Sygn. akt III AUa 1286/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2013 r. w Krakowie

sprawy z wniosku T. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 14 września 2011r. sygn. VII U 559/11

na skutek apelacji wnioskodawczyni T. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział VII Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 12 czerwca 2012 r. sygn. akt VII U 62/12

I.  z m i e n i a zaskarżony wyrok i oddala wniosek o wznowienie postępowania,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. na rzecz T. W. kwotę (...) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

Sygn. akt III AUa 1286/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 12 czerwca 2012 r. Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział VII Ubezpieczeń Społecznych na skutek wniosku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tegoż Sądu z dnia 14 września 2011 r. w sprawie VII U 559/11, zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, że bezspornie decyzją z dnia 24 lutego 2012 r. organ rentowy odmówił T. W. (ur. (...)) przyznania emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych w trybie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.), z uwagi na niewykazanie wymaganego 15 letnie okresu pracy w warunkach szczególnych. W szczególności do tego stażu pracy nie zostały uwzględnione okresy od dnia 13 grudnia 1974 r. do 12 maja 1975 r., od dnia 1 maja 1978 r. do 1 kwietnia 1981 r., od dnia 1 maja 1987 r. do 30 kwietnia 1997 r. oraz od dnia 1 maja 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. W wyniku odwołania wnioskodawczyni – w sprawie objętej wznowieniem postępowania do sygn. akt VII U 559/11 – Sąd Okręgowy w Krakowie zmienił powyższą decyzję i przyznał jej prawo do emerytury od dnia 16 lutego 2011 r. W toku tego postępowania sądowego do wymaganego stażu pracy wnioskodawczyni w warunkach szczególnych Sąd zaliczył okresy pracy od dnia 13 grudnia 1974 r. do 12 maja 1975 r., od dnia 1 maja 1978 r. do 1 kwietnia 1981 r., od dnia 1 maja 1987 r. do 30 kwietnia 1997 r. oraz od dnia 1 maja 1997 r. do 31 grudnia 1998 r., w tym również okresy przebywania na zasiłku chorobowym po dniu 15 listopada 1991 r. i ostatecznie uznał, że posiada ona ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy ustalił też, że na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawczyni udowodniła 13 lat, 3 miesiące i 20 dni pracy w szczególnych warunkach (od dnia 1 maja 1978 r. do 1 kwietnia 1981 r., od dnia 1 maja 1987 r. do 30 kwietnia 1997 r. oraz od dnia 1 maja 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. – z wyłączeniem urlopów bezpłatnych), tj. łącznie 13 lat, 3 miesiące i 20 dni. Zaś po uwzględnieniu również okresu od dnia 13 grudnia 1974 r. do 12 maja 1975 r. (5 miesięcy i 1 dzień) oraz okresów przebywania na zasiłkach chorobowych po dniu 15 listopada 1991 r. (tj. 1 rok, 1 miesiąc i 11 dni), łącznie jej staż pracy w szczególnych warunkach wyniósł 14 lat, 10 miesięcy i 1 dzień.

Wobec tych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy stwierdził, że w świetle art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS złożony przez organ rentowy wniosek o wznowienie postępowania zasługiwał na uwzględnienie. Zgodnie z treścią tego przepisu, prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Przepis ten stosuje się odpowiednio, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji okaże się, że przedłożone dowody nie dawały podstaw do ustalenia prawa do emerytury lub renty albo ich wysokości. Z kolei zgodnie z art. 114 ust. 2 cytowanej ustawy, jeżeli prawo do świadczeń lub ich wysokość ustalono orzeczeniem organu odwoławczego, organ rentowy na podstawie dowodów lub okoliczności, o których mowa w ust. 1, występuje do organu odwoławczego z wnioskiem o wznowienie postępowania przed tym organem, gdy z przedłożonych dowodów lub ujawnionych okoliczności wynika, że prawo do świadczeń nie istnieje lub że świadczenia przysługują w niższej wysokości; z wnioskiem tym organ rentowy może wystąpić w każdym czasie. Sąd Okręgowy wywiódł, że wniosek w trybie powołanego powyżej art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi regulację szczególną w stosunku do przepisów kodeksu postępowania cywilnego w zakresie podstaw do wznowienia postępowania. Wynika z niej jednoznacznie, iż w przypadku stwierdzenia po uprawomocnieniu się decyzji, że brak było podstaw do ustalenia prawa do świadczenia w tym, gdy przedłożone dowody nie dawały takich podstaw zachodzi podstawa do wznowienia postępowania. Sąd Okręgowy powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego (w szczególności wyrok z dnia 5 maja 2005 r., III UK 242/04, OSNP 2006 nr 3-4, poz. 54) podkreślił, że ujawnienie po uprawomocnieniu się decyzji (a także wyroku) uchybienia formalnego organu rentowego (a także Sądu) polegającego na pominięciu jednego z warunków wymaganego do nabycia prawa do świadczenia jest podstawą do ustalenia na niekorzyść ubezpieczonego braku prawa do tego świadczenia. Instytucja ponownego ustalenia prawa do świadczeń umożliwia bowiem weryfikację zarówno decyzji korzystnych jak i nie korzystnych dla ubezpieczonych. Zaś z okoliczności faktycznych niniejszej sprawy wynika, że wnioskodawczyni T. W. na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodniła 15 – letniego okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, które wymagane były dla nabycia prawa do emerytury w trybie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszym postępowaniu należało więc ponownie ustalić brak prawa do tego świadczenia. W konsekwencji zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła wnioskodawczyni T. W.. Zaskarżając go w całości zarzuciła: 1) naruszenie art. 114 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) poprzez wznowienie postępowania w sytuacji, gdy nie wystąpiła żadna z ujętych w tym przepisie przesłanek wznowienia w postaci nowych dowodów lub okoliczności istniejących przed wydaniem zaskarżonego wyroku; 2) naruszenie procedury - art. 410 § 1 k.p.c. poprzez nie odrzucenie skargi o wznowienie postępowania pomimo, że skarga nie została oparta na ustawowej podstawie; 3) naruszenie procedury - art. 412 § 2 k.p.c. poprzez zmianę zaskarżonego wyroku, w sytuacji gdy nie zachodziły ku temu ustawowe przesłanki, a skarga podlegała odrzuceniu; 4) naruszenie procedury - art. 230 k.p.c. poprzez uznanie za okoliczność bezsporną faktu posiadania jedynie 13 lat, 3 miesięcy i 20 dni okresów pracy w szczególnych warunkach pomimo, że w odpowiedzi na skargę oświadczyła, iż przeczy twierdzeniom organu rentowego co do nie spełnienia przesłanek do nabycia prawa do emerytury; 5) naruszenie procedury - art. 233 § 1 k.p.c. poprzez bezpodstawne przyjęcie, że posiada jedynie 13 lat, 3 miesięcy i 20 dni okresów pracy w szczególnych warunkach pomimo, że takie ustalenia nie wynikają z zebranego materiału dowodowego; 6) naruszenie procedury - art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie przez Sąd pierwszej instancji w oparciu o jakie dowody uznał, że posiada ona jedynie 13 lat, 3 miesięcy i 20 dni okresów pracy w szczególnych warunkach; 7) naruszenie prawa materialnego, a to art. 114 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy przepis ten został wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012 r. (K 5/11) uznany za niezgodny z Konstytucją RO, a tym samym został uchylony; 8) naruszenie prawa materialnego, a to art. 114 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez błędną wykładnię, zgodnie z którą odmienna ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie zakończonej zaskarżonym wyrokiem, prowadząca do odmiennych ustaleń co do stanu faktycznego sprawy lub zastosowania odmiennej wykładni stanowi podstawę do wznowienia postępowania i zmiany zaskarżonego wyroku. Wskazując na tak sformułowane zarzuty apelująca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i odrzucenie skargi o wznowienie postępowania, względnie o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi, a także zasądzenie kosztów postępowania.

W obszernym uzasadnieniu apelująca podniosła m.in., że podstawą do wznowienia postępowania i zmiany wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 14 września 2011 r. była odmienna ocena dowodów prowadząca do odmiennych ustaleń faktycznych w zakresie jej stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze nie przekraczającym 15 lat, co było przesłanka nabycia prawa do emerytury w trybie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Tymczasem zakwestionowanie podstawy faktycznej prawomocnego wyroku, który nie został zaskarżony apelacją, nie stanowi podstawy wznowienia postępowania. Przepis art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS dla wznowienia postępowania wymaga wskazania nowych dowodów lub okoliczności, które istniały jeszcze przed wydaniem wyroku. Zdaniem apelującej skarga organu rentowego nie została więc oparta na ustawowej podstawie wznowienia i nie mogła prowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku z dnia 14 września 2011 r. Ponadto Sąd pierwszej instancji nie wskazał, na jakich oparł się dowodach w zakresie odmiennych ustaleń odnośnie jej stażu pracy w szczególnych warunkach, który zgodnie z tymi ustaleniami nie przekraczał 15 lat.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Zaskarżonym wyrokiem doszło do naruszenia przepisu art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). Nie istniały bowiem przesłanki do wznowienia postępowania w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 14 września 2011 r., sygn. akt VII U 559/11.

Do wznowienia postępowania w sprawach o świadczenia emerytalne i rentowe stosuje się przepis art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawnione zostaną nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość, o czym stanowi ust. 1 cytowanego przepisu, podczas gdy zgodnie z ust. 2 pkt 2 tego przepisu, jeżeli prawo do świadczenia lub jego wysokość została ustalona orzeczeniem organu odwoławczego, organ rentowy na podstawie dowodów lub okoliczności, o których mowa w ust. 1, występuje do sądu z wnioskiem o wznowienie postępowania, gdy z przedłożonych dokumentów lub ujawnionych okoliczności wynika, że prawo do świadczenia nie istniej lub świadczenie przysługuje w niższej wysokości.

W sprawie, której dotyczył wniosek organu rentowego o wznowienie postępowania, Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem z dnia 14 września 2011 r. (sygn. akt VII U 559/11), przyznał T. W. emeryturę, ustalając, że spełniona została przez nią przesłanka posiadania co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, zaliczając do tego stażu okresy pracy w (...) Fabryce (...) od dnia 13 grudnia 1974 r. do 12 maja 1975 r., a także w (...) Zakładach (...) od dnia 1 maja 1978 r. do 1 kwietnia 1981 r., od dnia 1 maja 1987 r. do 30 kwietnia 1997 r. oraz od dnia 1 maja 1997 r. do 31 grudnia 1998 r., w tym również okresy przebywania na zasiłku chorobowym po dniu 15 listopada 1991 r. i ostatecznie uznał, że posiada ona ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Natomiast organ rentowy domagając się wznowienia postępowania w tej sprawie podnosił, że wnioskodawczyni nie wykazała 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 14 lat, 10 miesięcy i 1 dzień, co zdaniem organu rentowego wynikało stąd, że Sąd Okręgowy w Krakowie dokonując ustaleń faktycznych w sprawie objętej wnioskiem o wznowienie postępowania błędnie zsumował poszczególne okresy pracy w szczególnych warunkach i nie wyłączył z okresu wykonywania pracy przez wnioskodawczynię w warunkach szczególnych urlopów bezpłatnych.

Mając na względzie powyższe okoliczności stwierdzić należy, że Sąd pierwszej instancji pochopnie uznał, iż w świetle art. 114 ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zaistniały podstawy do wznowienia postępowania. Nie zostały bowiem ujawnione żadne istotne dla ustalenia prawa do świadczenia okoliczności, które nie były znane organowi rentowemu wcześniej i organ rentowy nie mógł ich uwzględnić lub podnieść w czasie zakończonego prawomocnie postępowania. W przypadku gdy chodzi o wznowienie postępowania przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych, jako organem odwoławczym, okoliczność, na którą może się powołać organ rentowy, nie może być okolicznością tego rodzaju, która w sposób jednoznaczny i bezpośredni wynika z materiału zgromadzonego w aktach organu rentowego. Organ rentowy w uzasadnieniu wniosku o wznowienie postępowania nie powołał się na żadne nowe okoliczności, poprzestając wyłącznie na odmiennej, w porównaniu z oceną Sądu Okręgowego w Krakowie w sprawie VII U 559/11, oceną okoliczności rzutujących na kwestię spełnienia przesłanki wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych przez wnioskodawczynię T. W. w sprawie objętej wnioskiem o wznowienie. Zaś z akt sprawy VII U 559/11 wynika, że Sąd Okręgowy w Krakowie rozważał kwestię zasadności uwzględnienia do stażu pracy wnioskodawczyni w szczególnych warunkach wszystkich zakwestionowanych przez organ rentowy okresów jej zatrudnienia (od dnia 13 grudnia 1974 r. do 12 maja 1975 r., od dnia 1 maja 1978 r. do 1 kwietnia 1981 r., od dnia 1 maja 1987 r. do 30 kwietnia 1997 r. oraz od dnia 1 maja 1997 r. do 31 grudnia 1998 r.), ostatecznie ustalając, że wynosi on ponad 15 lat, a obecnie organ rentowy nie powołał się na jakiekolwiek nowe dokumenty, ani też na żadne nowe okoliczności w tym zakresie. Podobnie Sąd Okręgowy w Krakowie w sprawie VII U 559/11 rozważył uprzednio kwestię zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu przebywania przez wnioskodawczynię na zasiłku chorobowym po dniu 15 listopada 1991 r. w trakcie zatrudnienia w (...) Zakładach (...). i także w tym zakresie nie pojawiły się żadne nowe dokumenty, ani też nowe okoliczności, uprzednio nie znane organowi rentowemu. Wątpliwości organu rentowego co do prawidłowości obliczenia okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie są tożsame z ujawnieniem się nowych okoliczności. Sąd Okręgowy w Krakowie w sprawie objętej wnioskiem o wznowienie postępowania wyraźnie w uzasadnieniu wyroku ( sporządzonym na wniosek organu rentowego ) stwierdził, które okresy należy zaliczyć wnioskodawczyni do okresów pracy w warunkach szczególnych (które to okresy zostały wyżej wymienione ), a organ rentowy nie zakwestionował tych ustaleń ani nie podnosił zarzutów, na których później oparł wniosek o wznowienie postępowania pomimo, że dysponował tymi samymi dowodami.

Z uwagi na funkcję, jaką spełnia tryb wznowienia postępowania przewidziany w art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, trzeba mieć na względzie, na co nie zwrócił uwagi Sąd pierwszej instancji, że wniosek o wznowienie składany w oparciu o art. 114 ust. 2 pkt 2 tej ustawy nie może służyć jako nadzwyczajny środek zaskarżenia kierowany przeciwko prawomocnym orzeczeniom sądowym. Skoro w postępowaniu, którego wznowienia domagał się organ rentowy, sąd ubezpieczeń społecznych ustalił, że wnioskodawczyni spełniła wymóg wykonywania pracy w warunkach szczególnych przez okres co najmniej 15 lat i jednocześnie ustalił, jakie przedziały czasowe należy uwzględnić do tego stażu, to organ rentowy nie może obecnie skutecznie podnosić, że suma tych okresów nie przekracza 15 lat, a pewne okresy winny podlegać wyłączeniu z tego stażu z tego samego czasu, który był objęty ustaleniami Sądu Okręgowego. Tym bardziej, że jeżeli organ rentowy nie zgadzał się ze stanowiskiem sądu w tym zakresie, miał możliwość zaskarżenia wyroku za pomocą apelacji, jednak z tej drogi nie skorzystał, a wyrok uprawomocnił się. Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że w wyroku z dnia 15 marca 2012 r. (II UK 160/11, LEX nr 1170999) Sąd Najwyższy podkreślił, iż kierowany przez organ rentowy do sądu ubezpieczeń społecznych wniosek o ponowne ustalenie prawa do świadczenia na podstawie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie jest i nie może być nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia prawomocnego wyroku sądowego przyznającego prawo do świadczenia, jeżeli organ rentowy nie skorzystał z przysługujących „zwykłych” środków odwoławczych. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, że niedopuszczalna jest taka sytuacja, w której organ rentowy za pomocą wniosku złożonego w trybie art. 114 ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zmierza do zakwestionowania znanego organowi rentowemu stanu faktycznego ustalonego w prawomocnym wyroku sądowym, który to stan faktyczny został przez sąd oceniony jako uzasadniający przyznanie świadczenia emerytalnego.

Podkreślić również należy, że Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 lutego 2010 r. (I UK 247/09, LEX nr 585725) podkreślił, że celem ponownego ustalenia prawa do świadczenia w trybie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest ponowne rozstrzygnięcie o uprawnieniach, które powstały ex lege przed wydaniem weryfikowanej decyzji rentowej, czyli wyeliminowanie decyzji, która przyznaje (także na skutek wyroku sądu) świadczenie, pomimo że prawo do niego nie powstało. Taka sytuacja zachodzi tylko wówczas, gdy zarówno w postępowaniu przed organem rentowym, jak i przed sądem nie zostało ujawnione, iż przesłanka nabycia prawa do świadczenia nie została spełniona. Do ponownego ustalenia prawa do świadczenia nie może zatem dojść na podstawie twierdzenia o braku tego prawa na podstawie przesłanki ujawnionej i uznanej za spełnioną w postępowaniu sądowym. Postępowanie w przedmiocie ponownego ustalenia prawa do świadczenia nie zmierza zatem do podważenia ustaleń faktycznych sądu i tylko pośrednio odnosi się do postępowania sądowego. Jego celem jest podważenie obiektywnie wadliwej decyzji organu rentowego, co nie może nastąpić w trybie odnoszącym się do postępowania sądowego. Ponadto w wyroku z dnia 13 września 2011 r. (I UK 124/11, LEX 1026625) Sąd Najwyższy stwierdził, że okoliczności i dowody wskazane w art. 114 ust. 1 i 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS uzasadniają ponowne ustalenie prawa do świadczenia, o ile nie stanowią elementu stanu faktycznego sprawy. Jeżeli kształtują one faktyczną podstawę wyroku, to oznacza, że zostały przez sąd ocenione, w odniesieniu do dowodów na podstawie art. 233 § 1 k.p.c., a w odniesieniu do ustalonych okoliczności faktycznych przez pryzmat przepisów prawa materialnego.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela pogląd prawny wyrażony w przytoczonych wyżej orzeczeniach Sądu Najwyższego, a odnosząc te rozważania prawne do realiów rozpoznawanej sprawy wskazuje, że złożony przez organ rentowy wniosek o wznowienie postępowania w sprawie VII U 559/11 zmierzał w istocie rzeczy do podważenia poczynionych przez Sąd Okręgowy w Krakowie w orzeczeniu objętym wnioskiem o wznowienie postępowania ustaleń faktycznych co do wykonywania przez wnioskodawczynię T. W. pracy w warunkach szczególnych, w sytuacji gdy przesłanka w postaci stażu pracy w warunkach szczególnych była już przed tym Sądem rozważana i w oparciu o wyniki postępowania dowodowego, znana organowi rentowemu i została uznana za spełnioną. Z tych względów nie mógł zostać uwzględniony wniosek organu rentowego o wznowienie postępowania.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak w sentencji oddalając wniosek o wznowienie postępowania. O kosztach orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 11ust. 1 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).