Wtorek, 19 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5867
Wtorek, 19 marca 2024
2009-12-09

Metadon w polskich więzieniach

W środę, 2 grudnia w Centralnym Zarządzie Służby Więziennej Dyrektor Generalny SW płk Kajetan Dubiel oraz Dyrektor Biura Służby Zdrowia dr n. med. Leszek Markuszewski spotkali się z przedstawicielami organizacji pozarządowych. Podczas konferencji podpisane zostały rekomendacje dotyczących terapii substytucyjnej w polskich zakładach karnych. W roli niezależnego eksperta wystąpił dyrektor Szpitala Wolskiego, były minister zdrowia Marek Balicki.

Powstanie rekomendacji jest wynikiem dyskusji i przemyśleń uczestników obrad Okrągłego Stołu nt. substytucji w zakładach karnych, który odbył się 28 maja tego roku i w którym uczestniczyli politycy, lekarze, członkowie organizacji pozarządowych m.in. Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski, Gen Paweł Nasiłowski oraz późniejszych prac zespołu powołanego do ich sformułowania.

Co postanowiono?
1. Każdej osobie uzależnionej od substancji opioidowych, osadzonej w zakładzie penitencjarnym zapewnia się wybór leczenia abstynencyjnego lub substytucyjnego;

2. Każdej osobie uzależnionej od substancji opioidowych leczonej substytucyjnie, w chwili osadzenia zapewnia się kontynuację tego leczenia, bez względu na długość wyroku;

3. Każdy Okręgowy Inspektorat Służby więziennej tworzy przynajmniej jeden program substytucji lekowej, do którego mają dostęp osadzeni w różnych typach zakładów penitencjarnych (np. aresztach, zakładach karnych dla kobiet).

Płk Kajetan Dubiel w swoim wystąpieniu poprzedzającym podpisanie dokumentu, dużo uwagi poświęcił barierom, które stoją na drodze rozwoju substytucji w Polsce. Tłumaczył, że problemem jest mentalność naszego społeczeństwa, nadal popularna jest błędna i krzywdząca opinia, że leczenie metadonem to "darmowe ćpanie". Mimo że jak tłumaczył: Wszelkie międzynarodowe dokumenty obligują służby więzienne do prowadzenia terapii substytucyjnej, a problem narkotyków nie zna granic, ciężko jest coś zmieniać skoro tak mało dzieje się w ośrodkach cywilnych.
Z ramienia organizacji pozarządowych rekomendacje przygotowywali i podpisali Katarzyna Malinowska Sempruch z Międzynarodowego Programu Polityki Narkotykowej w Open Society Institute oraz Artur Lutarewicz ze Społecznego Komitetu ds. AIDS.

Psycholog Artur Lutarewicz, podkreślił, że zamknięcie w więzieniu osoby uzależnionej od substancji psychoaktywnych bez dostępu do programu metadonowego jest niczym innym jak torturą. Pół roku temu odbył sie okrągły stól, który - choć emocjonalny - w przeciwieństwie do wielu konferencji, zakończył się konkretem czyli rekomendacjami. Ale to dopiero początek, teraz trzeba wypracować odpowiednie procedury. Społeczny Komitet ds. AIDS będzie w tej sprawie trzymał rękę na pulsie -podkreślał Lutarewicz.

Katarzyna Malinowska Sempruch z OSI przedstawiła przede wszystkim kontekst międzynarodowy. Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Prawa do Zdrowia, który odwiedził Polskę, w tym również Gdańsk, w maju br. podkreślał znaczenie leczenia substytucyjnego. Podobne rekomendacje dla Polski przedstawił w zeszłym miesiącu ONZ-owski Komitet Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych, który zwrócił dodatkowo uwagę na potrzebę zapewnienia skutecznego leczenia osobom przebywającym w zakładach karnych. Bardzo się cieszę, że Służby Więzienne w Polsce wzięły sobie te rekomendacje do serca i dokument, który dziś podpisze płk Dubiel, zmierza w kierunku ich realizacji - mówiła Dyrektor Międzynarodowego Programu Polityki Narkotykowej.

O praktyce i planach na przyszłość opowiadał Dyrektor Biura Służby Zdrowia dr n. med. Leszek Markuszewski.

Wydatki na substytucję w systemie penitencjarnym wynoszą obecnie 87 tys. zł. rocznie, ale przewiduje się wzrost do 350-400 tys. zł., liczba programów ma wzrosnąć z 5 do 30, a nawet 40.
Należy pamiętać, że leczenie uzależnień skutecznie obniża przestępczość. Końcowa refleksja należała do Marka Balickiego: obecna sytuacja nie jest wynikiem braku finansów, ale podejścia do osób uzależnionych. Ustawa jest restrykcyjna w sposób nadmierny nie tylko w stosunku do użytkowników czy osób uzależnionych od narkotyków, ale także w stosunku do ośrodków, chcących prowadzić terapie substytucyjna. Tłumaczył, że wszystkim uzależnionym trzeba zagwarantować możliwość wyboru formy leczenia. Cieszy mnie to, ze penitencjariusze będą mieli takie same warunki leczenia jak osoby na wolności, bo jak wiemy do więzienia i szpitala może trafić każdy - zakończył.