Wtorek, 19 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5867
Wtorek, 19 marca 2024
2014-03-18

Sprawniejsze i szybsze postępowania karne proponuje Prokuratura Generalna

Prokuratora Generalna przygotowała projekt nowelizacji kodeksu postępowania karnego, które mają usprawnić przebieg postępowań karnych oraz skrócić czas trwania tych postępowań.

Projekt został skierowany do sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.

Prokuratura Generalna proponuje racjonalne ograniczenie liczby czynności procesowych polegające na rezygnacji z przeprowadzania przesłuchań pokrzywdzonych w tych wypadkach, w których czynności te nie są konieczne dla dokonania prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie.

Praktyka związana z dążeniem do przesłuchania w charakterze świadka każdego pokrzywdzonego znacznie wydłuża czas trwania postępowań, uniemożliwia szybkie egzekwowanie odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa i godzi w interes samych pokrzywdzonych.

Konsekwencje te dostrzegalne są w sprawach przestępstw przeciwko mieniu i przeciwko obrotowi gospodarczemu, w których przestępstwem została pokrzywdzona bardzo liczna grupa osób. W szczególności w wypadku tych ostatnich rodzajów przestępstw często występuje sytuacja identycznego i powtarzalnego sposobu działania sprawcy przestępstwa, który postępując według takiego samego schematu, wykorzystuje możliwości zawładnięcia cudzym mieniem lub doprowadzenia innych osób do niekorzystnego nim rozporządzenia.

Znane są wypadki postępowań dotyczących przestępstw godzących w mienie lub bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, na przykład dotyczących wyłudzeń dokonanych przy wykorzystaniu podmiotów prowadzących działalność o charakterze parabankowym oraz konstrukcji tzw. piramidy finansowej, w wypadku których liczba osób pokrzywdzonych przestępstwem liczona jest w tysiącach. Sprawy te zwykle budzą szczególne zainteresowanie społeczne. Przedłużające się postępowanie w takich sprawach oddala moment prawomocnego rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa i rodzi negatywne odczucia społeczne, prowadząc do kształtowania się w społeczeństwie poglądu o nieefektywności systemu wymiaru sprawiedliwości.

Rezygnacja z przeprowadzania przesłuchań pokrzywdzonych w tych wypadkach, w których czynności te nie są konieczne dla dokonania prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie, może ograniczyć tego rodzaju negatywne konsekwencje, a równocześnie wywrzeć korzystne skutki, w postaci:

- skrócenia czasu trwania postępowań i szybszego wnoszenia aktów oskarżenia do sądów bądź podejmowania innych decyzji merytorycznych kończących postępowanie, co służyć będzie obniżeniu ryzyka przedawnienia czynu oraz szybszemu uzyskiwaniu przez pokrzywdzonych rozstrzygnięć mających znaczenie w odniesieniu do ewentualnego rozstrzygnięcia sądu cywilnego rozpoznającego sprawę o roszczenie odszkodowawcze,

- redukcji kosztów postępowania ponoszonych przez Skarb Państwa,
jak również uciążliwości i kosztów ponoszonych przez uczestników postępowania, związanych z obowiązkiem stawiennictwa świadków na wezwanie organu procesowego i zwrotem świadkom tych kosztów oraz zwrotem utraconego przez świadków zarobku.

Równocześnie jednak konieczne jest - co przewiduje projekt Prokuratury Generalnej zagwarantowanie osobie pokrzywdzonej przestępstwem, iż w wypadkach, w których tego zażąda, zostanie przesłuchana w charakterze świadka niezależnie od oceny organu procesowego odnoszącej się do zasadności przeprowadzenia takiej czynności dla celów dowodowych.