Czwartek, 28 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5876
Czwartek, 28 marca 2024
Sygnatura akt: II Ca 104/14

Tytuł: Sąd Okręgowy w Świdnicy z 2014-03-25
Data orzeczenia: 25 marca 2014
Data publikacji: 10 sierpnia 2018
Data uprawomocnienia: 25 marca 2014
Sąd: Sąd Okręgowy w Świdnicy
Wydział: II Wydział Cywilny Odwoławczy
Przewodniczący: Jerzy Dydo
Sędziowie: Piotr Rajczakowski
Alicja Chrzan

Protokolant: Violetta Drohomirecka
Hasła tematyczne: Zachowek
Podstawa prawna: art. 991 i n.k.c.

Sygn. akt II Ca 104/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jerzy Dydo

Sędziowie: SO Piotr Rajczakowski

SO Alicja Chrzan

Protokolant: Violetta Drohomirecka

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2014 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa J. Z. (1)

przeciwko J. Z. (2)

o zapłatę 22.222 zł

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich

z dnia 15 listopada 2013 r., sygn. akt I C 548/12

I.  oddala apelację;

II.  przyznaje adwokat B. K.od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich kwotę 110,70 zł, zawierającą należny podatek VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt II Ca 104/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 listopada 2013r. Sąd Rejonowy w pkt I zasądził od pozwanego J. Z. (2)na rzecz powódki J. Z. (1)kwotę 9.755,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 06.11.2012 r.; w pkt II oddalił dalej idące powództwo do kwoty 11.083 zł; w pkt III postępowanie w sprawie umorzył ponad kwotę 11,083 zł; w pkt IV zasądził od pozwanego J. Z. (2)na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich kwotę 488 zł tytułem części opłaty sądowej; w pkt V zasądził od powódki J. Z. (1)na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich z zasądzonej w punkcie I kwoty, kwotę 623 zł tytułem części opłaty sądowej; w pkt VI zasądził od powódki J. Z. (1)na rzecz pozwanego J. Z. (2)kwotę 587 zł tytułem zwrotu połowy kosztów opinii biegłego; w pkt VII przyznał adw. B. K.ze środków Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich wynagrodzenie za wykonywaną a nieopłaconą pomoc prawną powódki w kwocie 600 zł, zaś w pkt VIII wyrokowi w punkcie I co do kwoty 4.877,77 zł nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Spadkodawca M. Z. zmarł 15.12.2010 r. Do kręgu spadkobierców ustawowych należeli: żona spadkodawcy J. Z. (1) oraz dwoje jego dzieci - syn J. Z. (2) i córka J. Z. (3). Na podstawie testamentu notarialnego z dnia 12.01.2010 r. cały majątek spadkowy M. Z. przypadł jego synowi J. Z. (2). Spadkodawca wraz z żoną J. Z. (1) byli współwłaścicielami, na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej, nieruchomości zabudowanej położonej w K. przy ul. (...). Wartość tej nieruchomości wraz z pomieszczeniami przynależnymi oraz udziałem w działce wynosi 87.800 zł. W mieszkaniu nikt nie zamieszkuje. Powódka zamieszkuje w miejscowości K., a pozwany w O.. Opisany wyżej udział w nieruchomości położonej w K. stanowi jedyny składnik majątku spadkowego. Powódka pismem z dnia 13.11.2013 r. cofnęła powództwo ponad kwotę 11.083 zł., kwestionując w dalszym ciągu prawidłowość wyliczenia wartości nieruchomości przez biegłego sądowego.

Rozważając tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że między stronami postępowania nie było sporu co do faktu przysługiwania powódce uprawnienia do otrzymania zachowku od spadkobiercy testamentowego oraz co do składu tego majątku. Strony były zgodne, iż w skład spadku po M. Z.wchodzi jedynie udział wynoszący (...)w nieruchomości zabudowanej położonej w K., przy ul. (...). Sporna natomiast była wartość tej nieruchomości oraz sposób obliczania wysokości zachowku. Posługując się opinią biegłego sądowego R. M., Sąd Rejonowy przyjął wartość nieruchomości na kwotę wskazaną w opinii, tj. 87,800 zł. Kwota ta przy uwzględnieniu współczynników wskazanych w opinii, a obejmująca takie atrybuty jak: położenie ogólne, stan techniczny budynku, powierzchnia użytkowa, kondygnacje, funkcjonalność i standard wykończenia, jest adekwatna do stanu nieruchomości w chwili badania jej przez biegłego. Sąd podzielił stanowisko biegłego, że dla ustalenia wartości rynkowej nieruchomości konieczne jest uśrednienie atrybutów, mając na uwadze, że w chwili obecnej nie ma szczególnego popytu na stare nieruchomości. Dokonana przez biegłego analiza nie została w najmniejszym stopniu podważona, a zgłaszane przez powódkę zarzuty - w szczególności dotyczące oceny stanu technicznego, wartości nieruchomości jako takiej oraz wartości nieruchomości wziętych jako podstawę porównania - nie uzasadniały, zdaniem Sądu, oceny odbiegającej od zaproponowanej przez biegłego. Na marginesie Sąd wskazał, iż powódka nie zdecydowała się na procesową weryfikację złożonej przez biegłego opinii. Mając powyższe na uwadze, do dalszych rozliczeń przyjęto kwotę wskazaną przez biegłego, tj. 87.800 zł. Na podstawie art. 991 § 1 kc, Sąd uznał, że w niniejszej sprawie przyjmując, iż spadek wyczerpuje udział w nieruchomości położonej w K., wartość spadku wynosi 43,700 zł. Wartość (...)z tej kwoty to 14.566 zł. Z przysługującego spadkobiercy ustawowemu udziału, tytułem zachowku, może otrzymać on połowę tej kwoty, a jeśli jest trwale niezdolny do pracy(...)tej kwoty. Powódka urodzona w (...)r. spełnia kryteria trwałej niezdolności do pracy ze względu na wiek, a co za tym idzie winna otrzymać (...)z kwoty wskazanej wyżej. Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanego J. Z. (2)na rzecz powódki J. Z. (1)kwotę 9.755,50 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od daty wniesienia pozwu. Dalej idące powództwo Sąd oddalił, a ponad kwotę 11.083 zł umorzył postępowanie, wobec cofnięcia pozwu. Rozstrzygając o kosztach Sąd Rejonowy przyjął, iż powódka wygrała sprawę w (...) i tak rozliczył koszty między stronami, a także odnośnie ich zobowiązań względem Skarbu Państwa, zaś po myśli art. 113 i następne ustawy o kosztach w sprawach cywilnych, obciążył powódkę opłatą na rzecz Skarbu Państwa, która winna być ściągnięta z zasądzonej od pozwanego kwoty. Ponieważ powódce został ustanowiony pełnomocnik z urzędu, Sąd I instancji zasądził na rzecz tego pełnomocnika ze środków Skarbu Państwa stosowne wynagrodzenie. Zaś wobec uznania przez pozwanego J. Z. (2)kwoty zachowku do wysokości 4.877,77 zł., wyrokowi w tej części nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

W apelacji od powyższego wyroku, powódka, zaskarżając go w części, tj. co do pkt I i II ponad kwotę 9.755,50 zł tj. co do kwoty 1.327,50 oraz co do pkt V i VI, (odnośnie pkt VII wniesione zostało przez pełnomocnika powódki odrębne zażalenie) co do rozstrzygnięć o kosztach procesu i kosztach sądowych, zarzuciła:

a.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, a to:

1.  art. 233 § 1 kpc, polegające na dowolnej w miejsce swobodnej ocenie dowodów, w szczególności przyjęciu, że dowodowi z opinii biegłego należy przyznać przymiot wiarygodnej oraz na uznaniu, iż dokonana przez biegłego sądowego analiza nie została w najmniejszym stopniu podważona, podczas gdy nie ulega żadnym wątpliwościom, że przedmiotowa opinia biegłego zawiera błędne parametry wycenianej powierzchni nieruchomości, których to rozbieżności nie potrafił również wyjaśnić biegły w swojej opinii uzupełniającej,

2.  art. 232 zd. 2 kpc polegające na niedopuszczeniu z urzędu dowodu z nowej opinii biegłego, podczas gdy nie ulega żadnym wątpliwościom, iż przedmiotowa opinia zawiera błędne parametry wycenianej powierzchni nieruchomości, co tym samym powinno prowadzić do uznania opinii za niewiarygodną i pozbawioną mocy dowodowej oraz dopuszczenia z urzędu dowodu z nowej opinii biegłego,

3.  art. 278 § kpc w zw. z art. 233 § 1 kpc polegające na przyjęciu, iż opinia biegłego , wobec podniesionych przez powódkę zarzutów, jest wiarygodna, podczas gdy ocena winna prowadzić do uznania dopuszczonej przez sąd opinii za niewiarygodną,

4.  art. 98 kpc w zw. z art. 100 kpc polegające na stosunkowym rozdzieleniu kosztów przy ustaleniu, iż powódka wygrała sparwę w (...), podczas gdy wobec cofnięcia powództwa do kwoty 11.083 zł powódka wygrała w 88%, co winno mieć swoje odzwierciedlenie w stosunkowym rozdzieleniu kosztów sądowych, mając na uwadze, iż powódka z uwagi na swoją sytuację majątkową pozostawała w częściowym zwolnieniu od kosztów sądowych.

b.  naruszenie przepisów postępowania, a to:

1.  art. 328 § 2 kpc polegające na braku wskazania podstawy prawnej rozstrzygnięcia o kosztach, co tym samym uniemożliwia merytoryczne ustosunkowanie się do tego rozstrzygnięcia.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o uchylenie wyroku we wskazanym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznaniu przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy rozpoznając apelację oparł się na ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego, mających uzasadnienie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i zważył co następuje. Apelacja jest oczywiście nieuzasadniona. Odnośnie jej zarzutów dotyczących naruszenia prawa procesowego, tj. art. 233 § 1, a także art. 278 § 1 w związku z art. 233 § 1 k.p.c., przede wszystkim wskazać należy, że z zawartych w opinii zasadniczej biegłego z 18 maja 2013r., danych dotyczących powierzchni lokalu i pomieszczeń przynależnych, wynikających z księgi wieczystej KW (...) (k. 103), jak i z dołączonego do opinii odpisu tejże księgi, jednoznacznie wynika, że na wskazaną w dziale I księgi powierzchnię 117,90 m 2, składała się również powierzchnia pomieszczeń przynależnych, tj. piwnicy (6 m 2) oraz dwóch komórek (34,10 m 2). Różnica pomiędzy powyższą powierzchnią 117,90 m 2 oraz powierzchnią pomieszczeń przynależnych wynosi zaś 77,80m 2, a zatem tyle ile zostało prawidłowo przyjęte przez biegłego, jako powierzchnia mieszkalna, do porównania z cenami transakcyjnymi innych lokali oraz, która to powierzchnia podlegała uwzględnieniu przy ostatecznym obliczeniu ceny nieruchomości wycenianej. Z gruntu zaś błędne, gdyż zupełnie niemiarodajne, byłoby przyjęcie w opinii do porównania i obliczenia ceny, jak chciałaby skarżąca, powierzchni lokalu łącznie z pomieszczeniami przynależnymi, których samo istnienie lub brak może przy szacowaniu nieruchomości tylko wpływać na zwyżkę lub zniżkę szacowanej wartości, w sytuacji gdyby lokale przyjęte do porównania różniły się od nieruchomości wycenianej statusem posiadania (lub jego braku) takich pomieszczeń. Natomiast powierzchnia tych pomieszczeń nie może być zaliczana do powierzchni mieszkalnej lokalu. Przy przyjęciu zatem przez biegłego do porównania wyłącznie powierzchni mieszkalnej innych lokali, uwzględnienie powierzchni pomieszczeń przynależnych w powierzchni mieszkalnej lokalu wycenianego, nie miałoby żadnego uzasadnienia i prowadziłoby do określenia jego wartości, która nie odpowiadałaby rzeczywistej wartości rynkowej. Z tych również przyczyn za zupełnie nieuzasadniony należało uznać zarzut skarżącej dotyczący naruszenia art. 232 zdanie 2 k.p.c., polegającego na niedopuszczeniu przez Sąd pierwszej instancji z urzędu dowodu z nowej opinii biegłego. Wobec prawidłowości, z wyżej wskazanych przyczyn, sporządzonych w sprawie opinii brak było bowiem nawet podstaw do uwzględnienia wniosku powódki o dopuszczenie takiego dowodu (a w związku, z którym skarżąca, mimo zobowiązania Sądu, nie uiściła zaliczki), a tym bardziej zupełnie nieuzasadnione byłoby dopuszczenie i przeprowadzenie takiego dowodu przez Sąd z urzędu, które mogłoby nastąpić jedynie w sytuacji, gdyby stanowiło ono jedyny sposób przeciwdziałania niebezpieczeństwu oczywiście nieprawidłowego rozstrzygnięcia sprawy, podważającego funkcję procesu (zob. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z 14 lutego 2013r., II CSK 295/12), a co w sprawie niniejszej, ze wskazanych wyżej względów, nie miało miejsca.

Za całkowicie pozbawiony podstaw uznać również należało zarzut apelacji co do naruszenia art. 98 w zw. z art. 100 k.p.c. Skarżąca bowiem przegrała sprawę również w zakresie, w jakim cofnęła żądanie pozwu, skoro przyczyną tego cofnięcia była rezygnacja z części roszczenia, zatem przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, że wygrała ona sprawę w (...) (mając na uwadze wysokość roszczenia ostatecznie uwzględnionego – 9.755,50 zł. oraz pierwotnie dochodzonego – 22.222 zł.), nie naruszało jej praw, a tym samym właściwe było również obciążenie powódki w takiej proporcji kosztami sądowymi, tytułem części opłaty od pozwu i kosztami procesu. Niezrozumiałe natomiast jest podniesienie przez skarżącą w ramach tego zarzutu apelacji, że „powódka z uwagi na swoją sytuację majątkową pozostawała w częściowym zwolnieniu od kosztów sądowych”, skoro dyspozycje będących przedmiotem zarzutu przepisów prawa procesowego, którymi Sąd drugiej instancji, rozpoznając sprawę na skutek apelacji, jest związany (zob. mi. in. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego, mającą moc zasady prawnej, z dnia 31 stycznia 2008r., III CZP 49/07, OSNC 2008r., Nr 6, poz. 55 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z 14 czerwca 2013r., V CZ 25/13, Wyd. Lex nr 1360386), w żaden sposób nie dotyczą kwestii zwolnienia od kosztów sądowych.

Odnośnie zarzutu naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c., wskazać należy, że w istocie Sąd pierwszej instancji nie wskazał podstawy prawnej rozstrzygnięcia o kosztach procesu, jednak wbrew stanowisku skarżącej, wcale nie uniemożliwiło jej to merytorycznego ustosunkowania się do tego rozstrzygnięcia, gdyż z treści powyższego uzasadnienia jednoznacznie wynikało, że Sąd dokonał stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, a zatem na podstawie art. 100 k.p.c., a skarżąca sama w poprzednim zarzucie apelacji podniosła przecież naruszenie tego przepisu.

Gdy zatem zarzuty apelacji w żaden sposób nie podważyły prawidłowości zaskarżonego wyroku, apelacja ta, jako pozbawiona uzasadnionych podstaw, nie mogła podlegać uwzględnieniu.

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację (pkt I), a w myśl § 19 w związku z § 6 pkt 2 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. 2013 r. poz. 461) orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym (pkt II).

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij