Sygn. akt II C 801/15

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 24 listopada 2015 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, Wydział II Cywilny,w składzie:

Przewodniczący: S.S.R. K. Ś.

Protokolant: sekretarz sądowy D. B.

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2015 roku, w Ł. na rozprawie jawnej,

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego w

G.

przeciwko M. S.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt II C 801/15

UZASADNIENIE

E. D. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w G., reprezentowany przez pełnomocnika z wyboru – radcę prawnego, wniósł o zasądzenie od M. S. kwoty 38 889,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 7 maja 2015 roku do dnia zapłaty, liczonymi od kwoty 38 741,35 zł oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów sądowych w kwocie 487,00 zł, kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 2 400,00 zł, kosztów stanowiących prowizję e-card w wysokości 4,87 zł. W piśmie procesowym powód rozszerzył żądanie pozwu w zakresie dochodzonego zwrotu kosztów postępowania o kwotę opłaty skarbowej i kwotę opłaty uzupełniającej od pozwu.

(pozew z uzasadnieniem k. 2- 3odw., pismo procesowe powoda k. 6, pozew z uzasadnieniem k. 8-9)

Pozwana nie zajęła stanowiska w sprawie.

(protokół rozprawy k. 42 w zw. z pocztowym potwierdzeniem odbioru przesyłki k. 41 w zw. z zarządzeniem k. 38)

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 30 września 2014 roku M. S.zawarła umowę z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) sp. j. z siedzibą we W., zatytułowaną jako umowa pożyczki. Na mocy postanowień tej umowy, pożyczkodawca - (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...)sp. j. z siedzibą we W.pożyczył pożyczkobiorcy – M. S.kwotę 12 100,00 zł, na okres od dnia 30 września 2014 roku do dnia 30 września 2018 roku. Strony tej umowy postanowiły ponadto, że oprocentowanie określone w wyżej wskazanej umowie jako „nominalne” będzie stałe i będzie wynosić 12 % w stosunku rocznym, w całym okresie obowiązywania umowy. W wyżej wskazanej umowie określono, że kwota naliczonych odsetek umownych od kwoty udzielonej pożyczki wynosi za cały okres obowiązywania umowy sumę 3 194,60 zł. Dodatkowo, w ramach postanowień umownych znalazło się takie, że „rzeczywista roczna stopa oprocentowania” wynosi 128,48 %. W związku z tym, w umowie wskazano, że całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę należna pożyczkodawcy to suma 42 979,11 zł, składająca się z udzielonej kwoty pożyczki wynoszącej 12 100,00 zł, odsetek w kwocie 3 194,60 zł, kwoty 27 684,51 zł określonej w umowie jako „opłata operacyjna”. Kolejnym postanowieniem tej umowy było takie, że pożyczkobiorca nie ponosi poza kwotami wskazanymi powyżej, innych kosztów poza tymi będących „wynikiem nieterminowej spłaty pożyczki, określonych w tabeli opłat i prowizji”, jak to określono w tej umowie. W umowie tej wskazano, że wskazane w umowie sumy będą płacone przez pożyczkobiorcę w równych czterdziestu ośmiu ratach miesięcznych, w terminie do dnia 30 każdego kolejnego miesiąca, począwszy od dnia 30 października 2014 roku. W umowie tej wskazano też, że za okres opóźnienia w spłacie przez pożyczkobiorcę naliczane będą od „należności głównej”, jak to określono w umowie, odsetki umowne, nazywane w tej umowie „odsetkami karnymi”. Wskazano jednocześnie w tej umowie, że stopa tych „odsetek karnych” miała być równa czterokrotności aktualnej na dany dzień wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. W umowie tej wskazano także, iż w razie opóźnienia pożyczkobiorcy w zapłacie dwóch rat lub powstania zaległości przekraczających sumę dwóch rat, pożyczkodawca ma prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia.

(bezsporne, a także umowa k. 18-22)

Pozwanej zostały wypłacone pieniądze z zawartej umowy.

(bezsporne)

Pozwana nie płaciła stosownie do postanowień zawartej umowy.

(bezsporne)

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) sp. j. z siedzibą we W.zawarła umowę przelewu wierzytelności z E. D.Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Niestandaryzowanym Funduszem Sekurytyzacyjnym z siedzibą w G.. Mocą tej umowy E. D.Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w G.nabył mającą przysługiwać (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...)sp. j. z siedzibą we W.wierzytelność wynikającą z umowy zawartej z pozwaną.

(bezsporne)

W piśmie z wpisaną tam datą „23.02.2015 r.”, strona powodowa poinformowała pozwaną, że na dzień wystawienia tego pisma istnieje zaległość w spłacie pożyczki. Pozwana została wezwana do spłaty zadłużenia, w piśmie tym wskazano datę, do jakiej pozwana miała spłacić zadłużenie, był to czas wyznaczony do dnia 9 marca 2015 roku, pod rygorem wypowiedzenia umowy, z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia.

(bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Umowa wskazana powyżej jest nieważna z przyczyn i na podstawie przepisów jak poniżej. Z tych przyczyn Sąd oddalił powództwo jak w sentencji wyroku, które to żądanie objęte tym powództwem dotyczyło zapłaty kwoty, która miała się należeć powodowi – według twierdzeń powoda – w związku z kontraktem łączącym strony procesu i nienależytym wykonywaniem obowiązków umownych przez pozwaną, wynikających z umowy wskazanej powyżej.

Zgodnie z przepisem art. 359 § 2 1 k.c., maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Są to odsetki maksymalne. Umowa wskazana powyżej zawiera postanowienia, które należy uznać za sprzeczne z powyżej wskazanym przepisem art. 359 § 2 1 k.c., a także za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wyrażanymi normą art. 5 k.c. Jest tak, bo umowa ta zawiera ustalenia o wysokości odsetek od udzielanej kwoty pożyczki w wysokości 128,48 %, niezależnie od innych jeszcze postanowień tej umowy stanowiących o odsetkach. Żądanie od strony procesu zapłaty mającej pozostawać w związku z udzieloną pożyczką sumy stanowiącej kilkukrotność kwoty udzielonej pożyczki, a tak jest w przedmiotowym przypadku, nie zasługuje na ochronę, bo stanowi nadużycie praw podmiotowych. Kwoty stanowiące o sumie żądania pozwu, wynikające z naliczenia odsetek umownych trudno uznać za koszty poniesione przez udzielającego pożyczkę. Nie sposób przyjąć, nie ma do tego żadnych podstaw, a nawet nie zostało to przez powoda udowodnione, by sumy składające się na żądanie zapłaty w jakikolwiek sposób łączyły się z faktycznymi kosztami poniesionymi przez udzielającego pożyczkę w związku z zawarciem i udzieleniem tej pożyczki. Kwoty składające się na żądanie zapłaty oderwane są od kosztów samej usługi. Udzielający pożyczki poprzez zawarte w umowie zapisy postanowień chciał ukryć wyższe niż maksymalne odsetki od pożyczanej sumy. Celem takiego działania udzielającego pożyczkę było - ewidentnie - obejście zakazu udzielania pożyczki na wyższe oprocentowanie aniżeli wynikające z przepisów o odsetkach maksymalnych. Tym samym, te postanowienia wskazanej powyżej umowy pożyczki, jako zmierzające do obejścia prawa są nieważne na mocy przepisu art. 58 § 1 k.c. Zgodnie z art. 58 § 3 k.c., jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana. Podmiot udzielający pożyczki pozwanej był podmiotem, który w zakresie swojej działalności zajmował się udzielaniem pożyczek, na co wskazuje już nazwa firmy tego podmiotu. Mając to na względzie i analizując treść poszczególnych postanowień zawartej umowy stwierdzić należy, że gdyby nie te postanowienia umowne, których ważność Sąd kwestionuje, to w ogóle nie doszłoby do zawarcia umowy pożyczki. Pożyczkodawca jako podmiot trudniący się działalnością gospodarczą w segmencie pożyczek, osiągający dochód z zawieranych przez siebie umów, dążył do maksymalizacji swoich zysków. Ów zysk pożyczkodawca miał zamiar uzyskać poprzez wyegzekwowanie postanowień wskazanej powyżej umowy. Z porównania kwoty odsetek pobieranych przez pożyczkodawcę za cały okres obowiązywania wyżej wskazanej umowy, z wysokością tak zwanych „kosztów pożyczki”, nazwanych tak w samej umowie pożyczki, uzyskiwanych przez pożyczkodawcę w wyniku zawarcia umowy wynika, że to właśnie te „koszty pożyczki” stanowić miały przeważającą część zysku tego przedsiębiorcy. Zatem, gdyby nie aspekt gospodarczy, który w tym wypadku najmocniej przejawia się właśnie w woli udzielającego pożyczkę uzyskania jak najwyższej prowizji, czemu miały służyć zakwestionowane przez Sąd postanowienia wyżej wskazanej umowy, pożyczkodawca nie zdecydowałby się na zawarcie umowy, bo nie przynosiłaby wówczas temu podmiotowi dochodu, o który mu chodziło.

Niezależnie od powyższego, należy zauważyć, że umowy konsumenckie podlegają ocenie w świetle normy art. 385 1 § 1 k.c. Wskazane w art. 385 1 § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy klauzule umowne przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 lipca 2005 roku, ogłoszonym w sprawie o sygnaturze akt I CK 832/04. Pogląd ten Sąd rozstrzygający w sprawie podziela. Żądanie kwoty w wysokości 42 979,11 zł od udzielonej pożyczki w kwocie 12 100,00 zł jest sprzeczne z postanowieniami przepisów art. 385 1 k.c. Przepis ten stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Są to niedozwolone postanowienia umowne. Z kolei przepis art. 385 1 § 3 k.c., stanowi, że nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Natomiast przepis kolejnego paragrafu tego przepisu stanowi, że ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Zgodnie z przepisem art. 385 2 k.c., oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny. Pożyczkodawca w treści umowy zastrzegł maksymalną dopuszczalną stopę procentową odsetek, w tym odsetek za opóźnienie. Jednakże, jak wynika z treści umowy, całkowity koszt pożyczki ponoszony przez pozwaną, wyrażony kwotowo, znacznie przekracza wartość jaką osiągnąłby pożyczkodawca przy zastosowaniu oprocentowania w wysokości odsetek maksymalnych. Pożyczkodawca zastrzegł bowiem z góry konieczność ponoszenia przez pożyczkobiorcę dodatkowych kwot, które de facto stanowią wynagrodzenie pożyczkodawcy. Dokonując analizy treści wzorca umownego stanowiącego umowę zawartą między pozwaną a podmiotem udzielającym pożyczki, Sąd ustalił, że pożyczkodawca w przedmiotowej umowie zastosował zabieg podwyższenia swojego wynagrodzenia przy formalnym ograniczeniu wysokości odsetek do poziomu zgodnego z treścią art. 359 § 2 1 k.c. Pożyczkodawca podjął próbę obejścia ww. przepisu poprzez zastosowanie zawyżonej prowizji.

Pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew, nie stawiła się na wyznaczony termin rozprawy, nie zajęła stanowiska w sprawie. Wobec tego, zgodnie z przepisem art. 339 § 1 k.p.c., ogłoszony w sprawie wyrok ma charakter zaoczny.

(...) (...)

(...)