Sygn. akt VI Ka 1025/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Agnieszka Wojciechowska-Langda

Sędziowie: SO Beata Tymoszów (spr.)

SO Marek Wojnar

protokolant: protokolant sądowy Justyna Skwiot

przy udziale prokuratora - Agaty Stawiarz

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2014 r.

sprawy P. W.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie

z dnia 27 maja 2013 r. sygn. akt VIII K 19/13

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie.

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie w sprawie sygn. akt VI Ka 1025/13

P. W. został skazany prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z dnia 30.06.2005r. w sprawie o sygn. akt VII 99/05, za czyn popełniony dnia 24.03.2004r., kwalifikowany z art. 278 § 1 k.k. na karę roku pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt. 1 k.k. warunkowo zawieszono na okres 4 lat próby, a na podstawie art. 33 § 1 i 3 k.k. na karę grzywny w liczbie 40 stawek dziennych każda po 10 (dziesięć) złotych; na poczet grzywny zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 12.01.2005r. do dnia 20.01.2005r., postanowieniem z dnia 18.11.2005r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieście zarządził wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności;

2.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z dnia 18.08.2009r. w sprawie o sygn. akt IX K 1144/09, za czyn popełniony dnia 19.09.2008r., kwalifikowany z art. 278 § 3 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym; na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary ograniczenia wolności zaliczono okres rzeczywistego pobawienia wolności w sprawie od dnia 19.09.2008r. do dnia 20.09.2008r.;

3.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa w Warszawie z dnia 20.02.2009r. w sprawie o sygn. akt XIV K 1117/08, za czyn popełniony w dniu 3.05.2008r., kwalifikowany z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. na karę 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym; na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary ograniczenia wolności zaliczono skazanemu okres zatrzymania w sprawie w dniu 3.05.2008 r.;

4.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z dnia 26.07.2010r. w sprawie o sygn. akt X K 1654/10 za czyn popełniony w dniu 9.02.2010r., kwalifikowany z art. 278 § 1 k.k. na karę roku pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 k.k. w zw. z art. 70 § 1 pkt. 1 k.k. warunkowo zawieszono na okres 3 (trzech) lat próby; postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z dnia 3.07.2012r. zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności;

5.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa w Warszawie z dnia 8.10.2010r. w sprawie o sygn. akt XIV K 730/10 za czyn popełniony w dniu 13.06.2010r., kwalifikowany z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 2 lat pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. w z w. z art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawieszono na okres 5 lat próby, a na podstawie art. 33 § 1 i 3 k.k. na karę grzywny w liczbie 200 stawek dziennych każda po 10 złotych; na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet wykonania kary grzywny zaliczono skazanemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 13.06.2010r. do dnia 8.10.2010r.; postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z dnia 1 sierpnia 2012 r. zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności;

6.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia z dnia 20.10.2011r. w sprawie o sygn. akt X K 725/10 za czyn popełniony w dniu 26.02.2009r., kwalifikowany z art. 278 § 1 k.k. na karę roku pozbawienia wolności, której wykonanie na podstawie art. 69 § 1 i 2k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawieszono na okres 5 (pięciu) lat próby;

7.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z dnia 15.03.2012r. w sprawie o sygn. akt X K 1063/11 za czyn popełniony w dniu 14.11.2011r., kwalifikowany z art. 278 § 1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie, na podstawie na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawieszono na okres 4 lat próby, na podstawie art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. wymierzono karę grzywny w liczbie 20 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki na kwotę 10 (dziesięciu) złotych; na poczet orzeczonej kary grzywny na podstawie art. 63 § 1 k.k. Sąd zaliczył skazanemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w okresie od 14.11.2011r. do dnia 15.11.2011r.;

8.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie z dnia 4.04.2012r. w sprawie o sygn. akt VIII K 648/11 za czyn popełniony w dniu 17.08.2011r., kwalifikowany z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 58 § 3 k.k. na karę 12 miesięcy ograniczenia wolności, połączoną z wykonywaniem nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym; na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet, orzeczonej kary ograniczenia wolności zaliczono skazanemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w dniu 17.08.2011r.

Wyrokiem łącznym z dnia 27maja 2013 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie

I. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył kary wymierzone wyrokami opisanymi w punktach 4, 5 i 6 i wymierzył P. W. karę łączną 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;

II. połączył kary wymierzone wyrokami opisanymi w punktach 7 i 8 i na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § l k.k. wymierzył P. W. karę łączną roku pozbawienia wolności;

III. stwierdził, że w pozostałym zakresie wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu;

IV. na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego w zakresie wyroków opisanych w punktach 1, 2 i 3;

V. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił P. W. od ponoszenia kosztów sądowych;

VI. na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. E. J. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych oraz należny od tej kwoty podatek od towarów i usług tytułem wynagrodzenia za obronę skazanego udzieloną z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca skazanego.

Zaskarżając wyrok co do kary – w całości rozstrzygnięcia o karze łącznej na korzyść skazanego, zarzucił mu rażącą niewspółmierność czyli surowość wymierzonej kary łącznej czterech lat pozbawienia wolności oraz kary łącznej roku pozbawiania wolności, wyrażającą się w skumulowaniu kar jednostkowych powodującym nadmierną dolegliwość represji karnej zastosowanej wobec skazanego. Konkludując - skarżący domagał się zmiany wyroku łącznego poprzez połączenie kar orzeczonych wobec skazanego wyrokami opisanymi w punktach 4, 5 i 6 oraz 7 i 8 zaskarżonego wyroku z uwzględnieniem zasady częściowej absorpcji i wymierzenie kary łącznej, odpowiednio, nie przekraczającej dwóch lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności oraz ośmiu miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę skazanego wywołała konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, choć nie nastąpiło to ze powodów w niej wskazanych. Przypomnieć trzeba, że rozpoznając środek odwoławczy wniesiony na korzyść oskarżonego, sąd nie jest związany ściśle jego granicami ( arg. z art. 434 § 1 i 2 k.p.k.). Oznacza to, że nawet w wypadku zaskarżenia wyłącznie rozstrzygnięcia o karze, sąd ma obowiązek badania z urzędu podstaw faktycznych i prawnych całego kwestionowanego orzeczenia tym bardziej, jeśli poweźmie informację o nowych faktach, jakie nastąpiły po wydaniu skarżonego rozstrzygnięcia, a które mogły mieć wpływ na jego treść.

W pierwszej kolejności należy zatem odnieść się do tych okoliczności, które choć nie były zależne od ocen i wniosków Sądu Rejonowego, uniemożliwiały utrzymanie w mocy czy modyfikację zaskarżonego wyroku. W dniu 9 listopada 2013roku wszedł w życie m.in. przepis art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 27 września 2013 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2013, poz. 1247), który nowelizował art. 119 § 1 k.w. Od tej daty art. 119 § 1 k.w. obowiązuje w brzmieniu: kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza ¼ minimalnego wynagrodzenia podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. na moment wejścia w życie ustawy wartość ta wynosiła 400 zł. , a zatem od dnia 9 listopada 2013r. czyny polegające na kradzieży czy przywłaszczeniu mienia o wartości nie przewyższającej kwoty 400 zł. stanowią wykroczenie. Jednocześnie przepis art. 50 ust. 1 i 2 cyt. ustawy przewidywał reguły zmiany prawomocnych orzeczeń skazujących za czyny, które uprzednio stanowiły przestępstwa m.in. kradzieży, zaś po dniu 9 listopada 2013r. stały się wykroczeniami.

Z tego też względu po dniu 9 listopada 2013r. zostały wydane następujące orzeczenia:

- postanowieniem z dnia 12 grudnia 2013 roku, sygn. akt X K 99/05 (X Ko 1556/13) Sąd Rejonowy Warszawa Śródmieście w Warszawie stwierdził, iż czyn, za który P. W. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego Warszawa Śródmieście w Warszawie z dnia 30 czerwca 2005 roku, sygn. akt VII K 99/05 stanowi wykroczenie z art. 119 § 1 k.w. a z uwagi na fakt, iż kara została odbyta w całości nie podlegała modyfikacji;

- postanowieniem z dnia 09 listopada 2013 roku, sygn. akt X K 1654/10 (X Ko 1266/13) Sąd Rejonowy Warszawa Śródmieście w Warszawie stwierdził, iż czyn, za który P. W. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego Warszawa Śródmieście w Warszawie z dnia 26 lipca 2010 roku, sygn. akt X K 1654/10 stanowi wykroczenie z art. 119 § 1 k.w. i zmienił karę pozbawienia wolności wymierzoną opisanym wyrokiem na karę 30 dni aresztu;

- postanowieniem z dnia 12 grudnia 2013 roku, sygn. akt X K 1063/11 (X Ko 1553/13) Sąd Rejonowy Warszawa Śródmieście w Warszawie stwierdził, iż czyn, za który P. W. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego Warszawa Śródmieście w Warszawie z dnia 15 marca 2012 roku, sygn. akt X K 1063/11 stanowi wykroczenie z art. 119 § 1 k.w. i z uwagi na fakt, iż kara została orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania nie podlegała modyfikacji. Zatem w świetle powyższej zmiany czyny przypisane skazanemu w sprawach o sygn. akt VII K 99/05 ( pkt. 1 komparycji wyroku), X K 1654/10 ( pkt. 4) oraz X K 1063/11 ( pkt. 7 ) w chwili obecnej nie stanowią już – z uwagi na wartość skradzionego mienia – przestępstwa, a jedynie wykroczenie, wobec czego nie ma podstaw do uznania, iż w sprawach tych P. W. został skazany „za przestępstwo”. W świetle art. 85 k.k. tylko zaś takie skazanie daje podstawę do rozważenia, czy spełnione są pozostałe warunki orzeczenia kary łącznej, gdyż kara ta, jako instytucja prawa karnego materialnego nie występuje w prawie wykroczeń. Zatem nie jest dopuszczalne wydanie wyroku łącznego obejmującego karę łączną za zbiegające się przestępstwa i wykroczenia (por. Uchwała Sądu Najwyższego w sprawie VI KZP 44/72, OSNKW 1973, nr 2-3, poz. 20).

W zaistniałej sytuacji orzeczenie z punktu II wyroku nie mogłoby się ostać, jako, że nie istniały by już kary podlegające łączeniu, zaś rozstrzygnięcie z punktu I wymagałoby znacznej modyfikacji, gdyż nie podlegałaby łączeniu kara z wyroku opisanego w punkcie 4. Nie jest to jednak jedyna konsekwencja omówionych zmian. Ustalenie, że część wyroków skazujących obecnie dotyczy wykroczeń powoduje, że zmienia się układ realnych zbiegów przestępstw, a tym samym – powstają odmienne możliwości konfiguracji wyroków objętych wyrokiem łącznym. Dopuszczalność odmiennego połączenia kar staje się aktualna również wobec stwierdzenia, że Sąd Rejonowy umarzając w części postępowanie uczynił to z obrazą art. 572 k.p.k. wprawdzie kwestia ta nie została podniesiona w apelacji obrońcy, ale jest istotna z punktu widzenia interesów procesowych skazanego.

Należy bowiem zauważyć, że w wypadku gdy spełnione są warunki określone w art. 85 k.k., orzeczenie kary łącznej jest obligatoryjne niezależnie od tego, czy część lub też wszystkie kary podlegające łączeniu zostały już wykonane. Porównanie zarówno dat czynów jak i dat wyroków, zapadłych w sprawach opisanych w punktach 2 i 3 , a także rodzaju kar, wymierzonych opisanymi tam wyrokami, upoważnia do wniosku, że w odniesieniu do tych kar zachodziły warunki do ich połączenia. Mylił się zatem sąd I instancji uznając, że z uwagi na wykonanie tychże kar nie ma obecnie możliwości orzekania kary łącznej, przy czym swój wywód myślowy przedstawił w uzasadnieniu wyroku w sposób na niejasny i nieprecyzyjny. Domyślać się tylko można, iż zdaniem Sądu maksymalna granica orzekania kary ograniczenia wolności wynosi 12 miesięcy, co wynika z art. 34 § 1 k.k., tyle tylko, że przepis art. 86 § 1 k.k. - jako przepis szczególny statuujący granice kary łącznej – zawiera tu odrębną regulację. Przypomnieć też trzeba, że przepis art. 572 k.p.k. stanowi procesową podstawę prawną umorzenia postępowania o wydanie wyroku łącznego, jeżeli brak jest warunków do jego wydania. Brak warunków do wydania wyroku łącznego to zarówno brak warunków materialno-prawnych do orzeczenia kary łącznej, o których mowa w art. 85 k.k., jaki i brak warunku procesowego, którym jest prawomocność poszczególnych wyroków skazujących za przestępstwa pozostające w zbiegu realnym. W tym stanie rzeczy umorzenie postępowania (pkt. IV wyroku) nastąpiło z obrazą art. 572 k.p.k. i art. 85 k.k.) .

Ponadto analiza zapadłych przeciwko skazanemu wyroków jednostkowych, a także akt spraw dołączonych w niniejszym postępowaniu upoważnia do wyrażenia poglądu, iż Sąd I instancji nie dokonał należytej analizy całości materiału dowodowego. Snując rozważania tyczące możliwości łączenia kar pozbawienia wolności: bezwzględnej oraz wymierzonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania ( wyrok w sprawie X K 725/10, opisany w punkcie 6 komparycji) nie zauważa Sąd, że w tej ostatniej sprawie w dniu 3 lipca 2012 roku zapadło postanowienie o zarządzeniu wykonania kary. Wprawdzie informacja ta nie znalazła stosowanego odzwierciedlenia w karcie karnej skazanego, ale postanowienie o zarządzeniu wykonania kary jest w katach sprawy, a co więcej – widnieje w opinii o skazanym , którą sąd orzekający miał jakoby dokładnie analizować. ( k. 36). Także więc ta okoliczność przemawiała za koniecznością uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, celem rzetelnego przeanalizowania wszelkich okoliczności, istotnych dla rozstrzygnięcia.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w części dyspozytywnej wyroku.