Sygn. akt III AUa 568/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Jacek Witkowski
Sędziowie:	SSA Jarosław Błaszczak SSA Elżbieta Kunecka (spr.)
Protokolant:	Magdalena Krucka

po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku B. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość kapitału początkowego i wysokość emerytury

na skutek apelacji B. A.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu

z dnia 2 lutego 2012 r. sygn. akt V U 134/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzające go decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.: z 2 sierpnia 2011 r. w ten sposób, że do obliczenia wysokości kapitału początkowego ustala wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na 62,35%, z 11 sierpnia 2011 r. w ten sposób, że do obliczenia wysokości emerytury ustala wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na 48,38% oddalając dalej idące odwołania,

II.  dalej idącą apelację oddala.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu w sprawie B. A. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. o wysokość kapitału początkowego i wysokość emerytury na skutek odwołania wnioskodawczyni od decyzji ZUS Oddział w O. z dnia 2 sierpnia 2011 r. i 11 sierpnia 2011 r. oddalił odwołanie i zasądził od wnioskodawczyni na rzecz strony pozwanej 60 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Rozstrzygnięcie swoje Sąd Okręgowy powziął po ustaleniu następującego stanu faktycznego:

Wnioskodawczyni B. A. ur. (...) w sierpniu 2010 złożyła wniosek o emeryturę.W okresie od 11.08.1967 r. do 31.12.1988 r. wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniu w Polsce z tytułu wykonywanego zatrudnienia przez okres 14 lat 6 miesięcy i 2 dni. W tym czasie przebywała na urlopie wychowawczym i korzystała z zasiłku chorobowego łącznie 6 lat 2 miesiące i 6 dni. Poczynając od 1.10.1991 r. wnioskodawczyni przystąpiła do ubezpieczenia społecznego na terenie Niemiec, gdzie wyjechała w 1989 r., uzyskując pobyt legalny od 10.11.1994 r. Do wniosku dołączyła zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia za lata 1967 - 1988.Wskaźnik podstawy wymiaru wyliczony na potrzeby kapitału początkowego z okresu 1980 - 1988 wynosi 62,07% jako średnia arytmetyczna z 9 lat ubezpieczenia.

Wskaźnik podstawy emerytury wyliczony z 10-ciu kolejnych lat poprzedzających rok przystąpienia do ubezpieczenia za granicą tj. 1981 - 1990 wynosi 47,85% jako średnia arytmetyczna z 10 lat. W latach 1989 - 1990 wnioskodawczyni nie podlegała ubezpieczeniu przebywając na terenie Niemiec.

Strona pozwana decyzją z dnia 2.08.2011 r. ustaliła wartość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 na kwotę 91.280,75 zł ,a wwpw na 62,07 %.

Okresy ubezpieczenia na terenie Niemiec nie były brane pod uwagę, ze względu na możliwość ubiegania się o świadczenie emerytalne w Niemczech.

Decyzją z dnia 11.08.2011 r. strona pozwana przyznała wnioskodawczyni prawo do emerytury od 1.08.2010 r. ustalając wysokość zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach o rentach z FUS na kwotę 1.003,77 zł. Emerytura wyliczona na podstawie okresów składkowych i nieskładkowych przebytych w Polsce oraz wwpw 47,85% i kwocie bazowej 2.716,71 zł wynosiła 940,90 zł. Emerytura mieszana wyliczona na 80% na podstawie art. 53 ,a 20% na podstawie art. 26 ustawy wynosiła 953,54 zł Wnioskodawczyni pobiera emeryturę wyliczoną na nowych zasadach. Wnioskodawczyni na terenie Niemiec nie pobiera świadczenia wobec nie osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego.

Przy takich ustaleniach Sąd Okręgowy oddalił odwołanie. W uzasadnieniu wskazał, iż wobec kwestionowania przez wnioskodawczynię w zaskarżonych decyzjach sposobu liczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego i emerytury, to rozważania swoje ogranicza jedynie to tej kwestii. Powołał przepisy art. 173 ust. 1, 177, 183 ust. 1 oraz art.18 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych , które miały znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd I instancji wskazał, że organ rentowy licząc podstawę wymiaru kapitału początkowego oraz wyliczając emeryturę zastosował prawidłowe zasady, zgodnie z w/w przepisami.

W szczególności nie mógł do wyliczenia wskaźnika podstawy kapitału przyjąć wynagrodzenia z lat 1978 – 1979 bowiem przepisy wprost ograniczają okres możliwy do przyjęcia do lat 1980 – 1998. Wnioskodawczyni w dopuszczalnym 20 leciu miała jedynie 9 lat składkowych, dlatego sumę rocznych wskaźników z poszczególnych lat kalendarzowych podzielono przez 9 co dało wwpw 62,07%.

Natomiast wskaźnik podstawy emerytury został ustalony wg zasady z art.18 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach, a więc z 10 lecia 1990 - 1981, w którym przez 2 lata nie opłacała składek w Polsce. Mimo to zgodnie z art.16 ustawy przy braku ubezpieczenia przy sumowaniu wskaźników rocznych - przyjmuje się w tych brakujących zero i nie wyłącza ze średniej arytmetycznej. Możliwość podzielania sumy wskaźników przez 8 była by możliwa przy obliczaniu wysokość renty.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Od powyższego wyroku apelację złożyła wnioskodawczyni domagając się jego zmiany oraz zmiany zaskarżonych decyzji.

W uzasadnieniu podała, że nie zostały uwzględnione właściwe okresy zatrudnienia. Do ustalenia kapitału początkowego oraz emerytury powinny być przyjęte zarobki z 10 kolejnych lat tj. 1979 - 1988, co wpłynie na wysokość emerytury ,która wyniesie 1044,38 zł. Ponadto ZUS przyjął do obliczenia wwpw emerytury i kapitału początkowego błędne kwoty wynagrodzenia za rok 1988, które powinno być 440.976 zł zgodnie z przedłożonymi dokumentami.

Zarzuca, iż niezrozumiałe i krzywdzące jest zastosowanie w jej przypadku art. 18 ustawy emerytalnej.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Apelacja wnioskodawczyni tylko częściowo zasługiwała na uwzględnienie, a to w zakresie w jakim kwestionowała wysokość przyjętego wynagrodzenia za rok 1988 do obliczenia wskaźnika podstawy kapitału początkowego i emerytury, w pozostałym zakresie jako bezzasadna polegała oddaleniu.

Słusznie zarzuca wnioskodawczyni, iż organ rentowy błędnie przyjął wysokość zarobków do podstawy wymiaru składek za rok 1988 i to zarówno do ustalenia kapitału początkowego, jak i emerytury. W załączniku do decyzji z 2.08.2011 r. do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego za 1988 r. przyjęto wynagrodzenie 424.676 zł, a w załączniku do decyzji z 11.08.2011 r. do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy emerytury przyjęto 406.976 zł. Natomiast z dołączonych do wniosku o emeryturę dokumentów wynika, iż osiągnięte wynagrodzenie za cały 1988 r. wynosi 440.976 zł. Na tę kwotę składa się wynagrodzenie wskazane w Rp-7 osiągnięte w Przedsiębiorstwie (...)Sp.z o.o we W. w kwocie 406.976 zł oraz wynagrodzenie z PP (...) we W. w kwocie 34.000 zł wskazane w świadectwie pracy z dnia 5.01.1989 r. Zatem prawidłowa kwota wynagrodzenia za rok 1988 przyjęta w wysokości 440.976 zł do ustalenia wskaźnika podstawy kapitału początkowego podwyższy ten wskaźnik do 62,35%, a w przypadku emerytury do 48,38%.

W związku z powyższym na podstawie art. 386 § 1 kpc Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzające go decyzje wskazując prawidłowe wskaźniki podstawy wymiaru kapitału początkowego i emerytury.

W pozostałym zakresie apelacja wnioskodawczyni nie zasługiwała na uwzględnienie i na podstawie art. 385 kpc została oddalona.

Na wstępie należy podnieść, iż Sąd Okręgowy wskazał i zastosował właściwe przepisy prawa materialnego stanowiące podstawę rozstrzygnięcia istoty niniejszego sporu, a to dotyczące zasad obowiązujących przy ustalaniu wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego i emerytury. Sąd Apelacyjny w pełni podziela dokonaną przez Sąd I instancji wykładnię zastosowanych przepisów, w tym kwestionowanego przez wnioskodawczynię art. 18 ust. 3 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Wnioskodawczyni w swoim odwołaniu jak i apelacji domagała się przyjęcia do ustalenia kapitału początkowego i emerytury wynagrodzenia z lat 1979 - 1988 tj. 10 lat, a nie 9 przy kapitale i 8 przy emeryturze.

Słusznie wskazywał Sąd I instancji, że taki sposób obliczenia wskaźników z w/w przez wnioskodawczynię lat, nie jest możliwe, gdyż pozostaje w sprzeczności z zasadami zawartymi w obowiązujących przepisach.

Odnośnie ustalania postawy kapitału początkowego to ustawodawca w art. 174 ust.3 ustawy emeryturach i rentach z FUS określił przedział czasowy z którego można wybrać okres kolejnych 10 lat kalendarzowych tj. 1.01.1980 do 31.12.1998r. Powyższe oznacza ,że nie jest możliwe przyjęcie żadnego wynagrodzenia z przed 1980roku i dotyczy to wszystkich ubezpieczonych ,w tym wnioskodawczyni. Skoro w przedziale czasowym 1980 - 1998 wnioskodawczyni posiada wynagrodzenia tylko z kolejnych 9 lat /1980 - 1988/, to wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego należy obliczyć uwzględniając to wynagrodzenie.

Natomiast przy ustaleniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury prawidłowo zastosowano przepis art. 18 ust.3 ustawy emerytalnej. Zgodnie z tą regulacją prawną, jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających rok złożenia wniosku o emeryturę zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce, to podstawę wymiaru emerytury liczy się z kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą.Odnosząc powyższe do sytuacji wnioskodawczyni,to 20 lat przed złożeniem wniosku rozpoczyna się od 1990 r. i od tego czasu nie była ubezpieczona w Polsce , a wspomniane kolejne 10 lat przed przystąpieniem po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą przypada od 1981 r. do 1990 r.,gdyż do ubezpieczenia w Niemczech przystąpiła od października 1991 r. Bezspornym jest, iż od 1981 w Polsce ma tylko 8 lat podlegania ubezpieczeniu, jednak uzyskaną średnią arytmetyczną z tych lat dzieli się przez 10, co wynika z art. 16 ustawy emerytalnej. Przepis ten jednoznacznie nakazuje dzielenia uzyskanej sumy wielkości procentowych przez, 10 mimo istnienia tzw. lat zerowych w danym dziesięcioleciu, co miało miejsce u wnioskodawczyni. W związku z powyższym jest możliwe ustalenie WWPW emerytury wnioskodawczyni z innego dziesięciolecia wykraczającego poza rok 1981 i zastosowania innego sposobu jego obliczenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.

R.S.