądowego. Jednym z wyznaczników rangi zawodu kuratora jest poruszana niniejszym pozwem kwestia wynagrodzenia.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu stanowiska wskazał, że wynagrodzenie powoda nie było corocznie waloryzowane z uwagi na brak środków finansowych. Podwyższenie wynagrodzenia stanowiłoby naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Pozwany wskazał również, że roszczenia za lata 2011-2012 są niezasadne dodatkowo z uwagi na to, że powód w tym okresie nie był pracownikiem Sądu Rejonowego w Węgrowie, więc nie jest on legitymowany do występowania w sprawie w charakterze pozwanego.

W piśmie procesowym z dnia 10 marca 2015 r. powód rozszerzył żądanie pozwu o zasadzenie kwoty 1263 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty z tytułu braku waloryzacji wynagrodzenia w okresie styczeń – luty 2015 r. oraz zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W wyniku rozważenia stanowisk i argumentacji obu stron Sąd Rejonowy uznał roszczenie powoda za nieuzasadnione. Wskazał, że zgodnie z art.14 ust.1, 1a i 1b ustawy z 27 lipca 2001r. o kuratorach sądowych (Dz.U. Nr98, poz.1071 ze zm.) wynagrodzenie zasadnicze kuratorów zawodowych na równorzędnych stopniach służbowych jest równe i stanowi odpowiednio do rangi stopnia służbowego wielokrotność kwoty bazowej, której wysokość, ustaloną według zasad określonych w ust.1a i ust.1b, określa ustawa budżetowa. W 2003r. kwotę bazową dla zawodowych kuratorów sądowych ustalono w wysokości 1 667,70 złotych. Kwota bazowa, o której mowa w ust.1a, począwszy od 2004r., jest waloryzowana corocznie średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalanym na podstawie przepisów o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej. W myśl art.6 ust.1 ustawy z 23 grudnia 1999r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2011r., Nr79, poz.431) podstawę do określenia wynagrodzeń w roku budżetowym stanowią wynagrodzenia z roku poprzedniego, zwaloryzowane średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalonym w ustawie budżetowej, oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne, wypłacane na podstawie odrębnych przepisów.

Wskazując na powyższe Sąd Rejonowy podniósł, że istotne dla sprawy było ustalenie, czy ustawodawca, w procesie prac na ustawą budżetową, zobowiązany jest do corocznej waloryzacji wynagrodzenia pracownika w takim znaczeniu, aby jego wskaźnik zapewnił pracownikowi realny wzrost płacy zasadniczej na poziomie co najmniej tożsamym ze wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług. Waloryzacja polega na zmianie nominalnej wartości pieniężnej wierzytelności lub płatności w celu otrzymania jej realnej wartości ekonomicznej na niezmienionym poziomie. Ma ona na celu przeciwdziałanie zmianom siły nabywczej pieniądza, co z reguły sprowadza się do przeciwdziałania inflacji. Waloryzacja określonego świadczenia stanowić będzie wynik orzeczenia sądu, albo też podjętych działań legislacyjnych. W świetle dyspozycji art.6 ust.1 ustawy z 23 grudnia 1999r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw waloryzacja oznacza czynność polegającą na pomnożeniu wynagrodzenia z roku poprzedniego przez średnioroczny wskaźnik ustalony w ustawie budżetowej zmierzającą do ustalenia wysokości świadczenia w postaci wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z treścią art.2 pkt 4 powyższej ustawy „średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń” oznacza wzrost wynagrodzeń na dany rok budżetowy w stosunku do roku poprzedniego. Wskaźnik ten ustalany jest co rok w ustawie budżetowej i w oparciu o zestawienie z wynagrodzeniem pracownika z roku ubiegłego daje wynik w postaci aktualnej wysokości wynagrodzenia. Z zacytowanych wyżej uregulowań obu ustaw wynika, że ustawodawca w momencie ich uchwalania założył, iż wynagrodzenia pracownicze w sferze budżetowej będą rok rocznie waloryzowane. Jednakże wskaźnik waloryzacyjny w latach 2011-2013 i w 2015r. wynosi 100 %, co oznacza, że w tych latach ustawodawca nie przewidział waloryzacji wynagrodzenia.

Sąd Rejonowy wskazał, że ustawa o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw i ustawa budżetowa są równorzędnymi w hierarchii aktami prawa powszechnie obowiązującego. Pierwsza z nich przewiduje wzrost wynagrodzeń, a druga go faktycznie nie realizuje w związku z ustaleniem wskaźnika wzrostu wynagrodzeń na poziomie 100%. Rozstrzygając tę sprzeczność zgodnie z zasadą lex posterior derogat legi priori (akt późniejszy uchyla moc obowiązującą aktu wcześniejszego) Sąd pierwszej instancji wywiódł, że w niniejszej sprawie ustanowienie wskaźnika wzrostu wynagrodzenia w ustawie budżetowej na poziomie 100% nie powoduje jego nieważności w świetle normy zawartej w art.6 ust 1 ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw. Przepisy ustawy budżetowej na lata 2011–2013 uchyliły bowiem zastosowanie przepisów ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw, która jest ustawą wcześniejszą.

Reasumując Sąd Rejonowy uznał, że żądanie powoda nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach i na mocy a contrario art.14 ust.1,1a i 1b ustawy z 27 lipca 2001r. o kuratorach sądowych (Dz.U. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) w zw. z art.6 ust.1 ustawy z 23 grudnia 1999r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw podlegało ono oddaleniu.

Od powyższego wyroku apelację złożył powód M. G. zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

I.  naruszenie prawa materialnego, tj. art.2 i art.64 ust.1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z:

a/. art.14 ust.1b ustawy z 27 lipca 2001r. o kuratorach sądowych,

b/. art.13 ust.1 pkt 3 ustawy budżetowej na rok 2011 z 20 stycznia 2011r. w związku z art.44 ust.1 ustawy z 26 listopada 2010r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej,

c/. art.13 ust.1 pkt 3 ustawy budżetowej na 2012r. z 2 marca 2012r. w związku z art.24 ust.1 pkt 1 ustawy z 22 grudnia 2011r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej,

d/. art.13 ust.1 pkt 3 ustawy budżetowej na 2013r. z 25 stycznia 2013r. w związku z art.16 ust.1 pkt 1 ustawy z 7 grudnia 2012r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej,

e/. art.14 i art.9 ust.3 ustawy budżetowej na 2015r. z 15 stycznia 2015r.,

f/. art.2 pkt 4 i art.6 ust.1 ustawy z 23 grudnia 1999r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz zmianie niektórych ustaw poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że skoro wskaźnik wzrostu wynagrodzeń (waloryzacji) w państwowej sferze budżetowej w latach 2011-2013 wynosił 100% i ustawodawca nie przewidział podwyżki wynagrodzeń w tym okresie, to brak jest podstaw do stwierdzenia, że powódce zatrudnionej w Sądzie Rejonowym w Węgrowie w charakterze kuratora sądowego przysługuje podwyższone wynagrodzenie za lata 2011-2013. Przepis art.14 ust.1b ustawy z 27 lipca 2001r. wskazuje bowiem, że wynagrodzenie zasadnicze kuratorów sądowych stanowi wielokrotność kwoty bazowej, której wysokość określa ustawa budżetowa. Dokonana przez Sąd Rejonowy wykładnia powyższych przepisów jest sprzeczna z art.2 oraz art.64 ust.1 i 2 Konstytucji RP. Wskazane przepisy ustawy zasadniczej gwarantują szeroki katalog praw majątkowych, w tym prawo do wynagrodzenia. Zagwarantowana ustawą z 27 lipca 2001r. o kuratorach sądowych coroczna waloryzacja wynagrodzenia tej grupy zawodowej nie może być niweczona z jednej strony działalnością ustawodawcy, a z drugiej strony niewłaściwą wykładnią przepisów przez sądy. Ponadto zastosowana przez Sąd Rejonowy zasada lex posteriori derogat lego priori nie prowadzi do usunięcia sprzeczności i konfliktu równorzędnych ustaw, gdyż nie do przyjęcia jest pogląd, że przepisy ustaw budżetowych na lata 2011-2013 uchyliły przepisy ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Gdyby tak było to przepisy ustawy z 23 grudnia 1999r. nie obowiązywałyby, a przecież tak nie jest. W ocenie powódki wobec umorzenia przez Trybunał Konstytucyjny postepowania w sprawie IV P 44/13 Sąd Rejonowy w zakresie powództwa za lata 2011-2013 winien samodzielnie dokonać oceny zgodności w/w przepisów z Konstytucją.

II.naruszenie prawa procesowego, tj. art.177§1 pkt 1 kpc poprzez brak wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania w sprawie w sytuacji, gdy Sądowi Rejonowemu było wiadomo, że przepisy art.14 i art.9 ust.3ustawy budżetowej na 2015r. z 15 stycznia 2015r. budzą wątpliwości co do zgodności z Konstytucją, a zatem zasadne było wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności tych przepisów z Konstytucją, zgodnie z wnioskiem powoda zawartym w złożonym piśmie procesowym i w konsekwencji zawieszenie postępowania do czasy wydania orzeczenia przez Trybunał. W tym miejscu, w zakresie rozszerzonego powództwa powódka wniosła o zwrócenie się do Trybunału Konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej w trybie art.193 Konstytucji z pytaniem prawnym o treści: „Czy art.14 i art.9 ust.3 ustawy z 15 stycznia 2015r. - Ustawa budżetowa na 2015r. (Dz.U. z 2015r., poz.153) są zgodne z art.2 i art.164 ust.1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w takim zakresie, w jakim zawarte w nich uregulowania naruszają zasadę ochrony własności, praw nabytych i zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, na skutek pozbawienia pracowników (zawodowych kuratorów sądowych) prawa do wypłaty zwaloryzowanego wynagrodzenia za pracę w 2015r. wg przepisów określonych w art.14.ust.1b ustawy z 27 lipca 2001r. o kuratorach sądowych (t.j. Dz.U. z 2014r. poz.795)” bowiem od odpowiedzi na to pytanie zależy wynik niniejszej sprawy. W związku z powyższym wnioskiem, powód wniósł o zawieszenie postępowania w sprawie na podstawie art.177§1 pkt 1 kpc do czasu udzielenia odpowiedzi przez Trybunał Konstytucyjny na zadane pytanie prawne, a po udzieleniu odpowiedzi przez Trybunał Konstytucyjny i po rozpoznaniu apelacji wniósł o zmianę wyroku Sądu Rejonowego i uwzględnienie powództwa, przy czym w zakresie roszczeń za lata 2011-2013 w oparciu o bezpośrednie zastosowanie Konstytucji poprzez stwierdzenie, że przepisy ustaw budżetowych za lata 2011-2013 są niezgodne z ustawą zasadniczą, a za rok 2015 w oparciu o orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, o ile zostanie ono wydane, a także o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Jako ewentualny powód zgłosił wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania z uwagi na nierozpoznanie istoty sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda M. G. podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności odnieść się należy do zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu prawa procesowego, tj. art.177§1 pkt 1 kpc, gdyż wniosek o zawieszenie postępowania, tym razem apelacyjnego, na podstawie powyższego przepisu powód ponowił w złożonej apelacji. Wniosek ten pozostał w związku z wnioskiem powoda o skierowanie przez Sąd Okręgowy, a wcześniej Sąd Rejonowy pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego w przedmiocie zgodności przepisów art.14 i art.9 ust.1 pkt 3 ustawy budżetowej na 2015r. z art.2 i art.64 ust.1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Sąd Okręgowy podzielił ocenę Sądu Rejonowego, że w okolicznościach sprawy, tj. w świetle postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 11 lutego 2005r. wydanego w sprawie o sygnaturze P 44/13 i uzasadnienia tego postanowienia, niecelowe stało się występowanie przez Sąd Rejonowy, czy obecnie Sąd Okręgowy z pytaniem prawnym o treści analogicznej do pytań prawnych w w/w sprawie, w której Trybunał Konstytucyjny umorzył postępowanie. Pytanie prawne o treści wnioskowanej przez powoda jest analogiczne do pytania prawnego skierowanego do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie P 44/13 przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu. Różnica sprowadza się tego, że postulowane przez powoda pytanie prawne miałoby dotyczyć przepisów ustawy budżetowej na rok 2015r., w sytuacji, gdy wcześniejsze pytanie Sądu Rejonowego we Wrocławiu dotyczyło ustaw budżetowych na lata 2010-2013. Brak jest podstaw do przyjęcia, że Trybunał Konstytucyjny umarzając postępowanie w sprawie pytań prawnych skierowanych wcześniej w analogicznych sprawach przez inne Sądy, w przypadku kolejnego pytania prawnego postąpiłby inaczej i wydał merytoryczne rozstrzygnięcie w kierunku postulowanym przez powoda. W uzasadnieniu postanowienia z 11 lutego 2015r. w sprawie o sygnaturze P 44/13 Trybunał Konstytucyjny wyczerpująco wyjaśnił dlaczego uznał, że brak jest przesłanek do wydania orzeczenia w przedmiocie niekonstytucyjności przepisów ustaw budżetowych na lata 2010-2013 i w ocenie Sądu Okręgowego argumentacja Trybunału Konstytucyjnego w równej mierze odnosi się do kwestionowanych przez powoda przepisów ustawy budżetowej na rok 2015. Trybunał wyjaśnił, że w sprawie niespełniona pozostaje przesłanka funkcjonalna pytania prawnego, która wyraża się we wpływie ewentualnego orzeczenia o niekonstytucyjności na treść rozstrzygnięcia w sprawach zawisłych przed sądami zadającymi pytanie prawne. Trybunał wywiódł, że ewentualne orzeczenie stwierdzające niekonstytucyjność przepisów ustaw budżetowych określających średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń na poziomie 100% doprowadziłoby do sytuacji, w której z porządku prawnego wyeliminowane zostałyby w/w przepisy, ale rozstrzygnięcie to – wbrew oczekiwaniom pytających Sądów i pracowników będących stronami postępowań - nie pozwoliłoby sądom orzekającym na wydanie orzeczeń w kierunku uwzględniającym interesy tych pracowników. Inaczej mówiąc przepisy ustaw budżetowych zostałyby wyeliminowane z porządku prawnego, ale pozostałyby przepisy innych ustaw – w przypadku kuratorów sądowych przepis art.14 ust.1b ustawy z 27 lipca 2001r. o kuratorach sądowych, który nie przewiduje innej możliwości waloryzacji wynagrodzenia, jak tylko na podstawie średniorocznego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń określonego w ustawie budżetowej. Doszłoby zatem do powstania luki prawnej, której sądy orzekające nie mogłyby wypełnić, a która wymagałaby interwencji ustawodawcy. W przedstawionych okolicznościach Sąd Okręgowy nie przychylił się do wniosku powoda o wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym i co za tym idzie oddalił jego wniosek o zawieszenie postępowania do czasu udzielenia odpowiedzi na pytanie prawne. Z tych samych przyczyn Sąd Okręgowy nie podzielił argumentacji powoda o naruszeniu przez Sąd Rejonowy przepisu art.177§1 pkt 1 kpc. W świetle argumentacji Trybunału Konstytucyjnego przedstawionej w sprawie o sygnaturze P 44/13 Sąd Rejonowy trafnie ocenił, że kierowanie pytania prawnego doprowadziłoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania, a brak pytania prawnego zbędnym czynił zawieszenie postępowania. Stąd zarzut o naruszeniu przepisów postępowania nie mógł być uznany.

Przechodząc do zarzutów naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego wskazać należy, że wbrew twierdzeniom powoda wskazany Sąd nie dopuścił się zarzucanych mu naruszeń prawa materialnego. Sąd Okręgowy podziela ocenę prawną dokonaną w okolicznościach niniejszej sprawy przez Sąd pierwszej instancji. W sprawie bezsporne jest, że wobec treści ustaw budżetowych na lata 2011-2013 i 2015 przewidujących średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej w wysokości 100% doszło do sytuacji, w której mechanizm ustalania wynagrodzenia kuratorów zawodowych określony w art.14 ust.1b ustawy z 27 lipca 2001r. o kuratorach sądowych i poprzez odesłanie w art.6 ust.1 ustawy z 23 grudnia 1999r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw, polegający na określaniu wynagrodzenia na dany rok budżetowy przy przyjęciu wynagrodzenia z roku poprzedniego po jego zwaloryzowaniu średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń (ustalonym w ustawie budżetowej) doprowadził do sytuacji, w której wynagrodzenie to pozostało na poziomie z roku poprzedniego. W rezultacie powyższego, we wskazanym okresie wynagrodzenie grupy zawodowej kuratorów nie wzrosło. Sąd Rejonowy słusznie ocenił, że wobec takiej treści ustaw budżetowych na lata 2011-2013 i 2015 i tzw. ustaw okołobudżetowych zakładających wielkość wynagrodzeń na poziomie nie wyższym niż w roku poprzedzającym, doszło do sprzeczności między uregulowaniami tych ustaw a w/w uregulowaniami ustawy o kuratorach sądowych i ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw, które przewidziały mechanizm corocznej waloryzacji wynagrodzenia kuratorów średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń. Przepisy kolejnych ustaw budżetowych - na rok 2011, 2012 i 2013, a także 2015 przewidziały bowiem średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, jednakże określona w nich wysokość na poziomie 100,0% spowodowała, że w praktyce wynagrodzenia określane przy zastosowaniu tego wskaźnika nie wzrosły. W tych okolicznościach Sąd Rejonowy zasadnie zastosował normę kolizyjną określaną jako lex posterior derogat legi priori, w myśl której akt późniejszy uchyla moc obowiązującą aktu wcześniejszego, przy czym wbrew twierdzeniom strony apelującej nie chodzi tu o formalne uchylenie przepisów ustawy o kuratorach sądowych (w części określającej zasady ustalenia wynagrodzenia) i ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw, ale o uchylenie stosowania określonych przepisów w konkretnej sytuacji zaistnienia kolizji norm.

Wskazać trzeba, że dopóki określony przepis nie zostanie uznany za niekonstytucyjny istnieje domniemanie jego zgodności z Konstytucją, a w polskim systemie prawa organem powołanym do orzekania w sprawach zgodności ustaw z Konstytucją jest Trybunał Konstytucyjny - art.188 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r. Trybunał Konstytucyjny zapytany o zgodność ustaw budżetowych na lata 2011-2013 z Konstytucją umorzył postępowanie w sprawie, ale jak przedstawiono na wstępie rozważań, stanowisko swoje obszernie uzasadnił wskazując na brak spełnienia wszystkich formalnych przesłanek skutecznego wystąpienia z pytaniem prawnym. W tej sytuacji Sąd Rejonowy ocenił żądanie powoda w świetle istniejącego stanu prawnego. Przedstawiona przez Sąd Rejonowy argumentacja jest logiczna, ponadto - co należy jeszcze raz podkreślić - nawet w sytuacji uznania niekonstytucyjności przepisów ustaw budżetowych w zakresie, w jakim przewidywały one średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń na poziomie 100%, roszczenie powoda nie mogłoby być uwzględnione ze względu na niemożność przyjęcia innego miernika waloryzacji wynagrodzenia jak właśnie średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń. Tylko taki sposób waloryzacji wynagrodzenia przewiduje bowiem ustawa o kuratorach sądowych. W tym miejscu wskazać trzeba, że w okolicznościach sprawy brak było podstaw do waloryzacji wynagrodzenia powoda jako kuratora sądowego również na podstawie art.358 1§3 kpc w zw. z art.300 kp, w zw. art.105 ustawy o kuratorach sądowych. Na gruncie prawa pracy ustalenie wynagrodzenia pracownika, czy też waloryzacja tego wynagrodzenia następuje w odpowiednim trybie – tu przewidzianym w art.14 ust.1b ustawy o kuratorach sądowych, i nie można zmienić ani pominąć tych mechanizmów poprzez zastosowanie art.358 1§3 kpc. Takie działanie byłoby sprzeczne z zasadami prawa pracy. Na stanowisku takim stanął Sąd Najwyższy w wyroku z 8 października 1996r. w sprawie I PRN 90/96 (Lex nr 1222362) i Sąd Okręgowy w całości podziela to stanowisko.

Należy wskazać, że nie można zgodzić się z twierdzeniem powoda, iż Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy. Przedstawione na wstępie rozważania prawne Sądu Rejonowego pokazują, że Sąd ten rozpoznał żądanie powoda, wskazał jakie przepisy znajdują zastosowanie w sprawie, które okoliczności faktyczne nie były sporne i ocenił je w świetle tych przepisów.

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art.385 kpc apelację powoda oddalił.

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij