Sygn. akt: III AUa 616/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Iwona Szybka (spr.)

Sędziowie:SSA Jolanta Wolska

SSO del. Dorota Rzeźniowiecka

Protokolant: sekr. sądowy Przemysław Trębacz

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2014 r. w Łodzi

sprawy G. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddziałowi w W.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia,

na skutek apelacji G. Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 22 stycznia 2013 r., sygn. akt: VI U 1322/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 616/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 lipca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. zobowiązał G. Z. do zwrotu nienależnie pobranej renty za okres od 9 sierpnia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. w łącznej wysokości 7.012,85 zł.

Od powyższej decyzji w dniu 14 sierpnia 2012 r. odwołanie wniósł G. Z.. W uzasadnieniu podał, że ZUS ustalił jego dochód w oparciu o podstawę opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, natomiast faktycznie osiągnięty dochód w roku podatkowym 2011 wyniósł 33.467,95 zł co w stosownym przeliczeniu dało we wskazanym okresie 13.203,79 zł.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy w Płocku oddalił odwołanie. Sąd pierwszej instancji za podstawę orzeczenia przyjął następujące ustalenia faktyczne i rozważania: G. Z. w dniu 9 sierpnia 2011 r. wniósł o przyznanie prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. We wniosku wskazał, że nie zamierza osiągnąć przychodu uzasadniającego zawieszenie prawa do świadczenia. Decyzją z dnia z dnia 24 października 2011 r. ZUS przyznał wnioskodawcy prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 9 sierpnia 2011 r. Decyzja została doręczona ubezpieczonemu wraz z tekstami pouczeń, m. in. o konieczności informowania organu o wysokości łącznie osiągniętego przychodu, w roku kalendarzowym i poszczególnych miesiącach do końca lutego następnego roku.

Od dnia 3 sierpnia 1993 r. wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej z A. Z. w zakresie działalności gastronomicznej w Ż.. Pismem z dnia 30 kwietnia 2012 r. ZUS w związku z brakiem informacji o uzyskaniu przychodu za rok 2011, zobowiązał wnioskodawcę do przedstawienia zaświadczenia o wysokości osiągniętych w tym roku przychodów. W odpowiedzi G. Z. oświadczył, że od dnia 9 sierpnia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. podstawę opłacania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej stanowiła kwota 6.000 zł. W związku z powyższym za okres sierpnia 2011 r. podstawa oskładkowania wyniosła 4.451,61 zł, za pozostałe miesiące roku 2011 - 6.000 zł. Łączna kwota przychodu za wymieniony okres wynosi 28.451,61 zł. Za okres sierpnia 2011 r. ZUS wypłacił wnioskodawcy świadczenie w kwocie 1.097,33 zł, za okres od września do grudnia 2011 r. po 1.478,88 zł brutto miesięcznie. Zaskarżoną decyzją ZUS wskazał, że wysokość uzyskanego przez wnioskodawcę przychodu uzasadniała zawieszenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ przekroczyła wyższą kwotę graniczną ustaloną dla tego okresu, tj. 20.912,08 zł. Wobec powyższego organ rentowy zobowiązał G. Z., po dokonaniu rozliczenia, do zwrotu całej nienależnie pobranej renty za 2011 rok w sumie 7.012,85 zł. W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy, powołując się na treść art. 104 i art. 138 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uznał odwołanie G. Z. za bezzasadne. Wskazał, że już z literalnego brzmienia przepisu art. 104 ust. la ustawy emerytalnej, zgodnie z którym dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód, o którym mowa w ust. 1, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, wynika, że chodzi tu wyłącznie o przychód, który ustawodawca wiąże z ustaleniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Dalej Sąd odwołując się do treści art. 4 pkt. 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierającymi definicje przychodu, a także przepisów art. 22 i art. 24 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określających szczegółowe zasady ustalania dochodu, wskazał że z przepisów tych wynika, że pojęcia przychodu i dochodu są pojęciami jakościowo różnymi i odrębnymi od siebie. Sąd Okręgowy przyjął, że ustawa emerytalna na zasadzie systemu podwójnego odesłania nakazuje stosować terminologię wynikającą z regulacji podatkowanych, a zatem punktem odniesienia dla osiągnięcia przez emeryta lub rencistę wartości progowych skutkujących zawieszeniem lub zmniejszeniem świadczenia jest w każdym wypadku kwota uzyskanego przychodu. W dalszej kolejności Sąd I instancji przywołał, że zgodnie z komunikatem Prezesa ZUS z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie granicznych kwot przychodu dla 2011 r. stosowanych przy zawieszaniu albo zmniejszaniu emerytur i rent (M.P. 2011 r. nr 506, poz. 1066) kwoty przychodu odpowiadające 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wyniosły: 4.506,30 zł - od 1 czerwca 2011 r. do 31 sierpnia 2011 r., 4.376,00 zł - od 1 września 2011 r. do 30 listopada 2011 r., 4.440,80 zł - od 1 grudnia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. Obowiązującą dla objętego sporem okresu od 9 sierpnia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. była wobec tego kwota ograniczenia w wysokości 20.912,08 zł, tymczasem z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wnioskodawca w tym czasie uzyskał przychód w łącznej kwocie 28.451,61 zł. Oznacza to, że w wnioskodawca uzyskał w spornym okresie czasu przychód przekraczający ustaloną powyżej kwotę graniczną, a w tej sytuacji wypłata ustalonego decyzją świadczenia rentowego winna ulec zawieszeniu. Sąd Okręgowy wskazał, że wypłacona wnioskodawcy w tej sytuacji w spornym okresie renta w łącznej kwocie 7.012,85 zł została mu wypłacona mimo braku podstaw do jej wypłaty a tym samym jest świadczeniem nienależnym. Przywołując orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych Sąd Okręgowy zaznaczył, że warunkiem niezbędnym skutecznego żądania od ubezpieczonego zwrotu nienależnego świadczenia przez organ rentowy jest prawidłowe pouczenie go o okolicznościach powodujących powstanie nienależnego świadczenia. Analiza akt organu rentowego zdaniem Sądu I instancji prowadzi do wniosku, że wnioskodawca został przez organ rentowy pouczony o konieczności zawiadomienia o okolicznościach, których wystąpienie spowoduje brak prawa do świadczeń. Świadczyć ma o tym tekst pouczenia znajdującego się na odwrotnej stronie, doręczonej wnioskodawcy decyzji o przyznaniu renty, które to pouczenie Sąd Okręgowy ocenił jako jasne i zrozumiałe. Dodatkowo Sąd Okręgowy wskazał, że już we wniosku o przyznanie prawa do renty wnioskodawca deklarował osiągnięcie przychodu niepowodującego zawieszenie prawa do emerytury. Z pouczenia zawartego we wniosku wynika, że wiedział on, że zawieszenie prawa do emerytury powoduje osiągnięcie przychodu przekraczającego 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Uzasadniony w ocenie Sądu Okręgowego jest w tej sytuacji wniosek, że G. Z. miał świadomość spoczywającego na nim obowiązku zawiadomienia ZUS o okoliczności uzasadniającej zawieszenie prawa do świadczenia. Stwierdzając powyższe Sąd Okręgowy miał na uwadze to, że wnioskodawca jest przedsiębiorcą czynnie uczestniczącym w obrocie prawnym, trudno było w tej sytuacji uznać, że nie zdawał sobie sprawy jaka jest wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jak również z tego, że wysokość uzyskanego miesięcznie przychodu w kwocie 6.000 zł przekracza próg określony ustawą oraz aktami okołoustawowymi. Sąd Okręgowy zaznaczył, że nie zajmował się kwestią zgodności art. 104 ust. 1 z Konstytucją, której sprzeczność zarzucał G. Z., uznając że pozostaje to poza jego kompetencją, albowiem organem, we właściwości którego leży badanie zgodności ustaw z Konstytucją, jest wyłącznie Trybunał Konstytucyjny i wyłącznie w postępowaniu przed tym organem wnioskodawca winien poszukiwać rozwiązania takiej sytuacji legislacyjnej.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył w całości apelacją ubezpieczony wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania lub o zmianę wyroku. Zarzucił, że Sąd Okręgowy w sposób wadliwy ocenił zebrane w sprawie dowody uznając, że stanowisko ZUS określające, że deklarowana składka jest podstawą do żądania zwrotu wypłaconego świadczenia, jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. W piśmie złożonym w dniu 3 lutego 2014 r. jako uzupełnienie apelacji skarżący wskazał, że w celu zabezpieczenia poziomu życia po przejściu na emeryturę, wspólnicy ustalili, że będą wnosić składki na ZUS w wyższej kocie niż minimalne, a wnoszenie wyższych składek jest zgodne z obowiązujacymi przepisami. Podał, że “podstawą wniesienia apelacji jest ocena sytuacji prawnej i wywiedzenie wniosku, ze decyzja ZUS, mimo że zgodna z obowiązującym prawem, jest niezgodna nie tylko z logiką umysłu człowieka rozumnego, lecz również z zasadą sprawiedliwości społecznej oraz oczekiwaniem”. Wskazał, że w 1976r. zawarł z ZUS umowę obowiązkowego ubezpieczenia i warunki tej umowy nie zostały wypowiedziane. Za niezgodne z zasadami współżycia społecznego uznał zmiany w rwgulacjach prawnych pogarszajace sytuację rencistów i emerytów. Wskazał, że sad rozpoznający sprawę wninien wziąć pod uwagę stanowisko Trybunału Konstytucyjnego zawarte w wyroku z dnia 8 marca 2005 r. sygn. K 27/03. Powołał się także na inne orzeczenia tego Trybunału, w tym na stanowisko, zgodnie z którymi pogorszenie sytuacji prawnej adresatów kwestionowanych przepisów stanowi naruszenie bezpieczeństwa prawnego, należącego do wartości objętych ochroną opartą na art. 2 Konstytucji. Wskazał, że jako osoba deklarująca wysokość przychodu, która wyznacza wysokość ponoszonych składek, mógłby określić ten fikcyjny przychód w wysokości między 60 a 74 % co nie rodziłoby żądania zwrotu świadczenia, jednakże mając na uwadze skutki takiego znaczącego obniżenia podstawy ubezpieczenia podjął decyzję o pozostawieniu tej podstawy na dotychczasowym poziomie. W apelacji skarżący przywołał zasady współżycia społecznego z zapytaniem czy zasady te pozwalają na stosowanie swoistej kary polegającej na zawieszeniu świadczeń osobom deklarującym wyższą podstawę (nie dochód) ubezpieczenia społecznego. Wyraził także wątpliwość czy z zasadą równości wobec prawa jest zgodne odmienne traktowanie obywateli w zakresie zawieszenia świadczenia w zależności od rodzaju aktywności zawodowej uwidocznione w art. 104 pkt. 5 w zestawieniu z art. 104 pkt. 1, 1a i następne.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna i podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie zarówno w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy jak i treści obowiązujących przepisów prawnych. Ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji Sąd Apelacyjny traktuje jako własne, podzielając tak ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, jak i ocenę prawną zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Istotą niniejszej sprawy było ustalenie, czy G. Z. w okresie od 9 sierpnia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. pobrał nienależne świadczenie w rozumieniu przepisu art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w kwocie 7.012,85 zł. Zgodnie z treścią art. 138 ust. 1 osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. W myśl natomiast ustępu 2 pkt 1 za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Norma art. 104 ust. 1 stanowi z kolei, że prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 6. Ustęp 1a tego przepisu stanowi, że dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód, o którym mowa w ust. 1, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. Ogólna definicja przychodu zawarta jest w art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który określa go jako przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychodami są więc otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Przychód w tym rozumieniu, a więc bez odliczenia kosztów jego uzyskania, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne grup ubezpieczonych (między innymi pracowników), wymienionych w art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie natomiast z art. 18 ust.8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. W stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność przychodem, od którego na podstawie art. 104 ust. 8 ustawy o emeryturach i rentach uzależnione jest zawieszenie lub zmniejszenie emerytury i renty, jest z mocy art. 104 ust. 1 a tej ustawy, kwota ustalona na zasadach określonych w art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Definicja przychodu w stosunku do tych osób została zmodyfikowana w ten sposób, że przychodem jest kwota wpływów pozostająca w dyspozycji tych osób po odliczeniu wydatków. Przepis używa określenia "kwota zadeklarowana", gdyż tylko osoba prowadząca działalność ma możliwość ustalenia przychodu w tym rozumieniu. Przepis wprowadza jednakże minimalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne - 60% przeciętnego wynagrodzenia. W tym przypadku ustawa odchodzi od zasady związku podstawy wymiaru składki z uzyskanym faktycznie przychodem. Drugim przypadkiem takiego odejścia jest regulacja zawarta w art. 19 ust. 1, zgodnie z którym podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne nie może być wyższa niż 250% przeciętnego wynagrodzenia. Ustawa zakreśla zatem granice podstawy wymiaru składek - minimalną i maksymalną - i w tych granicach ustanawia zasadę, że podstawą wymiaru składek jest kwota przychodu zadeklarowanego przez ubezpieczonego. ( por. Wyrok Sądu Najwyższego z 2005-05-05, II UK 201/04, Opubl: OSN rok 2005, Nr 22, poz. 359). Powyższa interpretacja pozostaje w zgodzie ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Sąd Najwyższy w późniejszym wyroku z dnia 5 grudnia 2007 r. sygn. II UK 106/07 (opubl. LEX nr 346189), w którym stwierdził, że w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ich wysokość nie są powiązane z osiągniętym faktycznie przychodem, lecz wyłącznie z istnieniem tytułu ubezpieczenia i zadeklarowaną przez ubezpieczonego kwotą, niezależnie od tego, czy ubezpieczony osiąga przychody i w jakiej wysokości. Taką analizę omawianego przepisu Sąd Najwyższy wywiódł ze specyfiki działalności prowadzonej na własny rachunek i trudnościami przy określaniu przychodu z tej działalności. Z kolei w uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 2010-04-21 (II UZP 1/10, Opubl: OSN rok 2010, Nr 21-22, poz. 267) Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).

Stan faktyczny sprawy nie był sporny. G. Z. w 2011 r. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą i jednocześnie pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznaną mu przez organ rentowy od 9 sierpnia 2011 r. Z wnioskiem o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy skarżący wystąpił w dniu 9 sierpnia 2011 r. i od tego dnia zostało mu wypłacone świadczenie rentowe. Przed złożeniem wniosku o rentę przez wiele lat podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności. Ostatnio miesięczna wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosiła kwotę zadeklarowaną 6000 zł. Ubezpieczony celowo i świadomie kontynuował również za okres po nabyciu prawa do renty, dotychczasową podstawę wymiaru składek. Z uzasadnienia apelacji wynika, że chciał w ten sposób zabezpieczyć odpowiedni poziom życie na emeryturze oraz, że „jako osoba deklarująca wysokość przychodu, która wyznacza wysokość ponoszonych składek, mógłby określić ten (fikcyjny) przychód w wysokości między 60 a 74 % co nie rodziłoby żądania zwrotu świadczenia, jednakże mając na uwadze skutki takiego znaczącego obniżenia podstawy ubezpieczenia podjął decyzję o pozostawieniu tej podstawy na dotychczasowym poziomie”. Powyższe oznacza, że odnośnie do wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w okresie od dnia przyznania prawa do renty, w działaniu skarżącego nie ma przypadku, niewiedzy, omyłki. Jest celowe, z góry powzięte działanie skierowane na osiągnięcie w przyszłości zamierzonego celu w postaci wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Nie sposób też nie zauważyć, że podstawę wymiaru składek na poziomie 60% - 74% przeciętnego wynagrodzenia skarżący uważa w stosunku do siebie za fikcyjną. W związku z tak określoną podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał rozliczenia renty G. Z. w związku z przychodem osiągniętym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od dnia 9 sierpnia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. i zobowiązał ubezpieczonego do zwrotu całej pobranej w tym okresie renty w kwocie 7.012,85 zł. uznając, że całe to świadczenie zostało pobrane nienależnie. Apelujący zakwestionował prawidłowość zastosowania tak przez organ rentowy jak i Sąd Okręgowy art. 104 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 18 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a w szczególności wskazywał, że niewłaściwym jest przyjęcie za przychód osiągnięty przez niego w objętym sporem okresie od 9 sierpnia do 31 grudnia 2011 r., z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, kwoty 6.000 złotych miesięcznie zadeklarowanej jedynie jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zamiast faktycznie uzyskanego przez niego dochodu, który w tym okresie wyniósł 13.203,79 zł. Rozpoznając sprawę koniecznym stało się zatem w pierwszej kolejności ustalenie w jakiej wysokości skarżący uzyskał w spornym okresie przychód z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej i jaki wpływ miał ten przychód na wypłaconą rentę z tytułu niezdolności do pracy. Odnosząc się do powyższej spornej kwestii przypomnieć należy, że zgodnie z art. 104 ust. 1 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie podstawa ta, zgodnie z treścią art. 18 ust. 8 ustawy systemowej, to zadeklarowana kwota, ale nie niższa niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Dla roku 2011 najniższa podstawa wymiaru składek z działalności gospodarczej wynosiła 2.015,40 złotych. ( (M.P. z 2010 r. Nr 99, poz. 1173). Ubezpieczony z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie ma dowolności w zakresie wskazania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Obowiązujące od 1999r. przepisy ustalają bowiem minimalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Zatem nawet w przypadku osiągania faktycznych przychodów, czy też jak chce skarżący dochodów, poniżej kwoty odpowiadającej 60% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, podstawa wymiaru składek wynosi owe 60% i nie ma prawnej możliwości obniżenia tej podstawy do dochodu faktycznie osiągniętego. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 2011-01-05, III AUa 657/10, Opubl: OSA w Szczecinie rok 2012, Nr 1, poz. 16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 2010-12-21, III AUa 732/10, Opubl: OSA rok 2011, Nr 11, poz. 23, str. 102). Takie rozumienie art. 104 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zostało zaaprobowane przez Trybunał Konstytucyjny w przywołanym przez apelującego wyroku z dnia 8 marca 2005 r. sygn. K 27/03 Opubl: Dziennik Ustaw rok 2005, Nr 41, poz. 401, str. 2797), w którym Trybunał uznał artykuł 1 pkt 1 w związku z art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 1999 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 70, poz. 774) za niekonstytucyjne wyłącznie w zakresie, w jakim z mocą wsteczną - a zatem w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 26 sierpnia 1999 r. - obowiązywały w stosunku do osób, które w tym okresie, będąc uprawnionymi do świadczeń emerytalnych lub rentowych na gruncie ustawy o emeryturach i rentach, osiągały przychody z działalności pozarolniczej w wysokości niższej niż określona w zaskarżonym przepisie art. 1 pkt 1 ustawy nowelizującej. W uzasadnieniu Trybunał wskazał, że nadanie ustawie wstecznej mocy jej obowiązywanie w sposób oczywisty narusza zakaz retroaktywnego działania prawa i zakaz ochrony praw słusznie nabytych. Trybunał nie zakwestionował w ogóle wprowadzenia art. 104ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale jedynie postanowienie, że ma on zastosowanie od 1 stycznia 1999r., skoro ustawa wprowadzająca ten artykuł weszła w życie 26 sierpnia 1999r. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wiąże skutek w postaci zawieszenia albo zmniejszenia prawa do emerytury z pojęciem przychodu. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 104 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczeniobiorcy prowadzący działalność gospodarczą sami deklarują kwotę uzyskanego z tego tytułu przychodu, od której opłacają składki na ubezpieczenia społeczne; z tym że kwota ta nie może być niższa niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Zaskarżone przepisy okazały się niekorzystne dla emerytów, którzy z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej uzyskują rzeczywisty przychód, który jest niższy niż ustalony jako minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Mimo to Trybunał Konstytucyjny nie uznał powyższych regulacji za niezgodne z Konstytucją w całości, ponieważ dla wielu świadczeniobiorców wprowadzona z mocą wsteczną regulacja była korzystna. Trybunał uznał zaskarżone przepisy za niekonstytucyjne wyłącznie w zakresie, w jakim z mocą wsteczną, to jest w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 26 sierpnia 1999 r., obowiązywały w stosunku do osób, które w tym okresie, będąc uprawnionymi do świadczeń emerytalnych lub rentowych na gruncie ustawy o emeryturach i rentach, osiągały przychody z działalności pozarolniczej w wysokości niższej niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Zaakcentować w tym miejscu należy, że skarżący G. Z. dodatkowy dochód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskał w 2011 r., a zatem jego sytuacja prawna nie pokrywa się z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 8 marca 2005 r., który spowodował utratę mocy spornych przepisów wyłącznie w odniesieniu do przychodów uzyskiwanych w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 26 sierpnia 1999 r. Nie został ani zaskoczony nową regulacja prawną, skoro obowiązywała ona już od 26 sierpnia 1999r., ani nie pogorszyła ona wstecznie jego sytuacji, skoro w dacie złożenia wniosku o rentę już od kilkunastu lat obowiązywała. Wbrew stanowisku apelującego nie mają też zastosowania powołane przez skarżącego wyroki Trybunału Konstytucyjnego o sygnaturach K 4/99 i P7/01. Uzasadnieniem dla zastosowania tych wyroków jest zdaniem ubezpieczonego „pogorszenie sytuacji prawnej adresatów kwestionowanych przepisów”, co „stanowi naruszenie bezpieczeństwa prawnego”. Tymczasem w uzasadnieniu wyroku P 7/01 Trybunał Konstytucyjny wyraził pogląd, że „ustawodawca ma prawo zmienić przepisy, ale zmiana musi być dokonana ze stosownym wyprzedzeniem, tak, by adresat normy mógł dostosować swoją działalność gospodarczą do nowych przepisów.” Jak wyżej wskazano regulacja prawna wprowadzona do ustawy o emeryturach i rentach z FUS w art. 104 ust. 1a jest prawem obowiązującym od 26 sierpnia 1999r. Nie można mówić aby w 2011r. pogorszyła ona sytuację prawną ubezpieczonego i przez to naruszyła jego bezpieczeństwo prawne..

W świetle przedstawionych powyżej rozważań uznać należało, że przychód apelującego w okresie od 9 sierpnia 2011r. do 31 grudnia 2011r. winien być ustalony w wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w tym okresie, którą to podstawę skarżący wskazywał co miesiąc w kwocie 6000 zł i od tej kwoty opłacał obowiązujące go składki. Żądanie ubezpieczonego ustalenia jego przychodu w kwocie niższej od zadeklarowanej nie ma żadnego uzasadnienia prawnego. W konsekwencji zarzuty apelacyjne dotyczące naruszenia art. 104 ust. 1 i ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ocenić należało jako nieuzasadnione.

Prawidłowość wyliczonej przez organ rentowy kwoty 7.012,85 zł jako nienależnie pobranego świadczenia, nie była przez skarżącego na żadnym etapie postępowania kwestionowana. Jednocześnie znajduje ona uzasadnienie w zastosownej przez organ rentowy regulacji prawnej.

Prawidłowo też Sąd Okregowy ustalił, że żądana kwota 7.012,85 zł jest nienależnie pobranym świadczeniem w rozumieniu art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W okolicznościach niniejszej sprawy usprawiedliwione jest stwierdzenie Sądu I instancji, że ubezpieczony został prawidłowo pouczony przez organ rentowy o okolicznościach uzasadniających zawieszenie prawa do świadczenia. Jak wynika z akt rentowych już we wniosku o rentę, który ubezpieczony wypełnił dnia 1 sierpnia 2011r., znajdowała się szczegółowa informacja o okolicznościach uzasadniających zawieszenie prawa do świadczenia. W punkcie 11 znalazł się zapis, że prawo do renty ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS oraz, że osiąganie przychodu w kwocie przekraczającej 70 % wyżej wymienionego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia nie wyższej jednak niż 130 % tej, kwoty powoduje zmniejszenie świadczenia. W punkcie 12 znalazła się nadto informacja, że za przychód rencistów prowadzących pozarolniczą działalność uważa się przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wnioskodawca od wielu lat podlegal ubezpieczeniom spolecznym z tytułu prowadzonej działalnosci gospodarczej, wskazywał podstawę wymiaru składek, samodzielnie obliczał należne składki, co w ocenie Sądu Apelacyjnego implikuje stwierdzenie, że znał zarówno pojęcie przychodu jak i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą. Jednocześnie przed wypełnieniem wniosku o rentę wnioskodawca był zobowiązany do zapoznania się z tą informacją. Zapoznanie się z tą informacją było konieczne dla prawidłowego wypełnienia wniosku, skoro w punkcie 9 konieczne było zaznaczenie właściwej odpowiedzi, czy wnioskodawca będzie osiągał przychód powodujący zawieszenie prawa do świadczenia, czy też nie. Jak wynika z tresci punktu 9 wniosku, G. Z. zadeklarował osiąganie przychodów z dzialalności gospodarczej w wysokości nie powodującej zawieszenie prawa do renty lub zmniejszenie tego świadczenia. Kolejne pouczenie znalazło się w decyzji przyznającej prawo do renty. Porównanie punktu VII, VIII.2 pouczenia w decyzji z punktem 11 i 12 informacji prowadzi do wniosku, że ich treść jest tożsama. Materiał dowodowy, a w szczególności uzasadnienie apelacji, prowadzi do wniosku, że G. Z. chciał się nadal ubezpieczać od dotychczasowej podstawy wymiaru, tj. 6000zł., a decyzja o przyznaniu prawa do renty została wydana w terminie określonym w art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.