Sygn. akt III AUa 2160/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Michał Bober (spr.)
Sędziowie:	SSA Małgorzata Węgrzynowska - Czajewska SSA Jerzy Andrzejewski
Protokolant:	sekr.sądowy Lidia Pedynkowska

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2014 r. w Gdańsku

sprawy J. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość renty

na skutek apelacji J. C.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 października 2012 r., sygn. akt VII U 1939/12

oddala apelację.

UZASADNIENIE

J. C. wniósł odwołanie od decyzji pozwanego waloryzującej wysokość renty z jednoczesnym zmniejszeniem jej wysokości o kwotę 233,51 zł z powodu egzekucji sądowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego odrzucenie.

Sąd Okręgowy zaskarżonym wyrokiem oddalił odwołanie opierając rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach.

J. C. pobiera rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz dodatek pielęgnacyjny. W dniu 26 sierpnia 2010 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło wezwanie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Gdańsk-Północ w Gdańsku do dokonania potrąceń na podstawie tytułu wykonawczego wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk - Południe w Gdańsku, z dnia 04.01.2010 r. sygn. akt Nc 3054/09 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 20.04.2010r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadomił J. C., że wysokość świadczenia od 01.10.2010 r. wynosi miesięcznie 837,11 zł. Potrącenie ze świadczenia wprowadzone zostało począwszy od należności za październik 2010r. w wysokości początkowo 209,27 zł., a od marca 2011r. w związku z waloryzacją świadczenia rentowego o kwotę 215,76 zł.

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 05 marca 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał od dnia 01 marca 2012r. waloryzacji ustawowej świadczenia rentowego ubezpieczonego. Waloryzacja polegała na dodaniu do kwoty świadczenia w wysokości przysługującej w dniu 29 lutego 2012r. tj. 863,06 zł , kwoty waloryzacji w wysokości 71 zł. Łączna wysokość świadczenia po waloryzacji od dnia 01 marca 2012r. wynosi 934,06 zł. jednocześnie realizując decyzję Komornika dokonał potrącenia z tej kwoty 25 % świadczenia , wskazując, iż wypłatę zmniejsza o kwotę 233,51zł. Tytuł egzekucyjny będący podstawą dokonanych potrąceń nie został pozbawiony mocy, jak i należność objęta tytułem egzekucyjnym nie została wyegzekwowana.

Sąd Okręgowy zważył, że zgodnie z art. 139 ust. 1 pkt 5 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141 m.in. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. Według art. 140 ust. 1 wskazanej ustawy potrącenia, o których mowa w art. 139, mogą być dokonywane, z zastrzeżeniem art. 141, w następujących granicach:

1)świadczeń alimentacyjnych, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 - do wysokości 60 % świadczenia;

2)należności egzekwowanych związanych z:

a)odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej,

b)odpłatnością za pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych,

c)odpłatnością za pobyt w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych,

do wysokości 50 % świadczenia;

3)innych egzekwowanych należności - do wysokości 25 % świadczenia.

Zgodnie z art. 140 ust. 7 wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom, o których mowa w ust. 1, oraz wysokość potrąceń, o których mowa w ust. 4, a także wysokość części świadczenia podlegającego potrąceniom, o których mowa w ust. 6 i 6a, oraz ustaloną orzeczeniem sądu, ugodą sądową lub aktem notarialnym procentową wysokość potrąceń ze świadczeń z tytułu należności alimentacyjnych bez wskazania sposobu ich naliczania, ustala się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Natomiast zgodnie z art. 141 ust. 1 pkt 1c emerytury i renty są wolne od egzekucji i potrąceń, z zastrzeżeniem ust. 2, w części odpowiadającej 50 % kwoty najniższej emerytury lub renty - zależnie od rodzaju pobieranego przez emeryta (rencistę) świadczenia - przy potrącaniu należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 5, wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.

Mając na względzie powyższe przepisy Sąd Okręgowy stwierdził, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych prawidłowo dokonał potrącenia ze świadczenia rentowego J. C.. Ze świadczenia J. C. potrącana jest kwota 233,51 zł co stanowi 25% świadczenia brutto (934,06 zł x 25% = 233,51zł ) .

W sprawie nie ma również miejsca naruszenie art. 141 ust. 1 pkt 1 c ustawy o emeryturach i rentach z funduszu Ubezpieczeń Społecznych . Wskazać bowiem należy, iż potrącana ze świadczenia rentowego J. C. kwota nie przekracza 50 % kwoty najniższej renty.

Tym samym brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania ubezpieczonego i zmiany zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy podkreślił, że w sprawie wszczętej wskutek odwołania ubezpieczonego od decyzji obniżającej mu wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z potrąceniami dokonywanymi przez ZUS ocenie sądu nie podlega zasadność należności egzekwowanych z jego świadczenia. Trzeba podkreślić, że nie należało do postępowania wywołanego odwołaniem od zaskarżonej decyzji organu rentowego, ustalanie zasadności roszczeń egzekwowanych ze świadczenia ubezpieczonego, jako że decyzja ta jedynie zmniejsza świadczenie J. C.. Rzeczą Sądu Okręgowego było jedynie zbadanie, czy tytuł wykonawczy istnieje a nadto, czy potrącenia nie przekraczają granic wyznaczonych dyspozycją art. 140 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i nie naruszają kwoty świadczenia wolnej od egzekucji według art.141 tej ustawy. Tym samym, w ocenie tego Sądu, nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego organu rentowego wnoszącego o odrzucenie odwołania, albowiem w ramach zakreślonych decyzją ZUS strona ma prawo składać zarzuty do Sądu , który ocenia ich zasadność w kontekście obowiązujących przepisów, ale tylko co do wysokości dokonywanych potrąceń, albowiem za każdym razem , kiedy dochodzi do potrąceń na zarzut ubezpieczonego należy badać istnienie tytułu egzekucyjnego oraz prawidłowość dokonanego potrącenia .

Wobec powyższego Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł wnioskodawca J. C. zaskarżając go w całości, podnosząc przy tym szereg zarzutów o charakterze niemerytorycznym wypływających z przekonania o celowym działaniu na jego szkodę przez instytucje rozpoznające sprawy, w których jest on stroną. Skarżący w uzasadnieniu apelacji próbował też podważyć istnienie ważnego tytułu wykonawczego przeciwko niemu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja, jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu.

Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i wywiódł trafne wnioski wydając orzeczenie zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy niewadliwie ukształtował podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, a wskazane w apelacji uchybienia proceduralne nie miały miejsca. Jednocześnie Sąd w sposób należyty uzasadnił wydane w sprawie rozstrzygnięcie, ze wskazaniem właściwej podstawy prawnej. Sąd Apelacyjny w pełni popiera stanowisko zajęte przez Sąd I instancji, jak również przedstawioną przez ten Sąd argumentację i bez potrzeby ponownego cytowania przyjmuje ją za własną. Analiza akt sprawy prowadzi do wniosku, że twierdzenia odwołującego zawarte w apelacji stanowią w istocie powielenie stanowiska prezentowanego przez ubezpieczonego w odwołaniach od decyzji z dnia 1.03.2010 r., oraz w trakcie całego postępowania pierwszoinstancyjnego.

Przedmiot rozpoznania w postępowaniu odwoławczym od decyzji organu rentowego wyznacza i determinuje treść zaskarżonej decyzji. (Por.: uwagi Sądu Najwyższego w uzasadnieniu wyroku z dnia 02.02.2012r. w sprawie II UK 118/11, tudzież uzasadnieniu postanowienia z dnia 13.10.2009r. w sprawie II UK 234/08). Skoro zatem przedmiotem zaskarżonej decyzji było zmniejszenie emerytury w związku z dokonaniem z niej potrąceń, to spór w sprawie wymagał stwierdzenia, czy organ rentowy w sposób właściwy dokonał tego potrącenia powodującego zmniejszenie wypłacanego wnioskodawcy świadczenia. Wnioskodawca bowiem odwołał się od decyzji z dnia 5 marca 2012r., przy czym zwrócić należy uwagę, że wnioskodawca kwestionował nie tyle zasady obliczania potrąceń, ale przede wszystkim poddał w wątpliwość w ogóle istnienie wymagalnego zobowiązania względem wierzyciela, na którego poczet potrącane są kwoty z jego świadczenia rentowego.

W sprawie wszczętej wskutek odwołania ubezpieczonego od decyzji obniżającej mu wysokość renty emerytury w związku z potrąceniami dokonywanymi przez ZUS, ocenie sądu nie podlega zasadność należności egzekwowanych z tego świadczenia. Rzeczą sądu jest w istocie jedynie zbadanie, czy tytuł wykonawczy istnieje, a nadto, czy potrącenia nie przekraczają granic wyznaczonych dyspozycją art. 140 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i nie naruszają kwoty świadczenia wolnej od egzekucji według art. 141 tej ustawy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 października 2005 r. III AUa 1322/04, Biul.SAKa 2006/1/30, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2012r., III AUa 588/12, LEX nr 1213863). Zarówno wzruszeniu tytułów wykonawczych, na podstawie których dokonywane są czynności egzekucyjne jak też ustaleniu wysokości aktualnej kwoty zaległych składek służą inne środki ochrony prawnej.

Sąd Apelacyjny w całości podziela ustalenia faktyczne i wywody prawne Sądu pierwszej instancji odnośnie prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego dokonującej potrąceń kwoty 233,51 zł ze świadczenia rentowego wnioskodawcy na podstawie egzekwowania tytułu wykonawczego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanego przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 4 stycznia 2010r., sygn akt Nc 3054/09, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 20 kwietnia 2010r.,czyli należność opisaną w art. 139 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy.

Okoliczność podnoszona przez wnioskodawcę, jakoby postępowanie egzekucyjne prowadzone z wniosku wierzyciela Gminy G. Zarządu (...), „opierało się na nieprawdziwych ustaleniach faktycznych” pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia. Dopóki w mocy pozostaje tytuł wykonawczy oraz wezwanie komornika do dokonywania potrąceń ze świadczeń rentowych wnioskodawcy jako dłużnika, dopóty pozwany jest zobligowany do dokonywania potrąceń w wysokości wynikającej z obowiązujących przepisów. Przedmiotem rozpoznania sprawy przez sąd ubezpieczeń społecznych jest ocena prawidłowości zaskarżonej decyzji na dzień jej wydania, natomiast - co jest bezsporne - w dniu 5 marca 2012r. zajęcie komornicze pozostawało w mocy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny oddalił apelację stosownie do art.385 k.p.c.